01/05/2023 08:00
Επιμέλεια - παρουσίαση Νίκος Ηλιάδης
Καθαρή υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την κυβερνητική φθορά, τόσο σε επίπεδο ποσοστών, όσο και στα λεγόμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά, καταγράφει το πολιτικό Βαρόμετρο το οποίο διενεργείται στις τέσσερις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας. Σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ευρήματα της έρευνας τον Ιούλιο του 2022, το κυβερνών κόμμα παρά την τετραετή διακυβέρνηση εμφανίζεται να διατηρεί δυνάμεις, έχοντας μάλιστα βελτίωση σε ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όμως βρίσκεται χαμηλότερα από τις επιδόσεις της κάλπης του 2019. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζει μικρή ανάκαμψη, αλλά παραμένει σε απόσταση από το κυβερνών κόμμα.
Το «Βαρόμετρο της Βόρειας Ελλάδας» είναι μία έρευνα των τάσεων και στάσεων της κοινής γνώμης, πάνω σε συγκεκριμένους θεματικούς άξονες όπως το γενικό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα, την αξιολόγηση των θεσμικών - πολιτικών οργανισμών και προσώπων, την καταγραφή - αξιολόγηση των κύριων προβλημάτων και προτεραιοτήτων και την αποτύπωση των πολιτικών τάσεων της περιόδου σε Κεντρικό και Περιφερειακό επίπεδο.
Η έρευνα
Η έρευνα διεξήχθη από την εταιρεία PALMOS ANALYSIS για λογαριασμό της POPULUS (Strategy and Insights) και τα ευρήματά της παρουσιάζει σήμερα η «ΜτΚ». Έγινε το διάστημα 20 έως 26 Απριλίου, σε δείγμα 1.313 άνδρες και γυναίκες, ηλικίας άνω των 17 ετών, με αναλογική κατανομή στις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου.
Αρνητικά συναισθήματα
Με αρνητικά συναισθήματα φαίνεται πως θα προσέλθουν στις κάλπες οι εκλογείς. Καταρχάς στο ερώτημα «αυτή τη στιγμή θα λέγατε ότι, γενικά, τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή ή προς τη λάθος κατεύθυνση στη χώρα μας;», αρνητικά απαντά το 56% (ήταν 43% το 2021 και 53% το 2022) και θετικά το 38% (38% το 2021 και 30% το 2022). Θετικά τοποθετείται το 62% των ψηφοφόρων της ΝΔ, το 35% του ΠΑΣΟΚ και το 16% του ΣΥΡΙΖΑ και αρνητικά το 31% των ψηφοφόρων της ΝΔ, το 79% του ΣΥΡΙΖΑ και το 60% του ΠΑΣΟΚ. Στην τωρινή μέτρηση μειώθηκε στο 6% από 19% το 2021 το «ούτε το ένα, ούτε το άλλο».
Στο δε ερώτημα «Ποια συναισθήματα περιγράφουν καλύτερα την τρέχουσα συναισθηματική σας κατάσταση;», στις πρώτες θέσεις βρίσκονται το άγχος με 35% (ήταν 38% το 2022), απογοήτευση και αβεβαιότητα από 34% (ήταν 33% και 48% αντίστοιχα το 2022), αγανάκτηση 31% (ήταν 27%), απαισιοδοξία 21% (από 27%), στενοχώρια 19%, ελπίδα και αισιοδοξία από 19% (ήταν 19% και 21% αντίστοιχα το 2022), ντροπή 18%, φόβος 17%, ηρεμία 11% (ήταν 8%), σιγουριά 8% (από 5%) κ.ο.κ. Τα υψηλότερα ποσοστά αρνητικών συναισθημάτων καταγράφονται μεταξύ των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ (από 26% έως 54% κατά περίπτωση), καθώς και στις ηλικιακές ομάδες 17-34 (από 27% έως 45%) και 35-44 (από 16% έως 42%).
Ξεχάστηκαν τα Τέμπη
Η «τσέπη» φαίνεται πως αποτελεί βασικό κριτήριο για την τελική προτίμηση των ψηφοφόρων. Ειδικότερα, στο ερώτημα «Ποιο είναι το βασικό κριτήριο με το οποίο θα επιλέξετε τι θα ψηφίσετε στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου;» το 23% απαντά «τα οικονομικά του νοικοκυριού μου», 20% «η ιδεολογία μου και η σταθερή πολιτική μου τοποθέτηση», 19% «η διαχείριση της ακρίβειας και του πληθωρισμού», 15% άλλα θέματα (ελληνοτουρκικά, παιδεία, υγεία, διαπλοκή, διαφθορά, υποκλοπές), ενώ μόλις 5% αναφέρει ως κριτήριο την «απόδοση ευθύνης για το δυστύχημα των Τεμπών».
Τα οικονομικά του νοικοκυριού απασχολούν περισσότερο τους ψηφοφόρους της ΝΔ (25%) και του ΣΥΡΙΖΑ (26%), ενώ αυτοί του ΠΑΣΟΚ προτάσσουν την ιδεολογία και τη σταθερή πολιτική τοποθέτηση (27%).
Η «τσέπη» επηρεάζει επίσης τις ηλικίες 17-44 (24% έως 26%) καθώς και τους 55-64 (27%), ενώ οι άνω των 65 ψηφίζουν με περισσότερο ιδεολογικούς όρους (28%).
Προτιμότερος πρωθυπουργός, προτιμότερη κυβέρνηση
Και σε αυτήν τη δημοσκόπηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται να συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό προτίμησης για τη θέση του πρωθυπουργού με 42%, έναντι 26% του Αλέξη Τσίπρα, ενώ το 30% λέει «κανένας από τους δύο». Τα υψηλότερα ποσοστά συγκεντρώνει ο κ. Μητσοτάκης στους άνω των 65 (60%) και τα χαμηλότερα στην ηλικιακή ομάδα 17-34 (27%). Ακριβώς αντίστροφη είναι η εικόνα για τον κ. Τσίπρα (38% στους 17-34 και 20% στους άνω των 65). Επίσης τον κ. Μητσοτάκη θεωρεί καταλληλότερο για πρωθυπουργό το 75% των ψηφοφόρων της ΝΔ, το 11% του ΣΥΡΙΖΑ και το 43% του ΠΑΣΟΚ, τον δε κ. Τσίπρα το 60% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, το 10% αυτών της ΝΔ και το 16% του ΠΑΣΟΚ.
Όσον αφορά την κυβέρνηση που θα αναδειχθεί από την κάλπη, συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας φαίνεται να επιθυμεί ένας στους δύο ψηφοφόρους, είτε ως αυτοδύναμη (ποσοστό 32%) είτε σε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ (12%) είτε συγκυβέρνηση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ (4%). Από κει και πέρα, αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θέλει το 13%, ενώ συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με ΠΑΣΟΚ το 16%.
Ως προς τις ηλικίες, οι 17-34 προτιμούν κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ (22%), ενώ οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες τάσσονται υπέρ αυτοδύναμης κυβέρνησης ΝΔ (σε ποσοστά από 31% έως 53% κατά περίπτωση).
Οι ψηφοφόροι του κυβερνώντος κόμματος θέλουν αυτοδύναμη κυβέρνηση ΝΔ (64%), αυτοί της αξιωματικής αντιπολίτευσης κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ (32%) ή αυτοδύναμο ΣΥΡΙΖΑ (31%), ενώ αυτοί του ΠΑΣΟΚ θέλουν κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (30%) ή με κορμό ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ (20%).
Crash test ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ
Η ΝΔ εμφανίζεται να υπερτερεί του ΣΥΡΙΖΑ σε όλους τους τομείς άσκησης κυβερνητικής πολιτικής, ακόμη και σε αυτούς που θεωρούνται προνομιακοί για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης όπως η κοινωνική πολιτική, η ακρίβεια, η διαφθορά και η διαπλοκή. Συγκεκριμένα, στην εξωτερική πολιτική και τα ελληνοτουρκικά τη ΝΔ εμπιστεύεται το 53% έναντι 17% του ΣΥΡΙΖΑ (τα ποσοστά τον Ιούλιο του 2022 ήταν αντιστοίχως 43%-12%). Τα αντίστοιχα ποσοστά για τα δύο κόμματα στους υπόλοιπους τομείς είναι: προσφυγικό/μεταναστευτικό 47%-16%, εκσυγχρονισμός και οργάνωση του κράτους 45%-20%, ανάπτυξη, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας 42%-22% (το 2022 ήταν 38%-15%), παιδεία/σχολεία 32%-29% (το 2022 ήταν 35%-22%), κοινωνική πολιτική 34%-32% (το 2022 ήταν 32%-23%), ακρίβεια 34%-28% (το 2022 ήταν 32%-21%), υγεία/νοσοκομεία 33%-28% (το 2022 ήταν 35%-21%), καταπολέμηση της διαφθοράς και της διαπλοκής 28%-25%.
Πάντως, σε όλους αυτούς τους τομείς διακυβέρνησης υπάρχει υψηλό ποσοστό, από 27% έως 42% κατά περίπτωση, που απορρίπτουν τόσο τη ΝΔ, όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Πρώτος με βελτιωμένη εικόνα ο Κυρ. Μητσοτάκης
Ως προς τις δημοφιλίες των πολιτικών αρχηγών ο πρωθυπουργός καταγράφει μεν αρνητικό ισοζύγιο με τις αρνητικές γνώμες να υπερτερούν των θετικών, ωστόσο η εικόνα του έχει βελτιωθεί σε σχέση με την μέτρηση του Ιουλίου 2022 και συγχρόνως προηγείται έναντι όλων των υπολοίπων πολιτικών αρχηγών. Ειδικότερα, θετική και μάλλον θετική γνώμη για τον Κυριάκο Μητσοτάκη έχει το 41% (ήταν 36% το 2022) και αρνητική και μάλλον αρνητική το 46% (ήταν 49% το 2022). Τα αντίστοιχα ποσοστά για τον Αλέξη Τσίπρα είναι 24% (από 26% το 2022) και 57% (ίδιο με το 2022). Τρίτος σε δημοφιλία έρχεται ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας με 21% θετικές και μάλλον θετικές γνώμες και 43% αρνητικές και μάλλον αρνητικές. Σημαντική πτώση στη δημοφιλία του καταγράφει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης για τον οποίο θετική γνώμη έχει το 17% (από 29% το 2022) και αρνητική το 39% (από 27% το 2022).
Τα χειρότερα ποσοστά δημοφιλίας εμφανίζουν ο Γιάνης Βαρουφάκης (14% θετικές γνώμες, 63% αρνητικές) και ο Κυριάκος Βελόπουλος (12% θετικές γνώμες, 67% αρνητικές).
Η πρόθεση ψήφου
Η Νέα Δημοκρατία έχει καθαρό, διψήφιο προβάδισμα στο σύνολο των τεσσάρων βορειοελλαδικών περιφερειών ως προς την πρόθεση ψήφο. Μάλιστα έχει ελαφρώς βελτιωμένη εικόνα σε σχέση με τη μέτρηση του Ιουλίου 2022, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος όμως παραμένει σε μεγάλη απόσταση. Αντιθέτως απώλειες καταγράφει το ΠΑΣΟΚ, ενώ στασιμότητα παρατηρείται για τα μικρότερα κόμματα με εξαίρεση το κόμμα Κασιδιάρη.
Συγκεκριμένα, στην ερώτηση «Εάν είχαμε σήμερα βουλευτικές εκλογές, ποιο από τα παρακάτω κόμματα μάλλον θα ψηφίζατε;» η ΝΔ λαμβάνει 30% (από 29% το 2022), ο ΣΥΡΙΖΑ 20% (από 17%) και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ 10% (από 12%). Όσον αφορά τα υπόλοιπα κόμματα, το ΚΚΕ είναι στο 5% (από 4% το 2022), η Ελληνική Λύση στο 4% (ήταν 5%), το ΜεΡΑ25 στο 3% (όσο και το 2022), ενώ το κόμμα Κασιδιάρη εμφανίζεται στο 5%. Από τα κόμματα τα οποία φαίνεται να μένουν εκτός Βουλής η Εθνική Δημιουργία λαμβάνει 2%, Πλεύση Ελευθερίας, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και Πατριωτική Δύναμη Αλλαγής/Πατριωτική Ένωση είναι στο 1%.
Το ποσοστό της απροσδιόριστης ψήφου (άκυρο/λευκό, αναποφάσιστοι, δεν ψηφίζω) παραμένει υψηλό, στο 19%, παρότι έχει περιοριστεί σε σχέση με πέρυσι (ήταν στο 25%). Το μεγαλύτερο μέρος αυτού, ποσοστό 15% είναι οι αναποφάσιστοι. Στο ερώτημα «μεταξύ ποιων δύο κομμάτων κυρίως θα λέγατε ότι είστε αναποφάσιστοι;» το μέρος αυτό του δείγματος απάντησε: ΝΔ 17%, ΣΥΡΙΖΑ 12%, ΠΑΣΟΚ 11%, ΜεΡΑ25 8%, ΚΚΕ 7%, Ελληνική Λύση 6%, Έλληνες 5% κ.ο.κ. Από το στοιχείο αυτό φαίνεται ότι οι αναποφάσιστοι με την τελική επιλογή τους, δεν μπορούν να ανατρέψουν τους πολιτικούς συσχετισμούς.
Η ΝΔ εμφανίζει τον υψηλότερο βαθμό συσπείρωσης, 66% (από 62% τον Ιούλιο του 2022), ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται χαμηλότερα στο 52% (από 49% το 2022) και το ΠΑΣΟΚ στο 62% (από 55%).
Όσον αφορά τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων, η ΝΔ καταγράφει απώλειες προς τον ΣΥΡΙΖΑ (6%) και το ΠΑΣΟΚ (11%), αλλά κερδίζει 8% από ΣΥΡΙΖΑ και 3% από το ΠΑΣΟΚ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει από 8% προς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, αλλά την ίδια ώρα κερδίζει 6% και 7% αντιστοίχως από τα δύο αυτά κόμματα.
Τέλος, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ χάνει 7% προς ΣΥΡΙΖΑ αλλά κερδίζει απ' αυτόν 11% και 3% προς ΝΔ από την οποία του επιστρέφεται 11%.
Ως προς τον άξονα Αριστερά - Δεξιά, στο χώρο του Κέντρου μεγαλύτερη επιρροή φαίνεται να έχουν η ΝΔ (27%) και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ (18%) ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ περιορίζεται στο 14%. Στην κεντροδεξιά και δεξιά κυριαρχεί η ΝΔ (67% και 62% αντίστοιχα), στην κεντροαριστερά πρωτοκαθεδρία έχει ο ΣΥΡΙΖΑ (44%) και ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ (18%), ενώ στο χώρο της αριστεράς ισχυρότερη επιρροή έχουν ο ΣΥΡΙΖΑ (55%) και το ΚΚΕ (20%).
Η ΝΔ είναι ισχυρή στους συνταξιούχους (50%) και στις ηλικίες 45-64 (από 32% έως 34%), ενώ καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό στην ηλικιακή ομάδα 17-24 (12%). Ο ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει τα υψηλότερα ποσοστά στις ηλικίες 17-24 (26%) και 55-64 (23%) και το χαμηλότερο στους άνω των 65 (14%). Τέλος, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ καταγράψει υψηλότερο ποσοστό στους άνω των 65 (16%).
Τελική ευθεία
Του Πασχάλη - Αλέξανδρου Τεμεκενίδη
Διευθυντή Ερευνών Palmos Analysis
Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία πλέον προς τις βουλευτικές εκλογές και η συμπεριφορά του εκλογικού σώματος στη Βόρεια Ελλάδα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, κυρίως λόγω των παραδοσιακών διαφοροποιήσεων του εκλογικού χάρτη σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά και των ιδιαίτερων διαφοροποιήσεων που είχαν παρατηρηθεί στις εκλογές του 2019.
Στο επίπεδο της πρόθεσης ψήφου φαίνεται ότι, τόσο η Νέα Δημοκρατία, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονται εμφανώς κάτω από τα ποσοστά που έλαβαν στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές. Ακόμα και οι απαντήσεις στην ερώτηση διερεύνησης των προθέσεων των αναποφάσιστων -όσο αυτό είναι εφικτό τη δεδομένη στιγμή- δείχνουν ότι το αποτέλεσμα και των δύο κομμάτων στις κάλπες της 21ης Μαΐου 2023 τείνει να υπολείπεται κατά τουλάχιστον 4-5 μονάδες των αποτελεσμάτων τους το 2019, τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής δεδομένα. Στον αντίποδα, ενισχυμένο εμφανίζεται το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που μπορεί να ελπίζει σε σαφώς διψήφιο ποσοστό, όπως και το ΚΚΕ που δείχνει ότι θα κινηθεί αρκετά πάνω από το αποτέλεσμα του 2019.
Στο χώρο δεξιά της ΝΔ, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το σημαντικότατο ποσοστό που καταγράφει το κόμμα Κασιδιάρη, που βρίσκεται πάνω από το ποσοστό που είχε καταγράψει η Χρυσή Αυγή το 2019 και επιβεβαιώνει την τάση που καταγράφεται και πανελλαδικά η οποία δείχνει το κόμμα αυτό να εισέρχεται στη Βουλή, εφόσον βέβαια συμμετάσχει στις εκλογές. Η δυναμική καταγραφή του κόμματος αυτού, δείχνει να στερεί αντίστοιχη δυναμική και δεξαμενές ψηφοφόρων από το κόμμα της Ελληνικής Λύσης, που εμφανίζεται έτσι στάσιμο, στα ποσοστά του 2019.
Το ηλικιακό χάσμα σε σχέση με την κομματική επιλογή καταγράφεται και στην έρευνα αυτή, καθώς οι νέοι ηλικίας έως 34 ετών δίνουν σαφές προβάδισμα στο ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο όμως ανατρέπεται στις ηλικίες 35 ετών και άνω, φτάνοντας σε δυσθεώρητα ύψη υπέρ της ΝΔ στις ηλικίες άνω των 65 ετών. Σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών το προβάδισμα του πρωθυπουργού, έναντι του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, τόσο σε επίπεδο δημοτικότητας, όσο και σε επίπεδο προτίμησης επόμενου πρωθυπουργού, είναι σαφώς μεγαλύτερο από τη μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ διαφοράς στην πρόθεση ψήφου.
Σημαντικά υψηλότερα -από τη διαφορά ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου- βρίσκεται και η διαφορά στις απαντήσεις για την προτιμότερη κυβέρνηση μετά τις εκλογές: οι απαντήσεις για αυτοδύναμη κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας ή κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ - ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ αθροίζουν 44%, έναντι 29% που αθροίζουν οι απαντήσεις για αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Οι δείκτες αυτοί ενισχύουν το πολιτικό προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το κοινωνικό - οικονομικό περιβάλλον είναι «ρόδινο»: το 56% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι η χώρα πηγαίνει προς τη λάθος κατεύθυνση, τα τέσσερα κυρίαρχα συναισθήματα σήμερα στο εκλογικό σώμα της Βόρειας Ελλάδας είναι τη άγχος, η απογοήτευση, η αβεβαιότητα και η οργή, ενώ η ακρίβεια, η ανεργία, η υγεία/περίθαλψη και οι χαμηλοί μισθοί εξακολουθούν να προβληματίζουν τους πολίτες.
Τέλος, για άλλη μία φορά επιβεβαιώνεται ότι οι εκλογές κρίνονται στο πεδίο της οικονομίας και της «τσέπης»: το 42% αναφέρουν ότι το βασικό κριτήριο με το οποίο θα ψηφίσουν στις εκλογές της 21ης Μαϊου 2023 είναι τα οικονομικά του νοικοκυριού και η διαχείριση ακρίβειας και του πληθωρισμού, ενώ ακολουθούν με σημαντική διαφορά η ιδεολογία και η σταθερή πολιτική τοποθέτηση (20%), τα σκάνδαλα (διαπλοκή/διαφθορά/υποκλοπές κ.τ.λ. με 15%) και διάφορα άλλα θέματα, όπως τα Ελληνοτουρκικά, η Παιδεία, η Υγεία κ.τ.λ. με 15%. Η απόδοση ευθύνης για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών επιλέγεται, ως βασικό κριτήριο, από το 5% των ερωτηθέντων.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29-30.04.2023
08/05/2023 06:52
Επιμέλεια - παρουσίαση Νίκος Ηλιάδης
Καθαρή υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την κυβερνητική φθορά, τόσο σε επίπεδο ποσοστών, όσο και στα λεγόμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά, καταγράφει το πολιτικό Βαρόμετρο το οποίο διενεργείται στις τέσσερις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας. Σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ευρήματα της έρευνας τον Ιούλιο του 2022, το κυβερνών κόμμα παρά την τετραετή διακυβέρνηση εμφανίζεται να διατηρεί δυνάμεις, έχοντας μάλιστα βελτίωση σε ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όμως βρίσκεται χαμηλότερα από τις επιδόσεις της κάλπης του 2019. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζει μικρή ανάκαμψη, αλλά παραμένει σε απόσταση από το κυβερνών κόμμα.
Το «Βαρόμετρο της Βόρειας Ελλάδας» είναι μία έρευνα των τάσεων και στάσεων της κοινής γνώμης, πάνω σε συγκεκριμένους θεματικούς άξονες όπως το γενικό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα, την αξιολόγηση των θεσμικών - πολιτικών οργανισμών και προσώπων, την καταγραφή - αξιολόγηση των κύριων προβλημάτων και προτεραιοτήτων και την αποτύπωση των πολιτικών τάσεων της περιόδου σε Κεντρικό και Περιφερειακό επίπεδο.
Η έρευνα
Η έρευνα διεξήχθη από την εταιρεία PALMOS ANALYSIS για λογαριασμό της POPULUS (Strategy and Insights) και τα ευρήματά της παρουσιάζει σήμερα η «ΜτΚ». Έγινε το διάστημα 20 έως 26 Απριλίου, σε δείγμα 1.313 άνδρες και γυναίκες, ηλικίας άνω των 17 ετών, με αναλογική κατανομή στις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου.
Αρνητικά συναισθήματα
Με αρνητικά συναισθήματα φαίνεται πως θα προσέλθουν στις κάλπες οι εκλογείς. Καταρχάς στο ερώτημα «αυτή τη στιγμή θα λέγατε ότι, γενικά, τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή ή προς τη λάθος κατεύθυνση στη χώρα μας;», αρνητικά απαντά το 56% (ήταν 43% το 2021 και 53% το 2022) και θετικά το 38% (38% το 2021 και 30% το 2022). Θετικά τοποθετείται το 62% των ψηφοφόρων της ΝΔ, το 35% του ΠΑΣΟΚ και το 16% του ΣΥΡΙΖΑ και αρνητικά το 31% των ψηφοφόρων της ΝΔ, το 79% του ΣΥΡΙΖΑ και το 60% του ΠΑΣΟΚ. Στην τωρινή μέτρηση μειώθηκε στο 6% από 19% το 2021 το «ούτε το ένα, ούτε το άλλο».
Στο δε ερώτημα «Ποια συναισθήματα περιγράφουν καλύτερα την τρέχουσα συναισθηματική σας κατάσταση;», στις πρώτες θέσεις βρίσκονται το άγχος με 35% (ήταν 38% το 2022), απογοήτευση και αβεβαιότητα από 34% (ήταν 33% και 48% αντίστοιχα το 2022), αγανάκτηση 31% (ήταν 27%), απαισιοδοξία 21% (από 27%), στενοχώρια 19%, ελπίδα και αισιοδοξία από 19% (ήταν 19% και 21% αντίστοιχα το 2022), ντροπή 18%, φόβος 17%, ηρεμία 11% (ήταν 8%), σιγουριά 8% (από 5%) κ.ο.κ. Τα υψηλότερα ποσοστά αρνητικών συναισθημάτων καταγράφονται μεταξύ των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ (από 26% έως 54% κατά περίπτωση), καθώς και στις ηλικιακές ομάδες 17-34 (από 27% έως 45%) και 35-44 (από 16% έως 42%).
Ξεχάστηκαν τα Τέμπη
Η «τσέπη» φαίνεται πως αποτελεί βασικό κριτήριο για την τελική προτίμηση των ψηφοφόρων. Ειδικότερα, στο ερώτημα «Ποιο είναι το βασικό κριτήριο με το οποίο θα επιλέξετε τι θα ψηφίσετε στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου;» το 23% απαντά «τα οικονομικά του νοικοκυριού μου», 20% «η ιδεολογία μου και η σταθερή πολιτική μου τοποθέτηση», 19% «η διαχείριση της ακρίβειας και του πληθωρισμού», 15% άλλα θέματα (ελληνοτουρκικά, παιδεία, υγεία, διαπλοκή, διαφθορά, υποκλοπές), ενώ μόλις 5% αναφέρει ως κριτήριο την «απόδοση ευθύνης για το δυστύχημα των Τεμπών».
Τα οικονομικά του νοικοκυριού απασχολούν περισσότερο τους ψηφοφόρους της ΝΔ (25%) και του ΣΥΡΙΖΑ (26%), ενώ αυτοί του ΠΑΣΟΚ προτάσσουν την ιδεολογία και τη σταθερή πολιτική τοποθέτηση (27%).
Η «τσέπη» επηρεάζει επίσης τις ηλικίες 17-44 (24% έως 26%) καθώς και τους 55-64 (27%), ενώ οι άνω των 65 ψηφίζουν με περισσότερο ιδεολογικούς όρους (28%).
Προτιμότερος πρωθυπουργός, προτιμότερη κυβέρνηση
Και σε αυτήν τη δημοσκόπηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται να συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό προτίμησης για τη θέση του πρωθυπουργού με 42%, έναντι 26% του Αλέξη Τσίπρα, ενώ το 30% λέει «κανένας από τους δύο». Τα υψηλότερα ποσοστά συγκεντρώνει ο κ. Μητσοτάκης στους άνω των 65 (60%) και τα χαμηλότερα στην ηλικιακή ομάδα 17-34 (27%). Ακριβώς αντίστροφη είναι η εικόνα για τον κ. Τσίπρα (38% στους 17-34 και 20% στους άνω των 65). Επίσης τον κ. Μητσοτάκη θεωρεί καταλληλότερο για πρωθυπουργό το 75% των ψηφοφόρων της ΝΔ, το 11% του ΣΥΡΙΖΑ και το 43% του ΠΑΣΟΚ, τον δε κ. Τσίπρα το 60% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, το 10% αυτών της ΝΔ και το 16% του ΠΑΣΟΚ.
Όσον αφορά την κυβέρνηση που θα αναδειχθεί από την κάλπη, συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας φαίνεται να επιθυμεί ένας στους δύο ψηφοφόρους, είτε ως αυτοδύναμη (ποσοστό 32%) είτε σε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ (12%) είτε συγκυβέρνηση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ (4%). Από κει και πέρα, αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θέλει το 13%, ενώ συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με ΠΑΣΟΚ το 16%.
Ως προς τις ηλικίες, οι 17-34 προτιμούν κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ (22%), ενώ οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες τάσσονται υπέρ αυτοδύναμης κυβέρνησης ΝΔ (σε ποσοστά από 31% έως 53% κατά περίπτωση).
Οι ψηφοφόροι του κυβερνώντος κόμματος θέλουν αυτοδύναμη κυβέρνηση ΝΔ (64%), αυτοί της αξιωματικής αντιπολίτευσης κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ (32%) ή αυτοδύναμο ΣΥΡΙΖΑ (31%), ενώ αυτοί του ΠΑΣΟΚ θέλουν κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (30%) ή με κορμό ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ (20%).
Crash test ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ
Η ΝΔ εμφανίζεται να υπερτερεί του ΣΥΡΙΖΑ σε όλους τους τομείς άσκησης κυβερνητικής πολιτικής, ακόμη και σε αυτούς που θεωρούνται προνομιακοί για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης όπως η κοινωνική πολιτική, η ακρίβεια, η διαφθορά και η διαπλοκή. Συγκεκριμένα, στην εξωτερική πολιτική και τα ελληνοτουρκικά τη ΝΔ εμπιστεύεται το 53% έναντι 17% του ΣΥΡΙΖΑ (τα ποσοστά τον Ιούλιο του 2022 ήταν αντιστοίχως 43%-12%). Τα αντίστοιχα ποσοστά για τα δύο κόμματα στους υπόλοιπους τομείς είναι: προσφυγικό/μεταναστευτικό 47%-16%, εκσυγχρονισμός και οργάνωση του κράτους 45%-20%, ανάπτυξη, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας 42%-22% (το 2022 ήταν 38%-15%), παιδεία/σχολεία 32%-29% (το 2022 ήταν 35%-22%), κοινωνική πολιτική 34%-32% (το 2022 ήταν 32%-23%), ακρίβεια 34%-28% (το 2022 ήταν 32%-21%), υγεία/νοσοκομεία 33%-28% (το 2022 ήταν 35%-21%), καταπολέμηση της διαφθοράς και της διαπλοκής 28%-25%.
Πάντως, σε όλους αυτούς τους τομείς διακυβέρνησης υπάρχει υψηλό ποσοστό, από 27% έως 42% κατά περίπτωση, που απορρίπτουν τόσο τη ΝΔ, όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Πρώτος με βελτιωμένη εικόνα ο Κυρ. Μητσοτάκης
Ως προς τις δημοφιλίες των πολιτικών αρχηγών ο πρωθυπουργός καταγράφει μεν αρνητικό ισοζύγιο με τις αρνητικές γνώμες να υπερτερούν των θετικών, ωστόσο η εικόνα του έχει βελτιωθεί σε σχέση με την μέτρηση του Ιουλίου 2022 και συγχρόνως προηγείται έναντι όλων των υπολοίπων πολιτικών αρχηγών. Ειδικότερα, θετική και μάλλον θετική γνώμη για τον Κυριάκο Μητσοτάκη έχει το 41% (ήταν 36% το 2022) και αρνητική και μάλλον αρνητική το 46% (ήταν 49% το 2022). Τα αντίστοιχα ποσοστά για τον Αλέξη Τσίπρα είναι 24% (από 26% το 2022) και 57% (ίδιο με το 2022). Τρίτος σε δημοφιλία έρχεται ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας με 21% θετικές και μάλλον θετικές γνώμες και 43% αρνητικές και μάλλον αρνητικές. Σημαντική πτώση στη δημοφιλία του καταγράφει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης για τον οποίο θετική γνώμη έχει το 17% (από 29% το 2022) και αρνητική το 39% (από 27% το 2022).
Τα χειρότερα ποσοστά δημοφιλίας εμφανίζουν ο Γιάνης Βαρουφάκης (14% θετικές γνώμες, 63% αρνητικές) και ο Κυριάκος Βελόπουλος (12% θετικές γνώμες, 67% αρνητικές).
Η πρόθεση ψήφου
Η Νέα Δημοκρατία έχει καθαρό, διψήφιο προβάδισμα στο σύνολο των τεσσάρων βορειοελλαδικών περιφερειών ως προς την πρόθεση ψήφο. Μάλιστα έχει ελαφρώς βελτιωμένη εικόνα σε σχέση με τη μέτρηση του Ιουλίου 2022, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος όμως παραμένει σε μεγάλη απόσταση. Αντιθέτως απώλειες καταγράφει το ΠΑΣΟΚ, ενώ στασιμότητα παρατηρείται για τα μικρότερα κόμματα με εξαίρεση το κόμμα Κασιδιάρη.
Συγκεκριμένα, στην ερώτηση «Εάν είχαμε σήμερα βουλευτικές εκλογές, ποιο από τα παρακάτω κόμματα μάλλον θα ψηφίζατε;» η ΝΔ λαμβάνει 30% (από 29% το 2022), ο ΣΥΡΙΖΑ 20% (από 17%) και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ 10% (από 12%). Όσον αφορά τα υπόλοιπα κόμματα, το ΚΚΕ είναι στο 5% (από 4% το 2022), η Ελληνική Λύση στο 4% (ήταν 5%), το ΜεΡΑ25 στο 3% (όσο και το 2022), ενώ το κόμμα Κασιδιάρη εμφανίζεται στο 5%. Από τα κόμματα τα οποία φαίνεται να μένουν εκτός Βουλής η Εθνική Δημιουργία λαμβάνει 2%, Πλεύση Ελευθερίας, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και Πατριωτική Δύναμη Αλλαγής/Πατριωτική Ένωση είναι στο 1%.
Το ποσοστό της απροσδιόριστης ψήφου (άκυρο/λευκό, αναποφάσιστοι, δεν ψηφίζω) παραμένει υψηλό, στο 19%, παρότι έχει περιοριστεί σε σχέση με πέρυσι (ήταν στο 25%). Το μεγαλύτερο μέρος αυτού, ποσοστό 15% είναι οι αναποφάσιστοι. Στο ερώτημα «μεταξύ ποιων δύο κομμάτων κυρίως θα λέγατε ότι είστε αναποφάσιστοι;» το μέρος αυτό του δείγματος απάντησε: ΝΔ 17%, ΣΥΡΙΖΑ 12%, ΠΑΣΟΚ 11%, ΜεΡΑ25 8%, ΚΚΕ 7%, Ελληνική Λύση 6%, Έλληνες 5% κ.ο.κ. Από το στοιχείο αυτό φαίνεται ότι οι αναποφάσιστοι με την τελική επιλογή τους, δεν μπορούν να ανατρέψουν τους πολιτικούς συσχετισμούς.
Η ΝΔ εμφανίζει τον υψηλότερο βαθμό συσπείρωσης, 66% (από 62% τον Ιούλιο του 2022), ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται χαμηλότερα στο 52% (από 49% το 2022) και το ΠΑΣΟΚ στο 62% (από 55%).
Όσον αφορά τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων, η ΝΔ καταγράφει απώλειες προς τον ΣΥΡΙΖΑ (6%) και το ΠΑΣΟΚ (11%), αλλά κερδίζει 8% από ΣΥΡΙΖΑ και 3% από το ΠΑΣΟΚ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει από 8% προς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, αλλά την ίδια ώρα κερδίζει 6% και 7% αντιστοίχως από τα δύο αυτά κόμματα.
Τέλος, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ χάνει 7% προς ΣΥΡΙΖΑ αλλά κερδίζει απ' αυτόν 11% και 3% προς ΝΔ από την οποία του επιστρέφεται 11%.
Ως προς τον άξονα Αριστερά - Δεξιά, στο χώρο του Κέντρου μεγαλύτερη επιρροή φαίνεται να έχουν η ΝΔ (27%) και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ (18%) ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ περιορίζεται στο 14%. Στην κεντροδεξιά και δεξιά κυριαρχεί η ΝΔ (67% και 62% αντίστοιχα), στην κεντροαριστερά πρωτοκαθεδρία έχει ο ΣΥΡΙΖΑ (44%) και ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ (18%), ενώ στο χώρο της αριστεράς ισχυρότερη επιρροή έχουν ο ΣΥΡΙΖΑ (55%) και το ΚΚΕ (20%).
Η ΝΔ είναι ισχυρή στους συνταξιούχους (50%) και στις ηλικίες 45-64 (από 32% έως 34%), ενώ καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό στην ηλικιακή ομάδα 17-24 (12%). Ο ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει τα υψηλότερα ποσοστά στις ηλικίες 17-24 (26%) και 55-64 (23%) και το χαμηλότερο στους άνω των 65 (14%). Τέλος, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ καταγράψει υψηλότερο ποσοστό στους άνω των 65 (16%).
Τελική ευθεία
Του Πασχάλη - Αλέξανδρου Τεμεκενίδη
Διευθυντή Ερευνών Palmos Analysis
Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία πλέον προς τις βουλευτικές εκλογές και η συμπεριφορά του εκλογικού σώματος στη Βόρεια Ελλάδα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, κυρίως λόγω των παραδοσιακών διαφοροποιήσεων του εκλογικού χάρτη σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά και των ιδιαίτερων διαφοροποιήσεων που είχαν παρατηρηθεί στις εκλογές του 2019.
Στο επίπεδο της πρόθεσης ψήφου φαίνεται ότι, τόσο η Νέα Δημοκρατία, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονται εμφανώς κάτω από τα ποσοστά που έλαβαν στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές. Ακόμα και οι απαντήσεις στην ερώτηση διερεύνησης των προθέσεων των αναποφάσιστων -όσο αυτό είναι εφικτό τη δεδομένη στιγμή- δείχνουν ότι το αποτέλεσμα και των δύο κομμάτων στις κάλπες της 21ης Μαΐου 2023 τείνει να υπολείπεται κατά τουλάχιστον 4-5 μονάδες των αποτελεσμάτων τους το 2019, τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής δεδομένα. Στον αντίποδα, ενισχυμένο εμφανίζεται το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που μπορεί να ελπίζει σε σαφώς διψήφιο ποσοστό, όπως και το ΚΚΕ που δείχνει ότι θα κινηθεί αρκετά πάνω από το αποτέλεσμα του 2019.
Στο χώρο δεξιά της ΝΔ, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το σημαντικότατο ποσοστό που καταγράφει το κόμμα Κασιδιάρη, που βρίσκεται πάνω από το ποσοστό που είχε καταγράψει η Χρυσή Αυγή το 2019 και επιβεβαιώνει την τάση που καταγράφεται και πανελλαδικά η οποία δείχνει το κόμμα αυτό να εισέρχεται στη Βουλή, εφόσον βέβαια συμμετάσχει στις εκλογές. Η δυναμική καταγραφή του κόμματος αυτού, δείχνει να στερεί αντίστοιχη δυναμική και δεξαμενές ψηφοφόρων από το κόμμα της Ελληνικής Λύσης, που εμφανίζεται έτσι στάσιμο, στα ποσοστά του 2019.
Το ηλικιακό χάσμα σε σχέση με την κομματική επιλογή καταγράφεται και στην έρευνα αυτή, καθώς οι νέοι ηλικίας έως 34 ετών δίνουν σαφές προβάδισμα στο ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο όμως ανατρέπεται στις ηλικίες 35 ετών και άνω, φτάνοντας σε δυσθεώρητα ύψη υπέρ της ΝΔ στις ηλικίες άνω των 65 ετών. Σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών το προβάδισμα του πρωθυπουργού, έναντι του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, τόσο σε επίπεδο δημοτικότητας, όσο και σε επίπεδο προτίμησης επόμενου πρωθυπουργού, είναι σαφώς μεγαλύτερο από τη μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ διαφοράς στην πρόθεση ψήφου.
Σημαντικά υψηλότερα -από τη διαφορά ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου- βρίσκεται και η διαφορά στις απαντήσεις για την προτιμότερη κυβέρνηση μετά τις εκλογές: οι απαντήσεις για αυτοδύναμη κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας ή κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ - ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ αθροίζουν 44%, έναντι 29% που αθροίζουν οι απαντήσεις για αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Οι δείκτες αυτοί ενισχύουν το πολιτικό προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το κοινωνικό - οικονομικό περιβάλλον είναι «ρόδινο»: το 56% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι η χώρα πηγαίνει προς τη λάθος κατεύθυνση, τα τέσσερα κυρίαρχα συναισθήματα σήμερα στο εκλογικό σώμα της Βόρειας Ελλάδας είναι τη άγχος, η απογοήτευση, η αβεβαιότητα και η οργή, ενώ η ακρίβεια, η ανεργία, η υγεία/περίθαλψη και οι χαμηλοί μισθοί εξακολουθούν να προβληματίζουν τους πολίτες.
Τέλος, για άλλη μία φορά επιβεβαιώνεται ότι οι εκλογές κρίνονται στο πεδίο της οικονομίας και της «τσέπης»: το 42% αναφέρουν ότι το βασικό κριτήριο με το οποίο θα ψηφίσουν στις εκλογές της 21ης Μαϊου 2023 είναι τα οικονομικά του νοικοκυριού και η διαχείριση ακρίβειας και του πληθωρισμού, ενώ ακολουθούν με σημαντική διαφορά η ιδεολογία και η σταθερή πολιτική τοποθέτηση (20%), τα σκάνδαλα (διαπλοκή/διαφθορά/υποκλοπές κ.τ.λ. με 15%) και διάφορα άλλα θέματα, όπως τα Ελληνοτουρκικά, η Παιδεία, η Υγεία κ.τ.λ. με 15%. Η απόδοση ευθύνης για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών επιλέγεται, ως βασικό κριτήριο, από το 5% των ερωτηθέντων.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29-30.04.2023
ΣΧΟΛΙΑ