Ήταν μία ημέρα του Μαΐου πριν 226 χρόνια όταν ένας σπουδαίος επιστήμονας και ακόμη πιο σπουδαίος οραματιστής, ο Έντουαρντ Τζένερ άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Για πάντα; Όπως αποδεικνύουν οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων, ίσως όχι, όμως ο Άγγλος γιατρός «τσιμπώντας» το μπράτσο ενός 7χρονου παιδιού με μια βελόνα που μέσα της έκρυβε ένα πρωτοποριακό σκεύασμα, έβαλε τα θεμέλια για τη σωτηρία των ανθρώπων μέσω του εμβολιασμού. Μάλιστα, η ευλογιά, η οποία τότε αλλά και στα χρόνια που ακολούθησαν σκότωνε εκατομμύρια ανθρώπους, χωρίς να κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς (χαρακτηριστικό το γεγονός πως ακόμη και ο Εθνοπατέρας των ΗΠΑ, Βενιαμίν Φρανγκλίνος έχασε τον 4χρονο γιο του από τη λοιμώδη ασθένεια), ήταν η πρώτη ασθένεια στην ιστορία που εξαλείφθηκε μέσω εμβολιασμού.

Δύο αιώνες αργότερα, μια παραλλαγή της που βαφτίστηκε πρόχειρα «ευλογιά των πιθήκων» αναστατώνει τον ήδη απελπισμένο μετά από 2,5 χρόνια πανδημίας πλανήτη, ακριβώς 42 χρόνια μετά το επίσημο έγγραφο που κήρυττε την ευλογιά εξαλειμμένη.

Και αν επιστήμονες και αρχές εμφανίζονται καθησυχαστικοί ως προς τις συνέπειες που μπορεί να έχει η ξαφνική εμφάνιση της νόσου στην Ευρώπη και στη Δύση εν γένει και η εξάπλωσή της, η επανεμφάνιση παλαιών ασθενειών που η ανθρωπότητα (νόμιζε πως) εξάλειψε με κόπο και πολύ θάνατο, δε μπορεί παρά να προκαλεί αγωνία. Και όχι, για όλα δε φταίει (μόνο) ο κορονοϊός, καθώς λοιμώδη νοσήματα με εύκολη μετάδοση για τα οποία οι Δυτικοί είχαμε το προνόμιο να εμβολιαζόμαστε από μωρά, επανήλθαν με τα καμπανάκια να χτυπούν από το 2014.

Οι παλιοί «ψεκασμένοι» και η ιλαρά

Τότε ήταν που τέθηκαν σε συναγερμό οι υγειονομικές αρχές αλλά και οι γονείς στη Νέα Υόρκη, καθώς άρχισε ξαφνικά να ξεσπά μια «καταιγίδα» κρουσμάτων ιλαράς, η οποία έφτασε σύντομα και στην Ευρώπη και ειδικά την Ιταλία και μάλιστα βαφτίστηκε και επίσημα επιδημία. Ο λόγος; Όχι κάποιο «πείραμα» σε εργαστήριο «μοχθηρών αντιδυτικών» ή ένα εξωτικό ζώο σαν τον παγκολίνο, αλλά το γεγονός πως οι προ-Covid συνωμοσιολόγοι που είχαν ανέκαθεν σημαία μια απείρου κάλλους θεωρία περί συσχέτισης του εμβολίου κατά της ιλαράς με τον αυτισμό, έγιναν με τη βοήθεια των σόσιαλ μίντια πολλοί και κάτω από τη... μύτη των αρχών, έφτιαξαν ένα αντιεμβολιαστικό κίνημα που θα το ζήλευαν οι «ψεκασμένοι» του ’20.

Όμως και η ιλαρά δεν ήταν η μόνη ασθένεια του παρελθόντος που ξανάρθε, με τους ανθρώπους πια να αναρωτιούνται φωναχτά εάν για κάποιο λόγο μας χτύπησαν οι... 7 πληγές του Φαραώ.

Επανεμφάνιση τα τελευταία χρόνια έκαναν και άλλες ασθένειες που αντιμετωπίζονταν έως σήμερα με τα παιδικά εμβόλια, όπως η παρωτίτιδα και ο κοκκύτης, ενώ η επιστημονική κοινότητα απαντά πως αυτό οφείλεται σε έξαρση του αντιεμβολιαστικού κινήματος παγκοσμίως, αλλά και στο γεγονός πως τα εμβόλια είναι μέχρι 90% αποτελεσματικά και αναπόφευκτα η ανοσία φθίνει με τα χρόνια.

Δυνατό... comeback έχει κάνει και η φυματίωση, μια ασθένεια η οποία αν και ποτέ δεν εξαλείφθηκε, έμοιαζε ως μακρινή κακή ανάμνηση, τουλάχιστον για τη Δύση. Όμως, εξαιτίας της πανδημίας, η ασθένεια που σκότωσε τον Τζορτζ Όργουελ και τον Φρέντερικ Σοπέν, επανήλθε δριμύτερη και στον υπόλοιπο κόσμο και παρότι υπάρχουν φάρμακα και θεραπευτικές αγωγές στην ανανεωμένη λίστα του ΠΟΥ, φιγουράρει ως μία από τις 10 κορυφαίες αιτίες θανάτου παγκοσμίως, εξαιτίας των πιο ανθεκτικών στελεχών της που εμφανίζονται αλλά και της ανάγκης τα θεραπευτήρια να γίνουν σχεδόν... μονοθεματικά λόγω COVID-19.

Μια... μικρή επανεμφάνιση έκανε εσχάτως (όπως και στη χώρα μας) η λέπρα. Ασθένεια με αρχαίες καταβολές σε Αίγυπτο, Κίνα και Ινδία προκάλεσε ασύλληπτη τραγωδία, ενώ ακριβώς λόγω των ιδιαίτερων και εμφανών συμπτωμάτων της έφτασε λανθασμένα να γίνει στερεότυπη φράση συνώνυμη του «βρόμικου» ή του «μιαρού». Η λέπρα ή νόσος του Χάνσεν όπως είναι το επίσημο όνομά της, έχει εξαλειφθεί από την Ευρώπη τουλάχιστον, εδώ και δεκαετίες, όμως η έστω και αποσπασματική επανεμφάνισή της, προκαλεί πανικό.

Σε έξαρση τα αφροδίσια νοσήματα

Εκείνα, όμως που επανήλθαν επί πανδημίας δριμύτερα και ταλαιπωρούν χιλιάδες ανθρώπους, είναι τα αφροδίσια νοσήματα. Σε ρεπορτάζ των «New York Times» στα μέσα Μαΐου αποτυπωνόταν το μεγάλο πρόβλημα που φαίνεται να έχει ενσκήψει, τουλάχιστον όσον αφορά τις ΗΠΑ, καθώς η ανακοίνωση του αντίστοιχου ΕΟΔΥ, δείχνει πως μετά το ιστορικό χαμηλό που πέτυχαν με μεγάλη προσοχή και συχνές εξετάσεις οι πολίτες, επί πανδημίας όλο το κερδισμένο έδαφος ξαναχάθηκε. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, δρ. Χίλαρι Ρενό, η έξαρση αφροδίσιων και κυρίως της σύφιλης και της γονόρροιας είναι «συγκλονιστική» και σύμφωνα με τους επιστήμονες αποδίδεται αφενός σε ανεξέλεγκτες συμπεριφορές μετά τον εγκλεισμό του πρώτου καιρού, αφετέρου και κυρίως στο ότι όλες οι εξετάσεις και όλη η «κανονικότητα» ακόμα και στην υγιεινή, έμειναν πίσω αφού τα περιστατικά COVID-19 ήταν τόσα πολλά που είχαν πάντοτε προτεραιότητα.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 29.05.2022