Η επιστημονική κοινότητα και οι πολιτικές ηγεσίες, βρήκαν στα rapid tests ένα «όπλο» για την αντιμετώπιση του δεύτερου και σφοδρού κύματος της πανδημίας.

Η ισπανική El Pais, με μια σειρά από εξαιρετικά infographics εξηγεί πώς ακριβώς επιδρούν στη μείωση της εξάπλωσης του κορονοϊού, στην άμεση απομόνωση των ανθρώπων και των επαφών τους.

Το υπόδειγμα

Ένα άτομο που έχει μολυνθεί με κορονοϊό περνά περίοδο επώασης 4 έως 5 ημερών προτού γίνει μολυσματικός.

Το άτομο αυτό, μολύνει άλλους για περίπου 8 ημέρες. Στη συνέχεια το ιικό φορτίο εξασθενεί και η νόσος δεν μεταδίδεται.

Ας υποθέσουμε ότι αυτό το άτομο έχει 8 στενές επαφές και μολύνει τέσσερα άτομα αν δεν κάνει κάτι για να το αποτρέψει. 

Κάθε μολυσμένη επαφή θα έχει δική της περίοδο επώασης, ακολουθούμενη από μολυσματικό κύκλο όταν είναι δυνατή η μετάδοση

Αν το άτομο δει γιατρό και κάνει τεστ PCR, θα του ζητηθεί να απομονωθεί προληπτικά, αλλά θα περάσουν 2 ή 3 ημέρες προτού μάθει εάν έχει βρεθεί θετικός στον κορονοϊό

Όσοι δεν τηρούν την προληπτική απομόνωση, πιθανώς θα μολύνουν άλλους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Έτσι μολύνεται η επαφή 1.
Αν οι επαφές του πρώτου ατόμου εντοπιστούν μετά το θετικό αποτέλεσμα, και οι 8 θα πρέπει να απομονωθούν.
Αλλά θα εξακολουθούν να υπάρχουν ευκαιρίες για μετάδοση του ιού σε άλλους.

ΑΝ ΚΑΝΟΥΜΕ RAPID TEST

 Αν υποβληθούμε σε rapid test, εντός 15 λεπτών το άτομο θα πάρει το θετικό αποτέλεσμα. Η απομόνωση και η ανίχνευση των επαφών θα ξεκινήσουν αμέσως. Η ταχύτητα αποτρέπει νέες ευκαιρίες για λοίμωξη.

Η εξέλιξη του ιικού φορτίου κατά τη διάρκεια της μολυσματικής φάσης, όταν η ανίχνευση θετικών κρουσμάτων είναι ζωτικής σημασίας.

Άτομο με κορονοϊό μπορεί να μολύνει άλλους σε διάστημα αρκετών ημερών. Πριν από αυτό, υπάρχει μια περίοδος επώασης. Μετά, το ιικό φορτίο γίνεται χαμηλό και δεν υπάρχει πλέον μετάδοση.

Κατά τη διάρκεια της μολυσματικής φάσης, το ιικό φορτίο είναι υψηλό και τόσο το τεστ PCR όσο και αυτό των αντιγόνων θα ανιχνεύσει τον ιό. Το πλεονέκτημα του τεστ αντιγόνων είναι ότι σε 15 λεπτά ξέρουμε εάν είμαστε θετικοί και συνεπώς με την ταχύτερη απομόνωση του θετικού ατόμου και των επαφών του περιορίζεται η διασπορά.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως τα rapid tests είναι αρκετά ευαίσθητα, όταν πρόκειται για την ανίχνευση ατόμων κατά τη μεταδοτική φάση της νόσου. Tο 20% των τεστ PCR που βγαίνουν θετικά, βγαίνουν αρνητικά σε τεστ αντιγόνων. Δηλαδή είναι ψευδώς αρνητικά και συνήθως αφορούν ασθενείς με χαμηλό ιικό φορτίο που οριακά θα μεταδώσουν τον ιό.

Πρόσφατη μελέτη στην Ισπανία, έδειξε ότι «οι ασθενείς που είναι θετικοί σε PCR αλλά είναι αρνητικοί σε rapid test, πιθανώς δεν είναι μεταδοτικοί». Άλλη προκαταρκτική έρευνα θέτει την ευαισθησία της ταχείας δοκιμής σε πάνω από 93% όταν το ιικό φορτίο είναι υψηλό, ακόμη και σε ασυμπτωματικά άτομα.
Τα rapid tests θα μπορούσαν να αποδώσουν σε περιπτώσεις «που σχετίζονται με υψηλό κίνδυνο μετάδοσης».

Τα περισσότερα από τα θετικά κρούσματα που έχουν διαγνωστεί μέσω PCR που δεν ανιχνεύονται από τα rapid tests, αφορούν ανθρώπους που είχαν υποστεί λοίμωξη και έχουν απλώς ίχνη του ιού στον οργανισμό τους. Η ανίχνευση τους είναι σημαντική εάν θέλουμε να μάθουμε εάν κάποιος είχε τον ιό, όχι όμως αν μιλάμε για το σπάσιμο της αλυσίδας μετάδοσης. «Μπορούμε να το κάνουμε χωρίς αυτό το επίπεδο ευαισθησίας για να κερδίσουμε έδαφος σε περιοχές που έχουν αποδειχθεί προβληματικές, όπως ο χρόνος που απαιτείται για τον εντοπισμό θετικών κρουσμάτων και την απομόνωσή τους», λέει η Σόνια Ζούνιγκα, ερευνητής στο Ισπανικό Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας. «Τώρα το άτομο απομονώνεται πολύ νωρίτερα και σπάνε περισσότερες αλυσίδες μετάδοσης».

Πώς μπορούν τα rapid tests να μειώσουν την μόλυνση; Ακολουθούν παραδείγματα.

Πρώιμη καραντίνα. Η αναμονή για το αποτέλεσμα του τεστ PCR ήταν μεγάλη για μήνες. Κάποιος με συμπτώματα, εξεταζόταν, επέστρεφε στο σπίτι για να απομονωθεί μέχρι να βρεθεί εάν είναι θετικός, ημέρες αργότερα. Το πλεονέκτημα του rapid test είναι το άμεσο αποτέλεσμα.

Η ταχύτητα διάγνωσης βελτιώνει τη συμμόρφωση με την καραντίνα και βοηθά τα νοσοκομεία. «Πρέπει να λάβεις γρήγορες αποφάσεις στην μονάδα επειγόντων περιστατικών», λέει ο Χοσέ Ραμόν Αρρίμπας, γιατρός στο νοσοκομείο La Paz της Μαδρίτης. «Είναι σημαντικό να έχουμε ένα άμεσο αποτέλεσμα όταν αποφασίζουμε εάν θα στείλουμε έναν ασθενή με συμπτώματα στο σπίτι ή εάν θα πρέπει να γίνει εισαγωγή». Ταχύτερη ανίχνευση Τα τεστ σε άτομα που είναι ύποπτα ότι μεταφέρουν τον ιό, ο εντοπισμός των επαφών και η απομόνωσή τους είναι πολύ σημαντικά σε αυτή την πανδημία. Απαιτούν όμως μια απίστευτη ταχύτητα που δεν είναι εφικτή σε πολλές χώρες. Όπως το θέτει ο επιδημιολόγος Άνταμ Κουτσάρσκι, «ο κορονοϊός μπορεί να μεταδοθεί πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων, οπότε όταν εντοπιστεί ένα συμπτωματικό κρούσμα, μπορεί να έχει ήδη μολύνει άλλους, πράγμα που σημαίνει ότι με τα τεστ παίζουμε το κυνήγι του ποντικού με τη γάτα».

Το rapid test επιταχύνει τη διαδικασία. Σε άτομο με συμπτώματα, θα δείξει αμέσως αν έχει μολυνθεί και η ιχνηλάτηση επαφών θα ξεκινήσει αμέσως, χωρίς να χρειάζονται μέρες για το αποτέλεσμα. Αυτό εξοικονομεί 2 ή 3 ημέρες σχετικά με τον εντοπισμό επαφών.

«Η εντύπωσή μου είναι πως πρόκειται για ένα σημείο καμπής», λέει ο Χουάν Τόρες Μάκο, γιατρός στο νοσοκομείο Infanta Leonor, στη Μαδρίτη, «επειδή καθιστά δυνατή τη γρήγορη διάσπαση των αλυσίδων μόλυνσης και τον εντοπισμό των επαφών πιο γρήγορα. Στο παρελθόν, τα τεστ PCR μπορούσαν να διαρκέσουν έως και 6 ημέρες».

 Σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, γίνονται μαζικά τεστ σε συγκεκριμένα μέρη, όπως π.χ. μια συνοικία. Αν εξεταστούν χιλιάδες άτομα, μπορεί να εντοπιστούν θετικά κρούσματα, αλλά η στρατηγική έχει και προκλήσεις, με πρώτη τα ψευδώς θετικά. Μερικά από τα άτομα που μπορεί να βρεθούν θετικά, μπορεί και να μην έχουν μολυνθεί στην πραγματικότητα. Οι αριθμοί που δίνουν ένα ψευδές αποτέλεσμα κυμαίνονται από 10 έως 150 ανά 10.000 τεστ.

Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι ο έλεγχος είναι πάντα στιγμιότυπο μιας εξελισσόμενης κατάστασης. «Τόσο τα τεστ PCR όσο και τα rapid tests δείχνουν μόνο την εμφάνιση του ιού σε μια δεδομένη στιγμή», εξηγεί η Σόνια Ζούνιγκα.

Αν γίνει το τεστ σε περίοδο χαμηλού ιικού φορτίου, υπάρχει κίνδυνος να παραβλέψει τα μολυσμένα άτομα κατά τη διάρκεια της επώασης. Η λύση είναι να γίνονται τεστ συχνά. Δεν είναι σαφές αν ο έλεγχος μέχρι στιγμής λειτούργησε ιδιαίτερα καλά, αλλά πιθανότατα η αποτελεσματικότητα των τεστ αντιγόνων σε σενάρια μαζικής δοκιμής θα βελτιωθεί το επόμενο διάστημα.