Στο παράλληλο σύμπαν της πληροφορίας όπου αρκούνται τώρα πολλοί Ρώσοι, το Κρεμλίνο τρέχει την «ειδική στρατιωτική του δράση» στην Ουκρανία για τους διάφορους «Σεμιόν Βασίλιεβιτς».

Εν μέσω μιας καταστολής του λόγου στη Ρωσία μετά την εισβολή, οι ειδήσεις που ρέουν ελεύθερα προέρχονται από φιλοΚρεμλινικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της Komsomolskaya Pravda, η οποία έφερε στους Ρώσους την ιστορία του Βασίλιεβιτς το Σαββατοκύριακο. Περιγραφόμενος από το ταμπλόιντ ως ένας ηλικιωμένος, ανάπηρος άνδρας που ζει σε ένα χωριό της ανατολικής Ουκρανίας, ο Βασίλιεβιτς λέγεται ότι στηρίχτηκε στο «δεκανίκι» του και έκλαψε από χαρά βλέποντας τις ρωσικές δυνάμεις να πλησιάζουν.

Ο Βασίλιεβιτς, συνεχίζει το «ρεπορτάζ» είχε υποστεί δύο εγκεφαλικά. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για «γλιτώσει την οργή των Ουκρανών εθνικιστικών «τεράτων» που χτύπησαν όχι μόνο αυτόν αλλά και την ακόμα πιο ηλικιωμένη μητέρα του». Στη συνέχεια, ο Βασίλιεβιτς αποκαλύπτει ένα μυστικό στους Ρώσους αναγνώστες: χωριά σε όλη την ανατολική Ουκρανία είχαν λάβει μέρος σε μυστική ψηφοφορία το 2014 και η συντριπτική πλειοψηφία επέλεξε την απόσχιση από το Κίεβο.

Το προσεκτικά πλασμένο στόρι, όμως, δε σταματά εκεί. Τα περισσότερα από 2.000 ψηφοδέλτια, γράφει το ταμπλόιντ, βρίσκονταν για καιρό θαμμένα στον κήπο του, μέσα σε παλιές «σοβιετικές γλάστρες από σμάλτο». Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, όταν ο Βασίλιεβιτς άρπαξε αποφασιστικά ένα φτυάρι με το «καλό του χέρι» και ξέθαψε με περηφάνια τα αποτελέσματα για λογαριασμό του ρωσικού μέσου ενημέρωσης. «Είναι πιο εύκολο να αναπνέεις» αφού έφτασαν οι Ρώσοι «απελευθερωτές», τονίζει η ταμπλόιντ με έδρα τη Μόσχα.

Ο παραμορφωτικός καθρέφτης του Πούτιν

Η ακραία απομόνωση του Πούτιν αφήνει λίγους παγκόσμιους ηγέτες να τον πείσουν για μια ειρηνευτική συμφωνία

Ακόμη και όταν οι πύραυλοί του πέφτουν βροχή στην Ουκρανία, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εμπλέκεται σε έναν άλλο πόλεμο στο εσωτερικό: έναν που έχει έναν και μοναδικό στόχο, τον απόλυτο έλεγχο της κοινής γνώμης.

Το να διαβάζεις ή να βλέπεις την απόλυτα χειραγωγημένη εγχώρια κάλυψη της επίθεσης στην Ουκρανία σημαίνει να περπατάς μέσα από το βλέμμα σε έναν προπαγανδιστικό κόσμο Ρώσων ηρώων και Ουκρανών εθνικιστών κακών. Το καστ των χαρακτήρων φαίνεται να εξυπηρετεί έναν σκοπό: τη δημιουργία μιας αφήγησης του πολέμου για τους Ρώσους βασισμένη στην προτιμώμενη -έστω και ψευδή- αφήγηση του Πούτιν.

Υπάρχουν κάποια σημάδια ότι μπορεί να λειτουργεί. Οι δημοσκοπήσεις που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση που δείχνουν υψηλή δημόσια αποδοχή του πολέμου στην Ουκρανία μπορεί να είναι αναξιόπιστες. Αλλά δυστυχώς κάπου τα καταφέρνουν καθώς οι Ουκρανοί έχουν αφηγηθεί ιστορίες συγγενών στη Ρωσία που εξέφρασαν βαθιά δυσπιστία για την αλήθεια, λέγοντας ότι δεν υπάρχουν βομβαρδισμοί στο Κίεβο ή ότι οι ρωσικές δυνάμεις «βοηθούν ανθρώπους».

Ωστόσο, μια τηλεφωνική έρευνα που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα από μια ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα έδειξε ασυνήθιστα μέτρια υποστήριξη για τον πόλεμο του Πούτιν μεταξύ των 1.640 ερωτηθέντων, με το 58% να τον υποστηρίζει σθεναρά ή κάπως και το 23% να είναι αντίθετο. Οι υπόλοιποι ήταν ουδέτεροι ή δεν εξέφραζαν γνώμη. Η υποστήριξη μεταξύ των νεότερων Ρώσων ήταν ιδιαίτερα αδύναμη.

Αυτό απέχει πολύ από το 91% της δημόσιας υποστήριξης για την προσάρτηση του της Κριμαίας και υποδηλώνει πιθανό πρόβλημα για το Κρεμλίνο καθώς οι κυρώσεις είναι ιδιαίτερα σκληρές, ειδικά εάν ο πόλεμος συνεχιστεί.

Αλλά δεν είναι επίσης μια ηχηρή απόρριψη. Ακόμη τουλάχιστον.

Όπως τόνισε ο «New Yorker», η συντριπτική πλειοψηφία των Ρώσων καταναλώνει τις ειδήσεις μέσω των επίσημων μέσων ενημέρωσης, ειδικά της τηλεόρασης, η οποία υποβαθμίζει τη βία και τα θύματα της σύγκρουσης. Ταυτόχρονα, η ρωσική τηλεόραση σερβίρει μια οργουελική διάσταση των προσπαθειών της Μόσχας να «αποκαταστήσει την ειρήνη» σε ένα αδελφό έθνος και τροφοδοτεί το ρωσικό σύμπλεγμα δίωξης λόγω της δυτικής επιθετικότητας. Η φύση του σχετικά γηραιότερου και φτωχότερου πληθυσμού της Ρωσίας περιορίζει την πρόσβαση - και το ενδιαφέρον για - ειδήσεις που βασίζονται στο διαδίκτυο. Λόγω της επιδείνωσης της κρατικής λογοκρισίας και του αποκλεισμού ξένων ιστότοπων, οι Ρώσοι είναι απίθανο να βρουν πολύ διαφορετικές αφηγήσεις ούτως ή άλλως.

Όταν πρόκειται για την Ουκρανία, τι πραγματικά θέλουν οι Ρώσοι πολίτες;

Στη Ρωσία, η αλήθεια γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρεθεί καθώς οι ποινές για την έκφρασή της γίνονται σκληρότερες. Ένας δρακόντειος νόμος για τις «ψευδείς ειδήσεις» που υπέγραψε ο Πούτιν την περασμένη Παρασκευή ποινικοποιεί την άλλη άποψη από την επίσημη γραμμή του Κρεμλίνου για έναν πόλεμο που ο Πούτιν επιμένει ότι δεν είναι καν πόλεμος – και απλώς να τον περιγράψεις ως τέτοιο στη Ρωσία θα μπορούσε τώρα να σου επιφέρει ποινή φυλάκισης 15 ετών. Οι αυστηρότεροι περιορισμοί αναγκάζουν μερικά από τα λίγα εναπομείναντα ανεξάρτητα ειδησεογραφικά πρακτορεία στη Ρωσία να κλείσουν ή να αναστείλουν τη λειτουργία τους, ακόμη και όταν το Κρεμλίνο περιορίζει την πρόσβαση σε ξένους ιστότοπους και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένου του Facebook.

Οι Ρώσοι γονείς έχουν λάβει ειδοποιήσεις από τα σχολεία, που τους προειδοποιούν να παρακολουθούν τα παιδιά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά σε όσα μπορούν να τα βάλουν σε πειρασμό να εκδηλώσουν οποιοδήποτε αντικυβερνητικό αίσθημα. Στις τάξεις 7 έως 11 στα σχολεία σε όλη τη Ρωσία, τα παιδιά λαμβάνουν ειδικές συνεδρίες που ενισχύουν την επίσημη γραμμή της κυβέρνησης για την «ειδική επιχείρηση» της Ουκρανίας.

Συμβαίνει καθώς ένα μεγάλο τμήμα του ρωσικού λαού, λένε οι παρατηρητές, έχουν γίνει ηθελημένα συμμετέχοντες στη δική του κατήχηση, επιλέγοντας να ενημερωθούν μέσω των κρατικών μέσων ενημέρωσης παρά την πρόσβαση τα τελευταία χρόνια σε ανεξάρτητη και κριτική δημοσιογραφία.

Γιατί; Ο Anton Shirikov, ένας ερευνητής σε θέματα προπαγάνδας Πανεπιστήμιο του Wisconsin, υποστηρίζει στην «Washington Post» ότι εν μέρει οφείλεται στον παραμορφωτικό καθρέφτη του Πούτιν: Πώς οι Ρώσοι βλέπουν (ή δε βλέπουν) την εισβολή.

Οι προπαγανδιστές είναι τόσο καλοί -καταλαβαίνουν το κοινό τους και ξέρουν πώς να κάνουν τις ιστορίες τους ελκυστικές μέσα από «δραματικές και διασκεδαστικές» λεπτομέρειες. Όχι δηλαδή μακριά από τα όσα συνέβαιναν στις ΗΠΑ επί Τραμπ, οι υποστηρικτές του Πούτιν «πωλούνται» σε καλή τιμή. Είναι πρόθυμοι να καταναλώσουν πληροφορίες ή παραπληροφόρηση, που ενισχύουν την κοσμοθεωρία τους. Οι Ρώσοι έχουν λάβει επίσης σημαντική βοήθεια από τη δεξιά Αμερική. Η ρωσική τηλεόραση έχει επανειλημμένα παίξει μεταφρασμένα κλιπ από τον παρουσιαστή του Fox News, Τάκερ Κάρλσον, λέγοντας ότι η Ουκρανία «δεν είναι δημοκρατία» και αποκαλώντας την «κράτος- πελάτη της κυβέρνησης Μπάιντεν».

«Υπάρχουν μεγάλες πόλεις, η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη, με πολλούς φοιτητές, διανοούμενους και ανθρώπους που συνδέονται με τον έξω κόσμο. Αλλά ακόμα και εκεί, τόσοι πολλοί άνθρωποι αποδέχονται το αφήγημα της κυβέρνησης. Ακόμη και οι νέοι θα πουν, «Δεν μας αρέσει ο πόλεμος, αλλά είναι κάτι που πρέπει να κάνουμε», λέει στην «Washington Post» ο Λούκας Αντριοκαϊτις, ειδικός στη ρωσική προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση στο Εργαστήριο Ψηφιακής Εγκληματολογικής Έρευνας του Ατλαντικού Συμβουλίου.

Και συνέχισε: «Και αυτά είναι τα πιο φιλελεύθερα μέρη στη Ρωσία. Σε μικρότερες πόλεις όπου το Διαδίκτυο δεν είναι συνηθισμένο και οι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει τίποτα πέρα από την προπαγάνδα του Πούτιν εδώ και χρόνια, η κατάσταση είναι χειρότερη».

Αντιπολεμικές διαδηλώσεις έχουν ξεσπάσει σε μεγάλες πόλεις της Ρωσίας. Όμως δεν έχουν φτάσει στην κρίσιμη μάζα. Αυτό μπορεί να αλλάξει εάν οι ρωσικές απώλειες είναι υψηλές και καθώς οι κυρώσεις ανατρέπουν περαιτέρω την οικονομία. Αλλά αν τα βιβλία σε μέρη όπως η Βενεζουέλα - η οποία επίσης υπέστη σκληρές κυρώσεις από τις ΗΠΑ - είναι οδηγός, η απάντηση θα είναι πιο επίσημη καταστολή και ένας πιο φτωχός πληθυσμός που, μετά από μια φευγαλέα περίοδο πολιτικής ανυπακοής, παραμένει κυρίως υπό έλεγχο.

Πηγή: WashingtonPost