«Πλάτη» στην αντιπυρική προστασία των κατά τόπους περιοχών με αστικά δάση, αλσύλλια και άλλες δασικές εκτάσεις βάζει φέτος το Πράσινο Ταμείο, ενισχύοντας οικονομικά τους οικείους δήμους για να φτιάξουν έργα που θα προστατεύσουν ανθρώπινες ζωές και περιουσίες.

Η απόφαση του Ταμείου να ανοίξει τον «κουμπαρά» του οφείλεται, τόσο στις πιέσεις που ασκεί συνεχώς η αυτοδιοίκηση για να δοθούν αναγκαίοι πόροι για αντιπυρική θωράκιση των περιοχών τους, όσο και γιατί η κλιματική κρίση έχει καταστεί απειλή και ανά πάσα στιγμή υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθεί φωτιά, η οποία να αποβεί καταστροφική.

Η «προίκα» του Πράσινου Ταμείου είναι ύψους 30 εκατ. ευρώ τα οποία, όπως ανακοίνωσε προσφάτως ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης θα διατεθούν άμεσα σε 196 δήμους, που βρίσκονται σε οκτώ Περιφέρειες της χώρας, μεταξύ αυτών και η Κεντρική Μακεδονία, στα όρια των οποίων βρίσκονται δάση και δασικές εκτάσεις, όπου κυρίως το καλοκαίρι εγκυμονεί ο κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς.

Οι πόροι προέρχονται από το πρόγραμμα: «Προστασία και Αναβάθμιση Δασών 2024» του Πράσινου Ταμείου που υλοποιεί η Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών μέσω των Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών και απευθύνεται αποκλειστικά σε δήμους, προκειμένου να λάβουν προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας ενόψει της αντιπυρικής περιόδου.

Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας θα χρηματοδοτηθούν με περίπου 150.000 ευρώ 18 δήμοι, συγκεκριμένα οι: Θέρμης, Θερμαϊκού, Κασσάνδρας, Νέας Προποντίδας, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Νεάπολης-Συκεών, Πυλαίας-Χορτάτη, Κορδελιού–Ευόσμου, Παύλου Μελά, Ωραιοκάστρου, Χαλκηδόνος, Δέλτα, Πολυγύρου, Κασσάνδρας, Σιθωνίας και Αριστοτέλη.

Με τα κονδύλια που θα κατανεμηθούν στους δήμους πρόκειται να δημιουργηθούν αντιπυρικές ζώνες, πλάτους 10 μέτρων, περιμετρικά οικισμών που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασών και δασικών εκτάσεων υψηλής επικινδυνότητας για την εκδήλωση πυρκαγιών. Υπολογίζεται μάλιστα ότι σε κάθε δήμο θα πιστωθούν ποσά των 150.000 ευρώ, που θα πρέπει να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία τέτοιων ζωνών που στην πραγματικότητα, σε πολλές περιοχές, θα αξιοποιηθούν και ως δρόμοι διασύνδεσης με άλλες.

Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο αντιδήμαρχος Αστικής Ανθεκτικότητας, Πολιτικής Προστασίας και Ασφάλειας Παύλου Μελά Σταύρος Σφέτκος τόνισε ότι στη συγκεκριμένη περιοχή, όπως και σε κάθε άλλη που βρίσκεται κοντά στο περιαστικό δάσος της Θεσσαλονίκης, πολύ δε περισσότερε αν διαθέτει δασικές εκτάσεις εντός του δήμου οι αντιπυρικές ζώνες είναι προαπαιτούμενο για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της περιουσίας των πολιτών.

«Τα κονδύλια που θα πιστωθούν στον δήμο μας από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, πρόκειται να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών. Και μάλιστα στο Παύλου Μελά υπάρχει μεγάλη ανάγκη, επειδή υπάρχουν δασικές εκτάσεις και δασύλλια σε δύο από τις τρεις Δημοτικές Ενότητές του την Πολίχνη και την Ευκαρπία» υπογράμμισε ο αντιδήμαρχος, προσθέτοντας ότι εκτός αυτού οι συγκεκριμένες ζώνες θα αποτελέσουν και δρόμους που θα δώσουν πρόσβαση προς το Παιδιατρικό νοσοκομείο του Φιλύρου, αλλά και σε δομές υγείας, όπως η θεραπευτική κοινότητα αιμοκάθαρσης.

Εξάλλου, όπως είπε, η δημοτική αρχή έχει θέσει εξαρχής την Πολιτική Προστασία σε προτεραιότητα και την αντιλαμβάνεται σε τρεις άξονες: Την πρόληψη, τον εθελοντισμό και την οργάνωση. «Και τους τρεις άξονες εμείς θα τους αξιοποιήσουμε και φέτος έχουμε και έναν λόγο παραπάνω, καθώς ο δήμος είναι ανάμεσα σε αυτούς που χρηματοδοτούνται για να προβεί σε έργα πρόληψης. Εκτός αυτού όμως οργανώνεται ενόψει του καλοκαιριού, κάνοντας τις αναγκαίες αυτοψίες στους χώρους που είναι επίφοβοι για φωτιά, ενώ παράλληλα στήνει Μητρώο εθελοντών που θα βοηθήσουν το δήμο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης» επισήμανε ο κ. Σφέτκος.

Σε αγώνα δρόμου οι δήμοι

Αναφορικά με το πρόγραμμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) εξαγγέλθηκε στις 10 Απριλίου και υπογράφηκε στις 16 Μαΐου 2024, ενώ όπως ανέφεραν αυτοδιοικητικοί παράγοντες η ηγεσία του υπουργείου, με «όχημα» το Πράσινο Ταμείο, βρήκε τον καλύτερο τρόπο να κατευνάσει τις αντιδράσεις των αιρετών ανά τη χώρα, με την απόφαση που αφορούσε στην εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας, αλλά και τις υποχρεώσεις που δημιούργησε σε εκατομμύρια ιδιοκτήτες εκτάσεων πλησίον δασών και αλσών.

Για πολλούς δημάρχους αυτό το πρόγραμμα που ενισχύει με 30 εκατ. ευρώ τους δήμους είναι κάτι σαν «αντίβαρο» στον επίμαχο κανονισμό, ο οποίος άλλαξε σε αρκετά σημεία του, καθώς δεν υπήρξε η αναμενόμενη ανταπόκριση.

Σε κάθε περίπτωση οι δήμοι θα πρέπει την περίοδο αυτή να επιδοθούν σε αγώνα δρόμου για να προλάβουν να υλοποιήσουν παρεμβάσεις, όσο το δυνατό νωρίτερα, προκειμένου να έχουν ετοιμότητα στην αντιπυρική περίοδο. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ για τη διευκόλυνσή τους οι δήμοι θα έχουν στη διάθεσή τους Πρότυπο Σχέδιο Τεχνικής Έκθεσης, η οποία θα πρέπει να συντάσσεται με ευθύνη τους, ενώ θα εγκρίνεται κατά απόλυτη προτεραιότητα από τις οικείες Δασικές Υπηρεσίες.

Δυνητικοί δικαιούχοι είναι κατά πρώτη προτεραιότητα οι δήμοι, στα όρια των οποίων περιλαμβάνονται ή γειτνιάζουν οι επικίνδυνες περιοχές που καθορίζει το ΠΔ 575/1-7-1980 «Περί κηρύξεως ιδιαιτέρως ευαίσθητων εις πυρκαγιάς περιοχών δασών και δασικών εκτάσεων ως επικινδύνων», ώστε να υπάρξει αμφίδρομη και αποτελεσματική πυροπροστασία των οικισμών και των δασικών οικοσυστημάτων.

Πρόκειται για περιοχές αρμοδιότητας των Δασικών Υπηρεσιών, Διευθύνσεων Δασών: Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Κερκύρας, Λέσβου, Σάμου, Χανίων, Δωδεκανήσου και Χίου, και Δασαρχείων Αλεξανδρουπόλεως, Αρναίας, Πολυγύρου, Κασσάνδρας, Θάσου, Θεσσαλονίκης, Σκοπέλου, Βόλου, Αταλάντης, Ιστιαίας, Λίμνης, Χαλκίδος, Θηβών, Πάρνηθος, Πεντέλης, Καπανδριτίου, Λαυρίου, Αιγάλεω, Πειραιώς, Μεγάρων, Πόρου, Κορίνθου, Ξυλοκάστρου, Αιγίου, Πατρών, Αμαλιάδος, Πύργου, Ολυμπίας, Καλαμάτας, Σπάρτης και Κρανιδίου, συμπεριλαμβανομένων των δήμων όλης της Πελοποννήσου, Κρήτης, νήσων Αιγαίου, και Έβρου.

Προθεσμία έως τις 20 Ιουνίου

Το υπουργείο Περιβάλλοντος πάντως γνωστοποιεί ότι η χρηματοδοτική συμβολή του Πράσινου Ταμείου φιλοδοξεί να καλύψει ποσοστό μεγαλύτερο του 80% της συνολικής δαπάνης των δικαιούχων ΟΤΑ, το οποίο αναλόγως των ιδιαίτερων συνθηκών κάθε περιοχής μπορεί να φτάσει και το 100% αυτής.

Στο πλαίσιο της πρόσκλησης του προγράμματος προβλέπεται πως οι ενδιαφερόμενοι δήμοι μπορούν να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή στην πρωτοβουλία έως τις 20 Ιουνίου 2024. Οι προτάσεις αξιολογούνται, άμεσα, πριν τη λήξη της προθεσμίας και υλοποιούνται με σειρά χρονικής προτεραιότητας.

Στον Οδηγό καθορίζονται οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας και προβλέπονται διαδικασίες σαφείς, απλές και εύληπτες, οι οποίες διευκολύνουν την άμεση και καθολική ανταπόκριση των δικαιούχων και την εκπλήρωση των σκοπών του προγράμματος στον ταχύτερο δυνατό χρόνο.

Οι δικαιούχοι

Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας: Θέρμης, Θερμαϊκού, Κασσάνδρας, Νέας Προποντίδας, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Νεάπολης-Συκεών, Πυλαίας-Χορτάτη, Κορδελιού-Ευόσμου, Παύλου Μελά, Ωραιοκάστρου, Χαλκηδόνος, Δέλτα, Πολυγύρου, Κασσάνδρας, Σιθωνίας και Αριστοτέλη.

Στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης: Αλεξανδρούπολης, Σουφλίου, Ορεστιάδας, Διδυμοτείχου, Σαμοθράκης και Θάσου.

Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας: Βόλου, Νοτίου Πηλίου, Ζαγοράς-Μουρεσίου, Ρήγα Φεραίου, Αλοννήσου, Σκοπέλου και Σκιάθου.

Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας: Ιστιαίας-Αιδηψού, Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας, Διρφύων-Μεσσαπίων, Χαλκιδέων, Κύμης-Αλιβερίου, Θηβαίων, Αλιάρτου, Ορχομενού, Αμφίκλειας-Ελάτειας, Λοκρών, Μώλου-Αγ.Κωνσταντίνου και Τανάγρας.

Ακολουθούν 56 δήμοι στην Περιφέρεια Αττικής, άλλοι 26 στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, 12 στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, 24 στην Περιφέρεια Κρήτης και 34 δήμοι στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Άλλαξε ο κανονισμός υπό το βάρος αντιδράσεων

Οι σφοδρές αντιδράσεις της αυτοδιοίκησης, αλλά και οι ελάχιστες αιτήσεις των ιδιοκτητών ακινήτων σε ζώνες περιαστικού πρασίνου, ανάγκασαν το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να αλλάξει, ως προς τον τρόπο εφαρμογής του, τον Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων.

Ο κανονισμός, που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ, έπειτα από ΚΥΑ των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, αφορά κτίρια τα οποία βρίσκονται μέσα ή σε ακτίνα 300 μέτρων από δάση, δασικές, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις καθώς και μέσα σε πάρκα ή άλση. Σύμφωνα με αυτόν, προβλέπεται μια σειρά από αλλαγές στις οποίες πρέπει να προχωρήσουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων, με τους δήμους να αναλαμβάνουν ρόλο συντονιστή και ελεγκτή.

Στο παιχνίδι μπήκε δυναμικά και η ΚΕΔΕ, η οποία εξαρχής υποστήριξε ότι πολλοί δήμοι δεν διαθέτουν καν τμήμα Πολιτικής Προστασίας, ούτε δασολόγο, γεωπόνο ή και μηχανικό, λόγω της χρόνιας υποστελέχωσής τους. Οι δήμαρχοι μάλιστα σημειώνουν πως από τη στιγμή που θεσπίστηκε ο κανονισμός, πολίτες αλλά και δήμοι δεν ενημερώθηκαν οργανωμένα για τον τρόπο που θα γίνονται τόσο οι γραφειοκρατικές διαδικασίες της δήλωσης όσο και οι συνεχείς έλεγχοι που προβλέπονται. Με λίγα λόγια η ΚΕΔΕ έσπευσε να δηλώσει χωρίς περιστροφές στα αρμόδια υπουργεία ότι «αδυνατούν να αναλάβουν οι δήμοι την αρμοδιότητα και την ευθύνη εφαρμογής του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων».

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ, Λάζαρο Κυρίζογλου, έπρεπε να δοθεί ένας χρόνος παράτασης της εφαρμογής του κανονισμού, έτσι ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα πολίτες και δήμοι. Για τους τελευταίους ειδικότερα, ο κ. Κυριζόγλου σημείωσε ότι έπρεπε να τους δοθεί και ένα γενναίο κονδύλι έτσι ώστε να μπορέσουν να εφαρμόσουν τα προβλεπόμενα του κανονισμού. Προειδοποίησε ακόμη πως αν υπάρξει επιμονή να γίνουν όλα στους χρόνους που έχει θέσει το ΥΠΕΝ, η ΚΕΔΕ θα προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Αποτέλεσμα ήταν το εγχείρημα να «ναυαγήσει» με αποτέλεσμα να εκδοθεί διευκρινιστική εγκύκλιος από τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασία, παρά το γεγονός ότι οι πολίτες δεν θα αποφύγουν να πληρώσουν περί τα 500 ευρώ για να συντάξουν με μηχανικό τα σχετικά έγγραφα.

Το κέρδος είναι ότι περιορίζεται ο αριθμός των κατοικιών που αφορά ο Κανονισμός, ενώ δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να αξιοποιούν προσωπικό εάν αυτό είναι απαραίτητο από άλλες υπηρεσίες.

Πιο συγκεκριμένα, η εγκύκλιος αφορά «σε δομημένα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο, κηρυγμένες δασωτέες, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις καθώς και σε ακτίνα 300 μέτρων από τα όρια των εκτάσεων αυτών. Αφορά επίσης κτίσματα, σύμφωνα με τον «Ελεύθερο Τύπο» εντός πάρκων και άλσων πόλεων και οικιστικών περιοχών. Στην περίπτωση, μάλιστα, αλσών, ο Κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στα κτίρια που βρίσκονται εντός αυτών και όχι στα όρια.

Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των ακινήτων γίνεται για την περιοχή επιρροής του ακινήτου και αποτυπώνεται στο «Έντυπο Αξιολόγησης Επικινδυνότητας», από το οποίο προκύπτει η κατάταξη του και συντάσσεται από τεχνικό επιστήμονα με κατάρτιση σε θέματα τοπογραφίας, βλάστησης, υποδομών και δικτύων.

Ορισμένα πάντως μέτρα που πρέπει να εφαρμόσουν από φέτος οι ιδιοκτήτες είναι: να εξασφαλίσουν καθαρή από καύσιμες ύλες πρόσβασης στο ακίνητο, να προβαίνουν σε τακτικό καθαρισμό, ο οποίος περιλαμβάνει τακτικό κλάδεμα και καθαρισμό δένδρων και θάμνων από τυχόν υπάρχοντα ξερά, σε κοπή κλαδιών που εφάπτονται ή βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα εξωτερικά δομικά στοιχεία του κτιρίου, κούρεμα χόρτων, καθαρισμό στεγών και υδρορροών από καύσιμες ύλες, καθώς και μεταφορά υλικών που τυχόν αποθηκεύονται ελεύθερα στο ακίνητο, όπως απορρίμματα, καυσόξυλα, δοχεία με καύσιμα, χρώματα σε κλειστό χώρο κ.λπ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26.05.2024