Οδεύω αισίως προς το πέρας του επαγγελματικού μου βίου και από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου πρωτάκι στα δημοσιογραφικά γραφεία, ακούω εξαγγελίες για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Δεκάδες νομοθετικές παρεμβάσεις, εκατοντάδες κανονιστικές διατάξεις, χιλιάδες ανακοινώσεις για σαφάρι ελέγχων, και δεκάδες χιλιάδες ειδήσεις για φοροφυγάδες που πιάστηκαν στη φάκα της εφορίας και των ελεγκτικών αρχών.

Να μην ισχυριστώ πως ο κόπος αποδείχτηκε μάταιος, καθώς έγιναν πράγσματα όλες αυτές τις δεκαετίες, αλλά να πω ότι όλες αυτές οι προσπάθειες δεν ήταν λυσιτελείς. Δεν οδήγησαν δηλαδή στην εξάλειψη ή έστω σε σημαντική συρρίκνωση του φαινομένου.

Τα ποσά που χάνονται από την φοροδιαφυγή- φοροαποφυγή κάθε χρόνο από τα έσοδα του ελληνικού κράτους, είναι τεράστια. Εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς, ότι το κενό που δημιουργείται, είτε καλύπτεται από την υπερφορολόγηση των συνεπών φορολογούμενων, είτε υποχρεώνει σε ματαιώσεις προσυπολογιζόμενων δημοσίων έργων, είτε στοιβάζεται στα ελλείμματα προκαλώντας δανεισμούς και σε βάθος χρόνου δημοσιονομική κρίση με γνωστές συνέπειες.

Το περίεργο είναι ότι η νοοτροπία της μεγάλης πλειοψηφίας ημών -ας μην τους τσουβαλιάσω όλους- μας κάνει όχι μόνον να μην έχουμε θέμα με τους φοροκλέφτες, αλλά να ψέγουμε το κράτος όποτε τους διώκει ή προσπαθεί να τους περιορίσει.

Η αλλαγή αυτής της κακιάς νοοτροπίας, θα έπρεπε να αποτελεί και τον πρώτο στόχο -διαχρονικά- των κυβερνήσεων. Χρειάζεται η φορολογική συνείδηση να καλλιεργηθεί μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος (μάθημα συμπεριφοράς πολίτη έναντι του κοινωνικού συνόλου).

Χρειάζεται επίσης -αυτό είναι ακόμη δυσκολότερο- το κράτος να πείσει πως δεν κυνηγά κάποια κατηγορία εργαζόμενων αφήνοντας ανέλεγκτη μία άλλη («τα βάζουνε με εμάς τους μικρούς, αφήνοντας τους καρχαρίες να φοροδιαφεύγουν»…). Όπως και χρειάζεται να πειστούμε στην πράξη πως τα δημόσια έσοδα αξιοποιούνται για όφελος της κοινωνίας και δεν μετατρέπονται σε κρατικές σπατάλες, ρουσφέτια και χρηματοδοτήσεις ημετέρων.

Ξέρω, ότι για να συμβούν αυτά, χρειάζεται χρόνος. Εντάξει, αρκεί να ξεκινήσουμε κάποια στιγμή.

Μέχρι τότε, πολύ καλά κάνει το υπουργείο οικονομικών και προσπαθεί να επινοήσει τρόπους για να περιορίσει την φοροδιαφυγή. Είτε μεμονωμένων ατόμων -κι εταιρειών- με ελέγχους, είτε επαγγελματικών κλάδων που συνήθισαν να αποκρύβουν έσοδα σε υπέρτατο βαθμό.

Δεν θεωρώ πως κατέχω το θέμα σε βάθος, αλλά απορώ γιατί πάντα οι αρχές στην Ελλάδα πειραματίζονται με μέτρα ελληνικής κοπής, αντί να ξεπατικώσουν και να επιβάλλουν εδώ, τις ρυθμίσεις που ισχύουν στις χώρες που τελείωσαν με την φοροδιαφυγή και τον τρόπο δουλειάς των εκεί φοροδιωκτικών μηχανισμών.

Όπως και να ‘ναι, θεωρώ πως οφείλουμε να γυρίσουμε την πλάτη σε επαγγελματίες που δεν κόβουν αποδείξεις, σε γιατρούς και δικηγόρους που παίρνουν φακελάκι, σε επιχειρηματίες που δεν κόβουν αποδείξεις, καθώς και σε συνδικαλιστικούς φορείς κλάδων, που διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, επικαλούμενοι το άδικο της φορολόγησης μέσω τεκμηρίων, είτε μέσω οριζόντιων μέτρων.

Έλεος με τους… πτωχούς ελεύθερους επαγγελματίες, επιχειρηματίες και επιστήμονες στην Ελλάδα των… πλούσιων μισθωτών και συνταξιούχων.

Αν μία φράση απαντάται συχνά πυκνά στην καθημερινότητά μας προκειμένου να αποτυπώσει τα όσα ζούμε είναι το πασίγνωστο «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Και αυτή ακριβώς έχει σφηνωθεί στο μυαλό μου ως η πλέον κατάλληλη για να περιγράψει το νούμερο 1 θέμα συζήτησης, προβληματισμού και ταλαιπωρίας της Θεσσαλονίκης, το περίφημο FlyOver.

Από τη μια υπάρχει το θέμα της γκρίνιας, αυτής της ατέλειωτης που μας πιάνει τους Θεσσαλονικείς ειδικά μπροστά σε οτιδήποτε έρχεται να διαταράξει το σήμερα και κυρίως μπροστά σε οποιοδήποτε έργο προγραμματίζεται ή ξεκινά. Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι με το FlyOver πάθαμε σαν το γνωστό παραμύθι με τον Πέτρο και το λύκο. Γκρινιάξαμε δηλαδή τόσο πολύ και τόσα χρόνια για όλα, που τώρα που έχουμε δίκαιους και αιτιολογημένους λόγους ανησυχίας, άμα δε μας παίρνει κανείς στα σοβαρά, ε δεν το λες και πώς φταίει...

Από την άλλη δε γίνεται ή καλύτερα απαγορεύεται, να δίνουμε τη συγκατάθεσή μας σε ένα έργο που δεν έχει ολοκληρωμένες μελέτες, αφενός για να μας πείσει για τη χρησιμότητα αυτής της αδιανόητης ταλαιπωρίας που περιμένει μικρούς και μεγάλους για χρόνια, αφετέρου της αντιμετώπισης των επιπτώσεων που καθόλου αμελητέες είναι.

Μία εβδομάδα μετά την έναρξη των εργασιών και μετά το πρώτο κλείσιμο λωρίδων της περιφερειακής οδού, όσον αφορά το μποτιλιάρισμα παρατηρείται οι των ανατολικών να κατεβαίνουν κέντρο σε χρόνους... Covid, μετά και την απομάκρυνση παρκαρισμένων και άλλων εμποδίων (που έπρεπε προφανώς να ξεσηκωθεί μια πόλη ολόκληρη για να γίνει και κανείς δεν... ορκίζεται πώς θα κρατήσει), ενώ οι των δυτικών νιώθουν ήδη στο πετσί τους (και τα νεύρα τους) τι μας περιμένει όλους, καθώς ο χρόνος μετάβασης έχει ήδη ξεφύγει.

Όμως αυτά είναι τα αναμενόμενα, τα οποία εδώ που τα λέμε τα έχουμε συνηθίσει στην... μποτιλιαρομάνα Θεσσαλονίκη, του απέραντου «κόκκινου» στους δρόμους, απλώς όχι σε καθημερινή και χρόνια βάση.

Οι υπόλοιπες αλλαγές για τις οποίες κανείς δε θεώρησε σκόπιμο να ενημερώσει την κοινωνία των πολιτών έγκαιρα για να λάβουν όσοι μπορούν τα μέτρα τους, είναι ήδη χαρακτηριστικές του «γκρεμού» από τον οποίο κρέμονται οι ζωές δεκάδων χιλιάδων συμπολιτών μας ήδη. Γιατί δεν είναι γκρίνια να πεις πώς η αναστάτωση της ζωής των μικρών ή μεγαλύτερων μαθητών με τις αλλαγές των δρομολογίων, θα έπρεπε να αποφεύγεται και θα έπρεπε και να έχει υπάρξει μελέτη και να το περιλαμβάνει αυτό.

Η αλήθεια είναι πώς εδώ που φτάσαμε και όπως εξελίσσεται το έργο με τη μισή κοινωνία ξεσηκωμένη να προσφεύγει για το ένα μετά το άλλο επιμέρους ζήτημα που ανακύπτει από την προχειρότητα με την οποία ξεκίνησαν τα έργα για το FlyOver, όντως μπροστά μας είναι ο γκρεμός. Αλλά και πίσω υπάρχει ρέμα. Σαν κι αυτά που ο μη υπολογισμός τους στις πρόχειρες στην καλύτερη, μελέτες, προκαλεί περαιτέρω ανησυχία αλλά και μη ορατό, αφού τυχόν παύση των εργασιών και ξαναξεκίνημα και ξανά παύση και άντε πάλι ξεκίνημα, και δώστου δικαστικές εμπλοκές, μόνο εις βάρος όλων μας μπορεί να είναι αν γίνει, τουλάχιστον, ως κόντρα στην κόντρα κι όχι πάνω σ’ ένα τραπέζι σοβαρής συζήτησης.

Γενικά, με το FlyOver μπλέξαμε για τα καλά και επειδή είναι και εναέριο αρχίζω να σκέφτομαι μήπως είχαν δίκιο οι κατά τα άλλα ατρόμαχτοι Γαλάτες που το μόνο που τους φόβιζε είναι μην πέσει ο ουρανός στο κεφάλι τους...

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 19.11.2023