Ανοίγει και πάλι ο «φάκελος» των ερευνών για κοιτάσματα υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου. Το «πράσινο φως για τη συνέχιση των ερευνών προκειμένου να διαπιστωθεί αν η χώρα διαθέτει κοιτάσματα φυσικού αερίου άναψε ο Πρωθυπουργός με τις δηλώσεις που έκανε αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής. Όπως ανέφερε μέσα στις επόμενες ημέρες θα υπάρξουν συγκεκριμένες ανακοινώσεις. «Η χώρα έχει υποχρέωση να γνωρίζει αν υπάρχουν στην επικράτεια κοιτάσματα φυσικού αερίου τα οποία θα είναι εμπορικά αξιοποιήσιμα. Δεν το ξέρουμε ακόμη. Η κατεύθυνση της Κυβέρνησης είναι ότι θέλουμε να το μάθουμε. Για να το μάθουμε το συντομότερο δυνατό θα πρέπει να φανεί το πραγματικό ενδιαφέρον των εταιρειών να διερευνήσουν» τόνισε ο Πρωθυπουργός.

Ένα από τα «οικόπεδα» όπου έχει ολοκληρωθεί και η σεισμική έρευνα είναι αυτό που περιλαμβάνει περιοχές στους νομούς Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας. Πρόκειται για μία από τις περιοχές της χώρας όπου η έρευνα έχει προχωρήσει αρκετά αλλά ουσιαστικά είναι παγωμένη εδώ και μία διετία καθώς τα παγκόσμια ενεργειακά δεδομένα είχαν αλλάξει. Σε περίπτωση επανεκκίνησης θα περιλαμβάνει και διερευνητική γεώτρηση όπως προβλεπόταν στην αρχική σύμβαση με το ελληνικό δημόσιο.

Απαξίωση

Το ιστορικό της αξιοποίησης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα ακολουθεί αντιστρόφως ανάλογη πορεία από εκείνο άλλων γειτονικών χωρών, όπως της Κύπρου και της Αιγύπτου, όπου το κοίτασμα Ζορ κατέστη δυνατό να αξιοποιηθεί μέσα σε μόλις 2,5 χρόνια από τότε που εντοπίστηκε. Έχουν ήδη περάσει επτά χρόνια από το 2014, οπότε και προκηρύχθηκαν 20 θαλάσσια οικόπεδα στην Ελλάδα και τα αποτελέσματα είναι από πενιχρά έως μηδενικά.

Σύμφωνα με το enregypress.gr στις πολύ κακές επιδόσεις συνέβαλε και το γεγονός ότι η Ελλάδα καθυστέρησε έναντι άλλων χωρών και όταν αποφάσισε να ανοίξει βηματισμό, η συγκυρία συνέπεσε με την απόφαση της ΕΕ να επιταχύνει την πορεία προς την πράσινη μετάβαση, βάζοντας τις έρευνες για εξορύξεις υδρογονανθράκων σε δεύτερη μοίρα. Πολλώ δε μάλλον, όταν η ελληνική αγορά είναι μια περιοχή, χωρίς διαπιστωμένα κοιτάσματα (πλην εκείνα του Πρίνου) και με μεγάλα θαλάσσια βάθη, δύο παράγοντες που αυξάνουν το ρίσκο της έρευνας για έναν επενδυτή. Καταλύτης και η περίοδος της πανδημίας όπου η κατακρήμνιση των τιμών στο πετρέλαιο - το μπρεντ είχε φτάσει στα 20 δολάρια το βαρέλι - οδήγησε τον πετρελαϊκό κλάδο διεθνώς να περιορίσει τις επενδυτικές του δαπάνες ιδιαίτερα στον τομέα της έρευνας και παραγωγής (E&P).

Τον Ιούλιο του 2021, η ισπανική Repsol ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την ελληνική αγορά υδρογονανθράκων, εγκαταλείποντας και το τελευταίο μπλοκ στο οποίο είχε παρουσία στη χώρα μας, στην περιοχή του Ιονίου. Είχε προηγηθεί τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς, η αποχώρηση του ισπανικού ομίλου από το χερσαίο μπλοκ της Αιτωλοακαρνανίας, ενώ ακολούθησε τον Μάρτιο η αποεπένδυση από το χερσαίο μπλοκ των Ιωαννίνων.

Στις αρχές του 2022, ήρθε η σειρά του σχήματος Total - ExxonMobil - ΕΛΠΕ. Επειτα από αλλεπάλληλες αναβολές, η κοινοπραξία ενημέρωσε την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) ότι δεν θα προχωρήσει ούτε φέτος σε σεισμικά, παρά τα όσα προέβλεπε η μεταξύ τους σύμβαση, οδηγώντας σε άδοξο τέλος τις έρευνες στις θάλασσες της Κρήτης. Η απόφαση έγινε γνωστή μέσα από το αναθεωρημένο workplan της κοινοπραξίας, το οποίο δεν προέβλεπε σεισμικές έρευνες ούτε για φέτος το χειμώνα. Δεδομένου ότι ο προβλεπόμενος συμβατικός χρόνος εντός του οποίου θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί τα σεισμικά, είναι ο Οκτώβριος του 2022, η απόφαση της κοινοπραξίας ερμηνεύτηκε ως ένα πρόωρο τέλος για τις έρευνες στην Κρήτη. Και αυτό, καθώς το διάστημα κατά οποίο διεξάγονται τα σεισμικά είναι από το Νοέμβριο μέχρι τον Απρίλιο κάθε έτους, προκειμένου να μη διαταράσσεται η αναπαραγωγή των θαλάσσιων θηλαστικών της περιοχής.

Η απόφαση της κοινοπραξίας είχε αποδοθεί τόσο στο διεθνές κλίμα, όσο και στις εγχώριες καθυστερήσεις, καθώς εκκρεμούσαν από το 2019 στο Συμβούλιο της Επικρατείας προσφυγές από τρεις οικολογικές οργανώσεις κατά της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις συγκεκριμένες περιοχές νότια και δυτικά της Κρήτης.

Το τι μέλλει γενέσθαι θα κριθεί από τα νέα δεδομένα και τις συζητήσεις που θα διεξάγει η κυβέρνηση με τους παραχωρησιούχους των οικοπέδων τόσο την Κρήτη, όσο και στο Ιόνιο, χωρίς να αποκλείεται αυτοί ακόμη και να αντικατασταθούν εφόσον δεν κινητοποιηθούν άμεσα.