18/06/2022 08:00
Φωτογραφίες: Αργύρης Ηλιάδης,
προσωπικό αρχείο Γιώργου Καραγιαννίδη
Σήμερα ο πρωινός καφές είναι... ακαδημαϊκός. Τον ήπιαμε με τον καθηγητή στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πολυτεχνείου του ΑΠΘ Γιώργο Καραγιαννίδη, που διδάσκει τηλεπικοινωνίες. Ενας πανεπιστημιακός που περιλαμβάνεται για έβδομη συνεχή χρονιά στη λίστα των επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως για το έτος 2021.
Μας μίλησε για τη Σάμο όπου γεννήθηκε, την Πάτρα όπου φοίτησε, τη Θεσσαλονίκη όπου διδάσκει και εργάζεται με τη δική του ερευνητική ομάδα, αλλά και τη Νότια Κίνα και το πανεπιστήμιο Guangzhou. Εκεί ένας Κινέζος καθηγητής πυρηνικής φυσικής του μίλησε σε πολύ καλά ελληνικά για την σπουδαιότητα του Ιωνικού πολιτισμού και ειδικά της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Σάμου.
«Δύο είναι κατά τη γνώμη μου οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τα δίκτυα μετά το 5G και στην πορεία προς το 6G. Η σημαντική αύξηση στην κάλυψη που παρέχει το δίκτυο, ώστε να μην υπάρχουν «μαύρες τρύπες» Και η ασφάλεια των δεδομένων των δικτύων», τονίζει.
-Πότε πίνει ένας πανεπιστημιακός τον πρωινό του καφέ;
(Γελάει). Εξαρτάται από την ώρα που κοιμάται. Εγώ πάντως σε κάθε περίπτωση όχι αργότερα από τις επτά.
-Τι προτιμάτε; Γαλλικό, ελληνικό, εσπρέσο ή κάτι άλλο;
Διπλό ελληνικό με δύο βουτήματα. Αυτό είναι και το πρωινό μου
-Στη Σάμο όπου γεννηθήκατε ποια ήταν η παραδοσιακή πρωινή συνήθεια;
Θυμάμαι, τον χειμώνα ότι όταν ξυπνούσαμε με τον αδερφό μου, τρέχαμε στη κουζίνα να φάμε τις «καπίρες», δηλαδή φέτες ψωμί ψημένες στο μαγκάλι και μουσκεμένες σε γλυκό σαμιώτικο κρασί (γελάει).
Λεζάντα: Ως σημαιοφόρος σε παρέλαση στη Σάμο. «Στο σχολείο είχα σπουδαίους καθηγητές. Εκεί έμαθα να σκέφτομαι και απέκτησα μια αρχική πολύπελευη μόρφωση».
-Φοιτήσατε σε ιστορικά εκπαιδευτήρια. Κατ’ αρχήν στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο της Σάμου. Τι εφόδια λάβατε από εκεί;
Ναι, έτσι είναι (χαμογελάει). Πήγα στο Δημοτικό Σχολείο Πυθαγορείου, ένα νεοκλασικό κτίριο δίπλα στη θάλασσα. Συνέχισα στο φημισμένο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο Σάμου, ένα από τα αρχαιότερα γυμνάσια της Ελλάδας. Εκεί είχα σπουδαίους καθηγητές που καθόρισαν αποφασιστικά την πορεία μου σαν επιστήμονα. Εκεί έμαθα να σκέφτομαι και απέκτησα μια αρχική πολύπλευρη μόρφωση, που τελικά είχε μεγάλη σημασία στη συνέχεια της ζωής μου.
-Τι θυμάστε από τα σχολικά χρόνια;
Από το Δημοτικό θυμάμαι τις μέρες με τον δυνατό νοτιά, που σταγόνες από την φουρτουνιασμένη θάλασσα χτυπούσαν τα τζάμια της αίθουσας που κάναμε μάθημα (χαμογελάει).
Από το Γυμνάσιο θυμάμαι τα πρωινά που περιμέναμε να περάσει το ΚΤΕΛ για να μας μεταφέρει στο Βαθύ, εκεί που ήταν το σχολείο. Ήταν 40 λεπτά ξεγνοιασιάς και πλάκας. Εκεί έκανα και το πρώτο μου τσιγάρο, στις πίσω θέσεις του λεωφορείου.
-Καλός μαθητής;
(Χαμογελάει). Θα έλεγα ότι ήμουν καλός μαθητής στο δημοτικό, μέτριος στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου και πολύ καλός στις τελευταίες. Γενικά πέρασα από πολλές διακυμάνσεις και αντίστοιχα γκρίνιες, κυρίως από την μητέρα μου.
Λεζάντα: Το Πυθαγόρειο όπου μεγάλωσε
-Γενικά η Σάμος τι σήμαινε για εσάς; Το στοιχείο της θάλασσας επηρέασε τη διαμόρφωση του χαρακτήρα σας;
Όταν μεγαλώνεις σε νησί είναι αλλιώς. Η θάλασσα υπάρχει παντού στη ζωή σου. Από το φαγητό, το παιχνίδι, μέχρι και το σχολείο. Σας είπα προηγουμένως ότι η θάλασσα τον χειμώνα χτυπούσε πολλές φορές τα τζάμια. Ειδικά όμως τα καλοκαίρια, περνούσαμε το μεγαλύτερο μέρος της μέρας μας στη θάλασσα. Αλλά είναι και αυτή η απομόνωση του νησιού, που σε κάνει να θες να κατακτήσεις αυτό που υπάρχει πέρα από τη θάλασσα. Ότι και να’ ναι αυτό.
-Οι γονείς τι δουλειά έκαναν;
Η μητέρα μου ήταν Δασκάλα και ο πατέρας μου οδηγός σε φορτηγό και τα τελευταία χρόνια ιδιοκτήτης και οδηγός ταξί.
-Τι θυμάστε από τις συζητήσεις στο σπίτι;
Στο σπίτι κουμάντο έκανε η γιαγιά μου (χαμογελάει). Αυτή ήταν μικρασιάτισσα από τον Τσεσμέ, πολύ δυναμικός άνθρωπος. Πολλές καθημερινές κουβέντες δεν είχαμε, πέρα από τα βασικά, που αφορούσαν το φαγητό, το διάβασμα και το παιχνίδι. Αυτό θυμάμαι ότι είχε αλλάξει για πολλούς μήνες το καλοκαίρι του 1974, μετά την τουρκική εισβολή στη Κύπρο. Τότε αναγκαστήκαμε να ζούμε στο φόβο του πολέμου, με συσκότιση τα βράδια και σκούρες κόλες στα παράθυρα. Μετά από λίγες μέρες πήγαμε για μεγαλύτερη ασφάλεια στο χωριό Βουρλιώτες, στο εσωτερικό του νησιού.
-Συνεχίσατε στο αρχαιότερο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών της Ελλάδας στην Πάτρα. Πως προέκυψε η επιλογή των σπουδών;
Στην απόφασή μου να γίνω μηχανικός και τελικά στην επιλογή του τμήματος επηρεάστηκα από έναν ξάδερφό μου, που είχε ήδη τελειώσει το ΕΜΠ. Όμως η απόφασή μου να βάλω ως πρώτη επιλογή το Πανεπιστήμιο Πατρών -ενώ έμπαινα και στο ΕΜΠ- οφείλεται σε έναν έρωτα από τα μαθητικά χρόνια. Καμιά φορά τέτοια γεγονότα μπορούν να καθορίσουν προς τα που θα πάει η ζωή σου… (γελάει)
Λοιπόν, όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο δεν γνώριζα ότι ήμουν στο πρώτο αμιγές τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών στην Ελλάδα. Οι καθηγητές που είχα εκεί ήταν κορυφαίοι επιστήμονες σε παγκόσμιο επίπεδο. Μα κάποιους από αυτούς συνεχίζω να διατηρώ και σήμερα σχέσεις.
Λεζάντα: Ως φοιτητής στην Πάτρα. Ο Γιώργος Καραγιαννίδης διακρίνεται πρώτος από αριστερά
-Οι πρώτες εικόνες από την Πάτρα; Πως ήταν τα φοιτητικά χρόνια εκεί;
Για μας που μεγαλώσαμε σε νησί και που ζούσαμε για πρώτη φορά σε μεγάλη πόλη, ήταν ένας άλλος κόσμος. Θυμάμαι ότι με συνόδεψε στη Πάτρα ο πατέρας μου. Από τότε κανείς από τους γονείς μου δεν με επισκέφθηκε ξανά.
Μετά τον πρώτο χρόνο έβγαλα επαγγελματική άδεια οδήγησης. Δούλευα το ταξί μαζί με τον πατέρα μου τα καλοκαίρια στη Σάμο και κάποιους χειμώνες έκανα βραδινές βάρδιες και στην Πάτρα. Έτσι μπόρεσα να αποκτήσω μια σχετική οικονομική αυτοδυναμία και δεν μπορώ να πω ότι στερήθηκα κάτι όλα τα χρόνια που ήμουν στην Πάτρα. Την άδεια οδήγησης ταξί την διατηρώ μέχρι σήμερα.
-Έντονη η πολιτικοποίηση εκείνα τα χρόνια. Ήταν τελικά θετική ή αρνητική;
Τότε ήταν η κορυφή της πολιτικοποίησης στα πανεπιστήμια, αφού μετά από μερικά χρόνια αυτή άρχισε να ξεφτίζει.
Σχεδόν αμέσως μετά την εγγραφή μου στη σχολή εντάχθηκα στον Ρήγα Φεραίο και ήμουν εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Αγώνα στο τμήμα μου. Σχεδόν όλη την φοιτητική μου ζωή την έζησα σε ένα περιβάλλον έντονων πολιτικών ζυμώσεων και εξελίξεων. Το συμπέρασμα που έβγαλα πολλά χρόνια αργότερα είναι ότι η έντονη πολιτικοποίηση είχε τα θετικά της και τα αρνητικά της. Αρνητικό είναι το ότι έχασα πολλές ώρες από την ζωή μου για ανοησίες, όπως αυτές οι πολύωρες συνεδριάσεις, που στο τέλος δεν κατέληγαν πουθενά. Θετικό είναι ότι έμαθα να λειτουργώ και να σκέφτομαι στα πλαίσια μιας ομάδας, κάτι που με βοήθησε πολύ αργότερα όταν ξεκίνησα την καριέρα μου ως ερευνητής.
-Μετά επακολούθησε το μεταπτυχιακό στη Βιοϊατρική στην Πάτρα και το διδακτορικό. Αυτό δείχνει ότι θέλατε να κάνετε πανεπιστημιακή καριέρα, έτσι δεν είναι;
Όχι. Δεν είναι έτσι. Τότε δεν περνούσε από το μυαλό μου η πανεπιστημιακή καριέρα. Και τα δύο μεταπτυχιακά προέκυψαν ως αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών, που δεν είχαν σχέση με τέτοιες σκέψεις.
-Τι σας επηρέασε σε αυτήν την απόφαση;
Αποφάσισα να κάνω το μεταπτυχιακό προκειμένου να γυρίσω ξανά στην Πάτρα. Το δε διδακτορικό επειδή μου δόθηκε η δυνατότητα να εργαστώ για δύο χρόνια σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο απαιτούσε να είσαι υποψήφιος διδάκτορας.
-Πόσο σημαντική ήταν η θητεία ως μηχανικού σε δημόσια και ιδιωτικά έργα; Τι εμπειρίες αποκτήσατε;
Μετά το τέλος του ερευνητικού προγράμματος, άρχισα να εργάζομαι ως μηχανικός ιδιωτικών και δημοσίων έργων. Ήταν πολύ μεγάλο σχολείο αυτή η περίοδος. Τότε έμαθα πως ξεκινάς και τελειώνεις ένα έργο. Κυρίως όμως έμαθα τον τρόπο να παίρνω τις βέλτιστες κάθε φορά αποφάσεις. Αυτό με βοήθησε αργότερα όταν ασχολήθηκα με την έρευνα.
-Στη συνέχεια ήρθε η εμπειρία στο Αστεροσκοπείο ως ερευνητής. Τι απέφερε;
Ήταν η πρώτη μου ουσιαστικά επίσημη θέση ως ερευνητής. Τα τρία χρόνια στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών θα τα θυμάμαι πάντα με νοσταλγία.
-Από το 2004 ξεκινά η εργασία σας στο ΑΠΘ και στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, όπου δημιουργήσατε την ομάδα Wireless Communications and Information Processing. Πώς ήταν το ταξίδι αυτό;
Με την ανάληψη των καθηκόντων μου στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ το 2004, δημιούργησα την ερευνητική ομάδα Wireless Communications Systems Group (WCSG), η οποία πέρυσι μετονομάστηκε σε Wireless Communications and Information Processing (WCIP), προκειμένου να καλύψει τις νέες ερευνητικές δραστηριότητες.
Γενικά στη μέχρι τώρα θητεία μου στο ΑΠΘ δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερα προβλήματα. Το αντίθετο θα έλεγα. Το περιβάλλον στο τμήμα μου ήταν και είναι πολύ καλό για την διδασκαλία και την έρευνα.
-Πόσο διαφορετικοί είναι οι φοιτητές σήμερα από ότι στα χρόνια σας ή στα χρόνια που ξεκινήσατε την πανεπιστημιακή σας καριέρα;
(Χαμογελάει). Η μεγάλη διαφορά με τα δικά μου φοιτητικά χρόνια είναι η απουσία έντονης πολιτικοποίησης. Οι σημερινοί φοιτητές είναι πολύ περισσότερο προσηλωμένοι στις σπουδές τους και προσπαθούν να χαρούν αυτή την περίοδο της ζωής τους μακριά από κομματικούς ινστρούχτορες και ψευδαισθήσεις.
-Τι λέτε για όλα αυτά τα επεισόδια εντός του ΑΠΘ;
Εδώ θα φλυαρήσω. Το Ελληνικό πανεπιστήμιο δεν είναι ένα κανονικό πανεπιστήμιο, όπως αυτά που υπάρχουν στον υπόλοιπο κόσμο. Δεν υπάρχει ελευθερία διακίνησης ιδεών και απόψεων και δεν υπάρχει το αίσθημα το ασφάλειας για το προσωπικό και τους φοιτητές. Τα επεισόδια που αναφέρετε είναι η έκφραση ενός ολοκληρωτισμού και η προσπάθεια επιβολής απόψεων με την βία, τα οποία δυστυχώς υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια.
Το 2010 είχα οργανώσει στα πλαίσια του μαθήματος την ομιλία ενός μεγάλου στελέχους της ΝΟΚΙΑ πάνω στο 4G. Η ομιλία δεν έγινε ποτέ, μετά από δυναμική παρέμβαση φοιτητών που υποστήριζαν ότι δεν θα επιτρέψουν να μπαίνουν εταιρείες στα πανεπιστήμια. Αλλά ακόμη και σήμερα δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα στο ΑΠΘ ομιλίες στελεχών της αγοράς ή πολιτικών προσώπων, που θα συνέβαλαν στην πολύπλευρη ενημέρωση των φοιτητών για παράδειγμα τμημάτων Πολιτικών ή Οικονομικών Επιστημών. Δηλαδή και πρακτική που υπάρχει σε όλα τα πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Τώρα για το αίσθημα της ασφάλειας θα ήθελα να σας πω δυο λόγια. Μέχρι πριν λίγα χρόνια πωλούσαν ναρκωτικά στα κυλικεία και στα πάρκα του ιδρύματος. Ευτυχώς, με τις προσπάθειες της σημερινής πρυτανικής αρχής, αυτό το θέμα φαίνεται να έχει περιοριστεί. Πρόσφατα, διέρρηξαν γραφεία στο δικό μας κτίριο και κατέστρεψαν κλιματιστικά και υπολογιστές. Οι συστάσεις που υπάρχουν σήμερα είναι να φεύγουμε από τα γραφεία και τα εργαστήρια μετά τις εννέα το βράδυ. Αδιανόητα πράγματα για πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Κοιτάξτε, ακόμη πρέπει να γίνουν πολλά βήματα προκειμένου να κατακτηθεί στο Ελληνικό πανεπιστήμιο η ακαδημαϊκή ελευθερία και το αίσθημα της ασφάλειας. Είμαι όμως αισιόδοξος ότι μετά από μια δεκαετία το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν θα έχει να ζηλέψει τίποτα από μεγάλα ξένα πανεπιστήμια.
-Είστε Καθηγητής A’ Βαθμίδας, με αντικείμενο «Ψηφιακά Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα». Ποιο είναι τα βασικό αντικείμενό σας σήμερα;
Διδάσκω τηλεπικοινωνίες σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Τα βασικά ερευνητικά μου ενδιαφέροντα είναι Ασύρματες Επικοινωνίες και Επεξεργασία Σήματος.
-Μερικά ερωτήματα απλά: Τι περιλαμβάνει και πότε έρχεται το 6G;
Η ανάπτυξη και λειτουργία του 6G αναμένεται να γίνει το 2030, περίπου 10 χρόνια μετά την έλευση του 5G. Το χρονοδιάγραμμα αυτό είναι σε συμφωνία με τη γενικότερη τάση η επόμενη γενιά ασύρματων συστημάτων επικοινωνιών να εμφανίζεται ανά δεκαετία. Μέχρι το 2023 αναμένεται να έχουν προσδιοριστεί οι βασικές τεχνολογίες στις οποίες θα στηρίζεται το 6G και να ξεκινήσει η έρευνα σε ολοκληρωμένα συστήματα 6G. H φάση της προτυποποίησης αναμένεται να ξεκινήσει το 2026, ενώ το 2028 αναμένονται οι πρώτες δοκιμές.
-Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του 6G έναντι του 5G;
Εδώ και ένα χρόνο η ερευνητική μου ομάδα εργάζεται πάνω σε τεχνικές επικοινωνίας για την μετά το 5G εποχή και για το 6G. Σήμερα είμαι σε θέση να σας πω τα εξής: Η 6η γενιά ασύρματων δικτύων, δηλαδή το 6G, θα χαρακτηρίζεται από μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ δικτύων επικοινωνίας και τεχνητής νοημοσύνης. Δηλαδή, η τεχνητή νοημοσύνη θα «βοηθά» τα ασύρματα δίκτυα να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους και τα ασύρματα δίκτυα θα «βοηθούν» εφαρμογές που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου για παράδειγμα να αυξηθεί η ασφάλεια των δεδομένων.
Λεζάντα: Η ερευνητική του ομάδα: από Wireless Communications System Group μετονομάστηκε σε Wireless Communications Inforrmation Processing
-Μπορούμε να μιλάμε και για 7G;
Θα μιλήσουμε στις αρχές της 3ης δεκαετίας
-Αυτόνομη οδήγηση, έξυπνοι αισθητήρες που παρακολουθούν τα πάντα και εργοστάσια που θα λειτουργούν μόνο με ρομπότ: Πόσο γρήγορα θα τα δούμε όλα αυτά;
Δύο είναι κατά τη γνώμη μου οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τα δίκτυα μετά το 5G και στην πορεία προς το 6G. Η πρώτη αφορά την σημαντική αύξηση στην κάλυψη που παρέχει το δίκτυο, ώστε να μην υπάρχουν -τουλάχιστο σε κατοικημένες περιοχές-, «μαύρες τρύπες». Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση είναι η ασφάλεια των δεδομένων των δικτύων.
Από το πως η έρευνα θα ανταποκριθεί σε αυτές τις δύο προκλήσεις θα εξαρτηθεί η επιτυχία των πιο σημαντικών κατά τη γνώμη μου εφαρμογών, όπως η επικοινωνία μεταξύ των οχημάτων για την αποφυγή των συγκρούσεων, τα αυτόνομα οχήματα δρόμου αλλά και τα ιπτάμενα, τα χειρουργεία από απόσταση και η πλήρης αυτοματοποίηση των εργοστασίων με τη χρήση ρομποτικών μηχανών.
-Γενικά πως προβλέπετε να είναι οι τηλεπικοινωνίες μετά από 10 χρόνια;
Μετά από 10 χρόνια θα έχουμε τις υπηρεσίες του 6G που ανέφερα προηγουμένως.
-Τι λέτε σε πολλούς που θεωρούν ότι όλες αυτές οι τεχνολογικές πρόοδοι είναι για την ενίσχυση κάποιου… big brother;
Όλες αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας είναι ανοησίες και δεν έχουν καμιά επιστημονική βάση. Εδώ προσπάθησαν να συνδέσουν τα ασύρματα δίκτυα 5G με την πανδημία. Αλλά μήπως αυτό δεν συνέβη και στο παρελθόν σε όλες τις περιπτώσεις μετάβασης από μία τεχνολογία σε μία άλλη;
-Έχετε δώσει πάνω από 100 διαλέξεις σε ξένα πανεπιστήμια και φόρα. Μια ιδιαίτερη στιγμή;
Όταν σε μια ομιλία μου στο πανεπιστήμιο Guangzhou στην Νότια Κίνα, ένας κινέζος καθηγητής πυρηνικής φυσικής μου μίλησε σε πολύ καλά ελληνικά για την σπουδαιότητα του Ιωνικού πολιτισμού και ειδικά της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Σάμου.
-Το 2015 ανακηρυχθήκατε επίτιμος καθηγητής στο Southwest Jiatong University της Κίνας, ενώ το 2016 λάβατε και χρηματοδότηση από την κινεζική κυβέρνηση. Πως είναι η εμπειρία συνεργασίας μαζί τους;
Έζησα από το 2010 και μετά την προσπάθεια που έκανε η Κίνα να γίνει ισότιμος εταίρος της επιστημονικής κοινότητας, ειδικά στους τομείς πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών. Έχω λάβει δύο φορές χρηματοδότηση από την κινεζική κυβέρνηση και είμαι από τους ελάχιστους Έλληνες που έχουν Κινεζική βίζα δεκαετούς διάρκειας. Τα τελευταία 5 χρόνια φιλοξενώ κάθε χρόνο κινέζους φοιτητές, οι οποίοι κάνουν μέρος του διδακτορικού τους στη δική μου ερευνητική ομάδα. Μετά από δέκα χρόνια είμαι απόλυτα ευχαριστημένος με την συνεργασία μαζί τους.
Λεζάντα: Ανακήρυξη σε επίτιμο καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Southwest Jiatong to 2015. «Mετά από 10 χρόνια είμαι πολύ ικανοποιημένος από τη συνεργασία μου μαζί τους»
-Περιλαμβάνεστε για έβδομη συνεχή χρονιά στη λίστα των επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως για το έτος 2021.Ο κατάλογος των διακεκριμένων ερευνητών με τον τίτλο «Highly Cited Researchers» εκδίδεται από τον διεθνώς αναγνωρισμένο οργανισμό «Clarivate Analytics» και στηρίζεται στα στοιχεία της πιο αξιόπιστης βάσης ερευνητικών δεδομένων «Web of Science», όπου περιλαμβάνονται συνολικά 6.600 επιστήμονες με την μεγαλύτερη απήχηση του έργου τους, κατά τα τελευταία 10 έτη. Τι σημαίνει αυτό για εσάς αλλά και για την ελληνική επιστήμη συνολικά;
Αυτή είναι πράγματι μια μεγάλη διάκριση για έναν επιστήμονα. Υπάρχουν και άλλες. Πρόσφατα έλαβα ίσως την κορυφαία διάκριση που δίνεται στο χώρο των ασύρματων δικτύων από τον μεγαλύτερο οργανισμό μηχανικών στο κόσμο το Institute of Electrical & Electronics Engineering (IEEE). Αυτή δίνεται κάθε χρόνο και είναι πρώτη φορά που την λαμβάνει κάποιος εκτός ΗΠΑ.
Τώρα στο ερώτημά σας. Αυτές οι διακρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας της ερευνητικής μου ομάδας τα τελευταία 18 χρόνια. Για μένα προσωπικά είναι και μια δικαίωση των ανθρώπων που στάθηκαν δίπλα μου.
Για το ΑΠΘ είναι μία μεγάλη επιτυχία, αφού οι διακρίσεις αυτές βοηθάνε σημαντικά στη βελτίωση της θέσης του στις διεθνείς κατατάξεις των πανεπιστημίων.
Λεζάντα: Βράβευση από τον πρύτανη του ΑΠΘ Νίκο Παπαϊωάννου το 2020: «Για το ΑΠΘ οι επιτυχίες μας είναι και δικές του επιτυχίες»
-Τι είχατε σκεφτεί στις 26 Φεβρουαρίου του 2020 όταν ανακοινώθηκε το πρώτο κρούσμα covid στη χώρα μας;
Τέλος Νοεμβρίου του 2019 πληροφορηθήκαμε από την αδερφή φοιτητή που φιλοξενούσαμε στο εργαστήριο ότι κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει στην πόλη Γιουχάν. Κάτι που σχετίζεται με τη δημόσια υγεία. Έτσι όταν είχαμε τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα δεν νοιώσαμε έκπληξη.
Στη συνέχεια προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε την πολιτεία με προτάσεις σχετικά με την ανίχνευση νέων μολύνσεων και την παρακολούθηση από μακριά ασθενών που δεν χρειάστηκε να μεταφερθούν στο νοσοκομείο.
-Ποιο είναι το δικό σας ρεζουμέ για τον απολογισμό της χώρας κόντρα στην πανδημία;
Θεωρώ ότι ο απολογισμός είναι θετικός. Μια χώρα που δεν είναι πρότυπο κρατικής οργάνωσης, ούτε φημίζεται για το σύστημα υγείας, κατάφερε να έχει πολύ θετικές επιδόσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ειδικά την πρώτη περίοδο.
-Επηρέασε και πόσο η πανδημία την πορεία της επιστήμης;
Αν γυρίσετε πίσω θα δείτε ότι ιστορικά γεγονότα αυτού του μεγέθους, όπως η πανδημία, δημιουργούν νέες ευκαιρίες για την επιστήμη. Κατά τη γνώμη μου η συγκεκριμένη πανδημία ανέδειξε την ανάγκη για διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών πεδίων της Ιατρικής, της Γενετικής, της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών.
Χωρίς τη συνεργασία αυτή δεν θα ήταν δυνατή σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η γνώση της συμπεριφοράς του ιού, η στενή παρακολούθηση της πανδημίας και η λήψη μέτρων, αλλά κυρίως η δημιουργία των εμβολίων.
-Θεωρείτε ότι η ελληνική επιστήμη συνολικά έχει κάνει βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια;
Προφανώς αναφέρεστε στους Έλληνες επιστήμονες, γιατί η επιστήμη έχει παγκόσμιο χαρακτήρα. Λοιπόν, θα απαντήσω θετικά στην ερώτησή σας. Η νέα γενιά Ελλήνων επιστημόνων έχει μια πολύ καλή θέση στις διεθνείς κατατάξεις, με βάση την δημοσίευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και τις αναφορές στο έργο τους από άλλους επιστήμονες.
-Χρειάζεται σήμερα ένας επιστήμονας να είναι και καλός μάνατζερ;
Όταν έχεις μια πολυάριθμη ερευνητική ομάδα, για την οποία πρέπει να διασφαλίσεις χρηματοδότηση και ταυτόχρονα να παρακολουθείς τις τάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο στα ερευνητικά πεδία που σε ενδιαφέρουν, τότε Ναι πρέπει να είσαι και καλός μάνατζερ. Στη δική μου περίπτωση με βοήθησε σημαντικά η πολύχρονη εμπειρία μου από τα δημόσια έργα.
-Έχετε εμπειρία από τα ξένα πανεπιστήμια. Σε τι υστερούμε;
Στο δικό μου τμήμα έχουμε από τους καλύτερους φοιτητές στο κόσμο. Υστερούμε όμως σε οργάνωση και βασικές λειτουργίες όπως η αξιολόγηση του προσωπικού. Στην Ελλάδα οι διδάσκοντες αξιολογούνται για το διδακτικό και ερευνητικό τους έργο μόνο όταν κάνουν αίτηση για αλλαγή βαθμίδας. Όταν δε φτάσουν στην βαθμίδα του Καθηγητή δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση μέχρι να βγουν στη σύνταξη.
Αλλά και στην έρευνα, η αριστεία στη χώρα μας δεν είναι διάχυτη αλλά περιορίζεται σε μικρό αριθμό ερευνητικών ομάδων. Η εικόνα των ελληνικών πανεπιστημίων φαίνεται και από τις θέσεις που έχουν στις διεθνείς κατατάξεις. Σε καμία από αυτές δεν υπάρχει ελληνικό πανεπιστήμιο μέσα στα πρώτα 100 στον κόσμο, σε αντίθεση με χώρες ίδιου η μικρότερου μεγέθους, όπως η Ολλανδία, η Σιγκαπούρη και η Σουηδία.
-Και στην έρευνα; Τι πρέπει να αλλάξει στην Ελλάδα; Τι οφείλει να κάνει η πολιτεία για να την ενισχύει;
Ποτέ δεν υπήρξε ελληνική κυβέρνηση με σχέδιο για την ανάπτυξη της έρευνας στην Ελλάδα. Η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας συνεχώς αλλάζει υπουργεία και πάντα έχει ένα διαχειριστικό ρόλο.
Μια κυβέρνηση που θα συνειδητοποιήσει την σημασία της επιστημονικής έρευνας στην ανάπτυξη της οικονομίας και στην κοινωνική πρόοδο πρέπει να συστήσει μια ΓΓΕ και Καινοτομίας που θα υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό με δικό της προϋπολογισμό και μετρήσιμους στόχους.
Μέχρι όμως να γίνει αυτό θα πρότεινα η πολιτεία να αναλάβει πρωτοβουλία να ενισχύσει χωρίς μεροληψία και προτιμήσεις, τις άριστες ερευνητικές ομάδες, με βάση συγκεκριμένα διεθνώς αναγνωρισμένα κριτήρια. Η δημιουργία του ΕΛΙΔΕΚ ήταν σε σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν θεωρώ ότι είχε μέχρι σήμερα σημαντικά αποτελέσματα.
-Πολύ πρόσφατα εκδόθηκε ένα βιβλίο σας, το οποίο είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Πως το αποφασίσατε και τι σχέση έχει με την επιστήμη σας;
Πάντα ήθελα να γράψω κάτι πέρα από την επιστήμη μου. Ήταν για μένα μια μεγάλη πρόκληση και τελικά μια ανεπανάληπτη εμπειρία.
Το βιβλίο ονομάζεται «Η καρδιά μου το όπλο σου» και είναι μια ιστορία που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και διαδραματίζεται την περίοδο του μεσοπολέμου στην Κάρπαθο, στη Γερμανία και στη Ρόδο. Η παρουσίαση του βιβλίου στη Θεσσαλονίκη θα γίνει την Δευτέρα 20 Ιουνίου στις 7μμ, στον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου.
Τι αποκόμισα από την εμπειρία αυτή; Ότι δεν είναι μεγάλη η απόσταση μεταξύ λογοτεχνίας και επιστήμης. Αυτό που τα συνδέει είναι ο τρόπος που σκέφτεσαι και δημιουργείς.
ασ
Φωτογραφίες: Αργύρης Ηλιάδης,
προσωπικό αρχείο Γιώργου Καραγιαννίδη
Σήμερα ο πρωινός καφές είναι... ακαδημαϊκός. Τον ήπιαμε με τον καθηγητή στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πολυτεχνείου του ΑΠΘ Γιώργο Καραγιαννίδη, που διδάσκει τηλεπικοινωνίες. Ενας πανεπιστημιακός που περιλαμβάνεται για έβδομη συνεχή χρονιά στη λίστα των επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως για το έτος 2021.
Μας μίλησε για τη Σάμο όπου γεννήθηκε, την Πάτρα όπου φοίτησε, τη Θεσσαλονίκη όπου διδάσκει και εργάζεται με τη δική του ερευνητική ομάδα, αλλά και τη Νότια Κίνα και το πανεπιστήμιο Guangzhou. Εκεί ένας Κινέζος καθηγητής πυρηνικής φυσικής του μίλησε σε πολύ καλά ελληνικά για την σπουδαιότητα του Ιωνικού πολιτισμού και ειδικά της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Σάμου.
«Δύο είναι κατά τη γνώμη μου οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τα δίκτυα μετά το 5G και στην πορεία προς το 6G. Η σημαντική αύξηση στην κάλυψη που παρέχει το δίκτυο, ώστε να μην υπάρχουν «μαύρες τρύπες» Και η ασφάλεια των δεδομένων των δικτύων», τονίζει.
-Πότε πίνει ένας πανεπιστημιακός τον πρωινό του καφέ;
(Γελάει). Εξαρτάται από την ώρα που κοιμάται. Εγώ πάντως σε κάθε περίπτωση όχι αργότερα από τις επτά.
-Τι προτιμάτε; Γαλλικό, ελληνικό, εσπρέσο ή κάτι άλλο;
Διπλό ελληνικό με δύο βουτήματα. Αυτό είναι και το πρωινό μου
-Στη Σάμο όπου γεννηθήκατε ποια ήταν η παραδοσιακή πρωινή συνήθεια;
Θυμάμαι, τον χειμώνα ότι όταν ξυπνούσαμε με τον αδερφό μου, τρέχαμε στη κουζίνα να φάμε τις «καπίρες», δηλαδή φέτες ψωμί ψημένες στο μαγκάλι και μουσκεμένες σε γλυκό σαμιώτικο κρασί (γελάει).
Λεζάντα: Ως σημαιοφόρος σε παρέλαση στη Σάμο. «Στο σχολείο είχα σπουδαίους καθηγητές. Εκεί έμαθα να σκέφτομαι και απέκτησα μια αρχική πολύπελευη μόρφωση».
-Φοιτήσατε σε ιστορικά εκπαιδευτήρια. Κατ’ αρχήν στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο της Σάμου. Τι εφόδια λάβατε από εκεί;
Ναι, έτσι είναι (χαμογελάει). Πήγα στο Δημοτικό Σχολείο Πυθαγορείου, ένα νεοκλασικό κτίριο δίπλα στη θάλασσα. Συνέχισα στο φημισμένο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο Σάμου, ένα από τα αρχαιότερα γυμνάσια της Ελλάδας. Εκεί είχα σπουδαίους καθηγητές που καθόρισαν αποφασιστικά την πορεία μου σαν επιστήμονα. Εκεί έμαθα να σκέφτομαι και απέκτησα μια αρχική πολύπλευρη μόρφωση, που τελικά είχε μεγάλη σημασία στη συνέχεια της ζωής μου.
-Τι θυμάστε από τα σχολικά χρόνια;
Από το Δημοτικό θυμάμαι τις μέρες με τον δυνατό νοτιά, που σταγόνες από την φουρτουνιασμένη θάλασσα χτυπούσαν τα τζάμια της αίθουσας που κάναμε μάθημα (χαμογελάει).
Από το Γυμνάσιο θυμάμαι τα πρωινά που περιμέναμε να περάσει το ΚΤΕΛ για να μας μεταφέρει στο Βαθύ, εκεί που ήταν το σχολείο. Ήταν 40 λεπτά ξεγνοιασιάς και πλάκας. Εκεί έκανα και το πρώτο μου τσιγάρο, στις πίσω θέσεις του λεωφορείου.
-Καλός μαθητής;
(Χαμογελάει). Θα έλεγα ότι ήμουν καλός μαθητής στο δημοτικό, μέτριος στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου και πολύ καλός στις τελευταίες. Γενικά πέρασα από πολλές διακυμάνσεις και αντίστοιχα γκρίνιες, κυρίως από την μητέρα μου.
Λεζάντα: Το Πυθαγόρειο όπου μεγάλωσε
-Γενικά η Σάμος τι σήμαινε για εσάς; Το στοιχείο της θάλασσας επηρέασε τη διαμόρφωση του χαρακτήρα σας;
Όταν μεγαλώνεις σε νησί είναι αλλιώς. Η θάλασσα υπάρχει παντού στη ζωή σου. Από το φαγητό, το παιχνίδι, μέχρι και το σχολείο. Σας είπα προηγουμένως ότι η θάλασσα τον χειμώνα χτυπούσε πολλές φορές τα τζάμια. Ειδικά όμως τα καλοκαίρια, περνούσαμε το μεγαλύτερο μέρος της μέρας μας στη θάλασσα. Αλλά είναι και αυτή η απομόνωση του νησιού, που σε κάνει να θες να κατακτήσεις αυτό που υπάρχει πέρα από τη θάλασσα. Ότι και να’ ναι αυτό.
-Οι γονείς τι δουλειά έκαναν;
Η μητέρα μου ήταν Δασκάλα και ο πατέρας μου οδηγός σε φορτηγό και τα τελευταία χρόνια ιδιοκτήτης και οδηγός ταξί.
-Τι θυμάστε από τις συζητήσεις στο σπίτι;
Στο σπίτι κουμάντο έκανε η γιαγιά μου (χαμογελάει). Αυτή ήταν μικρασιάτισσα από τον Τσεσμέ, πολύ δυναμικός άνθρωπος. Πολλές καθημερινές κουβέντες δεν είχαμε, πέρα από τα βασικά, που αφορούσαν το φαγητό, το διάβασμα και το παιχνίδι. Αυτό θυμάμαι ότι είχε αλλάξει για πολλούς μήνες το καλοκαίρι του 1974, μετά την τουρκική εισβολή στη Κύπρο. Τότε αναγκαστήκαμε να ζούμε στο φόβο του πολέμου, με συσκότιση τα βράδια και σκούρες κόλες στα παράθυρα. Μετά από λίγες μέρες πήγαμε για μεγαλύτερη ασφάλεια στο χωριό Βουρλιώτες, στο εσωτερικό του νησιού.
-Συνεχίσατε στο αρχαιότερο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών της Ελλάδας στην Πάτρα. Πως προέκυψε η επιλογή των σπουδών;
Στην απόφασή μου να γίνω μηχανικός και τελικά στην επιλογή του τμήματος επηρεάστηκα από έναν ξάδερφό μου, που είχε ήδη τελειώσει το ΕΜΠ. Όμως η απόφασή μου να βάλω ως πρώτη επιλογή το Πανεπιστήμιο Πατρών -ενώ έμπαινα και στο ΕΜΠ- οφείλεται σε έναν έρωτα από τα μαθητικά χρόνια. Καμιά φορά τέτοια γεγονότα μπορούν να καθορίσουν προς τα που θα πάει η ζωή σου… (γελάει)
Λοιπόν, όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο δεν γνώριζα ότι ήμουν στο πρώτο αμιγές τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών στην Ελλάδα. Οι καθηγητές που είχα εκεί ήταν κορυφαίοι επιστήμονες σε παγκόσμιο επίπεδο. Μα κάποιους από αυτούς συνεχίζω να διατηρώ και σήμερα σχέσεις.
Λεζάντα: Ως φοιτητής στην Πάτρα. Ο Γιώργος Καραγιαννίδης διακρίνεται πρώτος από αριστερά
-Οι πρώτες εικόνες από την Πάτρα; Πως ήταν τα φοιτητικά χρόνια εκεί;
Για μας που μεγαλώσαμε σε νησί και που ζούσαμε για πρώτη φορά σε μεγάλη πόλη, ήταν ένας άλλος κόσμος. Θυμάμαι ότι με συνόδεψε στη Πάτρα ο πατέρας μου. Από τότε κανείς από τους γονείς μου δεν με επισκέφθηκε ξανά.
Μετά τον πρώτο χρόνο έβγαλα επαγγελματική άδεια οδήγησης. Δούλευα το ταξί μαζί με τον πατέρα μου τα καλοκαίρια στη Σάμο και κάποιους χειμώνες έκανα βραδινές βάρδιες και στην Πάτρα. Έτσι μπόρεσα να αποκτήσω μια σχετική οικονομική αυτοδυναμία και δεν μπορώ να πω ότι στερήθηκα κάτι όλα τα χρόνια που ήμουν στην Πάτρα. Την άδεια οδήγησης ταξί την διατηρώ μέχρι σήμερα.
-Έντονη η πολιτικοποίηση εκείνα τα χρόνια. Ήταν τελικά θετική ή αρνητική;
Τότε ήταν η κορυφή της πολιτικοποίησης στα πανεπιστήμια, αφού μετά από μερικά χρόνια αυτή άρχισε να ξεφτίζει.
Σχεδόν αμέσως μετά την εγγραφή μου στη σχολή εντάχθηκα στον Ρήγα Φεραίο και ήμουν εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Αγώνα στο τμήμα μου. Σχεδόν όλη την φοιτητική μου ζωή την έζησα σε ένα περιβάλλον έντονων πολιτικών ζυμώσεων και εξελίξεων. Το συμπέρασμα που έβγαλα πολλά χρόνια αργότερα είναι ότι η έντονη πολιτικοποίηση είχε τα θετικά της και τα αρνητικά της. Αρνητικό είναι το ότι έχασα πολλές ώρες από την ζωή μου για ανοησίες, όπως αυτές οι πολύωρες συνεδριάσεις, που στο τέλος δεν κατέληγαν πουθενά. Θετικό είναι ότι έμαθα να λειτουργώ και να σκέφτομαι στα πλαίσια μιας ομάδας, κάτι που με βοήθησε πολύ αργότερα όταν ξεκίνησα την καριέρα μου ως ερευνητής.
-Μετά επακολούθησε το μεταπτυχιακό στη Βιοϊατρική στην Πάτρα και το διδακτορικό. Αυτό δείχνει ότι θέλατε να κάνετε πανεπιστημιακή καριέρα, έτσι δεν είναι;
Όχι. Δεν είναι έτσι. Τότε δεν περνούσε από το μυαλό μου η πανεπιστημιακή καριέρα. Και τα δύο μεταπτυχιακά προέκυψαν ως αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών, που δεν είχαν σχέση με τέτοιες σκέψεις.
-Τι σας επηρέασε σε αυτήν την απόφαση;
Αποφάσισα να κάνω το μεταπτυχιακό προκειμένου να γυρίσω ξανά στην Πάτρα. Το δε διδακτορικό επειδή μου δόθηκε η δυνατότητα να εργαστώ για δύο χρόνια σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο απαιτούσε να είσαι υποψήφιος διδάκτορας.
-Πόσο σημαντική ήταν η θητεία ως μηχανικού σε δημόσια και ιδιωτικά έργα; Τι εμπειρίες αποκτήσατε;
Μετά το τέλος του ερευνητικού προγράμματος, άρχισα να εργάζομαι ως μηχανικός ιδιωτικών και δημοσίων έργων. Ήταν πολύ μεγάλο σχολείο αυτή η περίοδος. Τότε έμαθα πως ξεκινάς και τελειώνεις ένα έργο. Κυρίως όμως έμαθα τον τρόπο να παίρνω τις βέλτιστες κάθε φορά αποφάσεις. Αυτό με βοήθησε αργότερα όταν ασχολήθηκα με την έρευνα.
-Στη συνέχεια ήρθε η εμπειρία στο Αστεροσκοπείο ως ερευνητής. Τι απέφερε;
Ήταν η πρώτη μου ουσιαστικά επίσημη θέση ως ερευνητής. Τα τρία χρόνια στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών θα τα θυμάμαι πάντα με νοσταλγία.
-Από το 2004 ξεκινά η εργασία σας στο ΑΠΘ και στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, όπου δημιουργήσατε την ομάδα Wireless Communications and Information Processing. Πώς ήταν το ταξίδι αυτό;
Με την ανάληψη των καθηκόντων μου στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ το 2004, δημιούργησα την ερευνητική ομάδα Wireless Communications Systems Group (WCSG), η οποία πέρυσι μετονομάστηκε σε Wireless Communications and Information Processing (WCIP), προκειμένου να καλύψει τις νέες ερευνητικές δραστηριότητες.
Γενικά στη μέχρι τώρα θητεία μου στο ΑΠΘ δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερα προβλήματα. Το αντίθετο θα έλεγα. Το περιβάλλον στο τμήμα μου ήταν και είναι πολύ καλό για την διδασκαλία και την έρευνα.
-Πόσο διαφορετικοί είναι οι φοιτητές σήμερα από ότι στα χρόνια σας ή στα χρόνια που ξεκινήσατε την πανεπιστημιακή σας καριέρα;
(Χαμογελάει). Η μεγάλη διαφορά με τα δικά μου φοιτητικά χρόνια είναι η απουσία έντονης πολιτικοποίησης. Οι σημερινοί φοιτητές είναι πολύ περισσότερο προσηλωμένοι στις σπουδές τους και προσπαθούν να χαρούν αυτή την περίοδο της ζωής τους μακριά από κομματικούς ινστρούχτορες και ψευδαισθήσεις.
-Τι λέτε για όλα αυτά τα επεισόδια εντός του ΑΠΘ;
Εδώ θα φλυαρήσω. Το Ελληνικό πανεπιστήμιο δεν είναι ένα κανονικό πανεπιστήμιο, όπως αυτά που υπάρχουν στον υπόλοιπο κόσμο. Δεν υπάρχει ελευθερία διακίνησης ιδεών και απόψεων και δεν υπάρχει το αίσθημα το ασφάλειας για το προσωπικό και τους φοιτητές. Τα επεισόδια που αναφέρετε είναι η έκφραση ενός ολοκληρωτισμού και η προσπάθεια επιβολής απόψεων με την βία, τα οποία δυστυχώς υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια.
Το 2010 είχα οργανώσει στα πλαίσια του μαθήματος την ομιλία ενός μεγάλου στελέχους της ΝΟΚΙΑ πάνω στο 4G. Η ομιλία δεν έγινε ποτέ, μετά από δυναμική παρέμβαση φοιτητών που υποστήριζαν ότι δεν θα επιτρέψουν να μπαίνουν εταιρείες στα πανεπιστήμια. Αλλά ακόμη και σήμερα δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα στο ΑΠΘ ομιλίες στελεχών της αγοράς ή πολιτικών προσώπων, που θα συνέβαλαν στην πολύπλευρη ενημέρωση των φοιτητών για παράδειγμα τμημάτων Πολιτικών ή Οικονομικών Επιστημών. Δηλαδή και πρακτική που υπάρχει σε όλα τα πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Τώρα για το αίσθημα της ασφάλειας θα ήθελα να σας πω δυο λόγια. Μέχρι πριν λίγα χρόνια πωλούσαν ναρκωτικά στα κυλικεία και στα πάρκα του ιδρύματος. Ευτυχώς, με τις προσπάθειες της σημερινής πρυτανικής αρχής, αυτό το θέμα φαίνεται να έχει περιοριστεί. Πρόσφατα, διέρρηξαν γραφεία στο δικό μας κτίριο και κατέστρεψαν κλιματιστικά και υπολογιστές. Οι συστάσεις που υπάρχουν σήμερα είναι να φεύγουμε από τα γραφεία και τα εργαστήρια μετά τις εννέα το βράδυ. Αδιανόητα πράγματα για πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Κοιτάξτε, ακόμη πρέπει να γίνουν πολλά βήματα προκειμένου να κατακτηθεί στο Ελληνικό πανεπιστήμιο η ακαδημαϊκή ελευθερία και το αίσθημα της ασφάλειας. Είμαι όμως αισιόδοξος ότι μετά από μια δεκαετία το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν θα έχει να ζηλέψει τίποτα από μεγάλα ξένα πανεπιστήμια.
-Είστε Καθηγητής A’ Βαθμίδας, με αντικείμενο «Ψηφιακά Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα». Ποιο είναι τα βασικό αντικείμενό σας σήμερα;
Διδάσκω τηλεπικοινωνίες σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Τα βασικά ερευνητικά μου ενδιαφέροντα είναι Ασύρματες Επικοινωνίες και Επεξεργασία Σήματος.
-Μερικά ερωτήματα απλά: Τι περιλαμβάνει και πότε έρχεται το 6G;
Η ανάπτυξη και λειτουργία του 6G αναμένεται να γίνει το 2030, περίπου 10 χρόνια μετά την έλευση του 5G. Το χρονοδιάγραμμα αυτό είναι σε συμφωνία με τη γενικότερη τάση η επόμενη γενιά ασύρματων συστημάτων επικοινωνιών να εμφανίζεται ανά δεκαετία. Μέχρι το 2023 αναμένεται να έχουν προσδιοριστεί οι βασικές τεχνολογίες στις οποίες θα στηρίζεται το 6G και να ξεκινήσει η έρευνα σε ολοκληρωμένα συστήματα 6G. H φάση της προτυποποίησης αναμένεται να ξεκινήσει το 2026, ενώ το 2028 αναμένονται οι πρώτες δοκιμές.
-Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του 6G έναντι του 5G;
Εδώ και ένα χρόνο η ερευνητική μου ομάδα εργάζεται πάνω σε τεχνικές επικοινωνίας για την μετά το 5G εποχή και για το 6G. Σήμερα είμαι σε θέση να σας πω τα εξής: Η 6η γενιά ασύρματων δικτύων, δηλαδή το 6G, θα χαρακτηρίζεται από μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ δικτύων επικοινωνίας και τεχνητής νοημοσύνης. Δηλαδή, η τεχνητή νοημοσύνη θα «βοηθά» τα ασύρματα δίκτυα να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους και τα ασύρματα δίκτυα θα «βοηθούν» εφαρμογές που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου για παράδειγμα να αυξηθεί η ασφάλεια των δεδομένων.
Λεζάντα: Η ερευνητική του ομάδα: από Wireless Communications System Group μετονομάστηκε σε Wireless Communications Inforrmation Processing
-Μπορούμε να μιλάμε και για 7G;
Θα μιλήσουμε στις αρχές της 3ης δεκαετίας
-Αυτόνομη οδήγηση, έξυπνοι αισθητήρες που παρακολουθούν τα πάντα και εργοστάσια που θα λειτουργούν μόνο με ρομπότ: Πόσο γρήγορα θα τα δούμε όλα αυτά;
Δύο είναι κατά τη γνώμη μου οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τα δίκτυα μετά το 5G και στην πορεία προς το 6G. Η πρώτη αφορά την σημαντική αύξηση στην κάλυψη που παρέχει το δίκτυο, ώστε να μην υπάρχουν -τουλάχιστο σε κατοικημένες περιοχές-, «μαύρες τρύπες». Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση είναι η ασφάλεια των δεδομένων των δικτύων.
Από το πως η έρευνα θα ανταποκριθεί σε αυτές τις δύο προκλήσεις θα εξαρτηθεί η επιτυχία των πιο σημαντικών κατά τη γνώμη μου εφαρμογών, όπως η επικοινωνία μεταξύ των οχημάτων για την αποφυγή των συγκρούσεων, τα αυτόνομα οχήματα δρόμου αλλά και τα ιπτάμενα, τα χειρουργεία από απόσταση και η πλήρης αυτοματοποίηση των εργοστασίων με τη χρήση ρομποτικών μηχανών.
-Γενικά πως προβλέπετε να είναι οι τηλεπικοινωνίες μετά από 10 χρόνια;
Μετά από 10 χρόνια θα έχουμε τις υπηρεσίες του 6G που ανέφερα προηγουμένως.
-Τι λέτε σε πολλούς που θεωρούν ότι όλες αυτές οι τεχνολογικές πρόοδοι είναι για την ενίσχυση κάποιου… big brother;
Όλες αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας είναι ανοησίες και δεν έχουν καμιά επιστημονική βάση. Εδώ προσπάθησαν να συνδέσουν τα ασύρματα δίκτυα 5G με την πανδημία. Αλλά μήπως αυτό δεν συνέβη και στο παρελθόν σε όλες τις περιπτώσεις μετάβασης από μία τεχνολογία σε μία άλλη;
-Έχετε δώσει πάνω από 100 διαλέξεις σε ξένα πανεπιστήμια και φόρα. Μια ιδιαίτερη στιγμή;
Όταν σε μια ομιλία μου στο πανεπιστήμιο Guangzhou στην Νότια Κίνα, ένας κινέζος καθηγητής πυρηνικής φυσικής μου μίλησε σε πολύ καλά ελληνικά για την σπουδαιότητα του Ιωνικού πολιτισμού και ειδικά της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Σάμου.
-Το 2015 ανακηρυχθήκατε επίτιμος καθηγητής στο Southwest Jiatong University της Κίνας, ενώ το 2016 λάβατε και χρηματοδότηση από την κινεζική κυβέρνηση. Πως είναι η εμπειρία συνεργασίας μαζί τους;
Έζησα από το 2010 και μετά την προσπάθεια που έκανε η Κίνα να γίνει ισότιμος εταίρος της επιστημονικής κοινότητας, ειδικά στους τομείς πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών. Έχω λάβει δύο φορές χρηματοδότηση από την κινεζική κυβέρνηση και είμαι από τους ελάχιστους Έλληνες που έχουν Κινεζική βίζα δεκαετούς διάρκειας. Τα τελευταία 5 χρόνια φιλοξενώ κάθε χρόνο κινέζους φοιτητές, οι οποίοι κάνουν μέρος του διδακτορικού τους στη δική μου ερευνητική ομάδα. Μετά από δέκα χρόνια είμαι απόλυτα ευχαριστημένος με την συνεργασία μαζί τους.
Λεζάντα: Ανακήρυξη σε επίτιμο καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Southwest Jiatong to 2015. «Mετά από 10 χρόνια είμαι πολύ ικανοποιημένος από τη συνεργασία μου μαζί τους»
-Περιλαμβάνεστε για έβδομη συνεχή χρονιά στη λίστα των επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως για το έτος 2021.Ο κατάλογος των διακεκριμένων ερευνητών με τον τίτλο «Highly Cited Researchers» εκδίδεται από τον διεθνώς αναγνωρισμένο οργανισμό «Clarivate Analytics» και στηρίζεται στα στοιχεία της πιο αξιόπιστης βάσης ερευνητικών δεδομένων «Web of Science», όπου περιλαμβάνονται συνολικά 6.600 επιστήμονες με την μεγαλύτερη απήχηση του έργου τους, κατά τα τελευταία 10 έτη. Τι σημαίνει αυτό για εσάς αλλά και για την ελληνική επιστήμη συνολικά;
Αυτή είναι πράγματι μια μεγάλη διάκριση για έναν επιστήμονα. Υπάρχουν και άλλες. Πρόσφατα έλαβα ίσως την κορυφαία διάκριση που δίνεται στο χώρο των ασύρματων δικτύων από τον μεγαλύτερο οργανισμό μηχανικών στο κόσμο το Institute of Electrical & Electronics Engineering (IEEE). Αυτή δίνεται κάθε χρόνο και είναι πρώτη φορά που την λαμβάνει κάποιος εκτός ΗΠΑ.
Τώρα στο ερώτημά σας. Αυτές οι διακρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας της ερευνητικής μου ομάδας τα τελευταία 18 χρόνια. Για μένα προσωπικά είναι και μια δικαίωση των ανθρώπων που στάθηκαν δίπλα μου.
Για το ΑΠΘ είναι μία μεγάλη επιτυχία, αφού οι διακρίσεις αυτές βοηθάνε σημαντικά στη βελτίωση της θέσης του στις διεθνείς κατατάξεις των πανεπιστημίων.
Λεζάντα: Βράβευση από τον πρύτανη του ΑΠΘ Νίκο Παπαϊωάννου το 2020: «Για το ΑΠΘ οι επιτυχίες μας είναι και δικές του επιτυχίες»
-Τι είχατε σκεφτεί στις 26 Φεβρουαρίου του 2020 όταν ανακοινώθηκε το πρώτο κρούσμα covid στη χώρα μας;
Τέλος Νοεμβρίου του 2019 πληροφορηθήκαμε από την αδερφή φοιτητή που φιλοξενούσαμε στο εργαστήριο ότι κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει στην πόλη Γιουχάν. Κάτι που σχετίζεται με τη δημόσια υγεία. Έτσι όταν είχαμε τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα δεν νοιώσαμε έκπληξη.
Στη συνέχεια προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε την πολιτεία με προτάσεις σχετικά με την ανίχνευση νέων μολύνσεων και την παρακολούθηση από μακριά ασθενών που δεν χρειάστηκε να μεταφερθούν στο νοσοκομείο.
-Ποιο είναι το δικό σας ρεζουμέ για τον απολογισμό της χώρας κόντρα στην πανδημία;
Θεωρώ ότι ο απολογισμός είναι θετικός. Μια χώρα που δεν είναι πρότυπο κρατικής οργάνωσης, ούτε φημίζεται για το σύστημα υγείας, κατάφερε να έχει πολύ θετικές επιδόσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ειδικά την πρώτη περίοδο.
-Επηρέασε και πόσο η πανδημία την πορεία της επιστήμης;
Αν γυρίσετε πίσω θα δείτε ότι ιστορικά γεγονότα αυτού του μεγέθους, όπως η πανδημία, δημιουργούν νέες ευκαιρίες για την επιστήμη. Κατά τη γνώμη μου η συγκεκριμένη πανδημία ανέδειξε την ανάγκη για διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών πεδίων της Ιατρικής, της Γενετικής, της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών.
Χωρίς τη συνεργασία αυτή δεν θα ήταν δυνατή σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η γνώση της συμπεριφοράς του ιού, η στενή παρακολούθηση της πανδημίας και η λήψη μέτρων, αλλά κυρίως η δημιουργία των εμβολίων.
-Θεωρείτε ότι η ελληνική επιστήμη συνολικά έχει κάνει βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια;
Προφανώς αναφέρεστε στους Έλληνες επιστήμονες, γιατί η επιστήμη έχει παγκόσμιο χαρακτήρα. Λοιπόν, θα απαντήσω θετικά στην ερώτησή σας. Η νέα γενιά Ελλήνων επιστημόνων έχει μια πολύ καλή θέση στις διεθνείς κατατάξεις, με βάση την δημοσίευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και τις αναφορές στο έργο τους από άλλους επιστήμονες.
-Χρειάζεται σήμερα ένας επιστήμονας να είναι και καλός μάνατζερ;
Όταν έχεις μια πολυάριθμη ερευνητική ομάδα, για την οποία πρέπει να διασφαλίσεις χρηματοδότηση και ταυτόχρονα να παρακολουθείς τις τάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο στα ερευνητικά πεδία που σε ενδιαφέρουν, τότε Ναι πρέπει να είσαι και καλός μάνατζερ. Στη δική μου περίπτωση με βοήθησε σημαντικά η πολύχρονη εμπειρία μου από τα δημόσια έργα.
-Έχετε εμπειρία από τα ξένα πανεπιστήμια. Σε τι υστερούμε;
Στο δικό μου τμήμα έχουμε από τους καλύτερους φοιτητές στο κόσμο. Υστερούμε όμως σε οργάνωση και βασικές λειτουργίες όπως η αξιολόγηση του προσωπικού. Στην Ελλάδα οι διδάσκοντες αξιολογούνται για το διδακτικό και ερευνητικό τους έργο μόνο όταν κάνουν αίτηση για αλλαγή βαθμίδας. Όταν δε φτάσουν στην βαθμίδα του Καθηγητή δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση μέχρι να βγουν στη σύνταξη.
Αλλά και στην έρευνα, η αριστεία στη χώρα μας δεν είναι διάχυτη αλλά περιορίζεται σε μικρό αριθμό ερευνητικών ομάδων. Η εικόνα των ελληνικών πανεπιστημίων φαίνεται και από τις θέσεις που έχουν στις διεθνείς κατατάξεις. Σε καμία από αυτές δεν υπάρχει ελληνικό πανεπιστήμιο μέσα στα πρώτα 100 στον κόσμο, σε αντίθεση με χώρες ίδιου η μικρότερου μεγέθους, όπως η Ολλανδία, η Σιγκαπούρη και η Σουηδία.
-Και στην έρευνα; Τι πρέπει να αλλάξει στην Ελλάδα; Τι οφείλει να κάνει η πολιτεία για να την ενισχύει;
Ποτέ δεν υπήρξε ελληνική κυβέρνηση με σχέδιο για την ανάπτυξη της έρευνας στην Ελλάδα. Η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας συνεχώς αλλάζει υπουργεία και πάντα έχει ένα διαχειριστικό ρόλο.
Μια κυβέρνηση που θα συνειδητοποιήσει την σημασία της επιστημονικής έρευνας στην ανάπτυξη της οικονομίας και στην κοινωνική πρόοδο πρέπει να συστήσει μια ΓΓΕ και Καινοτομίας που θα υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό με δικό της προϋπολογισμό και μετρήσιμους στόχους.
Μέχρι όμως να γίνει αυτό θα πρότεινα η πολιτεία να αναλάβει πρωτοβουλία να ενισχύσει χωρίς μεροληψία και προτιμήσεις, τις άριστες ερευνητικές ομάδες, με βάση συγκεκριμένα διεθνώς αναγνωρισμένα κριτήρια. Η δημιουργία του ΕΛΙΔΕΚ ήταν σε σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν θεωρώ ότι είχε μέχρι σήμερα σημαντικά αποτελέσματα.
-Πολύ πρόσφατα εκδόθηκε ένα βιβλίο σας, το οποίο είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Πως το αποφασίσατε και τι σχέση έχει με την επιστήμη σας;
Πάντα ήθελα να γράψω κάτι πέρα από την επιστήμη μου. Ήταν για μένα μια μεγάλη πρόκληση και τελικά μια ανεπανάληπτη εμπειρία.
Το βιβλίο ονομάζεται «Η καρδιά μου το όπλο σου» και είναι μια ιστορία που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και διαδραματίζεται την περίοδο του μεσοπολέμου στην Κάρπαθο, στη Γερμανία και στη Ρόδο. Η παρουσίαση του βιβλίου στη Θεσσαλονίκη θα γίνει την Δευτέρα 20 Ιουνίου στις 7μμ, στον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου.
Τι αποκόμισα από την εμπειρία αυτή; Ότι δεν είναι μεγάλη η απόσταση μεταξύ λογοτεχνίας και επιστήμης. Αυτό που τα συνδέει είναι ο τρόπος που σκέφτεσαι και δημιουργείς.
ασ
ΣΧΟΛΙΑ