03/10/2021 18:00
Από το σχεδιασμό στην πράξη, μετά από 30 χρόνια, περνά το επόμενο διάστημα η ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, έκτασης 330 στρεμμάτων, προικοδοτώντας στη δυτική Θεσσαλονίκη και την πόλη ολόκληρη το μεγαλύτερο Μητροπολιτικό πάρκο, έναν υπερτοπικό «πνεύμονα» πρασίνου, που διεκδικούσε η τοπική κοινωνία. Ένα χώρο που θα είναι ταυτόχρονα χώρος πολιτισμού, αναψυχής και ψυχαγωγίας, που όμοιός του δεν θα υπάρχει στην πόλη, αλλά και την ευρύτερη περιοχή.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι το γεγονός πως το συγκεκριμένο στρατόπεδο είναι το πρώτο του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης, που μετατρέπεται σε ελεύθερο δημόσιο χώρο πρασίνου, μία εμβληματική περιβαλλοντική παρέμβαση, που θα αναβαθμίσει τις δυτικές συνοικίες με στόχο να αποτελέσει το νέο τοπόσημο της πόλης.
Οι εργασίες αρχίζουν μέσα στον Οκτώβριο με στόχο να ολοκληρωθούν το 2023, οπότε θα είναι επισκέψιμο για το κοινό, ενώ ο δρόμος άνοιξε προ ημερών με την υπογραφή της σύμβασης, μεταξύ του οικείου δήμου, της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του ανάδοχου εργολάβου.
Ο σχεδιασμός είναι μεγαλεπήβολος, καθώς η ανάπλαση με τους μοντέρνους χώρους πρασίνου, βασίζεται στα πρότυπα γνωστών πάρκων μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, περιλαμβάνοντας διαδρομές για περίπατο και ποδήλατο, επιμέρους γωνιές για αναψυχή και αθλοπαιδιές και φύτευση εκατοντάδων δέντρων.
Εκτός όμως από «πνεύμονας» πρασίνου για μία περιοχή που το στερείται, λόγω της πυκνής δόμησης το Μητροπολιτικό πάρκο θα καταστεί πόλος έλξης και για τις εκδηλώσεις κάθε είδους που θα έχει τη δυνατότητα να φιλοξενεί σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους.
Το εγχείρημα οραματίστηκε ο δήμος Παύλου Μελά, ενώ τις προσπάθειες του δήμου και της κοινωνίας της δυτικής Θεσσαλονίκης για την παραχώρηση του πρώην στρατοπέδου, στήριξε η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, εξασφαλίζοντας τη χρηματοδότησης των εργασιών με το ποσό των 20 εκατ. ευρώ.
Δ. Δεμουρτζίδης: «Το πάρκο θα είναι επισκέψιμο το 2023»
Αναφερόμενος στην έναρξη του έργου και στους αγώνες που κράτησαν τρεις δεκαετίες, ούτως ώστε το έργο αυτό να πάρει σάρκα και οστά, ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Δεμουρτζίδης, τόνισε ότι «σήμερα οι μακέτες γίνονται πραγματικότητα. Φτάσαμε στο τέλος του μίτου της Αριάδνης και όλα όσα σχεδιάστηκαν θα αρχίζουν να υλοποιούνται». Δήλωσε αισιόδοξος για την πορεία των εργασιών, λέγοντας πως το Μητροπολιτικό πάρκο θα είναι πλήρως επισκέψιμο το 2023, προκειμένου να το απολαύσουν οι πολίτες, ενώ στη συνέχεια, όπως είπε, τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα προχωρήσει η αποκατάσταση των κτιρίων για τη φιλοξενία μουσείων και άλλων δράσεων.
Εξήγησε μάλιστα πως για το κτίριο Α2 , όπου θα στεγαστεί το μουσείο Εθνικής Αντίστασης ο δήμος είναι έτοιμος, καθώς έχει διασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 2,5 εκατ. ευρώ. «Αρχές του 2022 θα το δημοπρατήσουμε, οπότε θα τρέχει παράλληλα με την ανάπλαση του πάρκου. Σκοπεύουμε δε να ολοκληρώσουμε τις απαιτούμενες μελέτες και τα κονδύλια που απαιτούνται θα τα αναζητήσουμε από όποιο διαθέσιμο χρηματοδοτικό πρόγραμμα τρέχει, ΕΣΠΑ, ‘Αντώνης Τρίτσης’, Ταμείο Ανάκαμψης κ.ά.» υπογράμμισε ο δήμαρχος Παύλου Μελά.
Ο ίδιος απάντησε και σε όλους όσους αμφισβητούν το γεγονός ότι το έργο θα… βαλτώσει μετά το χώρο πρασίνου που θα διαμορφωθεί. «Θεωρώ ότι η κοινωνία της περιοχής το αγκάλιασε και το περιμένει. Επίσης, η συντριπτική πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου στήριξε τις ενέργειες του δήμου για να μπει σε τροχιά υλοποίησης» σημείωσε ο κ. Δεμουρτζίδης προσθέτοντας ότι το Μητροπολιτικό Παύλου Μελά το 2023 δεν θα είναι ένας απλός χώρος πρασίνου, αλλά ένα μωσαϊκό σύνθετων χρήσεων. «Με αυτές τις χρήσεις θα αλλάξει η καθημερινότητά μας και θα αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής μας. Θα είναι ένας πνεύμονας πρασίνου που θα συνδυάσει τον πολιτισμό, την αναψυχή και τη ψυχαγωγία. Οπότε όσοι βιάζονται να αμφισβητήσουν αυτό το μεγάλο όραμα, καλό είναι να περιμένουν» σχολίασε ο ίδιος.
Τα έργα που θα γίνουν στο πάρκο
Όπως αναφέρουν στη «ΜτΚ» εκπρόσωποι της Τεχνικής Υπηρεσίας του δήμου Παύλου Μελά, η αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου θα συνδυάσει δύο κεντρικά στοιχεία: Την εύκολη και ανοιχτή πρόσβαση των πολιτών στο πάρκο από τη µία πλευρά και τη δημιουργία έργων υποδομής από την άλλη, που θα συμβάλουν στην περιβαλλοντική εξυγίανση του χώρου, για την ασφαλή χρήση του από το κοινό.
Οι βασικές κατηγορίες εργασιών που περιλαμβάνονται στην πρώτη φάση του έργου αφορούν σε βασικές υποδομές άρδευσης, ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροφωτισμού, εργασίες περιβαλλοντικής αναβάθμισης, δηλαδή βελτίωση εδάφους, κοπή ξερών και επικίνδυνων δέντρων, συντήρηση - καθαρισμός υφιστάμενου πρασίνου και νέες φυτεύσεις, οριοθέτηση του χώρου, προσβάσεις, έξι πύλες εισόδου και εξόδου, προσωρινά μέτρα ασφαλείας διατηρητέων κτιρίων, χάραξη - προσδιορισμός βασικών διαδρομών, κατασκευή τριών αναψυκτηρίων - παρασκευαστηρίων, εξοπλισμός πάρκου με καθιστικά, πέργολες, εξέδρες παιχνιδιού κ.ά. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα οι εργασίες πρόκειται να ολοκληρωθούν μέσα σε 18 μήνες από την μέρα έναρξής τους, ενώ με βάση τις μελέτες θα γίνουν όλες οι βασικές υποδομές παροχών ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροφωτισμού και θα κατεδαφιστούν κτίσματα - ερείπια που είναι επικίνδυνα για τους πολίτες. Επίσης θα γίνουν παρεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης του πρασίνου, θα κοπούν τα ξερά και επικίνδυνα δένδρα, θα γίνει εκτεταμένος καθαρισμός και πολλές νέες φυτεύσεις, ενώ σχεδιάζεται και η δημιουργία δενδρόκηπου, όπου θα φυτευτούν χιλιάδες δέντρα και θάμνοι.
Κοιτώνες στρατιωτών και στάβλοι… γίνονται μουσεία
Κατά τη δεύτερη φάση της ανάπλασης στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, προβλέπεται η αποκατάσταση του εμβληματικότερου κτίσματος, του κτιρίου Α2, εμβαδού 3.353,14 τ.μ, στο οποίο θα στεγαστούν το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού και το Μουσείο του Μετρό. Τα κτίρια που θα αποκατασταθούν είναι και το Α1 και το Α3, τα οποία ο Οθωμανικός στρατός τα χρησιμοποιούσε για κοιτώνες και στάβλους. Ωστόσο υπάρχουν και άλλα κτίρια χιλιάδων τ.μ. της μεσοπολεμικής περιόδου για τα οποία θα γίνει σχεδιασμός, αναφορικά με τη χρήση τους. Ειδικότερα, η ανάπλαση του κεντρικού κτιρίου Α1 εκτιμάται, με βάση έναν πρόχειρο υπολογισμό, ότι θα κοστίσει περί τα 6,5 εκατ. ευρώ, ενώ θα αναζητηθούν επιπρόσθετες χρηματοδοτήσεις πριν αρχίσει η κατασκευή. Πρόκειται για ένα είναι επίμηκες κτίριο, που αναπτύσσεται στη δυτική πλευρά του Μητροπολιτικού Πάρκου με κύρια όψη στην οδό Λαγκαδά, και αποτελεί σπάνιο δείγμα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής της ύστερης, «εκσυγχρονιστικής», Οθωμανικής περιόδου της πόλης, λόγω της θέσης, του μεγέθους και της κατάστασης διατήρησής του.
Η κατασκευή του τοποθετείται στα τέλη του 19ου, την περίοδο του 1895-1905, ενώ το 2003 το κέλυφος του χαρακτηρίστηκε ως μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού. Ανήκει σε συγκρότημα στρατιωτικών κτισμάτων των τελευταίων χρόνων της Οθωμανικής κυριαρχίας της πόλης, που μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 εξυπηρέτησε ανάγκες των Συμμαχικών δυνάμεων στους Βαλκανικούς πολέμους, αποτέλεσε δε χώρο Ναζιστικής κατοχής και εγκατάστασης στρατιωτικών δυνάμεων και φυλακών και στην συνέχεια χώρο στρατοπέδου του Ελληνικού Στρατού.
Μετά την αποκατάσταση του, σχεδιάζεται να μεταφερθούν στο χώρο του γραφεία επιτελικής διοίκησης του δήμου Παύλου Μελά, ενώ στο ισόγειο θα δημιουργηθεί καφέ - αναψυκτήριο.
Θα αναζητηθούν πόροι για τα κτίρια
Αναφορικά με το κτίριο Α2 που θα στεγάσει το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, ο δήμος, όπως έχει αναφέρει ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Δεμουρτζίδης, υπάρχουν διασφαλισμένα 2,5 εκατ. ευρώ τα οποία όμως δεν επαρκούν και γι’ αυτό θα ενταχθούν τμήματα του συνολικού έργου στο κτίριο στο πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης».
«Με την έναρξη των εργασιών στο χώρο όπου θα γίνει το πάρκο θα αρχίσει ένας νέος κύκλος διεκδικήσεων, που θα αφορούν σε χρηματοδότηση, ενώ ο δήμος θα ξεκινήσει μελέτες για την αξιοποίηση και αποκατάσταση των κτιρίων, κυρίως αυτών που θα στεγάσουν τα μουσεία» επισήμανε ο δήμαρχος Παύλου Μελά.
To δεύτερο μεγάλο μουσείο που θα βρει στέγη σε ένα από τα υπό αναστήλωση κτίρια στο χώρο του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, είναι το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, με στόχο να προβληθεί στο ευρύ κοινό η μακραίωνη ιστορία του. Ενώ επρόκειτο να στεγαστεί και αυτό σε χώρο του κτιρίου Α2, υπήρξε αλλαγή σχεδίου που είναι υπό επεξεργασία και εφόσον δοθεί έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), προβλέπει να δοθεί επιπλέον χώρος, που συνολικά θα φτάνει τα 1.500 τ.μ. και όχι στα 743 τ.μ. όπως προβλέπεται στη σύμβαση που υπογράφηκε στα μέσα Μαρτίου 2021, μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, του δήμου Παύλου Μελά, της ΜΟΔ ΑΕ και της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Θεσσαλονίκης (ΑΑΕ/ΟΤΑ).
Το μουσείο αυτό πρόκειται να στεγαστεί στο κτίριο Β4, όπου σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» είναι δυνατόν να λειτουργήσει σε δύο ορόφους, προκειμένου να υπάρξει επαρκής χώρος για τη φιλοξενία του πλούσιου αρχειακού υλικού του, και ενδεχομένως για τη δημιουργία ειδικού τμήματος, το οποίο θα αφορά στη μελέτη και την προβολή της Γενοκτονίας.
Mε «αρωγό» το ΕΣΠΑ της περιφέρειας
Το εμβληματικό έργο της ανάπλασης, που κατά τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, τα επόμενα χρόνια θα γίνει πραγματικό τοπόσημο της Θεσσαλονίκης, χρηματοδοτείται από πόρους του ΕΣΠΑ Κεντρικής Μακεδονίας που φτάνουν τα 20 εκατ. ευρώ.
Η έκταση 330 στρεμμάτων του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά στον οικείο δήμο παραχωρήθηκε στις 17 Μαρτίου του 2017 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, μετά από την υπογραφή σύμβασης με το Ταμείο Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ), σύμφωνα με το οποίο «τα 332.103.98 m2 ιδιοκτησίας του παραχωρούνται κατά χρήση για 99 έτη στο δήμο Παύλου Μελά».
Τα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν λύθηκαν πολλά γραφειοκρατικά ζητήματα, ωστόσο το έργο εισήλθε σήμερα στην τελική ευθεία χάρη στις προσπάθειες της ΠΚΜ και του κ. Τζιτζικώστα που άσκησε επανειλημμένα πιέσεις την περίοδο εκείνη σε κυβερνητικά στελέχη και στελέχη του ΤΕΘΑ, διευκρινίζοντας τους πως τη χρηματοδότηση θα την εξασφάλιζε η περιφέρεια. Έτσι και έγινε, καθώς η ανάπλαση εντάχθηκε με απόφαση της ΠΚΜ στο ΕΣΠΑ της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου.
«Προηγήθηκαν αγώνες της τοπικής κοινωνίας και του δήμου Παύλου Μελά, αλλά και η σταθερή δέσμευση της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, που όχι μόνο υποστήριξε το αίτημα για παραχώρηση του πρώην στρατοπέδου στην τοπική κοινωνία, αλλά είναι και ο φορέας ο οποίος εξασφάλισε και αξιοποιεί τους πρώτους σημαντικούς πόρους, ώστε να ξεκινήσουν τα έργα της πρώτης φάσης για την ανάπλαση του χώρου» δήλωσε κατά την τελετή υπογραφής της σύμβασης ο Απ. Τζιτζικώστας. Ανέφερε ότι η ΠΚΜ είχε δεσμευτεί ότι θα χρηματοδοτήσει τις εργασίες έναρξης του έργου με τα πρώτα 10 εκατ. ευρώ και πλέον, όχι μόνο τήρησε τη δέσμευσή της, αλλά αξιοποίησε το πρόγραμμα της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, διασφαλίζοντας διπλάσιους πόρους, χρηματοδοτώντας με συνολικά 20 εκατ. ευρώ τη δημιουργία αυτού του μοναδικού πνεύμονα πρασίνου για ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη. Πάντως ο κ. Τζιτζικώστας δεδομένου ότι σημειώθηκαν ήδη μεγάλες καθυστερήσεις στο έργο, το οποίο θα πρέπει να παραδοθεί το 2023, απηύθυνε έκκληση προς την εταιρεία που το ανέλαβε λέγοντας χωρίς περιστροφές πως «είναι ανάγκη να προχωρήσει γρήγορα, καθώς οικονομικά είναι διασφαλισμένο».
Να πάμε παρακάτω
Η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, κατά τον περιφερειάρχη, είναι το κλειδί προκειμένου να ολοκληρωθεί στο σύνολό του, ο εξαιρετικός, όπως είπε, σχεδιασμός που έχει γίνει σε αυτό το έργο. «Που σημαίνει ότι οι ενέργειες για τη διασφάλιση και των υπόλοιπων κονδυλίων πρέπει να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν. Το έργο, το δικαιούται η δυτική Θεσσαλονίκη, το δικαιούνται όλοι οι πολίτες» σημείωσε χαρακτηριστικά. Ο ίδιος δεν έκανε σε αυτή τη φάση καμία αναφορά για τα έργα της Β’ φάσης που αφορούν στην αναστήλωση και αναδιαμόρφωση των κτιρίων, ωστόσο στελέχη της ΠΚΜ ανέφεραν στη «ΜτΚ» πως στο εξής θα ανατεθούν οι σχετικές μελέτες και στη συνέχεια η περιφέρεια σχεδιάζει να εντάξει και αυτά τα έργα στο νέο ΕΣΠΑ της προγραμματικής περιόδου 2021-2027.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 3 Οκτωβρίου 2021
Από το σχεδιασμό στην πράξη, μετά από 30 χρόνια, περνά το επόμενο διάστημα η ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, έκτασης 330 στρεμμάτων, προικοδοτώντας στη δυτική Θεσσαλονίκη και την πόλη ολόκληρη το μεγαλύτερο Μητροπολιτικό πάρκο, έναν υπερτοπικό «πνεύμονα» πρασίνου, που διεκδικούσε η τοπική κοινωνία. Ένα χώρο που θα είναι ταυτόχρονα χώρος πολιτισμού, αναψυχής και ψυχαγωγίας, που όμοιός του δεν θα υπάρχει στην πόλη, αλλά και την ευρύτερη περιοχή.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι το γεγονός πως το συγκεκριμένο στρατόπεδο είναι το πρώτο του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης, που μετατρέπεται σε ελεύθερο δημόσιο χώρο πρασίνου, μία εμβληματική περιβαλλοντική παρέμβαση, που θα αναβαθμίσει τις δυτικές συνοικίες με στόχο να αποτελέσει το νέο τοπόσημο της πόλης.
Οι εργασίες αρχίζουν μέσα στον Οκτώβριο με στόχο να ολοκληρωθούν το 2023, οπότε θα είναι επισκέψιμο για το κοινό, ενώ ο δρόμος άνοιξε προ ημερών με την υπογραφή της σύμβασης, μεταξύ του οικείου δήμου, της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του ανάδοχου εργολάβου.
Ο σχεδιασμός είναι μεγαλεπήβολος, καθώς η ανάπλαση με τους μοντέρνους χώρους πρασίνου, βασίζεται στα πρότυπα γνωστών πάρκων μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, περιλαμβάνοντας διαδρομές για περίπατο και ποδήλατο, επιμέρους γωνιές για αναψυχή και αθλοπαιδιές και φύτευση εκατοντάδων δέντρων.
Εκτός όμως από «πνεύμονας» πρασίνου για μία περιοχή που το στερείται, λόγω της πυκνής δόμησης το Μητροπολιτικό πάρκο θα καταστεί πόλος έλξης και για τις εκδηλώσεις κάθε είδους που θα έχει τη δυνατότητα να φιλοξενεί σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους.
Το εγχείρημα οραματίστηκε ο δήμος Παύλου Μελά, ενώ τις προσπάθειες του δήμου και της κοινωνίας της δυτικής Θεσσαλονίκης για την παραχώρηση του πρώην στρατοπέδου, στήριξε η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, εξασφαλίζοντας τη χρηματοδότησης των εργασιών με το ποσό των 20 εκατ. ευρώ.
Δ. Δεμουρτζίδης: «Το πάρκο θα είναι επισκέψιμο το 2023»
Αναφερόμενος στην έναρξη του έργου και στους αγώνες που κράτησαν τρεις δεκαετίες, ούτως ώστε το έργο αυτό να πάρει σάρκα και οστά, ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Δεμουρτζίδης, τόνισε ότι «σήμερα οι μακέτες γίνονται πραγματικότητα. Φτάσαμε στο τέλος του μίτου της Αριάδνης και όλα όσα σχεδιάστηκαν θα αρχίζουν να υλοποιούνται». Δήλωσε αισιόδοξος για την πορεία των εργασιών, λέγοντας πως το Μητροπολιτικό πάρκο θα είναι πλήρως επισκέψιμο το 2023, προκειμένου να το απολαύσουν οι πολίτες, ενώ στη συνέχεια, όπως είπε, τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα προχωρήσει η αποκατάσταση των κτιρίων για τη φιλοξενία μουσείων και άλλων δράσεων.
Εξήγησε μάλιστα πως για το κτίριο Α2 , όπου θα στεγαστεί το μουσείο Εθνικής Αντίστασης ο δήμος είναι έτοιμος, καθώς έχει διασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 2,5 εκατ. ευρώ. «Αρχές του 2022 θα το δημοπρατήσουμε, οπότε θα τρέχει παράλληλα με την ανάπλαση του πάρκου. Σκοπεύουμε δε να ολοκληρώσουμε τις απαιτούμενες μελέτες και τα κονδύλια που απαιτούνται θα τα αναζητήσουμε από όποιο διαθέσιμο χρηματοδοτικό πρόγραμμα τρέχει, ΕΣΠΑ, ‘Αντώνης Τρίτσης’, Ταμείο Ανάκαμψης κ.ά.» υπογράμμισε ο δήμαρχος Παύλου Μελά.
Ο ίδιος απάντησε και σε όλους όσους αμφισβητούν το γεγονός ότι το έργο θα… βαλτώσει μετά το χώρο πρασίνου που θα διαμορφωθεί. «Θεωρώ ότι η κοινωνία της περιοχής το αγκάλιασε και το περιμένει. Επίσης, η συντριπτική πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου στήριξε τις ενέργειες του δήμου για να μπει σε τροχιά υλοποίησης» σημείωσε ο κ. Δεμουρτζίδης προσθέτοντας ότι το Μητροπολιτικό Παύλου Μελά το 2023 δεν θα είναι ένας απλός χώρος πρασίνου, αλλά ένα μωσαϊκό σύνθετων χρήσεων. «Με αυτές τις χρήσεις θα αλλάξει η καθημερινότητά μας και θα αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής μας. Θα είναι ένας πνεύμονας πρασίνου που θα συνδυάσει τον πολιτισμό, την αναψυχή και τη ψυχαγωγία. Οπότε όσοι βιάζονται να αμφισβητήσουν αυτό το μεγάλο όραμα, καλό είναι να περιμένουν» σχολίασε ο ίδιος.
Τα έργα που θα γίνουν στο πάρκο
Όπως αναφέρουν στη «ΜτΚ» εκπρόσωποι της Τεχνικής Υπηρεσίας του δήμου Παύλου Μελά, η αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου θα συνδυάσει δύο κεντρικά στοιχεία: Την εύκολη και ανοιχτή πρόσβαση των πολιτών στο πάρκο από τη µία πλευρά και τη δημιουργία έργων υποδομής από την άλλη, που θα συμβάλουν στην περιβαλλοντική εξυγίανση του χώρου, για την ασφαλή χρήση του από το κοινό.
Οι βασικές κατηγορίες εργασιών που περιλαμβάνονται στην πρώτη φάση του έργου αφορούν σε βασικές υποδομές άρδευσης, ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροφωτισμού, εργασίες περιβαλλοντικής αναβάθμισης, δηλαδή βελτίωση εδάφους, κοπή ξερών και επικίνδυνων δέντρων, συντήρηση - καθαρισμός υφιστάμενου πρασίνου και νέες φυτεύσεις, οριοθέτηση του χώρου, προσβάσεις, έξι πύλες εισόδου και εξόδου, προσωρινά μέτρα ασφαλείας διατηρητέων κτιρίων, χάραξη - προσδιορισμός βασικών διαδρομών, κατασκευή τριών αναψυκτηρίων - παρασκευαστηρίων, εξοπλισμός πάρκου με καθιστικά, πέργολες, εξέδρες παιχνιδιού κ.ά. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα οι εργασίες πρόκειται να ολοκληρωθούν μέσα σε 18 μήνες από την μέρα έναρξής τους, ενώ με βάση τις μελέτες θα γίνουν όλες οι βασικές υποδομές παροχών ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροφωτισμού και θα κατεδαφιστούν κτίσματα - ερείπια που είναι επικίνδυνα για τους πολίτες. Επίσης θα γίνουν παρεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης του πρασίνου, θα κοπούν τα ξερά και επικίνδυνα δένδρα, θα γίνει εκτεταμένος καθαρισμός και πολλές νέες φυτεύσεις, ενώ σχεδιάζεται και η δημιουργία δενδρόκηπου, όπου θα φυτευτούν χιλιάδες δέντρα και θάμνοι.
Κοιτώνες στρατιωτών και στάβλοι… γίνονται μουσεία
Κατά τη δεύτερη φάση της ανάπλασης στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, προβλέπεται η αποκατάσταση του εμβληματικότερου κτίσματος, του κτιρίου Α2, εμβαδού 3.353,14 τ.μ, στο οποίο θα στεγαστούν το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού και το Μουσείο του Μετρό. Τα κτίρια που θα αποκατασταθούν είναι και το Α1 και το Α3, τα οποία ο Οθωμανικός στρατός τα χρησιμοποιούσε για κοιτώνες και στάβλους. Ωστόσο υπάρχουν και άλλα κτίρια χιλιάδων τ.μ. της μεσοπολεμικής περιόδου για τα οποία θα γίνει σχεδιασμός, αναφορικά με τη χρήση τους. Ειδικότερα, η ανάπλαση του κεντρικού κτιρίου Α1 εκτιμάται, με βάση έναν πρόχειρο υπολογισμό, ότι θα κοστίσει περί τα 6,5 εκατ. ευρώ, ενώ θα αναζητηθούν επιπρόσθετες χρηματοδοτήσεις πριν αρχίσει η κατασκευή. Πρόκειται για ένα είναι επίμηκες κτίριο, που αναπτύσσεται στη δυτική πλευρά του Μητροπολιτικού Πάρκου με κύρια όψη στην οδό Λαγκαδά, και αποτελεί σπάνιο δείγμα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής της ύστερης, «εκσυγχρονιστικής», Οθωμανικής περιόδου της πόλης, λόγω της θέσης, του μεγέθους και της κατάστασης διατήρησής του.
Η κατασκευή του τοποθετείται στα τέλη του 19ου, την περίοδο του 1895-1905, ενώ το 2003 το κέλυφος του χαρακτηρίστηκε ως μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού. Ανήκει σε συγκρότημα στρατιωτικών κτισμάτων των τελευταίων χρόνων της Οθωμανικής κυριαρχίας της πόλης, που μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 εξυπηρέτησε ανάγκες των Συμμαχικών δυνάμεων στους Βαλκανικούς πολέμους, αποτέλεσε δε χώρο Ναζιστικής κατοχής και εγκατάστασης στρατιωτικών δυνάμεων και φυλακών και στην συνέχεια χώρο στρατοπέδου του Ελληνικού Στρατού.
Μετά την αποκατάσταση του, σχεδιάζεται να μεταφερθούν στο χώρο του γραφεία επιτελικής διοίκησης του δήμου Παύλου Μελά, ενώ στο ισόγειο θα δημιουργηθεί καφέ - αναψυκτήριο.
Θα αναζητηθούν πόροι για τα κτίρια
Αναφορικά με το κτίριο Α2 που θα στεγάσει το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, ο δήμος, όπως έχει αναφέρει ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Δεμουρτζίδης, υπάρχουν διασφαλισμένα 2,5 εκατ. ευρώ τα οποία όμως δεν επαρκούν και γι’ αυτό θα ενταχθούν τμήματα του συνολικού έργου στο κτίριο στο πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης».
«Με την έναρξη των εργασιών στο χώρο όπου θα γίνει το πάρκο θα αρχίσει ένας νέος κύκλος διεκδικήσεων, που θα αφορούν σε χρηματοδότηση, ενώ ο δήμος θα ξεκινήσει μελέτες για την αξιοποίηση και αποκατάσταση των κτιρίων, κυρίως αυτών που θα στεγάσουν τα μουσεία» επισήμανε ο δήμαρχος Παύλου Μελά.
To δεύτερο μεγάλο μουσείο που θα βρει στέγη σε ένα από τα υπό αναστήλωση κτίρια στο χώρο του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, είναι το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, με στόχο να προβληθεί στο ευρύ κοινό η μακραίωνη ιστορία του. Ενώ επρόκειτο να στεγαστεί και αυτό σε χώρο του κτιρίου Α2, υπήρξε αλλαγή σχεδίου που είναι υπό επεξεργασία και εφόσον δοθεί έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), προβλέπει να δοθεί επιπλέον χώρος, που συνολικά θα φτάνει τα 1.500 τ.μ. και όχι στα 743 τ.μ. όπως προβλέπεται στη σύμβαση που υπογράφηκε στα μέσα Μαρτίου 2021, μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, του δήμου Παύλου Μελά, της ΜΟΔ ΑΕ και της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Θεσσαλονίκης (ΑΑΕ/ΟΤΑ).
Το μουσείο αυτό πρόκειται να στεγαστεί στο κτίριο Β4, όπου σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» είναι δυνατόν να λειτουργήσει σε δύο ορόφους, προκειμένου να υπάρξει επαρκής χώρος για τη φιλοξενία του πλούσιου αρχειακού υλικού του, και ενδεχομένως για τη δημιουργία ειδικού τμήματος, το οποίο θα αφορά στη μελέτη και την προβολή της Γενοκτονίας.
Mε «αρωγό» το ΕΣΠΑ της περιφέρειας
Το εμβληματικό έργο της ανάπλασης, που κατά τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, τα επόμενα χρόνια θα γίνει πραγματικό τοπόσημο της Θεσσαλονίκης, χρηματοδοτείται από πόρους του ΕΣΠΑ Κεντρικής Μακεδονίας που φτάνουν τα 20 εκατ. ευρώ.
Η έκταση 330 στρεμμάτων του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά στον οικείο δήμο παραχωρήθηκε στις 17 Μαρτίου του 2017 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, μετά από την υπογραφή σύμβασης με το Ταμείο Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ), σύμφωνα με το οποίο «τα 332.103.98 m2 ιδιοκτησίας του παραχωρούνται κατά χρήση για 99 έτη στο δήμο Παύλου Μελά».
Τα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν λύθηκαν πολλά γραφειοκρατικά ζητήματα, ωστόσο το έργο εισήλθε σήμερα στην τελική ευθεία χάρη στις προσπάθειες της ΠΚΜ και του κ. Τζιτζικώστα που άσκησε επανειλημμένα πιέσεις την περίοδο εκείνη σε κυβερνητικά στελέχη και στελέχη του ΤΕΘΑ, διευκρινίζοντας τους πως τη χρηματοδότηση θα την εξασφάλιζε η περιφέρεια. Έτσι και έγινε, καθώς η ανάπλαση εντάχθηκε με απόφαση της ΠΚΜ στο ΕΣΠΑ της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου.
«Προηγήθηκαν αγώνες της τοπικής κοινωνίας και του δήμου Παύλου Μελά, αλλά και η σταθερή δέσμευση της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, που όχι μόνο υποστήριξε το αίτημα για παραχώρηση του πρώην στρατοπέδου στην τοπική κοινωνία, αλλά είναι και ο φορέας ο οποίος εξασφάλισε και αξιοποιεί τους πρώτους σημαντικούς πόρους, ώστε να ξεκινήσουν τα έργα της πρώτης φάσης για την ανάπλαση του χώρου» δήλωσε κατά την τελετή υπογραφής της σύμβασης ο Απ. Τζιτζικώστας. Ανέφερε ότι η ΠΚΜ είχε δεσμευτεί ότι θα χρηματοδοτήσει τις εργασίες έναρξης του έργου με τα πρώτα 10 εκατ. ευρώ και πλέον, όχι μόνο τήρησε τη δέσμευσή της, αλλά αξιοποίησε το πρόγραμμα της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, διασφαλίζοντας διπλάσιους πόρους, χρηματοδοτώντας με συνολικά 20 εκατ. ευρώ τη δημιουργία αυτού του μοναδικού πνεύμονα πρασίνου για ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη. Πάντως ο κ. Τζιτζικώστας δεδομένου ότι σημειώθηκαν ήδη μεγάλες καθυστερήσεις στο έργο, το οποίο θα πρέπει να παραδοθεί το 2023, απηύθυνε έκκληση προς την εταιρεία που το ανέλαβε λέγοντας χωρίς περιστροφές πως «είναι ανάγκη να προχωρήσει γρήγορα, καθώς οικονομικά είναι διασφαλισμένο».
Να πάμε παρακάτω
Η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, κατά τον περιφερειάρχη, είναι το κλειδί προκειμένου να ολοκληρωθεί στο σύνολό του, ο εξαιρετικός, όπως είπε, σχεδιασμός που έχει γίνει σε αυτό το έργο. «Που σημαίνει ότι οι ενέργειες για τη διασφάλιση και των υπόλοιπων κονδυλίων πρέπει να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν. Το έργο, το δικαιούται η δυτική Θεσσαλονίκη, το δικαιούνται όλοι οι πολίτες» σημείωσε χαρακτηριστικά. Ο ίδιος δεν έκανε σε αυτή τη φάση καμία αναφορά για τα έργα της Β’ φάσης που αφορούν στην αναστήλωση και αναδιαμόρφωση των κτιρίων, ωστόσο στελέχη της ΠΚΜ ανέφεραν στη «ΜτΚ» πως στο εξής θα ανατεθούν οι σχετικές μελέτες και στη συνέχεια η περιφέρεια σχεδιάζει να εντάξει και αυτά τα έργα στο νέο ΕΣΠΑ της προγραμματικής περιόδου 2021-2027.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 3 Οκτωβρίου 2021
ΣΧΟΛΙΑ