ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΕΣ «Έδεσαν» από υπερθέρμανση τα φρένα της μοιραίας νταλίκας

Με σπασμένα φρένα πήγαινε η μοιραία νταλίκα της Εγνατίας οδού, η οποία παρέσυρε και καταπλάκωσε περισσότερα από 30 ακινητοποιημένα αυτοκίνητα, με συνέπεια πέντε άτομα να χάσουν τη ζωή τους και να τραυματιστούν ακόμη 29.

Του Κώστα Καντούρη
kantouris@hotmail.com

Στο συμπέρασμα αυτό οδηγούνται από τις πρώτες εκτιμήσεις τους οι πραγματογνώμονες που εξετάζουν τις συνθήκες του πολύνεκρου δυστυχήματος, σημειώνοντας πως το σύστημα των φρένων υπερθερμάνθηκε λόγω αυξημένης χρήσης, πρόβλημα που όφειλε να γνωρίζει ο 39χρονος οδηγός της νταλίκας.
Όλα έγιναν στις 10.20 το πρωί της Κυριακής, όταν τα δύο ρεύματα της Εγνατίας οδού στο ύψος της Μέσης Ημαθίας (προς Βέροια και Θεσσαλονίκη) είχαν αποκλειστεί για να εκτελεστούν εργασίες διέλευσης τριών εναέριων καλωδίων μέσης τάσης από τη ΔΕΗ. Στη σχετική απόφαση αναφερόταν πως η διακοπή κυκλοφορίας θα διαρκούσε μόλις δέκα λεπτά και γι’ αυτό δεν αποφασίστηκε η εκτροπή των αυτοκινήτων από την παλιά εθνική οδό. Ωστόσο οι εργασίες καθυστέρησαν πέραν της μισής ώρας κι έτσι δημιουργήθηκαν ουρές χιλιομέτρων. Η νταλίκα έπεσε πάνω στα τελευταία αυτοκίνητα του ρεύματος προς τη Θεσσαλονίκη, προκαλώντας ένα σκηνικό φρίκης με νεκρούς, τραυματίες και κατεστραμμένα αυτοκίνητα. “Επί 200 μέτρα παρέσυρε ό,τι βρήκε στο διάβα της”, τόνισε στη “Μ” ο πραγματογνώμονας Νικόλαος Κακαμούκας, ο οποίος από την πρώτη ώρα εξετάζει τις ακριβείς συνθήκες του δυστυχήματος.
Ωστόσο, αρκετά είναι τα ερωτήματα που έχουν προκληθεί από τα ευρήματα των πραγματογνωμόνων, σε σχέση τόσο με τους ισχυρισμούς του οδηγού της νταλίκας όσο και με τις μαρτυρίες που κατέγραψε η Τροχαία. Ο 39χρονος οδηγός υποστηρίζει πως τα φρένα του δεν έπιαναν μετά τα διόδια του Πολύμυλου, απόσταση πέραν των 20 χιλιομέτρων από το σημείο του δυστυχήματος. Αυτό θεωρείται απίθανο, καθώς στο μεσοδιάστημα της συγκεκριμένης διαδρομής περιλαμβάνονται επικίνδυνες στροφές και μεγάλες κατηφόρες. Ακόμη και στην ανοιχτή στροφή του κόμβου Βέροιας, σε μικρή απόσταση πριν το σημείο του δυστυχήματος, εκτιμάται πως χωρίς φρένα το όχημα θα ήταν πολύ δύσκολο να παραμείνει στον δρόμο. “Το πιθανότερο είναι ότι τα φρένα σταμάτησαν να λειτουργούν στο τέλος και όχι νωρίτερα”, εκτιμούν ειδικοί που μίλησαν στη “Μ” και γνωρίζουν στοιχεία από τις έρευνες. Συμπληρώνουν επίσης πως ο οδηγός χωρίς φρένα για τόσα πολλά χιλιόμετρα ήταν αδύνατο να κρατήσει σταθερό το όχημα, το οποίο μετέφερε μάλιστα φορτίο σταφυλιών βάρους 19 τόνων. “Πώς κατέβηκε τόσες κατηφόρες;”, διερωτώνται.

ΠΩΣ «ΕΔΕΣΑΝ» ΤΑ ΦΡΕΝΑ
Σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα, η διάσταση που δίνει ο οδηγός ότι το όχημά του ήταν ανεξέλεγκτο δεν διαφέρει από το πρώτο συμπέρασμα των ερευνητών στο σημείο ότι τα φρένα είχαν πρόβλημα. Ο πραγματογνώμονας Ν. Κακαμούκας, ο οποίος ερεύνησε όλα τα μεγάλα πολύνεκρα δυστυχήματα (Τέμπη, Αλιάκμονας), σημειώνει στη “Μ”: “Πρέπει να ‘έδεσαν’ τα φρένα της νταλίκας, καθώς φαίνεται ότι δεν έχει σταματήσει πουθενά”. Εξηγεί ότι το πρόβλημα στα φρένα δημιουργήθηκε λόγω υπερθέρμανσής τους από την αυξημένη χρήση. Σ’ αυτή την περίπτωση, όπως αναφέρει, “το φρένο δουλεύει, αλλά δεν έχει αποτελεσματικότητα στους τροχούς”.
Το γεγονός αυτό συνδέεται με τη μεγάλη χρήση του συστήματος των φρένων από τον οδηγό, η οποία εκτιμάται ότι έγινε στις μεγάλες κατηφόρες της Εγνατίας, παρότι ο οδηγός ισχυρίζεται ότι στο σημείο εκείνο ήδη δεν λειτουργούσαν καθόλου. Ο 39χρονος νταλικέρης, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, όφειλε να γνωρίζει πως η συχνή χρήση των φρένων σε συνδυασμό με το μεγάλο φορτίο οδηγεί στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, δηλαδή στην υπερθέρμανση και στην ουσιαστική απενεργοποίησή τους.
Βέβαιο θεωρείται πως ο 39χρονος κινούνταν ανεξέλεγκτα με μεγάλη ταχύτητα, που οι ειδικοί πιστεύουν ότι ξεπερνούσε τα 100 χιλιόμετρα την ώρα. Ενδεικτική είναι η κατάθεση που έδωσε στην Τροχαία ένας εκ των σημαιοφόρων, ο οποίος βρισκόταν περίπου 700 μέτρα πριν από το σημείο των έργων και του αποκλεισμού. Συγκεκριμένα ανέφερε πως λόγω της μεγάλης ταχύτητας του φορτηγού αναγκάστηκε να πηδήξει το στηθαίο της Εγνατίας προς το άλλο ρεύμα, φοβούμενος ότι το όχημα θα τον παρασύρει.
Ευθύνες επιρρίπτονται στον οδηγό και για τον χειρισμό της κατάστασης. Οι ειδικοί τονίζουν πως αν, όπως λέει, δεν είχε φρένα για μεγάλη απόσταση, κατά τη διαδρομή αυτή είχε τη δυνατότητα να ρίξει το αυτοκίνητο στο στηθαίο του δρόμου και να καταλήξει στο αντίθετο ρεύμα. Ακόμη και στο σημείο της σύγκρουσης είχε τη δυνατότητα να το κατευθύνει επάνω στις νταλίκες που ήταν ακινητοποιημένες και όχι ανάμεσά τους για να καταλήξει στα ΙΧ. “Και στις δύο περιπτώσεις φοβήθηκε μήπως σκοτωθεί ο ίδιος”, υπογραμμίζουν.
Ο οδηγός ισχυρίζεται ακόμη πως οι τροχοί πήραν φωτιά. Η άποψη αυτή ενισχύεται από μαρτυρίες που λένε ότι είδαν τις ρόδες να φλέγονται, ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν ότι οι πραγματογνώμονες δεν βρήκαν κανένα στοιχείο που να συνηγορεί σ’ αυτό. Στη διαδρομή πριν από τη φονική σύγκρουση της νταλίκας δεν βρέθηκε κανένα κομμάτι των ελαστικών, όπως συνήθως συμβαίνει όταν αυτά φλέγονται. Άλλωστε η εξήγηση για τη φωτιά που προκλήθηκε μόλις η νταλίκα συγκρούστηκε δεν αφορά τα ελαστικά. “Ένα από τα πρώτα ΙΧ που καταπλάκωσε η νταλίκα πήρε φωτιά και παραμένοντας κολλημένο κάτω από το μεγάλο όχημα του μετέδωσε τις φλόγες”, τόνισαν ειδικοί και επιβεβαίωσαν αυτόπτες μάρτυρες. Ακόμη, αν τα ελαστικά είχαν πάρει φωτιά νωρίτερα, η νταλίκα θα πάθαινε λάστιχο και θα ξέφευγε από την πορεία της.

METΡΑ Τραγικές ελλείψεις
Εκτός από τα στοιχεία για τη συμπεριφορά του 39χρονου οδηγού της μοιραίας νταλίκας, καταγράφονται τραγικές ελλείψεις στα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν με αφορμή τη διακοπή κυκλοφορίας της Εγνατίας οδού. Το μεγαλύτερο εθνικό δίκτυο μάλιστα στο σημείο εκείνο απορροφά όλη την κυκλοφορία από τη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο.
Σύμφωνα με την απόφαση του αστυνομικού διευθυντή Ημαθίας, ταξίαρχου Νικόλαου Μπαντουβάκη, όπως αυτή αναρτήθηκε στη “Διαύγεια” την περασμένη Παρασκευή 3 Οκτωβρίου, η διακοπή κυκλοφορίας ήταν προγραμματισμένης διάρκειας 10 λεπτών, από τις 9.30 έως τις 9.40 το πρωί. “Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν χρειάζεται να ληφθούν μέτρα εκτροπής της κυκλοφορίας, καθώς τέτοιες διακοπές έχουν ξαναγίνει και είναι συνήθως διάρκειας πέντε λεπτών, χρόνοι που μάλιστα έχουν τηρηθεί”, εξηγούν αξιωματικοί της ΕΛΑΣ στην Ημαθία. Το πρόβλημα άρχισε να δημιουργείται από την καθυστέρηση των εργασιών του συνεργείου, η οποία ξεπέρασε το εικοσάλεπτο με αποτέλεσμα στο σημείο να δημιουργηθεί μεγάλη ουρά αυτοκινήτων.
Σύμφωνα με την απόφαση, η “Εγνατία Οδός ΑΕ” είχε ευθύνη, σε συνεργασία με την ανάδοχο εταιρεία και την Τροχαία, να αναλάβει τις “ρυθμιστικές πινακίδες και λοιπές σημάνσεις”. Σύμφωνα με όσα καταγράφηκαν από την Τροχαία αλλά και με όσα επισήμαναν αυτόπτες μάρτυρες, στις δύο φωτεινές πινακίδες της Εγνατίας, σε απόσταση 25 και 7 χιλιομέτρων πριν το σημείο, υπήρχε η λέξη “προσοχή” και αναγραφόταν η απόσταση, χωρίς όμως να σημειώνεται η απόλυτη διακοπή κυκλοφορίας. Την επισήμανση των φωτεινών πινακίδων επιβεβαιώνει ότι είδε ο οδηγός της νταλίκας. Ωστόσο άλλες σημάνσεις με πινακίδες δεν υπήρχαν, και όπως καταγράφηκε στην έρευνα της Τροχαίας, δεν βρέθηκε το αυτοκίνητο που συνήθως κινείται και προειδοποιεί τους οδηγούς. Στην ανακοίνωση της εταιρείας που εκδόθηκε χθες δεν υπάρχει καμία αναφορά στις υποχρεώσεις σήμανσης, παρότι γίνεται παραπομπή στην απόφαση της αστυνομικής διεύθυνσης Ημαθίας. Εντύπωση προκαλεί ότι στην ανακοίνωση συστήνεται στους οδηγούς να είναι προσεκτικοί και να διενεργούν τους τεχνικούς ελέγχους των αυτοκινήτων.
Οι ευθύνες των εταιρειών που είχαν υποχρέωση για τη σήμανση αλλά και για την υποχρέωση ολοκλήρωσης των εργασιών στον χρόνο των δέκα λεπτών επιβεβαιώνονται από τη σύλληψη του 42χρονου υπεύθυνου της αναδόχου εταιρείας για διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών.
Από την άλλη, η Τροχαία εκτιμάται πως έπρεπε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα άμεσα. Σύμφωνα με αξιωματικούς, αστυνομικοί της Τροχαίας ζητούσαν διαρκώς από τους υπεύθυνους των εργασιών να ολοκληρώνουν και λάμβαναν διαβεβαιώσεις ότι τελείωναν αμέσως. Οι ίδιοι υποστήριζαν ότι υπήρχε περιπολικό πριν από το σημείο της διακοπής κυκλοφορίας, το οποίο όμως δεν είδαν οι μάρτυρες. Σύμφωνα με αξιωματικούς, όταν πεζοί τροχονόμοι διαπίστωσαν ότι η κατάσταση με τον αποκλεισμό του δρόμου δημιουργούσε πρόβλημα και συσσωρευόταν μεγάλος αριθμός ακινητοποιημένων οχημάτων, πήγαν προς το σημείο των εργασιών για να ανοίξουν άμεσα τον δρόμο, “όμως δεν πρόλαβαν και έγινε το δυστύχημα”, όπως είπαν στη “Μ”. Τα μέτρα που έπρεπε να λάβει η Τροχαία πάντως αναμένεται να εξεταστούν στην έρευνα του ανακριτή Βέροιας, ειδικά για το γεγονός ότι δεν προχώρησαν σε κινήσεις ανάσχεσης της κυκλοφορίας όταν διαπίστωσαν πως δεκάδες οχήματα έμειναν ακινητοποιημένα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αναφορικά με τις ευθύνες, σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για “γαϊτανάκι εγκληματικών ευθυνών” και αναφέρεται σε πλημμελή σήμανση, απουσία της Τροχαίας από το σημείο και έλλειψη ελέγχων στους δρόμους για τα βαρέα φορτηγά.

ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΟΔΗΓΟΣ Στον ανακριτή μετά τις διώξεις
Χθες το μεσημέρι ο 39χρονος ρουμάνος οδηγός της μοιραίας νταλίκας και ο 42χρονος εργοδηγός της εταιρείας που ανέλαβε τα έργα της ΔΕΗ, οι οποίοι συνελήφθησαν την Κυριακή, οδηγήθηκαν στην αντεισαγγελέα Βέροιας Βασιλική Μπούρα. Σε βάρος τους ασκήθηκαν ποινικές διώξεις για ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή, πρόκληση σωματικών βλαβών από συρροή και διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών. Οι δύο πρώτες κατηγορίες αφορούν τον οδηγό και η τρίτη τον εργοδηγό. Ο 42χρονος πήρε προθεσμία να απολογηθεί σήμερα και ο οδηγός της νταλίκας την Πέμπτη.
Παρότι οι διώξεις είναι σε βαθμό πλημμελήματος, η υπόθεση παραπέμφθηκε στην ανάκριση βάσει της αλλαγής των διατάξεων που είχαν γίνει μετά τα πολύνεκρα τροχαία δυστυχήματα του Αλιάκμονα και των Τεμπών. Στις περιπτώσεις αυτές οι υποθέσεις παραπέμπονται σε ανακριτή και μάλιστα υπάρχει και δυνατότητα προσωρινής κράτησης.
Από τη δίωξη που ασκήθηκε επιβεβαιώθηκε πως ο οδηγός δεν εγκατέλειψε το σημείο του δυστυχήματος, όπως είχε διαρρεύσει αρχικά.

ΟΔΗΓΟΙ Εκρήξεις, νεκροί και πανικός
“Απόλυτος πανικός”. Μ’ αυτές τις λέξεις περιγράφουν αυτόπτες μάρτυρες την κατάσταση που επικράτησε κατά το πρωτοφανές δυστύχημα στην Εγνατία οδό το πρωί της Κυριακής. “Οι περισσότεροι οδηγοί ήμασταν έξω από τα αυτοκίνητά μας. Είχαν καθυστερήσει οι εργασίες για να ανοίξει ο δρόμος και περιμέναμε. Έτσι είδαμε όλα όσα έγιναν”, λέει στη “Μ” ο δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης Γιώργος Ρακκάς, το αυτοκίνητο του οποίου ήταν ακινητοποιημένο για περισσότερο από 20 λεπτά. “Η νταλίκα σταμάτησε 30 μέτρα από το δικό μου αυτοκίνητο. Τη βλέπαμε να έρχεται παρασύροντας αυτοκίνητα, άλλα τα πατούσε, άλλα τα εκσφενδόνιζε, ακούστηκαν εκρήξεις, επικράτησε πανικός”, αναφέρει ο κ. Ρακκάς.
Ο ίδιος επιρρίπτει ευθύνες στους φορείς που αποφάσισαν τη διακοπή κυκλοφορίας. “Φαινόταν μια κατάσταση πολύ πρόχειρη”, λέει στη “Μ”. Σημειώνει πως οι φωτεινές πινακίδες δεν ανέφεραν ότι ακολουθούσε διακοπή κυκλοφορίας, παρά μόνο σύστηναν προσοχή στους οδηγούς, ενώ ο ίδιος είδε μόνο έναν σημαιοφόρο, “τον οποίο σταματήσαμε και ρωτήσαμε και μας είπε ότι διακόπτεται η κυκλοφορία για πέντε λεπτά”. Δεν είδε καμία προειδοποιητική πινακίδα ούτε όχημα της Εγνατίας και εκφράζει την άποψη ότι “έπρεπε να είχε γίνει εκτροπή στον κόμβο της Βέροιας”.
“Ζήσαμε κατάσταση πολέμου”, περιγράφει ο 36χρονος Παναγιώτης Λώλας, συνοδηγός σε ΙΧ προερχόμενο από τα Γιάννενα, το οποία είχε ακινητοποιηθεί. “Τα αυτοκίνητα που ήταν γύρω μας έγιναν κονσέρβες. Άκουσα κρότους σαν να γίνονταν εκρήξεις. Η νταλίκα πετούσε στον αέρα τα αυτοκίνητα σαν να ήταν χαρτοπετσέτες. Έφτασε αφρενάριστος”, περιγράφει συγκλονισμένος το σκηνικό που εκτυλίχθηκε μπροστά στα μάτια του. Ο ίδιος θεωρεί ελλιπή τα μέτρα για την προστασία των οδηγών. “Είδαμε δυο τύπος με σημαιάκια που τα κουνούσαν σαν να ήταν παρέλαση, ούτε σήμα να κόψουμε ταχύτητα ούτε τίποτε. Και βρίσκονταν 50 μέτρα από τα τελευταία αυτοκίνητα”, λέει.

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ Παρέμειναν 20, σε κρίσιμη κατάσταση ηλικιωμένος
Είκοσι από τους 31 τραυματίες παρέμειναν χθες για νοσηλεία στα νοσοκομεία Βέροιας, ΑΧΕΠΑ και “Γ. Γεννηματάς” της Θεσσαλονίκης.
Στη Βέροια, κρίσιμη χαρακτηρίζεται η κατάσταση 76χρονου που νοσηλεύεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του νοσοκομείου με σοβαρά τραύματα. Στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ σοβαρή κρίνεται η κατάσταση 18χρονης που νοσηλεύεται διασωληνωμένη στη ΜΕΘ, αλλά οι γιατροί κάνουν λόγο για βελτίωση της υγείας της εκτιμώντας ότι διαφεύγει τον κίνδυνο. Ακόμη, στο νοσοκομείο “Γ. Γεννηματάς” νοσηλεύονται τα δύο ανήλικα 1,5 και 4 χρόνων με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, η κατάσταση των οποίων χαρακτηρίζεται καλή.