Πασοκικός ο σημερινός πρωινός καφές. Με αφορμή τα 50ά γενέθλια του ΠΑΣΟΚ συζητήσαμε με τη Μαρία Παυλίδου, γνωστή και ως η «Μαρία της Έδεσσας», για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του κόμματος. Μιλήσαμε για τον Ανδρέα Παπανδρέου, που γνώρισε η ίδια, και την ιδρυτική διακήρυξη του Κινήματος που υπέγραψε με άλλα 124 άτομα, το σύνθημα «στις 18 σοσιαλισμός» που εφηύρε σε μια συγκέντρωση του 1974, τον Γιώργο Παπανδρέου , το σλόγκαν «ΠΑΣΟΚ ωραία χρόνια», αλλά και το δικό της απολογισμό για τη συνεισφορά του κόμματος στην Ελλάδα. Όσο για το μέλλον απαντά: «Πρέπει να κοιτάξουμε το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, να γίνει αντιληπτό από την κοινωνία, να το καταλάβει και να το διοχετεύσουμε -όπως κάναμε το 1974- σε όλες τις τάξεις. Θα πρέπει να γίνει ένα κοινωνικό κίνημα και αυτό να εκφραστεί πολιτικά».

Υπάρχει πρωινός καφές στη ζωή σας;

Μιλάτε με έναν άνθρωπο που δεν είχε στη ζωή του ποτέ χρόνο. Είχα πάντοτε κάποιον να με τραβάει από το μανίκι. Είτε αυτό λεγόταν ΠΑΣΟΚ, είτε αυτοδιοίκηση είτε ΠΕΔ είτε ΚΕΔΚΕ είτε γυναίκες είτε η οικογένειά μου. Εγώ δεν υπήρχα. Για μένα η κατάταξη ήταν πρώτα ο άνδρας μου και τα παιδιά μου -για αυτό λέω πώς μόνο ο άνδρας μου θα μπορούσε να με ανεχτεί-δεύτερο το ΠΑΣΟΚ και η εργασία μου, που προσπαθούσαν να τα μανιπουλάρω και να τα έχω σε μια ισορροπία. Και όταν λέω ΠΑΣΟΚ εννοώ και την τοπική αυτοδιοίκηση.

Άρα δεν είχατε χρόνο να πιείτε καφέ;

Ποτέ ποτέ.

Πίνατε που και που;

Έπινα καφέ και έπινα καφέ προτού να πάω στο γραφείο, τον οποίο σταμάτησα μετά λόγω της ομοιοπαθητικής που ξεκίνησα και όπου απαγορεύονται κάποια πράγματα.

Τώρα πίνετε τσάι βλέπω.

Πίνω τσάι και το πρωί και το βράδυ.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου με τον οποίο συνδεθήκατε έπινε καφέ;

Βεβαίως.

Πάμε πολλά χρόνια πίσω: γεννημένη στο Δυτικό της Πέλλας. Πρώτες εικόνες ζωής;

Το Δυτικό είναι ένα πολύ μικρό χωριό στο οποίο εγκαταστάθηκαν οι παππούδες μου και οι γονείς μου, όταν ήρθαν από τις αλησμόνητες πατρίδες. Η λέξη «αλησμόνητες» έχει ειπωθεί από εμένα σε ένα συνέδριο για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, το οποίο διοργάνωσαν δικαστές του Συμβουλίου της Επικρατείας και όπου ήμουν και εγώ ομιλήτρια. Εκεί είπα ότι είναι πολύ ουτοπικό να μιλάμε για χαμένες πατρίδες, γιατί κάτι το οποίο ζει μέσα σου και το συζητάς δεν είναι χαμένο. Άρα, θα το πούμε αλησμόνητες πατρίδες.

Τα παιδικά χρόνια εκεί ήταν δύσκολα;

Πάρα πολύ σκληρά και πάρα πολύ δύσκολα. Όπως ίσως θα ξέρετε οι γεωργικές οικογένειες έκαναν πάρα πολλά παιδιά, εμείς ήμασταν 7 και εγώ ήμουν η έβδομη με μεγάλη διαφορά από τα αδέλφια μου.

Οι γονείς;

Οι γονείς μου ήταν αγρότες και κτηνοτρόφοι. Τα παιδιά ήταν οι εργάτες του δικού τους κλήρου και δούλευαν εκεί. Σχολείο πήγα εκεί, αλλά εγώ δεν ήμουν κατάλληλη για αυτή την εργασία γιατί ήμουν δίκην μπιάφρας, δηλαδή ήμουν πάρα πολύ αδύνατη.

Και από αυτό το σπίτι πώς αποφασίσατε να σπουδάσετε Νομική;

Εγώ είχα πάρα πολλές επιρροές από τον παππού μου, τον οποίο υπεραγαπούσα και ο οποίος ήταν πρόεδρος στο χωριό του από τις αλησμόνητες πατρίδες. Και μου έλεγε: «Σε θέλω Βενιζέλο». Πέθανε σε ηλικία 115 χρονών κυνηγώντας ένα βόδι (γελάει).

Τι εννοούσε ο παππούς σας λέγοντας «Σε θέλω Βενιζέλο»;

Θαύμαζε τον Βενιζέλο που ήταν δικηγόρος και νόμιζε ότι θα γίνω και εγώ Βενιζέλος (γελάει).

Ήταν όμως πολύ δύσκολο για μια γυναίκα να σπουδάσει τότε Νομική.

Πάρα πολύ δύσκολο. Έδωσα εξετάσεις στο γυμνάσιο των Γιαννιτσών και βγήκα και πρώτη. Γρήγορα συνειδητοποίησα ότι αν δεν σπούδαζα πρώτα πρώτα θα με πάντρευαν. Εκεί πάντα έβγαζαν τις γυναίκες με προξενιό από πολύ μικρές. Πρώτον θα με πάντρευαν και δεύτερον θα χαντακωνόμουν, γιατί θα έπαιρνα «γουρούνι στο σακί». Και εγώ ήμουνα πάρα πολύ συνειδητοποιημένη από μικρή, ήμουν αρχηγός της γειτονιάς και όπου γίνονταν κουβέντες -αυτά που τα λένε τα μπερεκέτια- πρωτοστατούσα.

Άρα και άτακτη και κοινωνικοποιημένη.

Άκουγα από μικρή τους συγγενείς μου που διαφωνούσαν και εγώ ταυτιζόμουν πάντοτε με την πρόοδο.

Συμμετείχατε και στους Λαμπράκηδες και στο ΚΚΕ, έτσι;

Ξεκίνησα από το γυμνάσιο, διαβάζοντας Λουντέμη και Σαμαράκη και γενικά διάβαζα πάρα πολύ. Μπήκα στους Λαμπράκηδες και εκεί γνώρισα και τον Θρασύβουλο τον Λαζαρίδη που ήταν ένας από τους αγαπημένους μου φίλους. Εκεί γνώρισα και τον άντρα μου που μου είπε: «Τώρα οι φίλοι σου θα είναι και δικοί μου φίλοι». Ο άντρας μου έλειπε 15 χρόνια, καθώς ήταν στη Σουηδία.

Θεσσαλονίκη από το 1965: την αγαπήσατε;

Έφτασα στη Θεσσαλονίκη του 65 και πέρασα στην ΟΠΕ, που ήταν Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες, όμως ταλαιπωρήθηκα πάρα πολύ για να τελειώσω.

Γιατί;

Θα σας πω μια ιστορία. Το όνομά μου δεν είναι Μαρία, αλλά Μαρούλα. Ακόμα και με αυτό με ταλαιπωρούσε ο γραμματέας της σχολής που με φώναζε κάθε λίγο και λιγάκι για άλλους λόγους.

Τι εννοείτε;

Αυτό το να σε φωνάζουν συνέχεια στη Γραμματεία λειτουργούσε σε ένα νέο άνθρωπο φοβιστικά. «Είσαι ολόκληρη κοπέλα και γράφεις το υποκοριστικό σου; Μαρούλα αντί Μαρία;», μου έλεγε. Αυτό ήταν όμως το βαφτιστικό μου και δεν ξέρω τι άλλους σκοπούς είχε στο μυαλό του γιατί αυτά γινόντουσαν τότε, αλλά εγώ δεν καταλάβαινα από τέτοια πράγματα. Θα πάλευα μέχρι το τέλος. Τελείωσα το 1972 και μαζί με έναν φίλο μου κατεβήκαμε στην Αθήνα. Μετά όμως ήρθε η πτώση της χούντας και εγώ δεν καταλάβαινα τίποτα. Έφτιαχνα τοπικές οργανώσεις σε όλη την Ελλάδα

Ανδρέας Παπανδρέου: η πρώτη από κοντά γνωριμία;

Να πούμε καταρχήν ότι το 1974 ήμουν από τα πρώτα άτομα που υπέγραψαν για την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Ήμασταν οι 125 που μαζευτήκαμε στο φουαγιέ του Ηλέκτρα Παλλάς, όπου και πρωτοστατούσα. Μάς έλεγαν ρομαντικούς, μάς έλεγαν παλαβούς. Όμως μέσα σε ένα διάστημα λίγων χρόνων ανατρέψαμε πολύ βαθιά κατεστημένα, τα οποία τα έζησα και εγώ. Για παράδειγμα στο Δυτικό η σοδειά του καπνού αντί να απολυθεί εμείς οι ίδιοι πληρώναμε το πετρέλαιο για να πάμε να το κάψουμε.

Ξαναγυρνάμε στον Ανδρέα.

Τον Ανδρέα τον είδα για πρώτη φορά όταν με ειδοποίησαν ότι θα πρέπει να προετοιμάσω μια συγκέντρωση στο νομό Πέλλας, γιατί θα έρθει ο Ανδρέας για να μιλήσει. Εγώ πάντα προλογούσα στις συγκεντρώσεις και τους είπα να του πείτε ότι είναι αδιανόητο να έρθει ο Ανδρέας και να μη μιλήσει στα Γιαννιτσά, που είναι μια πόλη με πολυπληθή προσφυγικό πληθυσμό, αλλά μόνο στην Έδεσσα. Την έκανε τελικά αυτή τη στάση στα Γιαννιτσά, εκεί ήταν και ο Κατσιφάρας, ο οποίος του είπε: «Πρόεδρε, αυτή είναι η Μαρία». Χάρηκε ο Ανδρέας, γιατί ήδη με είχε ακούσει, που έδινα τα συνθήματα. Αφού τελείωσε η συγκέντρωση στα Γιαννιτσά εγώ έφυγα κατευθείαν για την Έδεσσα με ένα αυτοκίνητο για να προετοιμάσουμε τη συγκέντρωση εκεί. Να φανταστείτε ότι τα Γιαννιτσά, όπου δεν ήταν προγραμματισμένο να μιλήσει, η συγκέντρωση ήταν μεγάλη, στην Έδεσσα τώρα, όπου ο κόσμος ήταν αρκετά φοβικός -μας έβλεπαν μέσα από τις γρίλιες των μπαλκονιών τους- ήμασταν πάρα πολύ λίγοι. Εγώ με τον Γιώργο τον Κύρκο προσπαθούσαμε να δώσουμε παλμό στην εκδήλωση, αλλά ο κόσμος δεν ερχόταν. Μάλιστα όταν ήρθε ο Παπανδρέου στην Έδεσσα τον καθυστερήσαμε λίγο γιατί θέλαμε να μαζευτεί και άλλος κόσμος. Τελικά ήμασταν όλοι και όλοι 300. Εγώ έλεγα συνθήματα από πάνω και όταν άρχισε να μιλάει ο Ανδρέας κατέβηκα κάτω για να δώσω παλμό.

Με τον Ανδρέα και τη Μαργαρίτα Παπανδρέου σε εκδήλωση στη Σουηδία την εποχή της χούντας

Τηλεγράφημα του ίδιου του Ανδρέα Παπανδρέου που έφτασε στο σπίτι της για τις φοιτητικές κινητοποιήσεις

Εκεί βγήκε και το σύνθημα «στις 18 σοσιαλισμός»;

Οι πρώτες εκλογές γινόντουσαν 18 Οκτωβρίου. Και ξαφνικά μου ήρθε κάτι για να τους ξεσηκώσω: «Στις 18 σοσιαλισμός». Μη σας φαίνεται παράξενο. Έχω τετράδια με τα συνθήματα. Αυτό έμεινε στην ιστορία, γιατί το επανέλαβε ο Ανδρέας και το φώναξε τελικά όλη η Ελλάδα. Και όπου πήγαινα ο Παπανδρέου αυτό το σύνθημα το λέγανε όλοι και ήτανε ένα σύνθημα χιλιοειπωμένο σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Μάλιστα μας έκαναν και κριτική γι’ αυτό. Εγώ όμως αυτό επεδίωκα. Να το πιστέψει ο κόσμος και να τον ξεσηκώσουμε. Ότι δηλαδή εδώ θα έχουμε ένα άλλο σύστημα. Όχι ότι θα έχουμε το μαγικό ραβδί να το πετύχουμε μιας κι έξω τον σοσιαλισμό. Αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι θα βάζαμε -και όπως τελικά το κάναμε- πάρα πολλές βάσεις για να ξεκινήσει ο σοσιαλισμός.

Μια και είμαστε σε αυτό το σημείο ποιος είναι τελικά ο απολογισμός του ΠΑΣΟΚ; Τι πρόσφερε στην Ελλάδα;

Πάρα πολλά πράγματα. Το πιο σημαντικό: καμία χώρα στην Ευρώπη δεν είχε εμφύλιο πόλεμο και το ΠΑΣΟΚ τακτοποίησε αυτά τα θέματα. Καταφέραμε να μη φοβάται ο καθείς, να μιλάει ανοιχτά, να διώξουμε αυτό που μου έλεγε ο πατέρας μου από μικρά παιδιά ότι και «οι τοίχοι έχουν αυτιά». Κάναμε μια ολόκληρη επανάσταση στις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις. Τι να πούμε για το συνδικαλισμό; Ήταν ο νόμος 330, όπου ο Παπανδρέου έφερε μια επανάσταση, επεκτείνοντας το πενθήμερο και σε άλλες ομάδες. Ανακήρυξε την ισότητα των δύο φύλων, έφερε τον σημαντικό νόμο 1329 για το οικογενειακό δίκαιο που ήταν ένα δίκαιο πρωτοποριακό σε όλη την Ευρώπη. Καθιερώθηκε ο πολιτικός γάμος, απενοχοποιήθηκε η μοιχεία. Θυμάστε που πήγαιναν τον κόσμο με το σεντόνια στα αστυνομικά τμήματα, όπου τότε όλοι έλεγαν ότι υποτίθεται έφταιγε μόνο η γυναίκα. Κατήργησε τις προίκες όπου θυμάστε τότε τι γινόταν. Ο Παπανδρέου δεν έκανε διάκριση. Όλες οι νομοθεσίες που έφτιαξε τότε η κυβέρνηση δεν εξυπηρετούσαν συγκεκριμένες τάξεις, αλλά όλο τον κόσμο. Για να μην ξεχάσουμε και τα ΜΟΠ, τα Ολοκληρωμένα Μεσογειακά Προγράμματα που άμβλυναν τις περιφερειακές ανισότητες. Το καταφέραμε αυτό που εκείνα τα χρόνια σχεδόν βάδιζε μαζί η Θεσσαλονίκη με την Αθήνα, τώρα είναι πάλι ξεχασμένη. Και η Θεσσαλονίκη ως πύλη των Βαλκανίων είχε φτάσει σε ένα πολύ σημαντικό επίπεδο. Για να μην ξεχάσω και το ΕΣΥ, το οποίο αποτέλεσε τομή. Ξέρετε -και το λέω επειδή είμαι από χωριό- τι πάθαιναν οι άνθρωποι όταν αρρώσταιναν; Πουλούσαν ό,τι είχαν και δεν είχαν από βόδια μέχρι αγελάδες για να πάνε στο νοσοκομείο. Θυμάμαι τη μητέρα μου που μου έστελνε και πήγαινα τυρί και γάλα και τα ανταλλάσσουμε αντί για χρήμα αγοράζοντας αυτά που θέλαμε από τον μπακάλη.

Λάθη έγιναν; Πολλοί λένε ότι έχει ευθύνες και για την κρίση.

Αυτά τα λένε αυτοί που δεν διαβάζουν

Τι αισθάνεστε όταν ακούτε τη φράση «ΠΑΣΟΚ ωραία χρόνια»;

Πολύ μεγάλη περηφάνια. Μπορεί αυτά για την κρίση κάποιοι να το λένε γενικά, αλλά εγώ τους θεωρώ αγνώμονες γιατί πραγματικά τότε η Ελλάδα έζησε καλά και είναι τεράστιο ψέμα να φορτώνουν τα ελλείμματα στον Ανδρέα Παπανδρέου, διότι ο δανεισμός των λιρών από την Αγγλία όταν απελευθερωθήκαμε τελείωσε επί Σημίτη. Πάντοτε δανειζόμασταν αλλά δανειζόμαστε με μέτρο για να εξυπηρετήσουμε τις νομοθετικές ρυθμίσεις που κάναμε, για παράδειγμα για το ΕΚΑΣ. Ο καθένας το έπαιρνε αυτό τότε και μπορούσε να κάνει ένα προγραμματισμό για την οικογένειά του.

Γλέντια την εποχή του «ΠΑΣΟΚ, ωραία χρόνια»

Και ο Γιώργος Παπανδρέου; Άλλοι λένε ότι πλήρωσε περισσότερο από ό,τι του αναλογούσε για την κρίση. Πολλοί ότι ήταν λίγο εκτός τόπου και χρόνου, όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία, άλλοι ότι ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα. Συμφωνείτε;

Τα πράγματα τα έκανε πάρα πολύ δύσκολα η προηγούμενη κυβέρνηση. Και αυτό το είπε και η επιτροπή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ανέλαβε να κάνει την έρευνα για εκείνα τα χρόνια, λέγοντας ότι την ολική ευθύνη την είχε η κυβέρνηση του Καραμανλή.

Ο Γιώργος Παπανδρέου;

Ο Γιώργος πλήρωσε χωρίς να έχει καμία ευθύνη και ανέλαβε πρωθυπουργός σε μια στιγμή για να μην κατέβουν τα κεπέγκια που λέγαμε και στο χωριό και πτωχεύσει η χώρα. Δεν ξέρουν αυτοί που λένε τι σημαίνει να κηρυχθείς φτωχός και να κηρυχθεί η χώρα φτωχή. Με αυτά που προσπάθησε να κάνει ο Γιώργος όπως βγήκε η Ιρλανδία και η Πορτογαλία θα μπορούσαμε να βγούμε και εμείς. Αλλά δυστυχώς η Ελλάδα έχει αυτό το τραγικό: οι πολιτικοί να μην μπορούν να συνεννοηθούν. Όταν τους είπε «ελάτε και καθίστε να τα βρούμε» δεν ήρθαν. Αν για παράδειγμα -και εγώ του τον είχα ρωτήσει- πήγαινε για εκλογές δεν υπήρχε χρόνος. Γιατί για τις εκλογές χρειάζεσαι ένα δίμηνο μέχρι τη διεξαγωγή τους. Ήδη τον Μάιο δεν υπήρχαν οι μισθοί του Μαΐου. Για σκεφτείτε να περιμένεις το μισθό σου και να μην έρχεται. Τι ταραχή θα δημιουργούσε. Ο Γιώργος έκανε τομές, όπως η διαύγεια, που την οφείλουμε σε αυτόν. Πρώτα όλα γινόντουσαν εν κρυπτώ και παραβύστω. Υποχρεωτικά άλλαξε όλο αυτό και ό,τι ξοδεύεις και όποια υπηρεσία και αν είσαι θα πρέπει να το αναρτάς και να το αιτιολογήσεις.

Σε συνεδρίαση της ΚΕ τουτ ΠΑΣΟΚ το 2010, στο βήμα ο Γιώργος Παπανδρέου

Συνομιλία με τον Γιώργο Παπανδρέου κστά τη διάρκεια κομματικής συνεδρίασης

Πίσω από τον Γιώργο Παπανδρέου, ενώ διακρίνονται ακόμη ο Νίκος Αθανασάκης και ο Χρήστος Παπουτσής

Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 50 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Τον απολογισμό τον κάνατε. Τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα; Πρέπει να κοιτάξει δεξιά ή αριστερά;

Δεν είμαι αυτή που θα πω να κοιτάξει το ΠΑΣΟΚ δεξιά ή αριστερά. Πρέπει να κοιτάξουμε το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, ποιο είναι αυτό και να προχωρήσουμε σε αυτό που πάντα έκανε το κόμμα. Να δεις τους συμμάχους που έχεις στην κοινωνία. Γιατί αν δεν έχεις σύμμαχο στην κοινωνία δεν μπορείς να εφαρμόσεις το πρόγραμμά σου. Το πρόγραμμά σου πρέπει να γίνει αντιληπτό από την κοινωνία, να το καταλάβει και να το διοχετεύσει -όπως κάναμε το 1974- σε όλες τις τάξεις. Θα πρέπει να γίνει ένα κοινωνικό κίνημα και αυτό να εκφραστεί πολιτικά.

Άρα, πάμε σαν το 1974;

Ποιος είναι ο άλλος ο τρόπος; Εγώ δεν ξέρω άλλον τρόπο. Πάντοτε έτσι ήταν. Λες το πρόγραμμά σου, το οποίο ασπάζεται μέρος της κοινωνίας, αυτό πολλαπλασιάζεται στη συνέχεια και φτάνει να γίνει πολιτική δύναμη.

Με την αείμνηστη Φώφη Γεννηματά

Με τον Χάρη Καστανίδη

Τον Οκτώβριο έπονται οι νέες εκλογές για την προεδρεία του κόμματος με 7 υποψήφιους. Ποιο είναι το στοίχημα;

Εγώ πιστεύω στη μεγάλη συμμετοχή. Λέω ότι δεν μπορεί ο λαός να παραπονιέται όταν έχει το μαχαίρι που είναι η ψήφος του, αλλά να αδιαφορεί και να μην το χρησιμοποιεί. Έχουμε πολύ μεγάλη αποχή και αυτή η αδιαφορία του Έλληνα την οποία πληρώνει και αρχίζει και διαμαρτύρεται μετά τη συγκρότηση της κυβέρνησης πρέπει να αλλάξει. Πληρώνει τα επίχειρα των επιλογών και των πράξεών του. Άρα, μεγαλύτερη συμμετοχή παντού. Αυτό είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας.

Ως αντιδήμαρχος κοινωνικής πολιτικής στο δήμο Καλαμαριάς

Κατάθεση στεφανιού σε εκδήλωση του δήμου Καλαμαριάς

Σε εκδήλωση της ΚΕΔΚΕ ως ομιλήτρια

Θα σας ρωτήσω και για την Καλαμαριά: Πως βλέπετε τη νέα δημοτική αρχή με τη Χρύσα Αράπογλου;

Η Χρύσα Αράπογλου ήταν και δική μου επιλογή. Χαίρομαι πάρα πολύ για την εκλογή της, είναι ένας άνθρωπος πάρα πολύ σοβαρός, ένα πολιτικό πρόσωπο το οποίο έχει λόγο και ξέρει να ισορροπεί λόγο και έργο. Χαίρομαι κάθε φορά που διαβάζω αναρτήσεις της Χρύσας, γιατί πρώτα από όλα χειρίζεται άριστα την ελληνική γλώσσα. Δεν μπορεί να είναι κάποιος βουλευτής ή δήμαρχος και να βιάζει την ελληνική γλώσσα. Ακόμη έχει ευαισθησίες, τις οποίες αποτυπώνει παντού και πιστεύω ότι θα πάει πάρα πολύ καλά. Δεν ήταν τυχερή όμως η Χρύσα γιατί από μικρή ήταν πολιτικό ζώο -με την αριστοτελική έννοια του όρου- προχωρημένης αντίληψης.

Γιατί;

Συγκρίνω τη δημοτική ομάδα που έχει με παλαιότερες εποχές. Όπως επί Λαζαρίδη, όταν όλοι τους ήταν πολιτικά ζώα. Πρέπει να ζοριστεί πάρα πολύ. Αυτό όμως είναι ένα γενικό πρόβλημα όλου του πολιτικού συστήματος. Μπορεί και αυτοί να λένε για εμάς τους παλιότερους ότι ήμασταν οι παράξενοι, που δεν ξέραμε να ζήσουμε και να δίνουν σημασία σε άλλα πράγματα. Εμείς τότε ήμασταν στρατευμένοι, όλοι αυτοί που έζησαν και εργάστηκαν δίπλα στο Λαζαρίδη και ακόμη και στον Χριστόδουλο. Και στο Μπακογλίδη δίπλα υπήρχαν τέτοια άτομα. Και μιλάτε με έναν άνθρωπο που υπηρέτησε και τους τρεις δημάρχους Καλαμαριάς. Και κάνοντας σύγκριση βλέπω ότι απομειώνεται αυτή η αντίληψη του στρατευμένου.

Πάμε στην ιδιώτη Μαρία Παυλίδου.

Έχω δύο παιδιά.

Ο άντρας σας έχει φύγει ήδη από τη ζωή.

Έφυγε το 2016. Ο άντρας μου ήταν οικονομολόγος και είχε σπουδάσει στη Σουηδία. Ήταν ένας πολίτης όλου του κόσμου, έφυγε στη Γερμανία, πήγε στην Αμερική, ξεκίνησε να σπουδάζει θέατρο στη σχολή Καλών Τεχνών, αλλά έπρεπε να διακόψει για να γυρίσει στην Ελλάδα και να κάνει το στρατό του. Μετά έφυγε στη Σουηδία, εκεί έζησε 15 χρόνια και δεν μπορούσε να επιστρέψει γιατί τον πρόλαβε η χούντα και γύρισε πίσω αμέσως μετά τις εκλογές του 74. Τα αποτελέσματα των εκλογών τα άκουσε στη Βιέννη από το ραδιόφωνο. Εγώ τον γνώρισα στην τοπική οργάνωση της Αγίας Τριάδας του ΠΑΣΟΚ.

Γνωριμία ΠΑΣΟΚ, δηλαδή.

Ναι, ναι, ναι. Με είχαν στείλει να δω αυτόν τον περίφημο Τζίμη, να δω πώς είναι, πώς σκέφτεται, τι κάνει και πώς ενεργεί, ήταν πάρα πολύ καλός στα οργανωτικά γιατί με αυτό ασχολούνταν χρόνια, ήξερε να οργανώνει.

Από επίσκεψη του Ανδρέα Παπανδρέου την εποχή της δικτατορίας στη Σουηδία, όπου διακρίνεται ο άνδρας της Δημήτρης Βασιλειάδης (όρθιος δεύτερος απο δεξιά) και η Μαργαρίτα Παπανδρέου

Συνάντηση της Σύλβας Ακρίτα με τον άνδρα της Μαρίας Παυλίδου, Δημήτρη Βασιλειάδη .όταν ήταν νομάρχης Πιερίας

Τα παιδιά;

Κάναμε δύο παιδιά, η Ελπίδα και ο Νίκος. Και οι δύο σπούδασαν δικηγόροι. Ο Νίκος τελείωσε τη Νομική Θεσσαλονίκης και η Ελπίδα τελείωσε τη Σορβόννη στο Παρίσι.

ΠΑΣΟΚ και τα δύο;

Να σας πω κάτι: εγώ τα παιδιά μου δεν τα επηρέασα. Αλλά έβλεπαν τη ζωή μου, τους εξήγησα γιατί ήμουν έτσι και το αποδέχτηκαν, όπως ακριβώς αποδέχτηκαν και τη ζωή του πατέρα τους. Ο παππούς τους εκ πατρός ήταν καπνεργάτης, οπότε έβλεπαν τι υπήρχε στην οικογένεια. Ο γιος μου εκλέχτηκε φέτος στις 26 Ιουνίου καθηγητής πανεπιστημίου στην έδρα του Ποινικού Δικαίου στην Κομοτηνή. Η Ελπίδα έχει δική της εργασία και ασχολείται με τη στρατηγική των επιχειρήσεων.

Αν σας έλεγα να μου πείτε το μότο ζωής σας ποιο θα μου λέγατε;

Το μόνο που δεν έκανα ήταν τα ταξίδια. Αν ξαναζούσα ακριβώς την ίδια ζωή θα έκανα. Το μόνο που λυπάμαι είναι ότι δεν έκανα ταξίδια, γιατί έβλεπα τον άντρα μου που ήταν πολυταξιδεμένος. Όλα τα άλλα θα τα έκανα με τον ίδιο τρόπο. Θα ήμουν συνεπής και υπεύθυνη. Αυτό που έμαθα στα παιδιά μου είναι να κοιτάζουν τον εαυτό τους. Έκαστος των ανθρώπων δύο πυράς -τα σακίδια, δηλαδή- φέρει, η μεν έμπροσθεν η δε όπισθεν. Να κοιτούν δηλαδή, τη δικιά τους καμπούρα και όχι των άλλων.

Για το τέλος η ευχή σας για το ΠΑΣΟΚ ποια είναι;

Εύχομαι το ΠΑΣΟΚ να έχει όχι μόνο παρόν, αλλά και μέλλον. Και για πάρα πολλά χρόνια. θα ήθελα να διαφεντέψει στην πολιτική ζωή του τόπου μας.