Επιχείρηση... συμπτύξεων στις δομές της χώρας όπου φιλοξενούνται πρόσφυγες και μετανάστες, με το χώρο που προορίζεται για κάθε πρόσφυγα να ορίζεται μόλις στα τέσσερα τετραγωνικά μέτρα, αλλά και μίσθωσης ξενοδοχείων και καταλυμάτων βρίσκεται σε εξέλιξη, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί έστω και βραχυπρόθεσμα το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα, που τείνει να εξελιχθεί σε βραδυφλεγή βόμβα για τη κυβέρνηση.

Έπειτα από όλα όσα συνέβησαν την προηγούμενη βδομάδα στη Μόρια, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή της μια γυναίκα και να τραυματιστούν δεκάδες άλλοι, στην κυβέρνηση έχει σημάνει συναγερμός. Σχεδόν ολόκληρος ο μηχανισμός του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη βρίσκεται σε διερευνητικές συζητήσεις με ξενοδόχους και ιδιοκτήτες διαμερισμάτων σε όλη τη χώρα, σε μία προσπάθεια να εντοπιστούν όλοι εκείνοι που ενδιαφέρονται να φιλοξενήσουν στα ακίνητά τους πρόσφυγες, ενόψει της μετακίνησης πληθυσμών από τα νησιά προς την ηπειρωτική Ελλάδα. 

Εκτιμάται πως περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι, που σήμερα βρίσκονται σε νησιά του Αιγαίου, θα μετακινηθούν στην ενδοχώρα, με τις μετακινήσεις να προγραμματίζονται να ξεκινήσουν προσεχώς. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη επιθυμεί η διαδικασία να ολοκληρωθεί πριν από τα πρωτοβρόχια και τη βαρυχειμωνιά, και για το λόγο αυτό απηύθυνε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος σε όσους θέλουν να συμμετάσχουν. Και ενώ στην Κεντρική Μακεδονία εκτιμάται πως θα μετακινηθούν περί τους 2.000 πρόσφυγες και μετανάστες, πολλοί δήμαρχοι της περιοχής δεν γνωρίζουν τίποτα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι είναι έτοιμοι να ξεσηκωθούν και φοβούνται πως θα επιστρέψουμε σε εποχές... 2016.

Από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη διαμηνύουν πως οι μετακινήσεις πληθυσμού από τα νησιά προς την ηπειρωτική Ελλάδα δεν σταμάτησαν ποτέ. Ωστόσο, οι αυξημένες προσφυγικές ροές του τελευταίου τριμήνου και ότι οι ροές αυτές είναι αριθμητικά μεγαλύτερες από τις μετακινήσεις προς την ενδοχώρα είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των προσφύγων και των μεταναστών στα νησιά και την ανάγκη υλοποίησης ενός σχεδίου αποσυμφόρησής τους. Κατά την πρόσφατη σύσκεψη του υπουργού Μιχάλη Χρυσοχοΐδη με τους 13 περιφερειάρχες της χώρας, κατέστη σαφές πως το πρόβλημα είναι «εθνικό», ενώ ο υπουργός ζήτησε από τους περιφερειάρχες και τους εκπροσώπους τους συμμετοχή σε αυτήν την προσπάθεια. Παράλληλα, ο υπουργός ζήτησε από τους περιφερειάρχες να ξεκινήσουν... καμπάνια ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών, ώστε να είναι προετοιμασμένες να υποδεχτούν πρόσφυγες και μετανάστες.

«Η κατανομή θα είναι αναλογική σε όλες τις περιφέρειες της χώρας» υπογραμμίζουν στην «ΜτΚ» αιρετοί που συμμετείχαν στην εν λόγω σύσκεψη, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο πως εκείνο που θα συνυπολογιστεί στις τελικές αποφάσεις θα είναι αφενός η έκταση της κάθε περιφέρειας της χώρας και αφετέρου ποια είναι σήμερα η κατάσταση σε κάθε περιοχή. Σε ό,τι αφορά τις δυο μεγάλες περιφέρειες, την περιφέρεια Αττικής και την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, εκτιμάται πως θα υποδεχτούν η καθεμιά από 2.000 περίπου πρόσφυγες, ενώ στις υπόλοιπες περιφέρειες θα μετακινηθούν μέχρι 1.000 άτομα.

Ξεκίνησαν επαφές με ξενοδόχους

Πρόθεση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είναι οι πρόσφυγες που θα μετακινηθούν από τα νησιά στην ενδοχώρα να φιλοξενηθούν σε ξενοδοχεία ή διαμερίσματα ή σε υπάρχουσες δομές που διαθέτουν χώρο και όχι η δημιουργία νέων camps, ώστε να μη δημιουργούνται γκέτο και να ενσωματωθούν καλύτερα στην τοπική κοινωνία.

Εκείνο που ξεκαθάριζαν στη «ΜτΚ» παράγοντες του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είναι πως η αποσυμφόρηση δεν θα έχει το χαρακτήρα της... εκκένωσης πληθυσμού, καθώς στο σχεδιασμό προβλέπεται η μεταφορά των προσφύγων με πλοία κατά ομάδες των εκατό, των διακοσίων ή των τριακοσίων ατόμων.

Την περασμένη Πέμπτη το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δημοσίευσε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, προκειμένου να μισθώσει κτίρια τουριστικών καταλυμάτων και συγκροτήματα κατοικιών για τις ανάγκες υποδοχής πολιτών τρίτων χωρών και ανιθαγενών, αιτούντων άσυλο. Η πρόσκληση αφορά όλες τις περιφέρειες, πλην εκείνων Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, και οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ενημερώσουν το υπουργείο. Η διάρκεια μίσθωσης θα είναι έξι μήνες, με δυνατότητα μονομερούς παράτασης εκ μέρους του υπουργείου μέχρι έξι μήνες επιπλέον. Το ανώτατο όριο τιμής για κάθε πρόσφυγα διαμορφώνεται στα 12 ευρώ.

Βιώσιμο, αξιόπιστο και άμεσα υλοποιήσιμο σχέδιο για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, χωρίς όμως να παραβλέπονται και οι ανάγκες των ελλήνων πολιτών, ζητά μέσω της «ΜτΚ» ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας και πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος Κώστας Αγοραστός, που συμμετείχε στη σύσκεψη υπό τον κ. Χρυσοχοΐδη.

«Η Ελλάδα σηκώνει στις πλάτες της όλο το βάρος της Ευρώπης και πρέπει να αποδείξουμε στην πράξη ότι είμαστε σοβαρό κράτος, που διαθέτει δομές, στρατηγική και σχέδιο. Στην ελληνική πίστη και στο ελληνικό DNA υπάρχει ισχυρό το αίσθημα της φιλοξενίας, της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού. Παράλληλα όμως πρέπει να λάβουμε υπόψη και το καταγεγραμμένο σε πρόσφατες έρευνες αίσθημα overdose της ελληνικής κοινωνίας. Δίπλα μας υπάρχουν άνθρωποι με διαδρομή ζωής, που πλήρωσαν φόρους και εισφορές και που η κρίση τούς οδήγησε σε σημείο να μην μπορούν σήμερα να συντηρήσουν τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους. Είναι ανθρωπιστικό μας καθήκον να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες, είναι όμως εθνική υποχρέωση να κρατήσουμε τη συνοχή του κοινωνικού ιστού στην ελληνική κοινωνία, γιατί διαφορετικά θα βρεθούμε μπροστά σε επικίνδυνα φαινόμενα κοινωνικού αυτοματισμού» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο κ. Αγοραστός. Προτείνει μεταξύ άλλων αυστηρή φύλαξη των συνόρων, άμεσες διαδικασίες ταυτοποίησης και ασύλου, γρήγορη επαναπροώθηση των προσφύγων στις χώρες τελικού προορισμού και ξεκαθάρισμα και απεμπλοκή των ΜΚΟ. Ο κ. Αγοραστός λέει «όχι» σε νέες δομές-στρατόπεδα.

«Να βρεθούν χώροι σε όλη την Ελλάδα και με έναν ισότιμο χώρο να δώσουμε τη δυνατότητα της καλύτερης εγκατάστασης αυτών των ανθρώπων. Η Αττική έχει βάλει μεγάλη πλάτη» δήλωσε από την πλευρά του ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης, αμέσως μετά τη σύσκεψη με τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Οι περιφερειάρχες μεταξύ άλλων ζητούν ένα βιώσιμο, σοβαρό και ρεαλιστικό σχέδιο διαχείρισης του προσφυγικού-μεταναστευτικού και εκτιμούν πως η μεταναστευτική κρίση από ευρωπαϊκή έγινε ελληνική.

90.000 πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα

Σήμερα, κατά προσέγγιση στα ελληνικά νησιά και την ηπειρωτική Ελλάδα υπάρχουν περίπου 90.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, μέχρι τα τέλη Αυγούστου 2019 στα νησιά βρίσκονταν περισσότεροι από 25.000 πρόσφυγες και μετανάστες, και στην ενδοχώρα περισσότεροι από 63.000. Από αυτούς οι καταγεγραμμένοι πρόσφυγες του προγράμματος «Εστία» της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ είναι περίπου 21.500. Άλλοι 5.000 πρόσφυγες και μετανάστες εξυπηρετούνται μέσω του προγράμματος Filoxenia του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, ενώ οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που βρίσκονται στη χώρα μας αγγίζουν τους 4.600. Ο αριθμός βέβαια μπορεί να αλλάζει όχι μόνο μέρα με τη μέρα αλλά και ώρα με την ώρα, όπως σημειώνουν οι ειδικοί. Τα νησιά πάντως είναι στο «κόκκινο», καθώς στις υπάρχουσες δομές φιλοξενούνται μέχρι και δέκα φορές περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι είναι η δυναμική των camps.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιώργο Κουμουτσάκο το διάστημα Μαΐου - Σεπτεμβρίου σημειώθηκε αύξηση των μεταναστευτικών ροών σε ποσοστό 200%.

4 τ.μ. για κάθε πρόσφυγα

Ενδεικτικό της κρισιμότητας της κατάστασης είναι το υπηρεσιακό σημείωμα που εστάλη πρόσφατα από τον ειδικό γραμματέα Υποδοχής, Εμμανουήλ Λογοθέτη, ο οποίος ζητούσε από όλους όσοι συνεργάζονται στο προσφυγικό-μεταναστευτικό να προχωρήσουν σε άμεση καταγραφή των χώρων που υπάρχουν σε κάθε δομή στη χώρα. Ο κ. Λογοθέτης στο σημείωμά του, που έχει στη διάθεσή της η «ΜτΚ», παραδέχεται ότι ο αριθμός όσων μένουν στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης έχει υπερκεράσει κατά πολύ τη δυναμικότητα των κέντρων. Για το λόγο αυτό ορίζει πως σε όλες τις δομές της ενδοχώρας πρέπει οπωσδήποτε να αναλογούν τέσσερα τετραγωνικά μέτρα ανά άτομο. Ζητούσε επίσης μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου να «πραγματοποιηθούν επιχειρήσεις συμπτύξεων σε όλες τις δομές της ενδοχώρας, με σκοπό τη διασφάλιση της μέγιστης χωρητικότητας». Προς αυτήν την κατεύθυνση ο ειδικός γραμματέας Υποδοχής ζητούσε οι 432 οικίσκοι στις δομές που λειτουργούν ως γραφεία να μειωθούν κατά 50% και οι 25 οικίσκοι που χρησιμοποιούνται από πρόσφυγες ως «μαγαζιά» να εκκενωθούν άμεσα, με σκοπό να αξιοποιηθούν για τη στέγαση ανθρώπων. Στο ίδιο σημείωμα καλούσε όλους τους εμπλεκόμενους να καταγράψουν και να αποστείλουν στο υπουργείο στοιχεία των χώρων που θα ελευθερωθούν καθώς και τη μέγιστη χωρητικότητα αυτών ανά container. «Όλοι οι εμπλεκόμενοι εκπρόσωποι στην καθημερινή λειτουργία των δομών να προβούν άμεσα σε ενημέρωση των επωφελούμενων, επικοινωνώντας το εξής μήνυμα: Η ελληνική πολιτεία με τη βοήθεια της Ε.Ε. έχει επιδείξει τη μέγιστη αλληλεγγύη σε όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες, ως εκ τούτου περιμένουμε και εκείνοι να επιδείξουν την αντίστοιχη αλληλεγγύη προς τους συνανθρώπους μας, που φιλοξενούμε στα νησιά και έχουν ανάγκη διαμονής» κατέληγε το σημείωμα του κ. Λογοθέτη.

Δήμαρχοι καλούν Κουμουτσάκο για... αυτοψία

Την ίδια ώρα, οι τοπικές κοινωνίες στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι ανήσυχες, καθώς φοβούνται πως θα επαναληφθεί το 2016, έχοντας ζωντανές ακόμα στη μνήμη τους τις εικόνες της Ειδομένης. «Η πύκνωση των προσφυγικών ροών, η πρόδηλη ανάγκη αποσυμφόρησης των νησιών μας και η συνακόλουθη επιχείρηση μεταφοράς προσφυγικών πληθυσμών στην ηπειρωτική χώρα προξενούν κύματα ανησυχιών στις τοπικές κοινωνίες της Κεντρικής Μακεδονίας, που κατά τις προηγούμενες εξάρσεις του φαινομένου επωμίστηκαν και συνεχίζουν να επωμίζονται μεγάλο βάρος της αντιμετώπισης της προσφυγικής κρίσης» σημειώνει μεταξύ άλλων σε επιστολή του προς τον Γιώργο Κουμουτσάκο ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας Λάζαρος Κυρίζογλου. Ο κ. Κυρίζογλου στην επιστολή του ζητά από τον κ. Κουμουτσάκο να συναντηθεί με τους 38 δημάρχους της Κεντρικής Μακεδονίας και να τους ενημερώσει για το σχέδιο της κυβέρνησης, ενώ παράλληλα επαναλαμβάνει τις προτάσεις της ΠΕΔΚΜ για διασπορά των κέντρων φιλοξενίας σε όλη την ηπειρωτική χώρα και διατήρηση της δυναμικότητάς τους «σε μια αναλόγια εύλογη και ανεκτή» τόσο σε σχέση με τον τοπικό πληθυσμό όσο και σε σχέση με τις συνθήκες της κάθε περιοχής. Ο κ. Κυρίζογλου, μάλιστα, την προηγούμενη Τετάρτη συμμετείχε σε συνεδρίαση του δ.σ. της Ένωσης Περιφερειών, που έγινε για το προσφυγικό-μεταναστευτικό και παρέδωσε το ψήφισμα του συνεδρίου της ΚΕΔΕ για το ίδιο θέμα.

«Ο κόσμος θα ξεσηκωθεί»

Πάντως, από την πλευρά τους οι περισσότεροι δήμαρχοι, που είναι και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δεν γνωρίζουν το παραμικρό για το επιχειρησιακό σχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, ούτε εάν, πόσους και πότε θα υποδεχτούν πρόσφυγες και μετανάστες στην περιοχή τους. Σε επίπεδο Θεσσαλονίκης, η «ΜτΚ» επικοινώνησε με το δήμαρχο Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνο Ζέρβα, το δήμαρχο Πυλαίας - Χορτιάτη Ιγνάτιο Καϊτεζίδη, το δήμαρχο Θερμαϊκού Γιώργο Τσαμασλή, το δήμαρχο Ωραιοκάστρου Παντελή Τσακίρη, το δήμαρχο Θέρμης Θεόδωρο Παπαδόπουλο, το δήμαρχο Δέλτα Γιάννη Ιωαννίδη, το δήμαρχο Χαλκηδόνας Σταύρο Αναγνωστόπουλο, το δήμαρχο Καλαμαριάς Γιάννη Δαρδαμανέλη και το δήμαρχο Λαγκαδά Γιάννη Ταχματσίδη, και κανείς δεν είχε την παραμικρή ενημέρωση από τα αρμόδια χείλη, τόσο για το εάν όσο και για το πότε θα μετακινηθούν πρόσφυγες εντός των ορίων των δήμων τους. Οι δήμαρχοι πάντως ζητούν αναλογική κατανομή των προσφύγων. «Είναι άδικο ορισμένες περιοχές να είναι γεμάτες πρόσφυγες και άλλες να μην έχουν κανέναν» αναφέρει ο δήμαρχος Θερμαϊκού Γιώργος Τσαμασλής. Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Βόλβης Διαμαντής Λιάμας, όπως λέει, περιμένει και μάλιστα σύντομα περίπου 700 πρόσφυγες. Χωρίς να έχει καμία επίσημη ενημέρωση, διαπίστωσε πρόσφατα ιδίοις όμμασι πως στο Βαγιοχώρι γίνονται εργασίες. «Έχουμε άλλους 1.000 πρόσφυγες σε οικισμό των Λουτρών και άλλους 250 στην παραλία των Βρασνών» αναφέρει ο κ. Λιάμας στη «ΜτΚ». «Υπάρχει μεγάλη αναστάτωση στις τοπικές κοινωνίες. Ζητούμε ενίσχυση των κρατικών δομών, όπως είναι η αστυνομία και οι γιατροί στα νοσοκομεία. Δεν είναι δυνατόν να σηκώνουμε εμείς μόνο το βάρος του προσφυγικού. Ο κόσμος θα ξεσηκωθεί. Όλη η Πελοπόννησος έχει 2.000 πρόσφυγες και εμείς μόνο στην περιοχή μας θα έχουμε τον ίδιο αριθμό» αναφέρει δηκτικά ο δήμαρχος Θερμαϊκού.

Σημειώνεται πως στην Κεντρική Μακεδονία λειτουργούν δομές προσφύγων στα Λαγκαδίκια (δήμος Λαγκαδά), τα Διαβατά (δήμος Δέλτα), τις Σέρρες, τη Νέα Καβάλα στο Κιλκίς, την Αλεξάνδρεια, τη Βέροια, την Κάτω Μηλιά Πιερίας και αναμένεται από μέρα σε μέρα να επαναλειτουργήσει το κέντρο φιλοξενίας προσφύγων στο Βαγιοχώρι.

Tα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη Βουλή

Ενδεικτικό της σημασίας που αποδίδει η κυβέρνηση στο προσφυγικό-μεταναστευτικό είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε την Παρασκευή να εγκαινιάσει την «Ώρα του πρωθυπουργού» στη Βουλή, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Γ. Βαρουφάκη. Στην παρέμβασή του, ο πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει τις αναλυτικές του θέσεις για το πρόβλημα, αλλά και να ξεδιπλώσει ένα μανιφέστο για τη μετανάστευση, με σαφέστατα κεντρώα χαρακτηριστικά.

Με φράσεις όπως «οι πρόσφυγες μπορούν και πρέπει να μπολιάσουν μια οικονομία η οποία γερνάει, αλλά αυτό πρέπει να γίνει με κανόνες και διαδικασίες», αλλά και με μία συλλογιστική πολυπολιτισμική, χωρίς αισθήματα ξενοφοβίας και ρατσισμού.

«Πρέπει να πάνε τα παιδιά των προσφύγων σε ελληνικά σχολεία. Και αν είναι άριστοι μαθητές, να σηκώσουν και την ελληνική σημαία. Μακριά από εμάς η ξενοφοβία και ο ρατσισμός», σημείωσε ο πρωθυπουργός.

Όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, σύντομα αλλάζει η νομοθεσία. Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε, οι κύριοι άξονες του σχεδιασμού της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του ζητήματος είναι: 1. καλύτερη προστασία των συνόρων, 2. αυστηρότερο, δικαιότερο και ταχύτερο σύστημα ασύλου και επαναπροωθήσεων, 3. ανακούφιση των νησιών με αρτιότερη διάχυση του μεταναστευτικού φορτίου στην επικράτεια και 4. ανάδειξη του ζητήματος ως διεθνούς.

Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, εντός του 2020 περίπου 40.000 αιτούντες άσυλο θα ενταχθούν σε διαμερίσματα και ξενοδοχεία και 16.000 σε προγράμματα απασχόλησης. Ο πρωθυπουργός προανήγγειλε επίσης την καθιέρωση πιστοποίησης, ελέγχου και λογοδοσίας των ΜΚΟ, ώστε να «ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 6 Οκτωβρίου 2019