Στις 8 του περασμένου Δεκέμβρη, η 90χρονη Μάγκι Κίναν βλέπει τη φωτογραφία της να κυκλοφορεί σε ολόκληρο τον πλανήτη. Λιγότερο από ένα μήνα αργότερα, στις 4 του Γενάρη ο 82χρονος Ντέιβιντ Πίνκερ βιώνει το ίδιο παράδοξο. Τι κοινό είχαν οι δύο ηλικιωμένοι Βρετανοί; Πώς ήταν οι πρώτοι άνθρωποι στον κόσμο που έκαναν τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech και της AstraZeneca/Οξφόρδης αντίστοιχα. Οι δύο εταιρείες στις οποίες η ανθρωπότητα και κυρίως η Ευρώπη έριξε σχεδόν ολόκληρο το βάρος της σωτηρίας της από τον κορονοϊό, θα μείνουν για πολλά χρόνια στη συλλογική μας συνείδηση μαζί, όμως στην πραγματικότητα συνδέονται από πριν τα ονόματά τους φιγουράρουν μαζί στα πρωτοσέλιδα.

Το ειδύλλιο που δεν οδήγησε σε γάμο

Την άνοιξη του 2014 οι αγορές παθαίνουν εκείνον τον «παροξυσμό» που μονάχα τα deals μεγατόνων, καταφέρνουν. Η αμερικανική Pfizer καταθέτει πρόταση εξαγοράς της βρετανοσουηδικής AstraZeneca με τίμημα που ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια! Το deal αν ευοδωθεί αλλάζει το τοπίο στην πιο ακριβή αγορά του κόσμου. Εκπρόσωποι των δύο εταιρειών μπαινοβγαίνουν σε meetings, μεγαλοστελέχη βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία, οι ανταγωνιστές προσπαθούν να μαντέψουν την επόμενη κίνηση και το τοπίο της επόμενης ημέρας, ενώ σε αναβρασμό βρίσκονται και οι δύο κυβερνήσεις, αυτή της Βρετανίας και εκείνη των ΗΠΑ. Κι αυτό επειδή οι φαρμακευτικές δεν είναι απλώς εύρωστες εταιρείες σαν όλες τις άλλες, καθώς εκτός από χρήμα διαχειρίζονται και το υπέρτατο αγαθό, την υγεία.

Η Pfizer επιθυμεί διακαώς το deal. Μια τέτοια κίνηση θα της επέτρεπε να προβεί σε φορολογική αντιστροφή και να ενσωματωθεί εκ νέου φορολογικά στο Ηνωμένο Βασίλειο καταβάλλοντας έτσι σημαντικά χαμηλότερο εταιρικό φόρο. Επιπλέον, μια τέτοια κίνηση θα έδινε στην Pfizer πρόσβαση στα δισεκατομμύρια δολάρια που είχε στα ευρωπαϊκά της ταμεία, αποφεύγοντας τους φόρους και τις χρεώσεις του επαναπατρισμού κεφαλαίων στις στις ΗΠΑ.

Όμως, πέραν των φορολογικών κινήτρων, η συμφωνία της έδινε πολλά περισσότερα: να έχει στη φαρέτρα της μια εταιρεία με δημοφιλή σκευάσματα, εκ των οποίων αρκετά ογκολογικά που ταίριαζαν με τη δική της στρατηγική της επέκτασης στον τομέα αυτό.

Στη Βρετανία η ανησυχία είναι μεγάλη, καθώς ναι μεν ιδιωτική η AstraZeneca, όμως για τη χώρα είναι δυνατό χαρτί (πόσο δυνατό δεν το ήξεραν και οι ίδιοι μέχρι την πανδημία) και το ενδεχόμενο να σταματήσει να είναι βρετανική και να εξαγοραστεί από Αμερικανούς προκαλούσε αν μη τι άλλο ανησυχία, ειδικά για τις θέσεις εργασίας. Άλλωστε, οι προηγούμενες εξαγορές της Pfizer, των εταιρειών Pharmacia και Wyeth έφεραν λουκέτα εργοστασίων και χιλιάδες απολύσεις, ώστε να δικαιολογηθεί στους μετόχους μια τέτοιου μεγέθους επένδυση.

Τελικά όμως, η πολυθρύλητη συμφωνία δεν κλείνει ποτέ, καθώς το διοικητικό συμβούλιο της AstraZeneca που ήταν από την αρχή επιφυλακτικό, θεωρεί, όπως αποκαλύπτεται στον οικονομικό Τύπο της εποχής, πως αυτό που προσφέρει η Pfizer είναι «πολύ καλό για να είναι αληθινό» και στυλώνει τα... πόδια με αποτέλεσμα η αμερικανική εταιρεία να αποσύρει την προσφορά της.

Σχεδόν μια επταετία μετά, οι δυο εταιρείες που συνέχισαν μόνες τους το δρόμο τους, έκοψαν πρώτες το νήμα μιας συνταρακτικής κούρσας για το εμβόλιο κατά του COVID-19, ενώ πολλοί υποστηρίζουν πως εάν το deal είχε προχωρήσει αυτή τη στιγμή δε θα είχαμε δύο εμβόλια, αλλά μονάχα ένα.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 31.01.2021