ΑΠΟΨΕΙΣ

Τι είναι η ‘’διαγενεακή κινητικότητα’’;   Φαίνεται   λίγο εκκεντρικός ο όρος αλλά σε ωθεί να ψάξεις καλύτερα το τεράστιο θέμα  της ισότητας των ευκαιριών στη χώρα. Την ανάλυση  τη διάβασα στα ευρήματα έρευνας   του Οργανισμού  ‘’ διαΝΕΟσις’’ και αξίζει να τους ρίξουμε μια προσεκτική ματιά.

Εδώ σας θέλω:

Πόσες πιθανότητες έχει ένα παιδί που μεγαλώνει σε μια φτωχή οικογένεια να καταλήξει κι αυτό φτωχό ως ενήλικας; Και πόσες είναι οι πιθανότητες να ζήσει μια πιο άνετη ζωή;

Το  59,5% ατόμων ηλικίας 25-29 ετών που "τα έβγαζαν πέρα δύσκολα" στην Ελλάδα είχαν μεγαλώσει σε οικογένειες που και αυτές τα έβγαζαν πέρα δύσκολα (54,9% στο σύνολο της ΕΕ). Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, στην Ελλάδα είναι 2,2 φορές πιθανότερο κάποιος που έχει μεγαλώσει σε οικογένεια που τα "βγάζει πέρα δύσκολα" να τα βγάζει πέρα δύσκολα σήμερα ως ενήλικας, παρά να τα "βγάζει πέρα εύκολα". 

Η σχετική πιθανότητα στην ΕΕ είναι ακόμη μεγαλύτερη όμως: 2,8 φορές. Η οικονομική κατάσταση των γονιών κάποιου είναι λιγότερο πιθανό να προσδιορίζει την οικονομική δυσπραγία του στην Ελλάδα από ό,τι στην ΕΕ. Συμβαίνουν λοιπόν και στις καλύτερες Ευρωπαϊκές οικογένειες. Είναι η περίφημη "διαγενεακή μετάδοση της μειονεξίας".

Το άλλο πολύ σημαντικό εύρημα που είδα αυτές τις μέρες  για την οικονομική κρίση στη χώρα μας είναι εντυπωσιακό ,  το επικυρώνει  με  τα στοιχεία της η  Eurostat,  και δείχνει  πως πράγματι ‘’τεκμήριο’’ φτώχειας αποτελεί το γεγονός ότι ξοδεύουμε  για τρόφιμα υψηλότερο,  κατά μέσο όρο,  ποσοστό  των συνολικών δαπανών μας σε σχέση με τους πλούσιους ευρωπαίους οι οποίοι μπορούν σαφώς να ξοδεύουν περισσότερα για ταξίδια, ψυχαγωγία, πολιτισμό κ.α. .

Αναλυτικά οι Ευρωπαίοι δαπανούν κατά μέσον όρο για την αγορά τροφίμων το 12,2% των συνολικών δαπανών τους, ενώ η Ελλάδα φτάνει  το 16,7% .

Έχει όμως και φτωχότερους από μας . Είναι εφτά χώρες (Ρουμανία, Λιθουανία, Εσθονία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Λετονία) που δαπανούν για τρόφιμα ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό από το μικρό, ούτως η άλλως, εισόδημά τους.

Το τρίτο στοιχείο που αξίζει να δούμε σήμερα είναι κάποιες αποκαλυπτικές λεπτομέρειες για τη λεγόμενη  ‘’διαρροή εγκεφάλων’’ (brain drain).

Σύμφωνα με τους ερευνητές της "διαΝΕΟσις",  το κρίσιμο ερώτημα "διαρροή εγκεφάλων") είναι η διάρκεια της παραμονής των νέων επιστημόνων από την Ελλάδα  στο εξωτερικό. Εάν δεν επιστρέψουν ποτέ (ή εάν το κάνουν μόνο ως συνταξιούχοι) η χώρα θα έχει χάσει πολύ περισσότερα από τους διαφυγόντες φόρους ή τη δαπάνη εκπαίδευσής τους.

"Εάν όμως επιστρέψουν -π.χ. σε 5 ή 10 χρόνια από σήμερα, προσθέτουν οι ερευνητές,   θα είναι κατά τεκμήριο φορείς πολύτιμων γνώσεων και εμπειριών που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα όσων θα εργάζονται μαζί τους και θα επιταχύνουν την οικονομική ανάκαμψη".

Εύκολα καταλαβαίνουμε γιατί όλα τα κόμματα –με πρώτη την κυβέρνηση να το έχει αναγάγει σε προνομιακή ρητορική της- υπόσχονται να εργαστούν για να επιστρέψουν τα καλύτερα μυαλά της Ελλάδας πίσω. Το πώς θα γίνει αυτό όμως σε μια Ελλάδα μηδενικής ανάπτυξης και επενδύσεων και πρωταθλήτρια στις  αυξήσεις φόρων και  εισφορών , είναι απλώς ένα …καλό ερώτημα.

Ποιοι είναι όμως οι πρωταγωνιστές  αυτής της "νέας μετανάστευσης" ;

‘’Αυτοί που έφυγαν  είναι κυρίως νέοι, ανύπαντροι, κάτοικοι των πόλεων και υψηλής μόρφωσης’’  λένε οι ερευνητές.  Τα τρία τέταρτα είναι πτυχιούχοι πανεπιστημίων και το ένα τρίτο από αυτούς είναι είτε κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος είτε πτυχιούχοι ιατρικής ή πολυτεχνικών σχολών" (έκθεση του ΟΟΣΑ για τη μετανάστευση).

Και μια φοβερή εικόνα από το μέλλον: Τα γιγαντιαία μονοπώλια της τεχνολογίας  θα κάνουν μια μπουκιά τα  αδύναμα κράτη ενώ  οι προνομιούχες κατηγορίες του πληθυσμού «θα μπορούν να ζουν ως τα 120»  αφήνοντας στη φτώχεια και τη μαύρη αρρώστεια μυριάδες παρίες!

Η γνωστή μας από τα μνημονικά χρόνια Κριστίν Λαγκάρντ,  γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ‘’μοίρασε’’ φόβο με την πρόβλεψή  της για μια επερχόμενη νέα «εποχή της οργής», κατά την οποία οι ανισότητες θα ξεπερνούν  ακόμα και εκείνες της «χρυσής εποχής» του βικτωριανού καπιταλισμού, τον 19ο αιώνα. Η πρόβλεψη μάλιστα μην φαντάζεστε πως αφορά στον 22^ο αιώνα αλλά στο πολύ εγγύτερο 2040… 

«Το χάσμα ανάμεσα στις επιθυμίες και την πραγματικότητα» , πρόσθεσε η ίδια, ‘’υπάρχει κίνδυνος να θρέψει μια εποχή «οργής και πίκρας». Αν κρίνουμε από την εικόνα του Παρισιού τις τελευταίες εβδομάδες, μπορούμε να πούμε ότι κάθε άλλο παρά παραλογίζεται η κ. Λαγκάρντ. 

Μέχρι όμως οι ισχυροί της Γης να σχεδιάσουν την νέα «εποχή της εφευρετικότητας», κατά την οποία οι οικονομίες θα ωφελούνται από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την καλύτερη ένταξη των γυναικών στον κόσμο της εργασίας, με τις μεγάλες εταιρείες να επιδεικνύουν κοινωνική ευθύνη, όπως πρότεινε η ίδια, μπορεί να μην …προκάνει ο πλανήτης να τη γλιτώσει.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 9 Δεκεμβρίου 2018