ΑΠΟΨΕΙΣ

Περί δεξιάς - ακροδεξιάς και αριστεράς. Του Παντελή Σαββίδη

Προϊόντος του χρόνου και, κυρίως, μετά τις πολιτικές αλλαγές του 1989 και την ανάπτυξη της τεχνολογίας όλα αυτά έχουν ανατραπεί

 26/06/2023 09:31

Περί δεξιάς - ακροδεξιάς και αριστεράς. Του Παντελή Σαββίδη

Παντελής Σαββίδης

savvidis-pantelis-1.jpg

Οι όροι απέκτησαν πολιτικό περιεχόμενο μετά την αρχική νοηματοδότησή τους από την θέση που κατείχαν τα κόμματα στην Γαλλική Εθνοσυνέλευση που προέκυψε με την Επανάσταση του 1789.

Δεξιά εθεωρείτο το κόμμα που υποστήριζε την αστική τάξη και επειδή η αστική τάξη βασιζόταν στο εθνικό κράτος και τις αξίες που το συγκροτούσαν η δεξιά εξέφραζε την υπεράσπιση της έννοιας της πατρίδας και του έθνους.

Η Αριστερά βάσισε την θεωρία της όχι στην εθνότητα που συγκροτεί κράτος αλλά στον εργάτη (η κομμουνιστική-μαρξιστική αριστερά) στον εργαζόμενο ή τον αγρότη άλλες εκδοχές της.

Ο εργάτης, όμως, και ο εργαζόμενος γενικότερα, είναι ίδιος, με τα ίδια προβλήματα παντού. Πέραν του έθνους και πέραν του κράτους.

Γι αυτό η Αριστερά είχε μια διεθνιστική αντίληψη.

Δεξιά, λοιπόν, ήταν το πολιτικό κόμμα της αστικής τάξης που υποστήριζε τις αξίες του εθνικού κράτους.

Αριστερά ήταν τα κόμματα που είχαν μια διεθνιστική αντίληψη και υποστήριζαν τους εργάτες και σε μια κατοπινή εκδοχή τους εργαζόμενους, γενικότερα, και τους αγρότες.

Υπάρχει, όμως, και μια άλλη σημαντική διαφορά: η υποστήριξη της αστικής τάξης από τη Δεξιά σημαίνει και υποστήριξη του αστικού-καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Αντιθέτως, τα κόμματα της Αριστεράς επεδίωκαν κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και σε διάφορους βαθμούς κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας. Το γιατί, το εξηγεί ο Μάρξ με την θεωρία του περί εκμετάλλευσης της υπεραξίας.

Προϊόντος του χρόνου και, κυρίως, μετά τις πολιτικές αλλαγές του 1989 και την ανάπτυξη της τεχνολογίας όλα αυτά έχουν ανατραπεί.

Οι νέες τεχνολογίες έχουν καταστήσει διεθνές και με μεγάλη κινητικότητα το κεφάλαιο, άρα η εθνική του διάσταση και ο εθνικός του περιορισμός δεν έχουν σημασία. Τα Δεξιά κόμματα που το εξέφραζαν γίνονται και αυτά διεθνιστικά. Αλλά ο διεθνισμός απαιτεί μια νέα ιδεολογία που θα διαρρήξει τα εθνικά στερεότυπα. Η υποστήριξη του δικαιωματισμού, η υποστήριξη, δηλαδή, των ανθρώπων στη βάση των δικαιωμάτων τους και όχι της εθνικότητάς τους είναι ένα από τα στοιχεία αυτής της νέας ιδεολογίας.

Στην αριστερά ένα μέρος της (το παραδοσιακό κομμουνιστικό) περιχαρακώνεται στις παλαιές μαρξιστικές αντιλήψεις), ένα άλλο, όμως, αποδέχεται την ιδεολογία του δικαιωματισμού, του διεθνισμού και εγκαταλείπει την μαρξιστική αλλαγή του τρόπου παραγωγής ή τις πιο ήπιες μορφές του. Αποδέχεται την ελεύθερη οικονομία με κρατικό έλεγχο. Κάτι για το οποίο δεν έχει αντίρρηση και η Δεξιά. Ο κ. Μητσοτάκης δηλώνει φιλελεύθερος αλλά κρατικός έλεγχος της οικονομίας υπάρχει.

Εδώ έχουμε την πρώτη σύγκλιση Δεξιάς-Αριστεράς. Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις αν και που διαφωνούν.

Καθώς η Δεξιά γίνεται διεθνιστική και δικαιωματική και εγκαταλείπει την βάση της που ήταν η υπεράσπιση του έθνους και των αξιών του, ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που δεν είναι αστικό (τα μεσαία, μικροαστικά και ασθενέστερα στρώματα), μένουν μετέωρα από την αίσθηση της κρατικής ασφάλειας και υποστήριξης.

Σημαντικά τμήματα αυτών των στρωμάτων αναζητούν πολιτική υποστήριξη σε άλλα κόμματα που εμφανίζονται και υπόσχονται να μείνουν πιστά στο έθνος, το κράτος και τις παραδοσιακές αξίες τους.

Αυτά τα κόμματα είναι που η τρέχουσα πολιτική ορολογία χαρακτηρίζει Ακροδεξιά. Όσα, δηλαδή, έχουν ως βάση της ιδεολογίας τους το έθνος, τον τόπο που κατοικεί (πατρίδα) και το στοιχείο που το κρατά ενωμένο (θρησκεία). Στοιχείο της πολιτικής τους είναι και η εθνική καθαρότητα, άρα η μη αλλοίωσή τους από ξένα μεταναστευτικά ρεύματα.

Βεβαίως, αυτό το πλαίσιο το καπηλεύονται και μισανθρωπικές ιδεολογίες, όπως οι ναζιστικές και φασιστικές, οι σύγχρονες πολιτικές μορφές των οποίων κατατάσσονται, επίσης, στην Ακροδεξιά.

Τα μισανθρωπικά αυτά κόμματα έχουν καταταγεί στο ακροδεξιό πολιτικό φάσμα αλλά όλα τα κόμματα που ανήκουν στη θέση αυτή του φάσματος δεν είναι μισανθρωπικά.

Ένα από τα πολλά λάθη της ελληνικής δημοσιογραφίας είναι η ταύτιση της Ακροδεξιάς, όπως προσδιορίσθηκε, με τα μισανθρωπικά φασιστικά και ναζιστικά κόμματα.

Για να γίνω πιο σαφής, η «Νίκη» βασίζεται στις παραδοσιακές αξίες όπως προσδιορίσθηκαν παραπάνω. Αλλά η «Νίκη» δεν ξέρω αν κατατάσσεται στην Ακροδεξιά. Σίγουρα, όμως, δεν είναι φασιστικό ή ναζιστικό κόμμα.

Η «Νίκη» δεν είναι ίδια με τους «Σπαρτιάτες», όπως θέλει να εμφανίζει τα κόμματα η αφελής, για να είμαι επιεικής στον χαρακτηρισμό, δημοσιογραφία. Και πολιτική.

Οι θεωρητικοί του Συνταγματικού Τόξου τα κόμματα που επιμένουν στον εθνικό-και όχι ταξικό ή δικαιωματικό-χαρακτήρα της ελληνικής κοινωνίας τα εξαιρούν από το τόξο ή τα εντάσσουν στο περιθώριό του.

Αλλά αυτή η νοοτροπία είναι επικίνδυνη για τη Δημοκρατία. Δημοκρατία δεν είναι το δικαίωμα χειραγωγημένης ψήφου κάθε τέσσερα χρόνια.

Τέλος, επειδή τα κοινωνικά στρώματα που εξωθήθηκαν στο οικονομικό, πολιτικό και ιδεολογικό περιθώριο είναι σημαντικά αριθμητικά, τα Δεξιά κόμματα ενώ συνέκλιναν προς το Κέντρο, δεν θέλουν να τα εγκαταλείψουν και γι αυτό εφηύραν τον όρο Κεντροδεξιά. Όπως, αντιστοίχως, και Κεντροαριστερά.

Έτσι, εγκλωβίζουν στους κόλπους τους αλλά δεν εκφράζουν, παραδοσιακές δεξιές τάσεις.

Αυτή η αντίφαση θα λυθεί καθώς ο χρόνος περνά και συνειδητοποιείται.

savvidis-pantelis-1.jpg

Οι όροι απέκτησαν πολιτικό περιεχόμενο μετά την αρχική νοηματοδότησή τους από την θέση που κατείχαν τα κόμματα στην Γαλλική Εθνοσυνέλευση που προέκυψε με την Επανάσταση του 1789.

Δεξιά εθεωρείτο το κόμμα που υποστήριζε την αστική τάξη και επειδή η αστική τάξη βασιζόταν στο εθνικό κράτος και τις αξίες που το συγκροτούσαν η δεξιά εξέφραζε την υπεράσπιση της έννοιας της πατρίδας και του έθνους.

Η Αριστερά βάσισε την θεωρία της όχι στην εθνότητα που συγκροτεί κράτος αλλά στον εργάτη (η κομμουνιστική-μαρξιστική αριστερά) στον εργαζόμενο ή τον αγρότη άλλες εκδοχές της.

Ο εργάτης, όμως, και ο εργαζόμενος γενικότερα, είναι ίδιος, με τα ίδια προβλήματα παντού. Πέραν του έθνους και πέραν του κράτους.

Γι αυτό η Αριστερά είχε μια διεθνιστική αντίληψη.

Δεξιά, λοιπόν, ήταν το πολιτικό κόμμα της αστικής τάξης που υποστήριζε τις αξίες του εθνικού κράτους.

Αριστερά ήταν τα κόμματα που είχαν μια διεθνιστική αντίληψη και υποστήριζαν τους εργάτες και σε μια κατοπινή εκδοχή τους εργαζόμενους, γενικότερα, και τους αγρότες.

Υπάρχει, όμως, και μια άλλη σημαντική διαφορά: η υποστήριξη της αστικής τάξης από τη Δεξιά σημαίνει και υποστήριξη του αστικού-καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Αντιθέτως, τα κόμματα της Αριστεράς επεδίωκαν κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και σε διάφορους βαθμούς κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας. Το γιατί, το εξηγεί ο Μάρξ με την θεωρία του περί εκμετάλλευσης της υπεραξίας.

Προϊόντος του χρόνου και, κυρίως, μετά τις πολιτικές αλλαγές του 1989 και την ανάπτυξη της τεχνολογίας όλα αυτά έχουν ανατραπεί.

Οι νέες τεχνολογίες έχουν καταστήσει διεθνές και με μεγάλη κινητικότητα το κεφάλαιο, άρα η εθνική του διάσταση και ο εθνικός του περιορισμός δεν έχουν σημασία. Τα Δεξιά κόμματα που το εξέφραζαν γίνονται και αυτά διεθνιστικά. Αλλά ο διεθνισμός απαιτεί μια νέα ιδεολογία που θα διαρρήξει τα εθνικά στερεότυπα. Η υποστήριξη του δικαιωματισμού, η υποστήριξη, δηλαδή, των ανθρώπων στη βάση των δικαιωμάτων τους και όχι της εθνικότητάς τους είναι ένα από τα στοιχεία αυτής της νέας ιδεολογίας.

Στην αριστερά ένα μέρος της (το παραδοσιακό κομμουνιστικό) περιχαρακώνεται στις παλαιές μαρξιστικές αντιλήψεις), ένα άλλο, όμως, αποδέχεται την ιδεολογία του δικαιωματισμού, του διεθνισμού και εγκαταλείπει την μαρξιστική αλλαγή του τρόπου παραγωγής ή τις πιο ήπιες μορφές του. Αποδέχεται την ελεύθερη οικονομία με κρατικό έλεγχο. Κάτι για το οποίο δεν έχει αντίρρηση και η Δεξιά. Ο κ. Μητσοτάκης δηλώνει φιλελεύθερος αλλά κρατικός έλεγχος της οικονομίας υπάρχει.

Εδώ έχουμε την πρώτη σύγκλιση Δεξιάς-Αριστεράς. Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις αν και που διαφωνούν.

Καθώς η Δεξιά γίνεται διεθνιστική και δικαιωματική και εγκαταλείπει την βάση της που ήταν η υπεράσπιση του έθνους και των αξιών του, ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που δεν είναι αστικό (τα μεσαία, μικροαστικά και ασθενέστερα στρώματα), μένουν μετέωρα από την αίσθηση της κρατικής ασφάλειας και υποστήριξης.

Σημαντικά τμήματα αυτών των στρωμάτων αναζητούν πολιτική υποστήριξη σε άλλα κόμματα που εμφανίζονται και υπόσχονται να μείνουν πιστά στο έθνος, το κράτος και τις παραδοσιακές αξίες τους.

Αυτά τα κόμματα είναι που η τρέχουσα πολιτική ορολογία χαρακτηρίζει Ακροδεξιά. Όσα, δηλαδή, έχουν ως βάση της ιδεολογίας τους το έθνος, τον τόπο που κατοικεί (πατρίδα) και το στοιχείο που το κρατά ενωμένο (θρησκεία). Στοιχείο της πολιτικής τους είναι και η εθνική καθαρότητα, άρα η μη αλλοίωσή τους από ξένα μεταναστευτικά ρεύματα.

Βεβαίως, αυτό το πλαίσιο το καπηλεύονται και μισανθρωπικές ιδεολογίες, όπως οι ναζιστικές και φασιστικές, οι σύγχρονες πολιτικές μορφές των οποίων κατατάσσονται, επίσης, στην Ακροδεξιά.

Τα μισανθρωπικά αυτά κόμματα έχουν καταταγεί στο ακροδεξιό πολιτικό φάσμα αλλά όλα τα κόμματα που ανήκουν στη θέση αυτή του φάσματος δεν είναι μισανθρωπικά.

Ένα από τα πολλά λάθη της ελληνικής δημοσιογραφίας είναι η ταύτιση της Ακροδεξιάς, όπως προσδιορίσθηκε, με τα μισανθρωπικά φασιστικά και ναζιστικά κόμματα.

Για να γίνω πιο σαφής, η «Νίκη» βασίζεται στις παραδοσιακές αξίες όπως προσδιορίσθηκαν παραπάνω. Αλλά η «Νίκη» δεν ξέρω αν κατατάσσεται στην Ακροδεξιά. Σίγουρα, όμως, δεν είναι φασιστικό ή ναζιστικό κόμμα.

Η «Νίκη» δεν είναι ίδια με τους «Σπαρτιάτες», όπως θέλει να εμφανίζει τα κόμματα η αφελής, για να είμαι επιεικής στον χαρακτηρισμό, δημοσιογραφία. Και πολιτική.

Οι θεωρητικοί του Συνταγματικού Τόξου τα κόμματα που επιμένουν στον εθνικό-και όχι ταξικό ή δικαιωματικό-χαρακτήρα της ελληνικής κοινωνίας τα εξαιρούν από το τόξο ή τα εντάσσουν στο περιθώριό του.

Αλλά αυτή η νοοτροπία είναι επικίνδυνη για τη Δημοκρατία. Δημοκρατία δεν είναι το δικαίωμα χειραγωγημένης ψήφου κάθε τέσσερα χρόνια.

Τέλος, επειδή τα κοινωνικά στρώματα που εξωθήθηκαν στο οικονομικό, πολιτικό και ιδεολογικό περιθώριο είναι σημαντικά αριθμητικά, τα Δεξιά κόμματα ενώ συνέκλιναν προς το Κέντρο, δεν θέλουν να τα εγκαταλείψουν και γι αυτό εφηύραν τον όρο Κεντροδεξιά. Όπως, αντιστοίχως, και Κεντροαριστερά.

Έτσι, εγκλωβίζουν στους κόλπους τους αλλά δεν εκφράζουν, παραδοσιακές δεξιές τάσεις.

Αυτή η αντίφαση θα λυθεί καθώς ο χρόνος περνά και συνειδητοποιείται.

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία