10/05/2020 18:39
Από τις πρώτες κιόλας λέξεις της αιτιολογικής έκθεσης του νομοσχεδίου το περιβάλλον συσχετίζεται με τις επενδύσεις, δίνοντας το στίγμα της κυβέρνησης που στοχεύει να μειώσει τον χρόνο περιβαλλοντικής αδειοδότησης νέων έργων. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε την προηγούμενη Παρασκευή στις επιτροπές (με τηλεδιασκέψεις για την ακρόαση των εξωκοινοβουλευτικών) και συζητήθηκε την περασμένη Δευτέρα και Τρίτη στην ολομέλεια, με την αντιπολίτευση να εγείρει ζητήματα αντισυνταγματικότητας «δείχνοντας» προς το ΣτΕ για μια σειρά από άρθρα. Παράλληλα το σύνολο σχεδόν των περιβαλλοντικών οργανώσεων και κινημάτων ζήτησαν την απόσυρση του νομοσχεδίου, συγκεντρώνοντας περισσότερες από 60.000 διαδικτυακές υπογραφές και πραγματοποιώντας τις πρώτες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στη μετά την καραντίνα εποχή.
Πολιτική αντιπαράθεση
Το άνοιγμα της Βουλής έδωσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για πολιτική αντιπαράθεση, με τον ΣΥΡΙΖΑ να αποχωρεί από την διαδικασία προκειμένου όπως είπε ο Αλέξης Τσίπρας να μην νομιμοποιήσει την διαδικασία της ονομαστικής ψηφοφορίας διά επιστολικής ψήφου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε αδικαιολόγητη την κριτική για το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο και τόνισε ότι «στόχος είναι η ανάπτυξη με περιβαλλοντικό πρόσημο». Ανέφερε ότι η χώρα μας είναι πρώτη σε υπερ-ρύθμιση για απαγορεύσεις δόμησης και την ίδια στιγμή είναι 35η σε 40 χώρες ως προς την αναποτελεσματικότητα της προστασίας του περιβάλλοντος». Ο πρωθυπουργός έκανε σαφές ότι πρόθεση του νομοσχεδίου είναι και να διευκολύνει σημαντικά επενδυτικά σχέδια, ώστε οι αιτήσεις να εγκρίνονται ή να απορρίπτονται εντός 4-6 μηνών αντί 6-7 έτη, χωρίς εκπτώσεις στο περιβάλλον.
Ως προς τις περιοχές Natura ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι υιοθετείται η ευρωπαϊκή πρακτική και οι χρήσεις γης θα είναι ανάλογες με το καθεστώς προστασίας και συμβατές ανάλογα με τα ιδιαίτερα γνωρίσματά της. «Το πλαίσιο θα ρυθμίζεται με Προεδρικό Διάταγμα και δεν θα υπάρχει αδιαφάνεια και αυθαιρεσία», διαβεβαίωσε ο κ. Μητσοτάκης. Ως προς το θέμα των εξορύξεων πετρελαίου σε περιοχές Natura είναι υποκριτική υπενθύμισε ότι τα οικόπεδα που ο ΣΥΡΙΖΑ αδειοδότησε είναι εντός περιοχών Natura και πρόσθεσε: «Δεν καταλαβαίνω αυτού του είδους την κριτική. Μπορεί να υπάρξει εξορυκτική διαδικασία και εντός περιοχών Natura. Το ζήτημα για το αν γενικά πρέπει να γίνονται εξορύξεις μπορούμε να το συζητήσουμε». Τέλος ως προς το πλαίσιο για τις οικιστικές πυκνώσεις είπε ότι θα κατατίθεται εκ νέου, καθώς οι διατάξεις ΣΥΡΙΖΑ κρίθηκαν αντισυνταγματικές
Ισχυρές ενστάσεις τόσο επί της διαδικασίας που προωθήθηκε «σε κατάσταση υπολειτουργίας της Βουλής», όσο και επί της ουσίας του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου, διατύπωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας υποστήριξε ότι πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που διαλύει τη «μεταρρύθμιση» των δασικών χαρτών και προωθεί μια ψευδεπίγραφη επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, η οποία, θα «αποθαρρύνει» κάθε «σοβαρό επενδυτή», εξυπηρετώντας μόνον «συμφέροντα».
Τι αλλάζει με τον νέο νόμο
Οι βασικές αλλαγές στην περιβαλλοντική νομοθεσία που εισάγονται με τον νόμο που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα αφορούν στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, τις προστατευόμενες περιοχές και τις επιτρεπόμενες χρήσεις εντός αυτών, τους δασικούς χάρτες και τις οικιστικές πυκνώσεις, δηλαδή τα αυθαίρετα εντός προστατευόμενων περιοχών.
1. Περιβαλλοντική αδειοδότηση
Πιο γρήγορα και πιο απλά θα εκδίδονται οι περιβαλλοντικές άδειες, και επιπλέον οι Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) θα ισχύουν για μεγαλύτερο χρόνο, μετά την ψήφιση του νέου νόμου. Σημειωτέον ότι η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι η αρμόδια αρχή οφείλει να αποφασίζει μέσα σε 90 μέρες από την υποβολή φακέλου, προθεσμία που δεν έχει καμία σχέση με την ελληνική πραγματικότητα. «Στόχος της μεταρρύθμισης είναι να περιοριστεί ο χρόνος σε 100-150 ημέρες έτσι ώστε όταν έρθει η στιγμή για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, η περιβαλλοντική αδειοδότηση να μην αποτελεί αχρείαστο εμπόδιο, αλλά να είναι εναρμονισμένη με τα κρατούντα στις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης», σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης, αναφέροντας ότι σήμερα απαιτούνται έως και 6-8 χρόνια για την έκδοση περιβαλλοντικών αδειών. Από την πλευρά τους οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επικαλούνται έκθεση του ΟΟΣΑ (2013) σύμφωνα με την οποία το διοικητικό βάρος που αναλογεί στην περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι μόνο 4,24% -άρα ότι η περιβαλλοντική αδειοδότηση δεν ήταν τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο παρουσιάζεται.
Στο νέο νόμο ορίζεται ότι η πληρότητα του φακέλου θα ελέγχεται εντός 10 ημερών και οι γνωμοδοτήσεις από τους αρμόδιους φορείς θα πρέπει να έχουν συγκεντρωθεί εντός 30 ημερών. Η απόφαση (εγκριτική ή απορριπτική) θα πρέπει να εκδοθεί εντός 30 εργάσιμων ημερών. Εάν οι προθεσμίες παρέλθουν άπρακτες και λείπουν γνωμοδοτήσεις που δεν θεωρούνται ουσιώδεις, η διαδικασία προχωρά στα επόμενα στάδια, ενώ σε περίπτωση έλλειψης ουσιωδών γνωμοδοτήσεων, θα πρέπει εντός 20 ημερών να συνεδριάσει υποχρεωτικά το Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης για να αποφανθεί. Επίσης, απλοποιούνται οι διαδικασίες και συντομεύουν οι προθεσμίες ανανέωσης και τροποποίησης των ΑΕΠΟ σε περίπου 20 εργάσιμες ημέρες. Η διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ αυξάνεται από 10 σε 15 έτη, και παρατείνεται εάν υπάρχει περιβαλλοντική πιστοποίηση (για 6 έτη για EMAS και 4 έτη για ISO 14001). Οι νέες προθεσμίες ισχύουν και για όλες τις ΑΕΠΟ που βρίσκονται ήδη σε ισχύ.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούν ότι οι ασφυκτικές προθεσμίες είναι εις βάρος του ενδελεχούς ελέγχου εκ μέρους των υπηρεσιών και άρα υπονομεύεται η προστασία του περιβάλλοντος. Επίσης στηλιτεύουν την ανάθεση μέρος της διαδικασίας ελέγχου σε ιδιώτες (κάτι όμως που προβλέπεται με τον νόμο 4014 του 2011 προβλέπονταν η συμμετοχή ιδιωτών αξιολογητών, αλλά η διάταξη δεν είχε ενεργοποιηθεί). Με τον νέο νόμο διευκρινίζεται ότι την εμπλοκή τους μπορεί να ζητήσει είτε η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή επικαλούμενη φόρτο εργασίας, είτε ο επενδυτής και η επιλογή τους γίνεται με κλήρωση από μητρώο πιστοποιημένων αξιολογητών. Ο κύριος του έργου δεν τους πληρώνει απευθείας, ούτε μπορεί να διαπραγματευτεί την αμοιβή τους. Οι ιδιώτες αξιολογητές διεκπεραιώνουν κάποια στάδια της διαδικασίας, αλλά τον τελικό λόγο έχουν οι περιβαλλοντικές αρχές.
2. Προστατευόμενες περιοχές
Σχεδόν το 30% της επικράτειας είναι χαρακτηρισμένο ως περιοχή Natura. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι το ένα τρίτο της χώρας είναι «άβατο» για κάθε άλλη δραστηριότητα -αυτό ισχύει μόνο για τις περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης. Όμως η ασάφεια και η πολυπλοκότητα του θεσμικού πλαισίου ως προς τις επιτρεπόμενες χρήσεις εντείνει την… ούτως ή άλλως αέναη μάχη μεταξύ των επιχειρήσεων, που προσπαθούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και να εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους, και των περιβαλλοντικών οργανώσεων που θέλουν να περιορίσουν τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στο περιβάλλον.
Ο νέος νόμος επαναπροσδιορίζει ποιες θεωρούνται προστατευόμενες περιοχές (όχι όμως ονομαστικά) και καθορίζει ότι εντός τους θα ισχύουν τέσσερις ζώνες: α) απόλυτης προστασίας της φύσης, β) προστασίας της φύσης, γ) διαχείρισης οικοτόπων και ειδών και δ) βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων. Με τον νέο νόμο σε όλες τις ζώνες, ακόμα και σε αυτές της απόλυτης προστασίας, επιτρέπονται πλέον περισσότερες δραστηριότητες. Στη Ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών δίνεται η δυνατότητα λειτουργίας ακόμη και μεταλλείων και εξορύξεων υδρογονανθράκων, αλλά και εμπορικών καταστημάτων, σουπερ μάρκετ, ξενοδοχείων (κάτι που απαγορευόταν ρητά από τη νομοθεσία, όπως επισημαίνεται σε έκθεση της επιστημονικής επιτροπής της Βουλής). Στη Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων επιτρέπονται μεταξύ άλλων και βιοτεχνικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής όχλησης, χώροι επεξεργασίας, αποθήκευσης και διάθεσης στερεών τοξικών αποβλήτων. Ειδικά για τους υδρογονάνθρακες δίνεται η δυνατότητα ερευνών μέσα σε δημόσιες ή δημοτικές εκτάσεις χωρίς καμία άδεια, με μια απλή κοινοποίηση, εφόσον οι έρευνες διαρκούν έως και τρεις μήνες.
Οι ακριβείς χρήσεις γης σε κάθε προστατευόμενη περιοχή θα περιγράφονται στις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ανατέθηκαν στις αρχές του 2019) και τα σχέδια διαχείρισης. Στη συνέχεια θα εκδοθούν νέα ΠΔ (χωρίς όμως να προβλέπεται διαβούλευση επί αυτών), που θα ελεγχθούν από το ΣτΕ. Επίσης, με διάταξη που προστέθηκε κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου ορίζεται ότι μέχρι το τέλος Αυγούστου μπορούν να θεσπιστούν προεδρικά διατάγματα προστασίας περιοχών Natura με το παλαιό καθεστώς.
Ο νόμος που ψηφίστηκε αυτή την εβδομάδα προβλέπει ακόμη την ίδρυση ενός ενιαίου Φορέας, του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), με πόρους από πρόστιμα, μισθώσεις αιγιαλών και τέλη ΑΠΕ. Εκεί εντάσσονται οι υπάρχοντες Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Η πρόβλεψη αυτή προκάλεσε την αντίδραση των περιβαλλοντικών οργανώσεων που προβλέπουν ότι θα αποδυναμωθούν η αυτοτέλεια και εν τέλει η ίδια η λειτουργία των φορέων, εις βάρος της προστασίας των περιοχών που εποπτεύουν, ενώ επισημαίνεται ότι ο οργανισμός που θα γνωμοδοτεί για έργα που θα υλοποιούνται σε προστατευόμενες περιοχές θα υπόκειται σε κυβερνητικό έλεγχο.
3. Δασικοί Χάρτες και οικιστικές πυκνώσεις
Χιλιάδες περιοχές που απώλεσαν τον χαρακτήρα της δασικής περιοχής πριν το 1975, εντάχθηκαν τελικά στους δασικούς και οι ιδιοκτήτες που δεν μπορούν να λάβουν αγροτικές επιδοτήσεις ή να μεταβιβάσουν τις εκτάσεις αυτές κατέθεσαν 170.000 αιτήσεις διόρθωσης.
Για να αποσυμφορηθεί το έργο των επιτροπών εξέτασης αντιρρήσεων ο νόμος δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν ψηφιακά αρχεία που διατίθενται από φορείς όπως το Ελληνικό Κτηματολόγιο και ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να ξεκαθαρίσει ο χαρακτήρας των αμφισβητούμενων εκτάσεων.
Για τον «αποχαρακτηρισμό» μιας έκτασης ως δασικής (εφόσον δεν έχει δασωθεί ξανά) αρκεί μια πράξη της διοίκησης, προ του 1975, όπως Προεδρικά Διατάγματα που ορίζουν ζώνες οικιστικού ελέγχου για περιοχές που είχαν λάβει χρήση βιομηχανίας, εφόσον είχε ληφθεί έγγραφο από την αρμόδια Διεύθυνση Δασών ότι δεν αποτελούν δασικές εκτάσεις. Επίσης πράξεις της αγροτικής/εποικιστικής νομοθεσίας (δεν διευκρινίζεται ποιες), καθώς και άδειες που δόθηκαν με σκοπό τη βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη της χώρας, θεωρούνται ως πράξεις που έχουν οδηγήσει σε σύννομη μεταβολή της χρήσης μιας δασικής έκτασης.
Σύμφωνα με το WWF «εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα αποχαρακτηρίζονται, με βάση νομικές πράξεις με αμφίβολο και ασαφές περιεχόμενο και στη συνέχεια οι αποχαρακτηρισμοί αυτοί, που συντελούνται μετά την κύρωση των δασικών χαρτών, χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα για την αναμόρφωση του δασικού χάρτη». Ως προς τα δεδομένα του ΟΠΕΚΕΠΕ ως αποδεικτικά στοιχεία πάνω στα οποία μπορεί να βασιστεί ένας αποχαρακτηρισμός, η περιβαλλοντική οργάνωση σημειώνει ότι πρόκεται για «ένα αρχείο δεδομένων που δεν έχει συνταχθεί με βάση τα κριτήρια της δασικής νομοθεσίας».
Ως προς τις λεγόμενες «οικιστικές πυκνώσεις» (όπως ορίστηκαν με το ν. 4389/2016), κοινώς τα αυθαίρετα εντός δασών και δασικών εκτάσεων, ο νέος νόμος συμμορφώνεται με την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι δεν θα πρέπει να εξαιρούνται από την ανάρτηση στους δασικούς χάρτες, δεδομένου ότι σ’ αυτές εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία. Για κάθε Περιφέρεια της χώρας καταρτίζεται οικονομοτεχνική μελέτη (χωριστές μελέτες θα καταρτιστούν για την Αττική, τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική) που καταγράφει τη δόμηση εντός των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους αναρτημένους ή κυρωμένους, κατά περίπτωση, δασικούς χάρτες.
Ο νόμος προβλέπει μια διαδικασία προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση και από άλλες διοικητικές κυρώσεις μόνο για αυθαίρετες κατοικίες (όχι για άλλα κτίσματα) που συνιστούν μια οικιστική ενότητα εντός δασική περιοχής. Εξαιρούνται κτίρια και λοιπές κατασκευές που έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011, κτίρια και λοιπές κατασκευές που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε υγροτόπους που προστατεύονται σύμφωνα με τη συνθήκη Ramsar και σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις, σε περιοχές που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες λόγω πυρκαγιάς εφόσον έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης και τέλος κτίρια ή συνοδεύουσες κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εγείρουν ζητήματα αντισυνταγματικότητας και επισημαίνουν ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν προβλέπουν την υπαγωγή των δασικών εκτάσεων που έχουν καταληφθεί από οικιστικές πυκνώσεις σε καθεστώς αναδάσωσης ή άλλο αυστηρό προστατευτικό καθεστώς. Σημειώνουν ακόμη ότι η υπαγωγή των αυθαιρέτων στην διαδικασία τακτοποίησης θα είναι αυτόματη, με την εισαγωγή στοιχείων σε διαδικτυακή πλατφόρμα.
Φωτογραφικές ρυθμίσεις;
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εντοπίζουν τουλάχιστον δύο ρυθμίσεις οι οποίες θεωρούν ότι είναι ευνοϊκές αν όχι φωτογραφικές για δύο μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική, την Τιτάν και την Ελληνικός Χρυσός:
α. Το άρθρο 4 που προβλέπει ότι αν δεν υπάρχει ουσιώδης μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, εκδίδεται απόφαση για την ΑΕΠΟ, χωρίς άλλες διαδικαστικές προϋποθέσεις ή γνωμοδοτήσεις. Μη ουσιώδεις θεωρούνται τροποποιήσεις που έχουν θετικό αντίκτυπο και μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως ενδεικτικά: η αλλαγή σε καύσιμο με λιγότερες εκπομπές αέριων ρύπων ή/και διοξειδίου του άνθρακα». Υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο του 2019, η ΤΙΤΑΝ κατέθεσε φάκελο σχετικά με την τροποποίηση της ΑΕΠΟ, ώστε να αξιοποιηθεί ένας ακόμα τύπος εναλλακτικού καυσίμου (RDF/SRF που παράγεται από την επεξεργασία αστικών στερεών απορριμμάτων), στο εργοστάσιο Ευκαρπίας, ως μέσο για μείωση του ενεργειακού κόστους αλλά και των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.
β. Το άρθρο 119 προβλέπει ότι εγκαταστάσεις εντός μεταλλευτικών χώρων, ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων που υποστηρίζουν την εξόρυξη και βοηθητικές μεταλλευτικές εργασίες, εγκαταστάσεις απλής μηχανικής επεξεργασίας του μεταλλεύματος καθώς και χώροι απόθεσης εξορυκτικών αποβλήτων, και εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδάτων, υπόκειται σε καθεστώς απλής γνωστοποίησης και όχι αδειοδότησης. Οι οικολογικές οργανώσεις εκτιμούν ότι με αυτή τη διάταξη η «Ελληνικός Χρυσός» δεν θα χρειάζεται αδειοδότηση για τους χώρους απόθεσης εξορυκτικών αποβλήτων.
Κωστής Χατζηδάκης: Μια πράσινη μεταρρύθμιση για την Ελλάδα του 21ου αιώνα
Βγαίνουμε νικητές από τη μάχη με τον κορονοϊό. Το αναγνώρισαν αυτό η Ευρώπη και ολόκληρος ο κόσμος. Με την ίδια όμως σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και τις προκλήσεις της επόμενης μέρας. Για αυτό, μετά τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, βασική μέριμνά μας είναι το αναπτυξιακό σχέδιο για τη χώρα. Η μεταρρύθμιση της ελληνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας που εισαγάγαμε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και πλέον είναι νόμος του κράτους, είναι αναπόσπαστο μέρος του σχεδίου αυτού.
Ο περιβαλλοντικός νόμος συνδυάζει τη στήριξη της ανάπτυξης με την προστασία του περιβάλλοντος, όπως συμβαίνει σε όλα τα προηγμένα ευρωπαϊκά κράτη. Είναι το πιο πρόσφατο κομμάτι στο παζλ της ριζικά πράσινης ατζέντας που έχουμε υιοθετήσει. Μιας ατζέντας που επίσης περιλαμβάνει την απολιγνιτοποίηση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση, την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης, την ανακύκλωση, τη μετάβαση στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας.
Με αυτή την πράσινη μεταρρύθμιση προωθούμε μια σειρά τολμηρών τομών:
Πρώτον, απλουστεύουμε ριζικά τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις που πλέον θα απαιτούν μόλις 100-150 μέρες και όχι 6-8 χρόνια. Διότι η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι η χώρα του «ού μπλέξεις», μοναδική εξαίρεση στην ΕΕ.
Δεύτερον, πετυχαίνουμε μία μεγάλη επιτάχυνση στις ΑΠΕ σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Κάνουμε δηλαδή πράξη τη δέσμευσή μας για στροφή στην καθαρή ενέργεια. Τρίτον, με παρεμβάσεις που σέβονται το Σύνταγμα και την κοινή λογική, αίρουμε την προχειρότητα στην εκπόνηση των δασικών χαρτών και αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα με τις οικιστικές πυκνώσεις. Απελευθερώνουμε με αυτόν τον τρόπο από την ομηρία εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας.
Τέταρτον, επιβάλλουμε ενιαίο περιβαλλοντικό τέλος σε όλες τις πλαστικές σακούλες. Βάζουμε έτσι τέρμα στα παιχνίδια που παίζονταν σε βάρος των πολιτών και του περιβάλλοντος με το πάχος της σακούλας.
Πέμπτον, δίνουμε λύση στο οξύ πρόβλημα με τα σκουπίδια στα όμορφα νησιά μας, απαγορεύουμε την έκδοση οικοδομικής άδειας χωρίς τη σύννομη συλλογή των μπάζων και χρηματοδοτούμε τη σύνδεση ακινήτων με τα κεντρικά δίκτυα αποχέτευσης.
Τέλος, αντιμετωπίζουμε ακριβώς με βάση τις προβλέψεις της ευρωπαϊκής Οδηγίας το θέμα των περιοχών Natura. Μέχρι τώρα στην Ελλάδα, αντίθετα με το μύθο που επικρατεί, επιτρεπόταν δραστηριότητες στις περιοχές Natura, χωρίς όμως διαφάνεια και ανάλογα με το αν κάποιος είχε ή όχι μέσον. Τώρα βάζουμε ένα σαφές πλαίσιο, όπως σε όλη την Ευρώπη: με ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, με διαχειριστικά σχέδια και τέλος με Προεδρικά Διατάγματα που θα έχουν τη σφραγίδα του ΣτΕ.
Εμφανίστηκαν στη Βουλή τις περασμένες μέρες διάφοροι υποστηρικτές της Ελλάδας του χθες, με πρωτοστατούντα τον ΣΥΡΙΖΑ. Τον ΣΥΡΙΖΑ επί των ημερών του οποίου είχαμε μεταξύ άλλων, τα βουνά των σκουπιδιών στην Αττική και στα νησιά, την τραγική διαχείριση του ναυαγίου της Αγίας Ζώνης, τον αντισυνταγματικό νόμο για τις οικιστικές πυκνώσεις, πέντε καταδίκες από το Δικαστήριο της ΕΕ για περιβαλλοντικά θέματα και έξι ανοιχτές υποθέσεις, μεταξύ των οποίων μία υπόθεση για τις Natura! Και αντί να προσέλθουν στη συζήτηση με συναίσθηση αυτού του επιβαρυμένου παρελθόντος, υποδύθηκαν τους εισαγγελείς απέναντι σε μια ευρωπαϊκή πράσινη μεταρρύθμιση, διαστρεβλώνοντας πλήρως το περιεχόμενό της.
Ας κουνάνε το δάχτυλο όσο θέλουν! Η κρισιμότητα των στιγμών είναι τέτοια που και να θέλαμε, δεν μας επιτρέπεται να διστάσουμε. Δεν μας το επιτρέπει η συνείδησή μας. Διότι η Ελλάδα δεν έχει στιγμή να χάσει. Για αυτό, προχωρούμε μπροστά. Με μεταρρυθμίσεις που σέβονται το περιβάλλον, που δίνουν στη χώρα προοπτική και ελπίδα στα παιδιά μας.
Αθανάσιος Σαββάκης (Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος): Απαιτείται ρύθμιση και για το Καλοχώρι
Ο ψηφισθείς νόμος του υπουργείου Περιβάλλοντος κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, αφού επιχειρεί να ρυθμίσει χρονίζοντα θέματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Όπως είναι γνωστό, η περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκόμματα των τελευταίων δεκαετιών στην κατεύθυνση υλοποίησης επενδύσεων. Η επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών που επιχειρείται μέσω του νομοσχεδίου, μπορεί να εισφέρει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της χώρας, διότι αποτελεί αδήριτη ανάγκη να υλοποιηθούν επενδύσεις το ταχύτερο δυνατόν, οι οποίες κατά τον ΣΒΕ θα καταφέρνουν να εκπληρώσουν τις εθνικές και τις ευρωπαϊκές νομοθετικές απαιτήσεις. Εκτιμούμε ότι το θέμα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης θα βελτιώσει τη σημερινή κατάσταση.
Όσον αφορά το μέρος του νομοσχεδίου που αφορά στο σύστημα διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, με βεβαιότητα θα αντιμετωπίσει τις πολλές αδυναμίες που είχαν αναδειχθεί στο μέχρι σήμερα ισχύον καθεστώς.
Επιπρόσθετα, πιστεύουμε ότι με τον νέο νόμο του υπουργείου Περιβάλλοντος θα υπάρξει δυνατότητα ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της. Βεβαίως, ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο πρέπει να «λειτουργήσει» και να βελτιωθεί στην πορεία εφαρμογής του. Ειδικά όμως για το θέμα της διατήρησης της υφιστάμενης επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της, θα πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα το θέμα της «εξυγίανσης» της βιομηχανικής συγκέντρωσης του Καλοχωρίου.
Η άτυπη βιομηχανική ζώνη του Καλοχωρίου, παράγει 10-15% του ΑΕΠ της βιομηχανίας της χώρας. Η αξιοποίηση του θεσμικού πλαισίου για τα Επιχειρηματικά Πάρκα, σε συνδυασμό με μελλοντικές νομοθετικές παρεμβάσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, μπορούν να συμβάλλουν στην αξιοποίηση των τεράστιων δυνατοτήτων της περιοχής και μάλιστα σε μια κρίσιμη περίοδο για τη διασφάλιση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, πλήθους μεταποιητικών και άλλων επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα. Προς αυτή την κατεύθυνση αναμένουμε την ανακοίνωση της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας του υπουργείου Περιβάλλοντος για το χωροταξικό πλαίσιο, η οποία ευελπιστούμε ότι θα εισφέρει θετικά για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής της, όσο και περισσότερο ειδικά για την εξυγίανση της βιομηχανικής συγκέντρωσης του Καλοχωρίου.
Iωάννης Μασούτης (Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητήριου Θεσσαλονίκης: Επενδυτές και δημόσιο προ των ευθυνών τους
Η επιτάχυνση των διαδικασιών στα διάφορα στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, που προωθείται μέσω του νόμου, υπογραμμίζει τη σπουδαιότητά της. Είναι ένα πολύ θετικό πρώτο βήμα που θέτει, όχι μόνο τον επενδυτή, αλλά και το δημόσιο ενώπιον των ευθυνών τους για την ορθή και γρήγορη υλοποίηση μιας επένδυσης με σεβασμό στο περιβάλλον. Ο επενδυτής οφείλει να σέβεται το περιβάλλον και το δημόσιο, από την πλευρά του, να μην στέκεται εμπόδιο και να αποθαρρύνει επενδυτές που τηρούν τις ισχύουσες περιβαλλοντικές διατάξεις. Ωστόσο για την εφαρμογή της επιτάχυνσης κρίνεται απαραίτητη η ενεργοποίηση του θεσμού των πιστοποιημένων αξιολογητών, οι οποίοι θα μπορούσαν -υπό προϋποθέσεις- να συνδράμουν στους απαιτούμενους ελέγχους, που πρέπει να διενεργηθούν από τους κρατικούς υπαλλήλους κατά την εξέταση των φακέλων. Βέβαια, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον καθορισμό των προσόντων των αξιολογητών ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπιστία της όλης διαδικασίας.
Όσον αφορά στις νέες κατηγορίες χρήσεων γης για προστατευόμενες περιοχές, προτείνουμε να προβλεφθεί ότι, στις περιοχές που καθορίζονται ως Ζώνες Διαχείρισης Οικοτόπων και Ειδών, να μπορούν να καθοριστούν ειδικές κατηγορίες χρήσεων, ανάλογα με την ειδική περιβαλλοντική επίπτωση και χωρική λειτουργία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Η γνώση που αποκτήθηκε από τη δράση των κατά τόπους Φορέων Διαχείρισης δεν πρέπει να χαθεί αλλά να αξιοποιηθεί καταλλήλως. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξουν μεταβατικές διατάξεις για τη διατήρηση των υφισταμένων νομίμως λειτουργούντων έργων και δραστηριοτήτων, με δυνατότητα εκσυγχρονισμού, βελτίωσης, τροποποίησης καθώς και επέκτασης αυτών. Με τον τρόπο αυτό, αφενός προστατεύεται η επιχειρηματική δραστηριότητα και η απρόσκοπτη λειτουργία της και αφετέρου εξασφαλίζεται η εμπιστοσύνη προς τη Διοίκηση.
Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης (Καλοχώρι, Θέρμη, Ωραιόκαστρο κλπ), όπου παρατηρούνται άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις με μεγάλη συμβολή στο τοπικό ΑΕΠ. Πρόκειται για ένα φαινόμενο ανάλογο με εκείνο της περιοχής των Οινοφύτων, επί του οποίου το ΕΒΕΘ έχει επεξεργασθεί προτάσεις για τη σύσταση ειδικού φορέα διαχείρισης.
Σωκράτης Φάμελλος (Βουλευτής Β' Θεσσαλονίκης ΣΥΡΙΖΑ, τ. αν. υπουργός Περιβάλλοντος): Ένα οικολογικό πραξικόπημα με φίμωση της Βουλής
Η ψήφιση του αντι-περιβαλλοντικού νόμου έγινε με περιορισμό συμμετοχής των βουλευτών, περιορισμένη διαβούλευση και φίμωση επιστημόνων και εργαζομένων στους φορείς περιβάλλοντος. Η ψήφισή του αποτελεί προσβολή της δημοκρατίας και του περιβάλλοντος αλλά και της μάχης ζωής που δίνει η κοινωνία μας.
Ο κ. Μητσοτάκης εκμεταλλεύτηκε τις συνθήκες πανδημίας για να περάσει ένα νόμο που οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και σε απώλεια δημόσιας περιουσίας. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τον έχουν χαρακτηρίσει, ορθώς, ως περιβαλλοντικό έγκλημα και μάλιστα σε μια χώρα που το περιβάλλον παράγει υπεραξία, αποτελεί αναπτυξιακό πόρο και στηρίζει την ποιότητα ζωής. Φορείς όπως ο Συνήγορος του Πολίτη, το ΤΕΕ, το ΓΕΩΤΕΕ, περιβαλλοντικές ΜΚΟ, ΑΕΙ και επιστημονικοί φορείς άσκησαν αρνητική κριτική.
Το περιβάλλον αποτελεί εμπόδιο στο σχέδιο που έχει η ΝΔ και τα συμφέροντα που τη στηρίζουν. Για αυτό προώθησαν ένα νόμο που δεν έχει οικολογική στρατηγική αλλά εξυπηρετεί τη λογική «μπάτε σκύλοι αλέστε», ιδίως αν έχεις «μπάρμπα στην Κορώνη». Αδυνατίζει την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τον έλεγχο, ακυρώνει τους δασικούς χάρτες, καταργεί τους φορείς των προστατευόμενων περιοχών, εισάγει ασύμβατες χρήσεις σε αυτές, ιδιωτικοποιεί το δίκτυο μεταφοράς ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), που παρέμεινε σε δημόσιο έλεγχο επί μνημονίων, αφαιρεί αρμοδιότητες και περιουσία των ΟΤΑ στα νησιά και κάνει φωτογραφικά χατίρια σε ρυπογόνες και αυθαίρετες δραστηριότητες. Έρχεται δε σε σύγκρουση με το Σύνταγμα, πολλές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας αλλά και με αρκετές Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Στην Κεντρική Μακεδονία το πλήγμα στο περιβάλλον θα είναι ισχυρό. Οι φορείς Αξιού, Κορώνειας, Κερκίνης, Ολύμπου, Βόρα-Πάϊκου-Βέρμιου, αποδομούνται και θα διοικούνται από φορέα στην Αθήνα, που θα έχει ιδιώτες ως προϊστάμενους(!), ενώ οι εργαζόμενοί τους «μένουν στον αέρα», εφόσον πάγωσε ο διαγωνισμός ΑΣΕΠ που είχε εγκρίνει η προηγούμενη κυβέρνηση.
Καταργείται ο Φορέας Θερμαϊκού κόλπου και η έδρα των περιοχών Αξιού και Κερκίνης μεταφέρεται στον Λαγκαδά(!). Αφαιρείται πλήρως η συμμετοχή των ΟΤΑ, της Περιφέρειας αλλά και των τοπικών Επιμελητηρίων από τη διοίκηση των φορέων και τις γνωμοδοτήσεις για τον τόπο μας.
Οι δασικοί χάρτες, που είχαν κυρωθεί στο σύνολο της Κεντρικής Μακεδονίας, ακυρώνονται για να εκπονηθούν ξανά με αβάσιμα στοιχεία και με αφαίρεση εκτεταμένων αγροτικών περιοχών, πλήττοντας το κράτους δικαίου και με σίγουρη ακύρωση των πράξεων από το ΣτΕ στο μέλλον.
Σε θέματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης θα οδηγηθούμε σε βραχυκύκλωμα ενώ παραπέμπονται στις καλένδες τα κίνητρα για την ανακύκλωση, η χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων και η ενεργειακή απόδοση κτιρίων. Με φωτογραφικές διατάξεις υποβαθμίζονται οι απαιτήσεις μελετών και αδειών για επεξεργασία αποβλήτων και νερού για επιχειρήσεις, όπως η Ελληνικός Χρυσός.
Ο νόμος αποτελεί οργανωμένο και μεθοδικό σχέδιο του κ. Μητοστάκη να αποδομήσει τις λειτουργίες περιβάλλοντος, ένα οικολογικό πραξικόπημα με φίμωση της Βουλής. Και επειδή αδυνατεί να τα δικαιολογήσει όλα αυτά στην κοινωνία, τους φορείς και τη νεολαία, που ανησυχεί, επιλέγει να ρίξει το φταίξιμο στον ΣΥΡΙΖΑ. Όλοι ξέρουν όμως ότι ο ίδιος έχει την ευθύνη για το περιβαλλοντικό έγκλημα!
Γιώργος Τσακούμης (Πρόεδρος ΤΕΕ/ΤΚΜ): Ο νέος νόμος λαμβάνει υπόψιν το περιβάλλον και την ανάπτυξη
Στην σωστή κατεύθυνση κινείται ο νέος περιβαλλοντικός νόμος που ψήφισε η Βουλή, προσπαθώντας να βάλει τέλος στις χρονοβόρες διαδικασίες των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. Πρόκειται για έναν νόμο που λαμβάνει πολύ σοβαρά τόσο την προστασία του περιβάλλοντος όσο και την ανάπτυξη της χώρας.
Εκτός από την προσπάθεια απλοποίησης των διαδικασιών αδειοδότησης, τομή επίσης αποτελεί η ενιαιοποίηση των χρήσεων γης. Ο νόμος κωδικοποιεί και μεταφράζει χρήσεις γης και όρους δόμησης για όλες τις προστατευόμενες περιοχές σε όλη την επικράτεια.
Όσον αφορά τις προστατευόμενες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, όπως η λίμνη Κορώνεια, το δέλτα του Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα κλπ δεν αλλάζει κάτι ιδιαίτερα σε σχέση με τον βαθμό προστασίας και τις επιτρεπόμενες χρήσεις. Το καθεστώς προστασίας ήταν ούτως ή άλλως αυστηρό, κι αυτό παραμένει, αλλά γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια συνολικά να μπει τάξη.
Μιας και μιλάμε όμως για τις συγκεκριμένες περιοχές όπως είναι γνωστό οι ΚΥΑ που προέκυψαν από τα διαχειριστικά σχέδια έχουν καταπέσει στο ΣτΕ και το θεσμικό πλαίσιο τους είναι έωλο.
Κίνδυνοι για το περιβάλλον υπάρχουν πάντα από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες όταν αυτές είναι παράνομες ή ανεξέλεγκτες. Είναι όμως δεδομένο κι αναγκαίο, ότι περιβάλλον κι ανθρωπογενείς δραστηριότητες πρέπει να συνυπάρξουν (εκτός φυσικά περιοχών απολύτου προστασίας) με γνώμονα πάντα την ύπαρξη σοβαρού θεσμικού πλαισίου το οποίο τηρείται απαρέγκλιτα. Ο παρών νόμος κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέλος, σχετικά με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού κι Αειφόρου Ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας, παρόλο που έχει ολοκληρωθεί δεν έχει υπογραφεί από τον υπουργό Περιβάλλοντος, οπότε πρακτικά δεν υφίσταται. Επίσης θεσμικά δεν επηρεάζεται από το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο.
Σπύρος Ψαρούδας (Γενικός διευθυντήςτης περιβαλλοντικής οργάνωσης Καλλιστώ, μέλος της Επιτροπής «Φύση 2000»:
Σθεναρό κίνημα από τους… «εραστές της ακινησίας»!
Με τις ψήφους των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, και μόνο αυτών, εγκρίθηκε την Τρίτη 5/5/2020 το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ περί «Εκσυγχρονισμού της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας».
Ο νέος νόμος και η διαδικασία εσπευσμένης ψήφισής του, καταδικάστηκαν από το σύνολο των Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, από τις διοικήσεις των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, τους εργαζόμενους στους φορείς, από την επιστημονική κοινότητα, ακόμα και από την Ένωση Διοικητικών Δικαστών, οι οποίοι παρατήρησαν ότι «δεν νοείται τέτοια σημαντικά νομοθετήματα να εισάγονται εν μέσω πανδημίας, όπου αντικειμενικά η δυνατότητα παρέμβασης των ενδιαφερόμενων φορέων… είναι περιορισμένη».
Ωστόσο, στη διαδικασία κουτσουρεμένης συζήτησης του νόμου στη Βουλή, ο υπουργός απέβαλε το λούστρο δημοκρατικού και φιλελεύθερου πολιτικού, καθώς και την αστική ευγένειά του, χαρακτηρίζοντας συλλήβδην όσους αντέδρασαν στο περιεχόμενο του νόμου ως «διαστρεβλωτές» και «εραστές της ακινησίας». Προφανώς, όσοι δεν συμφωνούν με την ελαστικοποίηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η εκμετάλλευση κοινών αγαθών, μέσω μιας «άγριας» και μη βιώσιμης ανάπτυξης, είναι… κολλημένοι στο παρελθόν και αντίπαλοι του «εκσυγχρονισμού» που επαγγέλλεται ο υπουργός.
Δυστυχώς, ο νόμος θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις, αφού οι κεντρικές στοχεύσεις του υπηρετούν συγκεκριμένες επιλογές:
Επιτάχυνση αδειοδότησης για την επίτευξη «αναπτυξιακών» και όχι περιβαλλοντικών στόχων, με την πάση θυσία δημιουργία φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και του δημοσίου συμφέροντος.
Απαξίωση δημόσιων ελεγκτικών μηχανισμών και αντικατάστασή τους από ιδιώτες αξιολογητές επενδυτικών σχεδίων, που αναπόφευκτα θα εξαρτώνται ή θα επηρεάζονται σημαντικά από τον επιχειρηματικό κόσμο και τις προτεραιότητες που αυτός θέτει.
Απορρύθμιση της αποκεντρωτικής-συμμετοχικής διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, με αντικατάσταση των Φορέων Διαχείρισης από ένα αθηνοκεντρικό και κεντρικά ελεγχόμενο όργανο («ΟΦΥΠΕΚΑ»), του οποίου τα μέλη του δ.σ. θα ορίζονται από τον εκάστοτε υπουργό.
Η νομιμότητα και η συνταγματικότητα των ρυθμίσεων που ψήφισε η κυβέρνηση αμφισβητούνται από πολλές πλευρές. Ειδικότερα, οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις «Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία», «Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης» και «Καλλιστώ», με κοινή ανακοίνωσή τους, επεσήμαναν την αντιστράτευση των ρυθμίσεων αυτών προς το δίκαιο της ΕΕ και τη θεμελιώδη αρχή της προφύλαξης. Εξάλλου, από τις αρχές του χρόνου ήδη, έχουν προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για συστηματική παραβίαση εκ μέρους της Ελληνικής Δημοκρατίας του άρθρου 6, παραγράφου 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Παραβίαση που, μετά την ψήφιση του Νόμου, λαμβάνει ακόμα πιο συστηματικά χαρακτηριστικά.
Μετά την εξέλιξη αυτή, δυστυχώς δεν μένουν πολλές επιλογές για τις εκατοντάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις, κινήσεις και κινήματα, καθώς και τις χιλιάδες πολιτών που, σε αντικειμενικά πολύ δύσκολες συνθήκες, κινητοποιήθηκαν, ενημερώθηκαν και έδειξαν ειλικρινές ενδιαφέρον για το περιβάλλον. Η επόμενη μέρα επιβάλλει το συντονισμό τους και τη σύναψη μιας πλατιάς συμμαχίας, που θα διεκδικήσει την ματαίωση της εφαρμογής του νέου Νόμου στην πράξη, μέχρι την οριστική κατάργησή του!
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Μαΐου 2020
Από τις πρώτες κιόλας λέξεις της αιτιολογικής έκθεσης του νομοσχεδίου το περιβάλλον συσχετίζεται με τις επενδύσεις, δίνοντας το στίγμα της κυβέρνησης που στοχεύει να μειώσει τον χρόνο περιβαλλοντικής αδειοδότησης νέων έργων. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε την προηγούμενη Παρασκευή στις επιτροπές (με τηλεδιασκέψεις για την ακρόαση των εξωκοινοβουλευτικών) και συζητήθηκε την περασμένη Δευτέρα και Τρίτη στην ολομέλεια, με την αντιπολίτευση να εγείρει ζητήματα αντισυνταγματικότητας «δείχνοντας» προς το ΣτΕ για μια σειρά από άρθρα. Παράλληλα το σύνολο σχεδόν των περιβαλλοντικών οργανώσεων και κινημάτων ζήτησαν την απόσυρση του νομοσχεδίου, συγκεντρώνοντας περισσότερες από 60.000 διαδικτυακές υπογραφές και πραγματοποιώντας τις πρώτες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στη μετά την καραντίνα εποχή.
Πολιτική αντιπαράθεση
Το άνοιγμα της Βουλής έδωσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για πολιτική αντιπαράθεση, με τον ΣΥΡΙΖΑ να αποχωρεί από την διαδικασία προκειμένου όπως είπε ο Αλέξης Τσίπρας να μην νομιμοποιήσει την διαδικασία της ονομαστικής ψηφοφορίας διά επιστολικής ψήφου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε αδικαιολόγητη την κριτική για το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο και τόνισε ότι «στόχος είναι η ανάπτυξη με περιβαλλοντικό πρόσημο». Ανέφερε ότι η χώρα μας είναι πρώτη σε υπερ-ρύθμιση για απαγορεύσεις δόμησης και την ίδια στιγμή είναι 35η σε 40 χώρες ως προς την αναποτελεσματικότητα της προστασίας του περιβάλλοντος». Ο πρωθυπουργός έκανε σαφές ότι πρόθεση του νομοσχεδίου είναι και να διευκολύνει σημαντικά επενδυτικά σχέδια, ώστε οι αιτήσεις να εγκρίνονται ή να απορρίπτονται εντός 4-6 μηνών αντί 6-7 έτη, χωρίς εκπτώσεις στο περιβάλλον.
Ως προς τις περιοχές Natura ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι υιοθετείται η ευρωπαϊκή πρακτική και οι χρήσεις γης θα είναι ανάλογες με το καθεστώς προστασίας και συμβατές ανάλογα με τα ιδιαίτερα γνωρίσματά της. «Το πλαίσιο θα ρυθμίζεται με Προεδρικό Διάταγμα και δεν θα υπάρχει αδιαφάνεια και αυθαιρεσία», διαβεβαίωσε ο κ. Μητσοτάκης. Ως προς το θέμα των εξορύξεων πετρελαίου σε περιοχές Natura είναι υποκριτική υπενθύμισε ότι τα οικόπεδα που ο ΣΥΡΙΖΑ αδειοδότησε είναι εντός περιοχών Natura και πρόσθεσε: «Δεν καταλαβαίνω αυτού του είδους την κριτική. Μπορεί να υπάρξει εξορυκτική διαδικασία και εντός περιοχών Natura. Το ζήτημα για το αν γενικά πρέπει να γίνονται εξορύξεις μπορούμε να το συζητήσουμε». Τέλος ως προς το πλαίσιο για τις οικιστικές πυκνώσεις είπε ότι θα κατατίθεται εκ νέου, καθώς οι διατάξεις ΣΥΡΙΖΑ κρίθηκαν αντισυνταγματικές
Ισχυρές ενστάσεις τόσο επί της διαδικασίας που προωθήθηκε «σε κατάσταση υπολειτουργίας της Βουλής», όσο και επί της ουσίας του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου, διατύπωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας υποστήριξε ότι πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που διαλύει τη «μεταρρύθμιση» των δασικών χαρτών και προωθεί μια ψευδεπίγραφη επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, η οποία, θα «αποθαρρύνει» κάθε «σοβαρό επενδυτή», εξυπηρετώντας μόνον «συμφέροντα».
Τι αλλάζει με τον νέο νόμο
Οι βασικές αλλαγές στην περιβαλλοντική νομοθεσία που εισάγονται με τον νόμο που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα αφορούν στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, τις προστατευόμενες περιοχές και τις επιτρεπόμενες χρήσεις εντός αυτών, τους δασικούς χάρτες και τις οικιστικές πυκνώσεις, δηλαδή τα αυθαίρετα εντός προστατευόμενων περιοχών.
1. Περιβαλλοντική αδειοδότηση
Πιο γρήγορα και πιο απλά θα εκδίδονται οι περιβαλλοντικές άδειες, και επιπλέον οι Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) θα ισχύουν για μεγαλύτερο χρόνο, μετά την ψήφιση του νέου νόμου. Σημειωτέον ότι η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι η αρμόδια αρχή οφείλει να αποφασίζει μέσα σε 90 μέρες από την υποβολή φακέλου, προθεσμία που δεν έχει καμία σχέση με την ελληνική πραγματικότητα. «Στόχος της μεταρρύθμισης είναι να περιοριστεί ο χρόνος σε 100-150 ημέρες έτσι ώστε όταν έρθει η στιγμή για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, η περιβαλλοντική αδειοδότηση να μην αποτελεί αχρείαστο εμπόδιο, αλλά να είναι εναρμονισμένη με τα κρατούντα στις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης», σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης, αναφέροντας ότι σήμερα απαιτούνται έως και 6-8 χρόνια για την έκδοση περιβαλλοντικών αδειών. Από την πλευρά τους οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επικαλούνται έκθεση του ΟΟΣΑ (2013) σύμφωνα με την οποία το διοικητικό βάρος που αναλογεί στην περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι μόνο 4,24% -άρα ότι η περιβαλλοντική αδειοδότηση δεν ήταν τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο παρουσιάζεται.
Στο νέο νόμο ορίζεται ότι η πληρότητα του φακέλου θα ελέγχεται εντός 10 ημερών και οι γνωμοδοτήσεις από τους αρμόδιους φορείς θα πρέπει να έχουν συγκεντρωθεί εντός 30 ημερών. Η απόφαση (εγκριτική ή απορριπτική) θα πρέπει να εκδοθεί εντός 30 εργάσιμων ημερών. Εάν οι προθεσμίες παρέλθουν άπρακτες και λείπουν γνωμοδοτήσεις που δεν θεωρούνται ουσιώδεις, η διαδικασία προχωρά στα επόμενα στάδια, ενώ σε περίπτωση έλλειψης ουσιωδών γνωμοδοτήσεων, θα πρέπει εντός 20 ημερών να συνεδριάσει υποχρεωτικά το Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης για να αποφανθεί. Επίσης, απλοποιούνται οι διαδικασίες και συντομεύουν οι προθεσμίες ανανέωσης και τροποποίησης των ΑΕΠΟ σε περίπου 20 εργάσιμες ημέρες. Η διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ αυξάνεται από 10 σε 15 έτη, και παρατείνεται εάν υπάρχει περιβαλλοντική πιστοποίηση (για 6 έτη για EMAS και 4 έτη για ISO 14001). Οι νέες προθεσμίες ισχύουν και για όλες τις ΑΕΠΟ που βρίσκονται ήδη σε ισχύ.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούν ότι οι ασφυκτικές προθεσμίες είναι εις βάρος του ενδελεχούς ελέγχου εκ μέρους των υπηρεσιών και άρα υπονομεύεται η προστασία του περιβάλλοντος. Επίσης στηλιτεύουν την ανάθεση μέρος της διαδικασίας ελέγχου σε ιδιώτες (κάτι όμως που προβλέπεται με τον νόμο 4014 του 2011 προβλέπονταν η συμμετοχή ιδιωτών αξιολογητών, αλλά η διάταξη δεν είχε ενεργοποιηθεί). Με τον νέο νόμο διευκρινίζεται ότι την εμπλοκή τους μπορεί να ζητήσει είτε η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή επικαλούμενη φόρτο εργασίας, είτε ο επενδυτής και η επιλογή τους γίνεται με κλήρωση από μητρώο πιστοποιημένων αξιολογητών. Ο κύριος του έργου δεν τους πληρώνει απευθείας, ούτε μπορεί να διαπραγματευτεί την αμοιβή τους. Οι ιδιώτες αξιολογητές διεκπεραιώνουν κάποια στάδια της διαδικασίας, αλλά τον τελικό λόγο έχουν οι περιβαλλοντικές αρχές.
2. Προστατευόμενες περιοχές
Σχεδόν το 30% της επικράτειας είναι χαρακτηρισμένο ως περιοχή Natura. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι το ένα τρίτο της χώρας είναι «άβατο» για κάθε άλλη δραστηριότητα -αυτό ισχύει μόνο για τις περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης. Όμως η ασάφεια και η πολυπλοκότητα του θεσμικού πλαισίου ως προς τις επιτρεπόμενες χρήσεις εντείνει την… ούτως ή άλλως αέναη μάχη μεταξύ των επιχειρήσεων, που προσπαθούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και να εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους, και των περιβαλλοντικών οργανώσεων που θέλουν να περιορίσουν τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στο περιβάλλον.
Ο νέος νόμος επαναπροσδιορίζει ποιες θεωρούνται προστατευόμενες περιοχές (όχι όμως ονομαστικά) και καθορίζει ότι εντός τους θα ισχύουν τέσσερις ζώνες: α) απόλυτης προστασίας της φύσης, β) προστασίας της φύσης, γ) διαχείρισης οικοτόπων και ειδών και δ) βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων. Με τον νέο νόμο σε όλες τις ζώνες, ακόμα και σε αυτές της απόλυτης προστασίας, επιτρέπονται πλέον περισσότερες δραστηριότητες. Στη Ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών δίνεται η δυνατότητα λειτουργίας ακόμη και μεταλλείων και εξορύξεων υδρογονανθράκων, αλλά και εμπορικών καταστημάτων, σουπερ μάρκετ, ξενοδοχείων (κάτι που απαγορευόταν ρητά από τη νομοθεσία, όπως επισημαίνεται σε έκθεση της επιστημονικής επιτροπής της Βουλής). Στη Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων επιτρέπονται μεταξύ άλλων και βιοτεχνικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής όχλησης, χώροι επεξεργασίας, αποθήκευσης και διάθεσης στερεών τοξικών αποβλήτων. Ειδικά για τους υδρογονάνθρακες δίνεται η δυνατότητα ερευνών μέσα σε δημόσιες ή δημοτικές εκτάσεις χωρίς καμία άδεια, με μια απλή κοινοποίηση, εφόσον οι έρευνες διαρκούν έως και τρεις μήνες.
Οι ακριβείς χρήσεις γης σε κάθε προστατευόμενη περιοχή θα περιγράφονται στις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ανατέθηκαν στις αρχές του 2019) και τα σχέδια διαχείρισης. Στη συνέχεια θα εκδοθούν νέα ΠΔ (χωρίς όμως να προβλέπεται διαβούλευση επί αυτών), που θα ελεγχθούν από το ΣτΕ. Επίσης, με διάταξη που προστέθηκε κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου ορίζεται ότι μέχρι το τέλος Αυγούστου μπορούν να θεσπιστούν προεδρικά διατάγματα προστασίας περιοχών Natura με το παλαιό καθεστώς.
Ο νόμος που ψηφίστηκε αυτή την εβδομάδα προβλέπει ακόμη την ίδρυση ενός ενιαίου Φορέας, του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), με πόρους από πρόστιμα, μισθώσεις αιγιαλών και τέλη ΑΠΕ. Εκεί εντάσσονται οι υπάρχοντες Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Η πρόβλεψη αυτή προκάλεσε την αντίδραση των περιβαλλοντικών οργανώσεων που προβλέπουν ότι θα αποδυναμωθούν η αυτοτέλεια και εν τέλει η ίδια η λειτουργία των φορέων, εις βάρος της προστασίας των περιοχών που εποπτεύουν, ενώ επισημαίνεται ότι ο οργανισμός που θα γνωμοδοτεί για έργα που θα υλοποιούνται σε προστατευόμενες περιοχές θα υπόκειται σε κυβερνητικό έλεγχο.
3. Δασικοί Χάρτες και οικιστικές πυκνώσεις
Χιλιάδες περιοχές που απώλεσαν τον χαρακτήρα της δασικής περιοχής πριν το 1975, εντάχθηκαν τελικά στους δασικούς και οι ιδιοκτήτες που δεν μπορούν να λάβουν αγροτικές επιδοτήσεις ή να μεταβιβάσουν τις εκτάσεις αυτές κατέθεσαν 170.000 αιτήσεις διόρθωσης.
Για να αποσυμφορηθεί το έργο των επιτροπών εξέτασης αντιρρήσεων ο νόμος δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν ψηφιακά αρχεία που διατίθενται από φορείς όπως το Ελληνικό Κτηματολόγιο και ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να ξεκαθαρίσει ο χαρακτήρας των αμφισβητούμενων εκτάσεων.
Για τον «αποχαρακτηρισμό» μιας έκτασης ως δασικής (εφόσον δεν έχει δασωθεί ξανά) αρκεί μια πράξη της διοίκησης, προ του 1975, όπως Προεδρικά Διατάγματα που ορίζουν ζώνες οικιστικού ελέγχου για περιοχές που είχαν λάβει χρήση βιομηχανίας, εφόσον είχε ληφθεί έγγραφο από την αρμόδια Διεύθυνση Δασών ότι δεν αποτελούν δασικές εκτάσεις. Επίσης πράξεις της αγροτικής/εποικιστικής νομοθεσίας (δεν διευκρινίζεται ποιες), καθώς και άδειες που δόθηκαν με σκοπό τη βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη της χώρας, θεωρούνται ως πράξεις που έχουν οδηγήσει σε σύννομη μεταβολή της χρήσης μιας δασικής έκτασης.
Σύμφωνα με το WWF «εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα αποχαρακτηρίζονται, με βάση νομικές πράξεις με αμφίβολο και ασαφές περιεχόμενο και στη συνέχεια οι αποχαρακτηρισμοί αυτοί, που συντελούνται μετά την κύρωση των δασικών χαρτών, χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα για την αναμόρφωση του δασικού χάρτη». Ως προς τα δεδομένα του ΟΠΕΚΕΠΕ ως αποδεικτικά στοιχεία πάνω στα οποία μπορεί να βασιστεί ένας αποχαρακτηρισμός, η περιβαλλοντική οργάνωση σημειώνει ότι πρόκεται για «ένα αρχείο δεδομένων που δεν έχει συνταχθεί με βάση τα κριτήρια της δασικής νομοθεσίας».
Ως προς τις λεγόμενες «οικιστικές πυκνώσεις» (όπως ορίστηκαν με το ν. 4389/2016), κοινώς τα αυθαίρετα εντός δασών και δασικών εκτάσεων, ο νέος νόμος συμμορφώνεται με την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι δεν θα πρέπει να εξαιρούνται από την ανάρτηση στους δασικούς χάρτες, δεδομένου ότι σ’ αυτές εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία. Για κάθε Περιφέρεια της χώρας καταρτίζεται οικονομοτεχνική μελέτη (χωριστές μελέτες θα καταρτιστούν για την Αττική, τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική) που καταγράφει τη δόμηση εντός των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους αναρτημένους ή κυρωμένους, κατά περίπτωση, δασικούς χάρτες.
Ο νόμος προβλέπει μια διαδικασία προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση και από άλλες διοικητικές κυρώσεις μόνο για αυθαίρετες κατοικίες (όχι για άλλα κτίσματα) που συνιστούν μια οικιστική ενότητα εντός δασική περιοχής. Εξαιρούνται κτίρια και λοιπές κατασκευές που έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011, κτίρια και λοιπές κατασκευές που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε υγροτόπους που προστατεύονται σύμφωνα με τη συνθήκη Ramsar και σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις, σε περιοχές που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες λόγω πυρκαγιάς εφόσον έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης και τέλος κτίρια ή συνοδεύουσες κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εγείρουν ζητήματα αντισυνταγματικότητας και επισημαίνουν ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν προβλέπουν την υπαγωγή των δασικών εκτάσεων που έχουν καταληφθεί από οικιστικές πυκνώσεις σε καθεστώς αναδάσωσης ή άλλο αυστηρό προστατευτικό καθεστώς. Σημειώνουν ακόμη ότι η υπαγωγή των αυθαιρέτων στην διαδικασία τακτοποίησης θα είναι αυτόματη, με την εισαγωγή στοιχείων σε διαδικτυακή πλατφόρμα.
Φωτογραφικές ρυθμίσεις;
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εντοπίζουν τουλάχιστον δύο ρυθμίσεις οι οποίες θεωρούν ότι είναι ευνοϊκές αν όχι φωτογραφικές για δύο μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική, την Τιτάν και την Ελληνικός Χρυσός:
α. Το άρθρο 4 που προβλέπει ότι αν δεν υπάρχει ουσιώδης μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, εκδίδεται απόφαση για την ΑΕΠΟ, χωρίς άλλες διαδικαστικές προϋποθέσεις ή γνωμοδοτήσεις. Μη ουσιώδεις θεωρούνται τροποποιήσεις που έχουν θετικό αντίκτυπο και μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως ενδεικτικά: η αλλαγή σε καύσιμο με λιγότερες εκπομπές αέριων ρύπων ή/και διοξειδίου του άνθρακα». Υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο του 2019, η ΤΙΤΑΝ κατέθεσε φάκελο σχετικά με την τροποποίηση της ΑΕΠΟ, ώστε να αξιοποιηθεί ένας ακόμα τύπος εναλλακτικού καυσίμου (RDF/SRF που παράγεται από την επεξεργασία αστικών στερεών απορριμμάτων), στο εργοστάσιο Ευκαρπίας, ως μέσο για μείωση του ενεργειακού κόστους αλλά και των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.
β. Το άρθρο 119 προβλέπει ότι εγκαταστάσεις εντός μεταλλευτικών χώρων, ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων που υποστηρίζουν την εξόρυξη και βοηθητικές μεταλλευτικές εργασίες, εγκαταστάσεις απλής μηχανικής επεξεργασίας του μεταλλεύματος καθώς και χώροι απόθεσης εξορυκτικών αποβλήτων, και εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδάτων, υπόκειται σε καθεστώς απλής γνωστοποίησης και όχι αδειοδότησης. Οι οικολογικές οργανώσεις εκτιμούν ότι με αυτή τη διάταξη η «Ελληνικός Χρυσός» δεν θα χρειάζεται αδειοδότηση για τους χώρους απόθεσης εξορυκτικών αποβλήτων.
Κωστής Χατζηδάκης: Μια πράσινη μεταρρύθμιση για την Ελλάδα του 21ου αιώνα
Βγαίνουμε νικητές από τη μάχη με τον κορονοϊό. Το αναγνώρισαν αυτό η Ευρώπη και ολόκληρος ο κόσμος. Με την ίδια όμως σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και τις προκλήσεις της επόμενης μέρας. Για αυτό, μετά τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, βασική μέριμνά μας είναι το αναπτυξιακό σχέδιο για τη χώρα. Η μεταρρύθμιση της ελληνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας που εισαγάγαμε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και πλέον είναι νόμος του κράτους, είναι αναπόσπαστο μέρος του σχεδίου αυτού.
Ο περιβαλλοντικός νόμος συνδυάζει τη στήριξη της ανάπτυξης με την προστασία του περιβάλλοντος, όπως συμβαίνει σε όλα τα προηγμένα ευρωπαϊκά κράτη. Είναι το πιο πρόσφατο κομμάτι στο παζλ της ριζικά πράσινης ατζέντας που έχουμε υιοθετήσει. Μιας ατζέντας που επίσης περιλαμβάνει την απολιγνιτοποίηση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση, την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης, την ανακύκλωση, τη μετάβαση στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας.
Με αυτή την πράσινη μεταρρύθμιση προωθούμε μια σειρά τολμηρών τομών:
Πρώτον, απλουστεύουμε ριζικά τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις που πλέον θα απαιτούν μόλις 100-150 μέρες και όχι 6-8 χρόνια. Διότι η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι η χώρα του «ού μπλέξεις», μοναδική εξαίρεση στην ΕΕ.
Δεύτερον, πετυχαίνουμε μία μεγάλη επιτάχυνση στις ΑΠΕ σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Κάνουμε δηλαδή πράξη τη δέσμευσή μας για στροφή στην καθαρή ενέργεια. Τρίτον, με παρεμβάσεις που σέβονται το Σύνταγμα και την κοινή λογική, αίρουμε την προχειρότητα στην εκπόνηση των δασικών χαρτών και αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα με τις οικιστικές πυκνώσεις. Απελευθερώνουμε με αυτόν τον τρόπο από την ομηρία εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας.
Τέταρτον, επιβάλλουμε ενιαίο περιβαλλοντικό τέλος σε όλες τις πλαστικές σακούλες. Βάζουμε έτσι τέρμα στα παιχνίδια που παίζονταν σε βάρος των πολιτών και του περιβάλλοντος με το πάχος της σακούλας.
Πέμπτον, δίνουμε λύση στο οξύ πρόβλημα με τα σκουπίδια στα όμορφα νησιά μας, απαγορεύουμε την έκδοση οικοδομικής άδειας χωρίς τη σύννομη συλλογή των μπάζων και χρηματοδοτούμε τη σύνδεση ακινήτων με τα κεντρικά δίκτυα αποχέτευσης.
Τέλος, αντιμετωπίζουμε ακριβώς με βάση τις προβλέψεις της ευρωπαϊκής Οδηγίας το θέμα των περιοχών Natura. Μέχρι τώρα στην Ελλάδα, αντίθετα με το μύθο που επικρατεί, επιτρεπόταν δραστηριότητες στις περιοχές Natura, χωρίς όμως διαφάνεια και ανάλογα με το αν κάποιος είχε ή όχι μέσον. Τώρα βάζουμε ένα σαφές πλαίσιο, όπως σε όλη την Ευρώπη: με ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, με διαχειριστικά σχέδια και τέλος με Προεδρικά Διατάγματα που θα έχουν τη σφραγίδα του ΣτΕ.
Εμφανίστηκαν στη Βουλή τις περασμένες μέρες διάφοροι υποστηρικτές της Ελλάδας του χθες, με πρωτοστατούντα τον ΣΥΡΙΖΑ. Τον ΣΥΡΙΖΑ επί των ημερών του οποίου είχαμε μεταξύ άλλων, τα βουνά των σκουπιδιών στην Αττική και στα νησιά, την τραγική διαχείριση του ναυαγίου της Αγίας Ζώνης, τον αντισυνταγματικό νόμο για τις οικιστικές πυκνώσεις, πέντε καταδίκες από το Δικαστήριο της ΕΕ για περιβαλλοντικά θέματα και έξι ανοιχτές υποθέσεις, μεταξύ των οποίων μία υπόθεση για τις Natura! Και αντί να προσέλθουν στη συζήτηση με συναίσθηση αυτού του επιβαρυμένου παρελθόντος, υποδύθηκαν τους εισαγγελείς απέναντι σε μια ευρωπαϊκή πράσινη μεταρρύθμιση, διαστρεβλώνοντας πλήρως το περιεχόμενό της.
Ας κουνάνε το δάχτυλο όσο θέλουν! Η κρισιμότητα των στιγμών είναι τέτοια που και να θέλαμε, δεν μας επιτρέπεται να διστάσουμε. Δεν μας το επιτρέπει η συνείδησή μας. Διότι η Ελλάδα δεν έχει στιγμή να χάσει. Για αυτό, προχωρούμε μπροστά. Με μεταρρυθμίσεις που σέβονται το περιβάλλον, που δίνουν στη χώρα προοπτική και ελπίδα στα παιδιά μας.
Αθανάσιος Σαββάκης (Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος): Απαιτείται ρύθμιση και για το Καλοχώρι
Ο ψηφισθείς νόμος του υπουργείου Περιβάλλοντος κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, αφού επιχειρεί να ρυθμίσει χρονίζοντα θέματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Όπως είναι γνωστό, η περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκόμματα των τελευταίων δεκαετιών στην κατεύθυνση υλοποίησης επενδύσεων. Η επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών που επιχειρείται μέσω του νομοσχεδίου, μπορεί να εισφέρει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της χώρας, διότι αποτελεί αδήριτη ανάγκη να υλοποιηθούν επενδύσεις το ταχύτερο δυνατόν, οι οποίες κατά τον ΣΒΕ θα καταφέρνουν να εκπληρώσουν τις εθνικές και τις ευρωπαϊκές νομοθετικές απαιτήσεις. Εκτιμούμε ότι το θέμα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης θα βελτιώσει τη σημερινή κατάσταση.
Όσον αφορά το μέρος του νομοσχεδίου που αφορά στο σύστημα διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, με βεβαιότητα θα αντιμετωπίσει τις πολλές αδυναμίες που είχαν αναδειχθεί στο μέχρι σήμερα ισχύον καθεστώς.
Επιπρόσθετα, πιστεύουμε ότι με τον νέο νόμο του υπουργείου Περιβάλλοντος θα υπάρξει δυνατότητα ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της. Βεβαίως, ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο πρέπει να «λειτουργήσει» και να βελτιωθεί στην πορεία εφαρμογής του. Ειδικά όμως για το θέμα της διατήρησης της υφιστάμενης επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της, θα πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα το θέμα της «εξυγίανσης» της βιομηχανικής συγκέντρωσης του Καλοχωρίου.
Η άτυπη βιομηχανική ζώνη του Καλοχωρίου, παράγει 10-15% του ΑΕΠ της βιομηχανίας της χώρας. Η αξιοποίηση του θεσμικού πλαισίου για τα Επιχειρηματικά Πάρκα, σε συνδυασμό με μελλοντικές νομοθετικές παρεμβάσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, μπορούν να συμβάλλουν στην αξιοποίηση των τεράστιων δυνατοτήτων της περιοχής και μάλιστα σε μια κρίσιμη περίοδο για τη διασφάλιση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, πλήθους μεταποιητικών και άλλων επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα. Προς αυτή την κατεύθυνση αναμένουμε την ανακοίνωση της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας του υπουργείου Περιβάλλοντος για το χωροταξικό πλαίσιο, η οποία ευελπιστούμε ότι θα εισφέρει θετικά για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής της, όσο και περισσότερο ειδικά για την εξυγίανση της βιομηχανικής συγκέντρωσης του Καλοχωρίου.
Iωάννης Μασούτης (Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητήριου Θεσσαλονίκης: Επενδυτές και δημόσιο προ των ευθυνών τους
Η επιτάχυνση των διαδικασιών στα διάφορα στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, που προωθείται μέσω του νόμου, υπογραμμίζει τη σπουδαιότητά της. Είναι ένα πολύ θετικό πρώτο βήμα που θέτει, όχι μόνο τον επενδυτή, αλλά και το δημόσιο ενώπιον των ευθυνών τους για την ορθή και γρήγορη υλοποίηση μιας επένδυσης με σεβασμό στο περιβάλλον. Ο επενδυτής οφείλει να σέβεται το περιβάλλον και το δημόσιο, από την πλευρά του, να μην στέκεται εμπόδιο και να αποθαρρύνει επενδυτές που τηρούν τις ισχύουσες περιβαλλοντικές διατάξεις. Ωστόσο για την εφαρμογή της επιτάχυνσης κρίνεται απαραίτητη η ενεργοποίηση του θεσμού των πιστοποιημένων αξιολογητών, οι οποίοι θα μπορούσαν -υπό προϋποθέσεις- να συνδράμουν στους απαιτούμενους ελέγχους, που πρέπει να διενεργηθούν από τους κρατικούς υπαλλήλους κατά την εξέταση των φακέλων. Βέβαια, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον καθορισμό των προσόντων των αξιολογητών ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπιστία της όλης διαδικασίας.
Όσον αφορά στις νέες κατηγορίες χρήσεων γης για προστατευόμενες περιοχές, προτείνουμε να προβλεφθεί ότι, στις περιοχές που καθορίζονται ως Ζώνες Διαχείρισης Οικοτόπων και Ειδών, να μπορούν να καθοριστούν ειδικές κατηγορίες χρήσεων, ανάλογα με την ειδική περιβαλλοντική επίπτωση και χωρική λειτουργία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Η γνώση που αποκτήθηκε από τη δράση των κατά τόπους Φορέων Διαχείρισης δεν πρέπει να χαθεί αλλά να αξιοποιηθεί καταλλήλως. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξουν μεταβατικές διατάξεις για τη διατήρηση των υφισταμένων νομίμως λειτουργούντων έργων και δραστηριοτήτων, με δυνατότητα εκσυγχρονισμού, βελτίωσης, τροποποίησης καθώς και επέκτασης αυτών. Με τον τρόπο αυτό, αφενός προστατεύεται η επιχειρηματική δραστηριότητα και η απρόσκοπτη λειτουργία της και αφετέρου εξασφαλίζεται η εμπιστοσύνη προς τη Διοίκηση.
Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης (Καλοχώρι, Θέρμη, Ωραιόκαστρο κλπ), όπου παρατηρούνται άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις με μεγάλη συμβολή στο τοπικό ΑΕΠ. Πρόκειται για ένα φαινόμενο ανάλογο με εκείνο της περιοχής των Οινοφύτων, επί του οποίου το ΕΒΕΘ έχει επεξεργασθεί προτάσεις για τη σύσταση ειδικού φορέα διαχείρισης.
Σωκράτης Φάμελλος (Βουλευτής Β' Θεσσαλονίκης ΣΥΡΙΖΑ, τ. αν. υπουργός Περιβάλλοντος): Ένα οικολογικό πραξικόπημα με φίμωση της Βουλής
Η ψήφιση του αντι-περιβαλλοντικού νόμου έγινε με περιορισμό συμμετοχής των βουλευτών, περιορισμένη διαβούλευση και φίμωση επιστημόνων και εργαζομένων στους φορείς περιβάλλοντος. Η ψήφισή του αποτελεί προσβολή της δημοκρατίας και του περιβάλλοντος αλλά και της μάχης ζωής που δίνει η κοινωνία μας.
Ο κ. Μητσοτάκης εκμεταλλεύτηκε τις συνθήκες πανδημίας για να περάσει ένα νόμο που οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και σε απώλεια δημόσιας περιουσίας. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τον έχουν χαρακτηρίσει, ορθώς, ως περιβαλλοντικό έγκλημα και μάλιστα σε μια χώρα που το περιβάλλον παράγει υπεραξία, αποτελεί αναπτυξιακό πόρο και στηρίζει την ποιότητα ζωής. Φορείς όπως ο Συνήγορος του Πολίτη, το ΤΕΕ, το ΓΕΩΤΕΕ, περιβαλλοντικές ΜΚΟ, ΑΕΙ και επιστημονικοί φορείς άσκησαν αρνητική κριτική.
Το περιβάλλον αποτελεί εμπόδιο στο σχέδιο που έχει η ΝΔ και τα συμφέροντα που τη στηρίζουν. Για αυτό προώθησαν ένα νόμο που δεν έχει οικολογική στρατηγική αλλά εξυπηρετεί τη λογική «μπάτε σκύλοι αλέστε», ιδίως αν έχεις «μπάρμπα στην Κορώνη». Αδυνατίζει την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τον έλεγχο, ακυρώνει τους δασικούς χάρτες, καταργεί τους φορείς των προστατευόμενων περιοχών, εισάγει ασύμβατες χρήσεις σε αυτές, ιδιωτικοποιεί το δίκτυο μεταφοράς ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), που παρέμεινε σε δημόσιο έλεγχο επί μνημονίων, αφαιρεί αρμοδιότητες και περιουσία των ΟΤΑ στα νησιά και κάνει φωτογραφικά χατίρια σε ρυπογόνες και αυθαίρετες δραστηριότητες. Έρχεται δε σε σύγκρουση με το Σύνταγμα, πολλές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας αλλά και με αρκετές Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Στην Κεντρική Μακεδονία το πλήγμα στο περιβάλλον θα είναι ισχυρό. Οι φορείς Αξιού, Κορώνειας, Κερκίνης, Ολύμπου, Βόρα-Πάϊκου-Βέρμιου, αποδομούνται και θα διοικούνται από φορέα στην Αθήνα, που θα έχει ιδιώτες ως προϊστάμενους(!), ενώ οι εργαζόμενοί τους «μένουν στον αέρα», εφόσον πάγωσε ο διαγωνισμός ΑΣΕΠ που είχε εγκρίνει η προηγούμενη κυβέρνηση.
Καταργείται ο Φορέας Θερμαϊκού κόλπου και η έδρα των περιοχών Αξιού και Κερκίνης μεταφέρεται στον Λαγκαδά(!). Αφαιρείται πλήρως η συμμετοχή των ΟΤΑ, της Περιφέρειας αλλά και των τοπικών Επιμελητηρίων από τη διοίκηση των φορέων και τις γνωμοδοτήσεις για τον τόπο μας.
Οι δασικοί χάρτες, που είχαν κυρωθεί στο σύνολο της Κεντρικής Μακεδονίας, ακυρώνονται για να εκπονηθούν ξανά με αβάσιμα στοιχεία και με αφαίρεση εκτεταμένων αγροτικών περιοχών, πλήττοντας το κράτους δικαίου και με σίγουρη ακύρωση των πράξεων από το ΣτΕ στο μέλλον.
Σε θέματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης θα οδηγηθούμε σε βραχυκύκλωμα ενώ παραπέμπονται στις καλένδες τα κίνητρα για την ανακύκλωση, η χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων και η ενεργειακή απόδοση κτιρίων. Με φωτογραφικές διατάξεις υποβαθμίζονται οι απαιτήσεις μελετών και αδειών για επεξεργασία αποβλήτων και νερού για επιχειρήσεις, όπως η Ελληνικός Χρυσός.
Ο νόμος αποτελεί οργανωμένο και μεθοδικό σχέδιο του κ. Μητοστάκη να αποδομήσει τις λειτουργίες περιβάλλοντος, ένα οικολογικό πραξικόπημα με φίμωση της Βουλής. Και επειδή αδυνατεί να τα δικαιολογήσει όλα αυτά στην κοινωνία, τους φορείς και τη νεολαία, που ανησυχεί, επιλέγει να ρίξει το φταίξιμο στον ΣΥΡΙΖΑ. Όλοι ξέρουν όμως ότι ο ίδιος έχει την ευθύνη για το περιβαλλοντικό έγκλημα!
Γιώργος Τσακούμης (Πρόεδρος ΤΕΕ/ΤΚΜ): Ο νέος νόμος λαμβάνει υπόψιν το περιβάλλον και την ανάπτυξη
Στην σωστή κατεύθυνση κινείται ο νέος περιβαλλοντικός νόμος που ψήφισε η Βουλή, προσπαθώντας να βάλει τέλος στις χρονοβόρες διαδικασίες των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. Πρόκειται για έναν νόμο που λαμβάνει πολύ σοβαρά τόσο την προστασία του περιβάλλοντος όσο και την ανάπτυξη της χώρας.
Εκτός από την προσπάθεια απλοποίησης των διαδικασιών αδειοδότησης, τομή επίσης αποτελεί η ενιαιοποίηση των χρήσεων γης. Ο νόμος κωδικοποιεί και μεταφράζει χρήσεις γης και όρους δόμησης για όλες τις προστατευόμενες περιοχές σε όλη την επικράτεια.
Όσον αφορά τις προστατευόμενες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, όπως η λίμνη Κορώνεια, το δέλτα του Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα κλπ δεν αλλάζει κάτι ιδιαίτερα σε σχέση με τον βαθμό προστασίας και τις επιτρεπόμενες χρήσεις. Το καθεστώς προστασίας ήταν ούτως ή άλλως αυστηρό, κι αυτό παραμένει, αλλά γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια συνολικά να μπει τάξη.
Μιας και μιλάμε όμως για τις συγκεκριμένες περιοχές όπως είναι γνωστό οι ΚΥΑ που προέκυψαν από τα διαχειριστικά σχέδια έχουν καταπέσει στο ΣτΕ και το θεσμικό πλαίσιο τους είναι έωλο.
Κίνδυνοι για το περιβάλλον υπάρχουν πάντα από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες όταν αυτές είναι παράνομες ή ανεξέλεγκτες. Είναι όμως δεδομένο κι αναγκαίο, ότι περιβάλλον κι ανθρωπογενείς δραστηριότητες πρέπει να συνυπάρξουν (εκτός φυσικά περιοχών απολύτου προστασίας) με γνώμονα πάντα την ύπαρξη σοβαρού θεσμικού πλαισίου το οποίο τηρείται απαρέγκλιτα. Ο παρών νόμος κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέλος, σχετικά με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού κι Αειφόρου Ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας, παρόλο που έχει ολοκληρωθεί δεν έχει υπογραφεί από τον υπουργό Περιβάλλοντος, οπότε πρακτικά δεν υφίσταται. Επίσης θεσμικά δεν επηρεάζεται από το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο.
Σπύρος Ψαρούδας (Γενικός διευθυντήςτης περιβαλλοντικής οργάνωσης Καλλιστώ, μέλος της Επιτροπής «Φύση 2000»:
Σθεναρό κίνημα από τους… «εραστές της ακινησίας»!
Με τις ψήφους των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, και μόνο αυτών, εγκρίθηκε την Τρίτη 5/5/2020 το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ περί «Εκσυγχρονισμού της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας».
Ο νέος νόμος και η διαδικασία εσπευσμένης ψήφισής του, καταδικάστηκαν από το σύνολο των Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, από τις διοικήσεις των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, τους εργαζόμενους στους φορείς, από την επιστημονική κοινότητα, ακόμα και από την Ένωση Διοικητικών Δικαστών, οι οποίοι παρατήρησαν ότι «δεν νοείται τέτοια σημαντικά νομοθετήματα να εισάγονται εν μέσω πανδημίας, όπου αντικειμενικά η δυνατότητα παρέμβασης των ενδιαφερόμενων φορέων… είναι περιορισμένη».
Ωστόσο, στη διαδικασία κουτσουρεμένης συζήτησης του νόμου στη Βουλή, ο υπουργός απέβαλε το λούστρο δημοκρατικού και φιλελεύθερου πολιτικού, καθώς και την αστική ευγένειά του, χαρακτηρίζοντας συλλήβδην όσους αντέδρασαν στο περιεχόμενο του νόμου ως «διαστρεβλωτές» και «εραστές της ακινησίας». Προφανώς, όσοι δεν συμφωνούν με την ελαστικοποίηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η εκμετάλλευση κοινών αγαθών, μέσω μιας «άγριας» και μη βιώσιμης ανάπτυξης, είναι… κολλημένοι στο παρελθόν και αντίπαλοι του «εκσυγχρονισμού» που επαγγέλλεται ο υπουργός.
Δυστυχώς, ο νόμος θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις, αφού οι κεντρικές στοχεύσεις του υπηρετούν συγκεκριμένες επιλογές:
Επιτάχυνση αδειοδότησης για την επίτευξη «αναπτυξιακών» και όχι περιβαλλοντικών στόχων, με την πάση θυσία δημιουργία φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και του δημοσίου συμφέροντος.
Απαξίωση δημόσιων ελεγκτικών μηχανισμών και αντικατάστασή τους από ιδιώτες αξιολογητές επενδυτικών σχεδίων, που αναπόφευκτα θα εξαρτώνται ή θα επηρεάζονται σημαντικά από τον επιχειρηματικό κόσμο και τις προτεραιότητες που αυτός θέτει.
Απορρύθμιση της αποκεντρωτικής-συμμετοχικής διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, με αντικατάσταση των Φορέων Διαχείρισης από ένα αθηνοκεντρικό και κεντρικά ελεγχόμενο όργανο («ΟΦΥΠΕΚΑ»), του οποίου τα μέλη του δ.σ. θα ορίζονται από τον εκάστοτε υπουργό.
Η νομιμότητα και η συνταγματικότητα των ρυθμίσεων που ψήφισε η κυβέρνηση αμφισβητούνται από πολλές πλευρές. Ειδικότερα, οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις «Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία», «Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης» και «Καλλιστώ», με κοινή ανακοίνωσή τους, επεσήμαναν την αντιστράτευση των ρυθμίσεων αυτών προς το δίκαιο της ΕΕ και τη θεμελιώδη αρχή της προφύλαξης. Εξάλλου, από τις αρχές του χρόνου ήδη, έχουν προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για συστηματική παραβίαση εκ μέρους της Ελληνικής Δημοκρατίας του άρθρου 6, παραγράφου 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Παραβίαση που, μετά την ψήφιση του Νόμου, λαμβάνει ακόμα πιο συστηματικά χαρακτηριστικά.
Μετά την εξέλιξη αυτή, δυστυχώς δεν μένουν πολλές επιλογές για τις εκατοντάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις, κινήσεις και κινήματα, καθώς και τις χιλιάδες πολιτών που, σε αντικειμενικά πολύ δύσκολες συνθήκες, κινητοποιήθηκαν, ενημερώθηκαν και έδειξαν ειλικρινές ενδιαφέρον για το περιβάλλον. Η επόμενη μέρα επιβάλλει το συντονισμό τους και τη σύναψη μιας πλατιάς συμμαχίας, που θα διεκδικήσει την ματαίωση της εφαρμογής του νέου Νόμου στην πράξη, μέχρι την οριστική κατάργησή του!
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Μαΐου 2020
ΣΧΟΛΙΑ