Μυστικά πολλά για τον καθημερινό «πρωινό καφέ» στο Μέγαρο Μαξίμου δε μου αποκάλυψε, αλλά η συζήτηση με τον παλιό δημοσιογράφο και από το 2019 διευθυντή του Γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού Δημήτρη Τσιόδρα είχε πολλά ωραία. 

Στο δικό μας «πρωινό καφέ» στη Θεσσαλονίκη ο στενός συνεργάτης του Κυριάκου Μητσοτάκη αναπόλησε τα παιδικά χρόνια στη Μάναρη Αρκαδίας (τότε που ρεύμα και ψυγείο δεν υπήρχαν), θυμήθηκε τα δύσκολα χρόνια του Γυμνασίου και του Λυκείου στην Τρίπολη (έμενε μόνος του όλη την εβδομάδα και το Σαββατοκύριακο επέστρεφε στο χωριό), την μπάλα που έπαιζε (μεσοεπιθετικός, κάτι σαν 8άρι), την έντονη και πολιτικοποιημένη περίοδο ως φοιτητής στο Πολιτικό της Νομικής, τα χρόνια της δημοσιογραφίας, αλλά και την κρίση που επακολούθησε. 

Φυσικά μιλήσαμε και για τα σημερινά: τη δουλειά του ως διευθυντής του Γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού, την πρώτη του συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τα χρόνια στο Μέγαρο Μαξίμου, στα οποία δίνει χωρίς δεύτερη κουβέντα τον τίτλο «διαρκής διαχείριση κρίσεων». Είπαμε και για τα μελλούμενα: το βιβλίο που θα εκδώσει με θέμα την ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά και το ενδεχόμενο να τον δούμε ως υποψήφιο ευρωβουλευτή με τη ΝΔ στις εκλογές του Ιουνίου.

-Υπάρχει πρωινός καφές;

Ξυπνάω νωρίς. Κατά τις εφτά παρά. Και όσο και αν φαίνεται παράξενο ο καφές έρχεται μετά από τις πρωινές συσκέψεις. Με το που θα ξυπνήσω πίνω τσάι.

-Στο σπίτι το τσάι;

Στο σπίτι. Δεν μπορώ να ξεκινήσω χωρίς να πιώ κάτι. Στη συνέχεια και μετά από κάποιες συσκέψεις θα πιώ τον πρωινό καφέ, ο οποίος είναι καπουτσίνο σκέτος.

-Μετά από το τσάι στο σπίτι έρχεται ο λεγόμενος «πρωινός καφές» στο Μέγαρο Μαξίμου. Τι ώρα;

Στις 8.30.

Είναι συχνός;

Είναι καθημερινός. Και εκεί σερβίρεται σε κάποιους καφές, κάποιοι άλλοι πάλι -όπως εγώ- προτιμάμε αφού τελειώσει ο «πρωινός καφές» να πιούμε με την ησυχία μας το καφεδάκι μας.

-Ο πρωθυπουργός τι πίνει;

Εσπρέσο.

-Είναι ανοικτός σε αυτά που ακούει. Γιατί εκεί πέφτουν όλες οι προτάσεις και όλες οι ιδέες.

Ασφαλώς. Δεν έχει νόημα όταν γίνεται μια ανοικτή συζήτηση να ακούς μια άποψη με την οποία συμφωνούν όλοι. Ο καθένας έχει όχι μόνο τη δυνατότητα, αλλά θα έλεγα και την ευθύνη να πει την άποψή του, όποια και αν είναι αυτή. Κάποιες φορές γίνεται δεκτή, πολλές φορές τρως άκυρο (χαμογελάει). Αλλά έτσι γίνεται. 

Προφανώς σε μια συζήτηση υπάρχουν πολλές απόψεις σε σχέση με ζητήματα της τρέχουσας επικαιρότητας. Και βέβαια δεν είναι ο «πρωινός καφές» ή εμείς που αποφασίζουμε, οι αποφάσεις λαμβάνονται όπως προβλέπεται άλλωστε ή από τον πρωθυπουργό ή από το υπουργικό συμβούλιο.

-Ο πρωθυπουργός είναι καθημερινά εκεί;

Ναι, σαφώς. Σε καθημερινή βάση.

-Θα σας πάω πολλά χρόνια πίσω. Γεννηθήκατε στο Μάναρη Αρκαδίας το 1959. Ένα ορεινό χωριό που όπως διάβασα στην τελευταία απογραφή έχει καταγραμμένους 58 κατοίκους.

Δυστυχώς πλέον έχει πολύ λιγότερους. Όταν γεννήθηκα και στη συνέχεια όσο πήγαινα στο δημοτικό είχε περίπου 300 μόνιμους κατοίκους. Μετά η περιοχή άρχισε να φθίνει πάρα πολύ γρήγορα. Ύστερα από μια δεκαετία ήταν 200 οι κάτοικοι. Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι είναι γύρω στους 15, μεγάλης ηλικίας. Γιατί όλες οι γενιές, όπως και η δική μου, έφυγαν. Φύγαμε γιατί δεν είχαμε κάτι να κάνουμε εκεί. Η ζωή ήταν παρά πολύ δύσκολη και για τους γονείς μας.

-Τι δουλειά έκαναν;

Ο πατέρας μου ήταν εργάτης στο σιδηρόδρομο και η μητέρα μου αγρότισσα.

-Πολιτικοποιημένοι άνθρωποι;

Όχι έντονα. Ασχολούνταν βέβαια, αλλά δε θα έλεγα ότι στο σπίτι γίνονταν έντονες πολιτικές συζητήσεις.

-Αδέλφια είχατε;

Έχω έναν αδελφό, ο οποίος ζει στην Αθήνα.

-Όταν λέμε σήμερα Μάναρη, τι σας έρχεται στο μυαλό;

Μεγάλωσα σε ιδιαίτερες συνθήκες. Τελείωσα το δημοτικό χωρίς στο χωριό να έχουμε ρεύμα. Με λάμπες πετρελαίου. Χωρίς ψυγείο, τηλεόραση κι όλα αυτά. Θεωρώ ότι έχω ζήσει μια ζωή παραπάνω και είναι κάτι που το λέω συχνά και αισθάνομαι τυχερός γι’ αυτό, γιατί έχω ζήσει κατά κάποιον τρόπο την προβιομηχανική εποχή.

-Τι εννοείτε;

Εννοώ ότι τα περισσότερα προϊόντα που καταναλώναμε τότε ήταν προϊόντα που παράγονταν εκεί. Αυτό που λέμε σήμερα, το να τρώμε μια φορά την εβδομάδα κρέας ή να τρώμε πολλά χόρτα και όσπρια, ήταν τότε το καθημερινό μας διατροφολόγιο. Όχι μόνο για τη δική μου οικογένεια, αλλά για όλους γύρω μας. Δεν έτρωγες ντομάτες το χειμώνα, αλλά μόνο το καλοκαίρι όταν ήταν η εποχή της. 

Τα φρούτα ήταν επίσης εποχικά. Δεν υπήρχε ψυγείο να συντηρείς τα πράγματα. Ως εκ τούτου αυτό που είχες για να καταναλώσεις, όπως το κρέας, το αποθήκευες σε λίπος, το λεγόμενο παστό, γιατί εμείς στην ορεινή Αρκαδία είχαμε περί πολλού το χοιρινό. Γι΄ αυτό λέω προβιομηχανικά χρόνια. 

Επίσης οι παραδόσεις ήταν παρούσες και καταλάβαινες και τις εποχές. Όχι μόνο λόγω κλίματος αλλά και εξαιτίας των εργασιών που έπρεπε να γίνουν. Δηλαδή, το πότε έσπερνες, πότε θέριζες, πότε όργωνες ή πότε ασχολούνταν ο κόσμος με τα αμπέλια. Ακόμη πολύ έντονα ήταν τότε τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις στα χωριά.

-Δηλαδή;

Οι γάμοι, οι αρραβώνες, οι κηδείες είχαν ένα τελετουργικό. Από το πως έμπαινε κάποιος στο σπίτι όταν αρραβωνιάζονταν ή επρόκειτο να παντρευτεί.

-Θα τη λέγατε δύσκολη εποχή ή μήπως την νοσταλγείτε ελαφρώς;

Πάντα νοσταλγείς τα παιδικά σου χρόνια. Η δυσκολία έχει πολλές φορές να κάνει και με τη σύγκριση. Θεωρούσαμε τότε ότι έτσι ήταν η ζωή. Είχες γεννηθεί έτσι, μεγάλωνες με αυτόν το τρόπο και έβλεπες γύρω σου ότι έτσι είναι. Πάντα βέβαια-κατά τα ψέματα- ήθελες να κάνεις κάτι άλλο. 

Να ζήσεις σε μια μεγάλη πόλη, να ταξιδέψεις να γνωρίσεις τον κόσμο, να κάνεις πραγματικά κάτι άλλο. Να μην κάνεις τη σκληρή ζωή που έκαναν οι γονείς σου και αυτό ήταν ένα κίνητρο πολύ σημαντικό. Οπότε το δίλλημα ποιο ήταν; Ή μένεις και κάνεις ό,τι οι υπόλοιποι που δεν το έκανε σχεδόν κανένα παιδί της ηλικίας μου ή πας να «μάθεις γράμματα» όπως έλεγαν τότε για να κάνεις κάποια πράγματα παραπάνω;

-Εσείς από μικρός τι θέλατε να γίνετε;

Όσο και αν σας φαίνεται παράξενο από μικρός ήθελα να γίνω δημοσιογράφος.

-Πως αυτό;

Μου άρεσε να γράφω και μου άρεσε να διαβάζω πάρα πολύ, ενώ ήθελα πολύ να ταξιδεύω. Θεωρούσα λοιπόν, ότι η δημοσιογραφία δίνει τη δυνατότητα και να γράφεις και να εκφράζεσαι, αλλά και να ψάχνεις διάφορα πράγματα και να μπορείς να γνωρίζεις ανθρώπους. Επειδή το χωριό είναι περίκλειστο από βουνά ήθελα πάντα να ξέρω και να μάθω τι γίνεται πίσω από εκεί (γελάει).

-Όλα αυτά χωρίς εφημερίδες στο χωριό;

Φυσικά χωρίς. Έφθαναν κατά καιρούς, κάποιες εφημερίδες και κάποια περιοδικά, υπήρχε βιβλιοθήκη και μετά βεβαίως στο γυμνάσιο που πήγα στην Τρίπολη μπορούσαμε να βρούμε εφημερίδες.

-Πήγατε γυμνάσιο στην Τρίπολη. Πως ήταν εκείνα τα χρόνια;

Ιδιαίτερα. Φανταστείτε ότι μάς νοίκιαζαν στην Τρίπολη ένα δωμάτιο οι δικοί μας, όπως έκαναν οι γονείς όλων των παιδιών του χωριού. Πηγαίναμε τη Δευτέρα και γυρνούσαμε στο χωριό το Σάββατο το μεσημέρι, γιατί τότε είχαμε και το Σάββατο το πρωί σχολείο και ξαναφεύγαμε τη Δευτέρα πρωί με το λεωφορείο. Αυτό το λεωφορείο μάζευε όλα τα παιδιά από 4 χωριά γύρω γύρω που φοιτούσαν στο σχολείο της Τρίπολης.

-Καλός μαθητής;

Καλός μαθητής.

Της θεωρητικής κατεύθυνσης;

Μου άρεσε πάρα πολύ η ιστορία και βέβαια η έκθεση. Και η αριθμητική στο δημοτικό. Μετά ακολούθησα κλασσική κατεύθυνση. Εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχαν σχολές δημοσιογραφίας ανώτατου επιπέδου και έτσι έπρεπε να πας ή Πολιτικό της Νομικής ή Πάντειο για να γίνεις δημοσιογράφος. 

Εγώ φοίτησα στο πρώτο. Τα μαθητικά χρόνια δεν ήταν εύκολα. Γιατί όταν είσαι ένα παιδί 13 χρονών και είσαι μόνος είναι σίγουρα δύσκολα. Και αυτό ίσχυε για όλους εμάς εκείνα τα χρόνια. Μεγαλώνεις νωρίς και ό,τι σου τύχει πρέπει να το διαχειριστείς μόνος σου. Δεν έχεις τον πατέρα σου να σε βοηθήσει. Γυρίζεις από το σχολείο και δε βρίσκεις ένα πιάτο φαΐ να σε περιμένει στο τραπέζι, αλλά πρέπει να το φροντίσεις εσύ. Ήταν συνθήκες ζωής που σε κάνουν πιο αυτόνομο.

-Μπάλα παίζατε εκείνα τα χρόνια;

Ε, εννοείται.

-Τι θέση; Εξτρέμ;

Όχι, 8άρι πιο πολύ. Επιθετικοαμυντικός μέσος, δηλαδή (χαμογελάει). Μπάλα φυσικά. Πολλές φορές σε βάρος του διαβάσματος (γελάει).

-Δεν υπήρχε και ο Αστέρας Τρίπολης τότε, έτσι;

Ο Αστέρας τότε ήταν μια ασήμαντη ομάδα. Η μεγάλη ομάδα της Τρίπολης τότε ήταν ο Παναρκαδικός. Για τον Αστέρα απλά ξέραμε ότι σε μια γειτονιά υπάρχει και ο Αστέρας, που έγινε μεγάλη ομάδα με τη νέα ιδιοκτησία του Δημήτρη Μπάκου, Αρκάδα από τις Κολλίνες .

-Τα φοιτητικά χρόνια της Αθήνας όπου σπουδάσατε στο Πολιτικό της Νομικής πως ήταν;

Το καλό ήταν ότι είχαν περάσει αρκετά παιδιά από το λύκειο της Τρίπολης στην Αθήνα και οι περισσότεροι ή στο Πολιτικό της Νομικής ή στο Νομικό. Ήμασταν 5 κολλητοί φίλοι που περάσαμε όλοι στην Αθήνα. Τότε μαθαίναμε τα αποτελέσματα των εισαγωγικών από το ραδιόφωνο όπου ανακοινώνονταν τα ονόματα.

 Περιμέναμε να πει το ραδιόφωνο μέχρι και τον τελευταίο και όταν περάσαμε όλοι κάναμε ένα γλέντι στην Τρίπολη. Μετά λέμε Αθήνα και δίνουμε ραντεβού. Πού λέτε;

-Που;

Στου Μπακάκου, στην Ομόνοια. Αυτό το φαρμακείο ήταν σημείο συνάντησης όλων των επαρχιωτών της Αθήνας. Μάθαμε στη συνέχεια που πέφτει η Νομική και ξεκινήσαμε τη φοιτητική ζωή.

Ως φοιτητής με μουστάκι, σε ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη

-Το πρώτο φοιτητικό σπίτι;

Έμενα σε έναν θείο μου στο Παγκράτι. Από τότε μένω στο Παγκράτι, όχι στου θείου μου βέβαια (γελάει).

-Ήταν πολιτικοποιημένες εποχές. Καλό ή κακό τελικά το ισοζύγιο της μεταπολιτευτικής υπερπολιτικοποίησης των πανεπιστημίων;

Είχε θετικά αλλά και πολλά αρνητικά. Όταν η πολιτικοποίηση γίνεται ιδεολογική αγκύλωση, λειτουργεί αρνητικά. Ήταν τα πρώτα χρόνια μετά τη δικτατορία, εποχές έντονης πολιτικοποίησης. Εκείνα τα χρόνια η διάθεσή όλων ήταν να φτιαχθεί κάτι καλύτερο από αυτό που βλέπουμε. «Να αλλάξουμε τον κόσμο». 

 Όσο περνούν τα χρόνια βέβαια βλέπαμε ότι δεν μπορεί να φτιαχθεί ο επίγειος παράδεισος που επιζητούσαμε και ότι αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να βελτιώσεις τη ζωή των ανθρώπων «εδώ και τώρα». Μπορεί βέβαια να μείνεις σε κάποιες αγκυλώσεις και να μην εξελιχθείς, όπως έκανε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της γενιάς μας το οποίο συνεχίζει να βλέπει τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο με τότε παρά το γεγονός ότι ο κόσμος έχει αλλάξει άρδην από τότε μέχρι σήμερα. Και αυτό λειτουργεί ανασταλτικά για να προχωρήσουν κάποια πράγματα στη χώρα μας.

-Εκείνη την εποχή η ματιά σας ήταν αριστερή; Μέλος της ΚΝΕ, έτσι;

Ναι, ήμουν πρόεδρος στο σύλλογο των φοιτητών του Πολιτικού. Όπως σάς είπα σε εποχές έντονης πολιτικοποίησης, πιστεύαμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Όλα αυτά βέβαια όσο περνούν τα χρόνια καταλαβαίνεις ότι δεν ισχύουν και είχαν αλλάξει αρκετά πριν από το 1989. Όπως σάς είπα, αφού πέρασαν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, στη συνέχεια καταλάβαμε ότι πρέπει να κάνεις ό,τι μπορείς για να γίνει καλύτερη η ζωή των ανθρώπων σήμερα και όχι πιστεύοντας σε υποτιθέμενους επίγειους παραδείσους.

-Κάνατε μεταπτυχιακά στο Fletcher Scholl of Law and Diplomacy στην Αμερική. Mε τι σκοπό;

Θεώρησα ότι πρέπει να κάνω κάτι που θα μου δώσει μια πιο συγκροτημένη οπτική στον τομέα των διεθνών σχέσεων. Θεωρώ προνόμιο για κάποιον που ασχολείται με το χώρο της δημοσιογραφίας να έχει μια πιο πλατιά ματιά. Ακόμη και σήμερα που είμαι 64 χρονών με ενδιαφέρει να μαθαίνω συνεχώς.

 Εκτός από το Fletcher είχα πάει ένα δίμηνο στο Columbia της Νέας Υόρκης για να κάνω Κοινωνιολογία των Μέσων Επικοινωνίας, γιατί μου αρέσει να βλέπω διαφορετικά πράγματα, μια διαφορετική οπτική, να έρχομαι σε επαφή με ανθρώπους οι οποίοι ασχολούνται ενεργά στο χώρο των ιδεών. Θεώρησα λοιπόν, ότι το να έχω ένα μεταπτυχιακό στις διεθνείς σχέσεις είναι κάτι σημαντικό. Όχι από την άποψη του να έχεις κάποιο τίτλο, αλλά ως συγκρότηση δική μου Και θεωρώ ότι με βοήθησε πάρα πολύ.

-Πρώτος σοβαρός επαγγελματικός σταθμός ήταν η συνεργασία με τον Flash, έτσι;

Πρώτος σταθμός ήταν η εφημερίδα Επικαιρότητα και στη συνέχει ο Flash.

-Σας άκουγα το πρωί στην εκπομπή των Λυριτζή-Οικονόμου και μετά στο Φοίβο Καρζή.

Ο Flash στην αρχή και μετά η Ελευθεροτυπία για πολλά χρόνια και μέχρι που έκλεισε το 2012.

Σε συνάντηση με τον Μπιλ Γκέιτς

-Kάνατε και ραδιόφωνο και εφημερίδα στην Ελευθεροτυπία και τηλεόραση στο MEGA και στον ΣΚΑΪ. Πού κτυπά η επαγγελματική σας καρδιά;

Εμένα μου άρεσε πάντοτε η εφημερίδα. Η τηλεόραση είναι πιο πολύ εικόνα, δεν είναι τόσο λόγος όσο θα ήθελες, γιατί υπάρχει αυτό που λέμε ο τηλεοπτικός χρόνος που είναι συντετμημένος. Για να αναπτύξεις μία σκέψη χρειάζεται παραπάνω χρόνος.

Η εφημερίδα πρώτον σου δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξεις τη σκέψη σου πιο εύκολα και δεύτερον σου δίνει και τον χρόνο. Στο ραδιόφωνο όταν συμβεί κάτι μπορεί να βγεις και να το πεις, στην τηλεόραση πρέπει να έχεις την εικόνα άμεσα. Στην εφημερίδα είχες την πολυτέλεια να ψάξεις το θέμα και να δώσεις μια άλλη πτυχή, αφού μιλήσεις με κάποιους ανθρώπους. Στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση πρέπει άμεσα να βγεις και να πεις την είδηση. Στην εφημερίδα αυτό που θα παρουσιάσεις στο τέλος μπορεί να είναι ένα αποτέλεσμα που θα δίνει μια πιο πλήρη ματιά.

-Το ίντερνετ πώς το κρίνετε;

Είναι ένα μέσο που μας βοηθά πάρα πολύ στη δουλειά μας. Στα παλιά χρόνια μια πληροφορία για την ψάξεις έπρεπε να κάνεις ένα σωρό τηλέφωνα, ενώ τώρα με ένα κλικ τη βρίσκεις. 

Το ζήτημα είναι να μπορείς να διαλέξεις ποιο είναι το σωστό από αυτά τα οποία κυκλοφορούν. Και εκεί τίθεται ένα ζήτημα διαμόρφωσης κριτηρίων. Το ίντερνετ είναι ό,τι θέλεις. Είναι το σάιτ το οποίο θα γράφει υπερβολές και θα αναπαράγει συνωμοσιολογικές θεωρίες, αλλά είναι και πολύ σοβαρά άρθρα, τα οποία μπορείς να διαβάσεις και να ανοίξεις το μυαλό σου και να δεις κάποια πράγματα που δεν έχεις δει.

-Αν ξεκινούσατε ξανά σήμερα τη δημοσιογραφική σας πορεία με τι θα καταπιανόσασταν;

Σήμερα δυστυχώς οι εφημερίδες δεν είναι τα μέσα με τη μεγάλη κυκλοφορία και την αντίστοιχη επιρροή, αλλά παρόλα αυτά θα ξεκινούσα και πάλι από την εφημερίδα.

-Κάνετε στη συνέχεια ένα μεγάλο βήμα και «περάσατε τον Ρουβίκωνα» συνεργαζόμενος με τον Λουκά Παπαδήμο: εκεί διατελέσατε διευθυντής του Γραφείου Τύπου επί πρωθυπουργίας του το 2011. Ένας πολύ ήρεμος άνθρωπος σε μια πολύ ταραγμένη εποχή. Τι σκέψεις υπάρχουν για εκείνη την περίοδο;

Να δούμε λίγο την εποχή. Είναι τα χρόνια που έχουμε το πρώτο μνημόνιο και έχουμε μεγάλη κρίση στον Τύπο με την Ελευθεροτυπία ουσιαστικά να κλείνει. 

Εγώ πίστευα ότι η χώρα πρέπει να μείνει σε ευρωπαϊκή τροχιά. Τότε έμπαιναν πάρα πολλά ζητήματα: Από το που θα πάμε ως χώρα, το τι θα κάνουμε και το πως πρέπει να αλλάξουμε κάποια πράγματα, με διάφορους να «σκιζουν τα μνημόνια με ένα νόμο κι ένα άρθρο», πράγματα τα οποία σίγουρα θυμόμαστε. Πίστευα λοιπόν, ότι ήταν μια μάχη της δικής μας γενιάς προκειμένου να μείνει η χώρα σε ευρωπαϊκή τροχιά. 

Το ρεύμα τότε δεν ήταν υπέρ του να πάρουμε βοήθεια ή να εφαρμοστούν κάποια μέτρα. Ασχέτως αν η συνταγή ήταν σωστή ή κάποια πράγματα έπρεπε να γίνουν διαφορετικά, όπως το πιστεύω και εγώ ή όπως έλεγε η κριτική από διάφορες πλευρές εκείνη την περίοδο. Όμως άλλο αυτό και άλλο να είσαι στο απέναντι στρατόπεδο που έλεγε ότι θα βρούμε λεφτά στην Κίνα ή στη Ρωσία ή δεν ξέρω εγώ που αλλού. Θεωρούσα λοιπόν, ότι ήταν ένας πόλεμος που πρέπει να δώσουμε. Ήταν μια μάχη που θεωρώ ότι ήμουν στη σωστή πλευρά. Ήταν ο πόλεμος της γενιάς μας προκειμένου η χώρα να μείνει σε ευρωπαϊκή τροχιά.

-Ήταν κρίσιμος ο ρόλος του Λουκά Παπαδήμου σε εκείνη τη φάση;

Έπρεπε να βρεθεί ένα πρόσωπο το οποίο δεν θα ήταν από κάποιο κόμμα είτε της ΝΔ είτε του ΠΑΣΟΚ είτε του ΛΑΟΣ, που ήταν στην προηγούμενη κυβέρνηση. 

Ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να διαπραγματευτεί το δεύτερο πρόγραμμα και το κούρεμα του χρέους, που να ξέρει. Ήταν ένας άνθρωπος που εκτός των άλλων είχε πάρα πολύ καλές σχέσεις με ευρωπαίους παράγοντες, όπως πχ με τον Μάριο Ντράγκι και συνέβαλε σημαντικά στο να ξεπεράσει η χώρα μια πολύ δύσκολη φάση και ο οποίος στη συνέχεια δεν είχε καμία πρόθεση να αναμειχθεί στα πολιτικά.

-Με αυτήν την εμπειρία αλλά και την ενεργή συμμετοχή σε αυτή τη δύσκολη φάση ζήσατε σίγουρα τις δύσκολες εποχές του 2015 αλλά γνωρίζετε και το τί προηγήθηκε. Τι έκανε τελικά λάθος η χώρα και έφτασε στο χείλος του γκρεμού; Μεγάλο το ερώτημα αλλά θέλω να το θέσω.

Θα σάς πάω πολύ πίσω. Έχω γράψει ένα βιβλίο το 2017 σχετικά με τα ευρωπαϊκά και γράφω και ένα δεύτερο το οποίο θα εκδοθεί τον Γενάρη σχετικά με την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Δεν υπάρχει μια απλή εξήγηση και όσοι προσπαθούν να πουν ότι είναι θέμα μόνο δημοσιονομικό κάνουν λάθος. 

Το λέω γιατί; Το ευρώ είναι ένα νόμισμα το οποίο δημιουργήθηκε ύστερα από παρά πολλές εσωτερικές συγκρούσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με δύο σχολές να είναι απέναντι. Η γερμανική που έλεγε από τη δεκαετία του 60 κιόλας ότι πρώτα πρέπει να υπάρχει η σύγκλιση των οικονομιών και μετά να έχουμε ενιαίο νόμισμα και η γαλλική που έλεγε ότι το νόμισμα μπορεί να λειτουργήσει ως όχημα προκειμένου να υπάρχει σύγκλιση των οικονομιών. Η κουβέντα πήρε άλλη τροπή όταν τέθηκε το ζήτημα της γερμανικής ενοποίησης. 

Γιατί τότε ο φόβος που υπήρχε ειδικά στη Γαλλία ήταν ότι μια ενωμένη και ισχυρή Γερμανία πιθανώς να μην έχει λόγους να συμβάλει τόσο στα ευρωπαϊκά πράγματα όσο παλιότερα και να τραβήξει το δικό της δρόμο. Για να δεθεί λοιπόν, η Γερμανία στο ευρώ δέχτηκε η Γαλλία τη γερμανική ενοποίηση, με την προϋπόθεση ότι θα πάμε πιο γρήγορα στο ευρώ. Αρα, πήγε πιο γρήγορα το ευρώ.

Ήταν όμως έτοιμες οι οικονομίες να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό που προέκυπτε; Γιατί μαζί με τις ευκαιρίες που δημιουργούσε το ευρώ, το οποίο προφανώς και συνέβαλε πάρα πολύ στην πορεία της Ευρώπης, δημιουργήθηκαν και ζητήματα. Κεφάλαια που έφευγαν από τις χώρες του Βορρά και πήγαιναν στις χώρες του Νότου, βλέποντας ότι δεν υπήρχαν ρίσκα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διάφορες φούσκες. 

Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Στις αρχές του 2000 ο Σρέντερ έκανε το γερμανικό μνημόνιο, με μια σκληρή ατζέντα προκειμένου να αντέξει η Γερμανία στον ανταγωνισμό, γιατί τότε η Γερμανία θεωρούνταν ο αδύναμος κρίκος. Εμείς εδώ δεν προετοιμαστήκαμε έγκαιρα προκειμένου να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο ανταγωνισμό. Όχι, μόνο εμείς, αλλά και οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι. Γι’ αυτό οι Ισπανοί τη γλύτωσαν την τελευταία στιγμή και δεν μπήκαν σε μνημόνιο, οι Πορτογάλοι μπήκαν, οι Ιρλανδοί μπήκαν και η Κύπρος το ίδιο. Ο ανταγωνισμός που υπήρξε στο εσωτερικό της ευρωζώνης ήταν τέτοιος ώστε αν δε λάμβανες από νωρίς κάποια μέτρα θα αντιμετώπιζες προβλήματα. Ήρθε μετά η παγκόσμια οικονομική κρίση που επέτεινε όλα αυτά τα θέματα.

-Στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα είχαμε μπει στη διαδικασία με υπερβολικό δημόσιο έλλειμμα μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και όλο αυτό σε συνδυασμό με την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση μάς οδήγησε στο να μην μπορούμε να δανειστούμε από τις αγορές. Συν η διαχείριση που έγινε εκείνο το διάστημα.

-Τι εννοείτε;

Όταν το 2010 ανέλαβε ο Παπανδρέου ήταν «αλλού» και δεν είχε καμία συνείδηση της κατάστασης. Στη συνέχεια βέβαια δημιουργήθηκαν τα στρατόπεδα, από τη μια των ευρωπαϊστών που έλεγαν ότι πρέπει η χώρα να μείνει στην Ευρώπη και από την άλλη αυτών που θεωρούσαν ότι υπάρχουν άλλοι δρόμοι. Το μέτωπο του Αντι-ΣΥΡΙΖΑ συγκροτήθηκε πάνω σε μια βάση, που έλεγε ότι η χώρα πρέπει να μείνει σε ευρωπαϊκή τροχιά και ότι θα πρέπει να γίνουν κάποιες μεταρρυθμίσεις προκειμένου η χώρα να αποκτήσει ένα πιο ισχυρό ευρωπαϊκό στάτους.

-Θα μπορούσαμε να το είχαμε αποφύγει;

Ναι, νομίζω πως θα μπορούσαμε. Ο Καραμανλής το 2009 περιέγραψε την κατάσταση και πριν ήταν γνωστά τα προβλήματα και είχαν ειπωθεί και από τον Προβόπουλο. Τότε θα μπορούσαμε να είχαμε ακολουθήσει μια διαφορετική πολιτική. Όταν ο Καραμανλής βγήκε και είπε καθαρά: κοιτάξτε εδώ έχουμε αυτά τα προβλήματα και έχουμε το εξής προεκλογικό πρόγραμμα που ήταν πολύ σκληρό, άλλοι υπόσχονταν ότι μπορούμε να συνεχίσουμε όπως πριν.

Κάπου το 1998, ως δημοσιογράφος στο ρεπορτάζ. Με τον Κώστα Καραμανλή και τη Νατάσα Παζαΐτη

-Και μετά ήρθε η ώρα του Ποταμιού. Ποιος θα ήταν ο πολιτικός απολογισμός σας για αυτό το ταξίδι; Ήταν ενδιαφέρον το πείραμα;

Νομίζω ναι και έχει να κάνει και με το κομμάτι που λέγαμε πριν. Εγώ θεωρώ όλο αυτό το πράγμα μια συνέχεια στην προσπάθεια για τη μεταρρυθμιστική αλλαγή στην Ελλάδα. Νομίζω ότι το Ποτάμι, παρά τα λάθη, ήταν σταθερά μαζί με τους ευρωπαϊστές και με αυτούς που έδωσαν μάχη απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Από τη στιγμή που εξελέγη ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ηγεσία της ΝΔ το Ποτάμι έπαψε να έχει ρόλο, γιατί πολλά από αυτά τα οποία λέγαμε τότε ήταν η ατζέντα που είχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Γι΄ αυτό και από την αρχή η άποψή μου ήταν ότι θα πρέπει να συνεργαστούμε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και με τη ΝΔ. Και πρέπει να τονίζω ότι η ΝΔ είναι η παράταξη που όχι μόνο έβαλε την Ελλάδα στην Ευρώπη αλλά και ποτέ δεν ταλαντεύτηκε σε αυτόν τον δρόμο.

-Ποιο είναι σήμερα το πολιτικό στίγμα του Δημήτρη Τσιόδρα σήμερα;

Είναι αυτό που εκφράζει ο Κυριάκος ο Μητσοτάκης, που θα το έλεγα με δύο λέξεις: μεταρρυθμιστικός ρεαλισμός. Μια μεταρρύθμιση σε πάρα πολλά επίπεδα προκειμένου η χώρα να γίνει πραγματικά ευρωπαϊκή, φροντίζοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή. Πράγμα το οποίο αποδείχτηκε και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με τα χρήματα που διατέθηκαν, αλλά και με το γεγονός ότι η ΝΔ με την πολιτική που έχει ακολουθήσει ο Κυριάκος ο Μητσοτάκης ήταν πρώτο κόμμα και στις λαϊκές γειτονιές. Και αυτό δεν έγινε τυχαία. Έγινε προφανώς επειδή προσπάθησε και προσπαθεί να είναι δίπλα στον κόσμο. Το μέρισμα ανάπτυξης που έχουμε και όλες οι μεταρρυθμίσεις που γίνονται, γίνονται προς όφελος της χώρας, με σκοπό να μεταφράζονται και σε όφελος συνολικά της κοινωνίας.

Mε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη καθ' οδόν προς επίσκεψη με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου

-Η πρώτη επαφή με τον Κυριάκο Μητσοτάκη πότε έγινε;

Εγώ κάλυπτα ως πολιτικός συντάκτης το χώρο της ΝΔ, οπότε ήξερα πάρα πολύ καλά τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, γιατί είχα εκείνο το διάστημα το κυβερνητικό ρεπορτάζ.

-Αδικημένος πολιτικός θα έλεγα.

Θα συμφωνήσω. Πάρα πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που προσπάθησε να κάνει τότε, αν είχαν γίνει η Ελλάδα θα ήταν σε πολύ καλύτερη μοίρα και πιθανώς να μην είχε οδηγηθεί στις περιπέτειες των τελευταίων χρόνων. Αλλά ήταν τότε κάτι σαν Κασσάνδρα, όταν έλεγε κάθε φορά ότι «τα πράγματα δεν πάνε καλά» και ότι χρειάζεται να κάνουμε το ένα και το άλλο. Μακάρι να τον είχαμε ακούσει. Μέσα από το πολιτικό ρεπορτάζ γνώριζα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όπως γνώριζα και ως επικεφαλής του πολιτικού ρεπορτάζ της Ελευθεροτυπίας το πολιτικό σύστημα και τους ανθρώπους του.

-Την πρώτη δια ζώσης συνάντηση τη θυμάστε;

Ήταν κάποια στιγμή όταν ήταν βουλευτής και συναντήθηκα μαζί του στο πλαίσιο των επαφών που κάνει ένας πολιτικός συντάκτης για το ρεπορτάζ του.

-Σας εξέπληξε;

Δε θα έλεγα ότι με εξέπληξε. Είχα πάντοτε την άποψη -κρίνοντας από τη δημόσια παρουσία του- ότι είναι ένας σοβαρός και συγκροτημένος άνθρωπος και την εδραίωσε αυτήν την πεποίθηση η πρώτη μας κουβέντα τότε. Ήταν πολύ πιο άμεσος από ότι τον περίμενα και πολύ φιλικός. Διατηρήσαμε μια επαφή μιλώντας πάντα ανοικτά σε σχέση με το πως σκέφτεται ο καθένας. Η Ελευθεροτυπία ήταν μια εφημερίδα αντιπολιτευόμενη τη ΝΔ, αλλά εγώ προσπαθούσα να κάνω όσο γίνεται πιο αντικειμενικά τη δουλειά μου.

-Αυτός σας πήρε στο τηλέφωνο για να σας προτείνει να μπείτε επικεφαλής του γραφείου Τύπου στο Μέγαρο Μαξίμου;

Από τη στιγμή που εξελέγη ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχα πει ότι το Ποτάμι θα πρέπει να συνεργαστεί με τη ΝΔ, γιατί η μεταρρυθμιστική ατζέντα του, με εξαίρεση κάποια κομβικά θέματα όπως οι Πρέσπες, καλυπτόταν σε πολλά πράγματα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Σε αυτό το διάστημα είχαμε κουβέντες που δεν αφορούσαν συνεργασίες, όπως είχα και με άλλους πολιτικούς που είχαμε βρεθεί στο ίδιο μπλοκ των ευρωπαϊστών. Προέκυψε μετά η συνεργασία μου με τη ΝΔ και μετά τις εκλογές του 2019 ήρθε η ανάληψη των καθηκόντων μου ως διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού.

-Τι κάνει ένας διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού εκτός από τη συμμετοχή του στον «πρωινό καφέ»;

(Σκέφτεται).Την προηγούμενη τετραετία δεν έκανα μόνο τα τυπικά που κάνει ένας διευθυντής του Γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού. Δηλαδή, να καλύπτω τη δραστηριότητα του πρωθυπουργού. Μια ανακοίνωση, μια συνέντευξη, μια σύσκεψη ή κάποιες δηλώσεις που θα κάνει. Τυπικά αυτή είναι η δουλειά. Όμως όταν έχει να αντιμετωπίσεις όλα αυτά που είχαμε την προηγούμενη τετραετία, δηλαδή μια πανδημία που ήταν ένα φαινόμενο το οποίο, αν το αναλογιστούμε σήμερα μπορεί και να τρελαθούμε. Θυμηθείτε ότι κυκλοφορούσαμε με sms, εγώ είχα ειδική άδεια στην τσέπη μου ότι είμαι συνεργάτης του πρωθυπουργού για να μπορώ να πηγαίνω στο γραφείο μου. Πράγματα αδιανόητα. Όλα αυτά που γίνονταν τότε έπρεπε να επικοινωνηθούν και δεν ήταν υπόθεση ενός υπουργείου, αλλά πολλών.

-Πολεμική επιχείρηση σχεδόν.

Ναι. Μετά είχαμε κρίσεις στον Έβρο με την Τουρκία, μετά ήρθαν οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία και οι τιμές στο ρεύμα στη συνέχεια.

-Μια πολύ δύσκολη θητεία.

Πάρα πολύ δύσκολη. Και όλα αυτά ήταν μια συνολική προσπάθεια πολλών υπουργείων μαζί σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού.

-Έχετε συμπληρώσει ήδη 4,5 χρόνια στο Μέγαρο Μαξίμου. Τι τίτλο θα δίνατε στην περίοδο αυτή;

Διαρκής διαχείριση κρίσεων. Αυτό τον τίτλο θα έβαζα.

-Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν τα Τέμπη;

Από συναισθηματική άποψη, σαφώς. Μέσα στη νύκτα να βλέπεις όλο αυτόν τον πόνο και όλη αυτήν την τραγωδία.

-Πάντως πολλοί λένε ότι η διαχείριση αυτής της κρίσης και το γεγονός ότι μετά από λίγους μήνες η ΝΔ κατάφερε να κερδίσει τόσο καθαρά τις εκλογές θα διδάσκεται ως μάθημα σε πολλές σχολές επικοινωνίας στον κόσμο.

Δεν τον βλέπω έτσι, γιατί δεν ήταν μόνο θέμα διαχείρισης. Ξέρετε, η κάλπη δεν είναι κολυμπήθρα του Σιλωάμ. Τίποτα δεν σβήνεται, όλα καταγράφονται στο μυαλό του κόσμου. Αυτό το οποίο επηρεάζει τον πολίτη όταν πηγαίνει στην κάλπη τι είναι; Κάνει μια συνολική αποτίμηση. Και λέει: Τι έχω; Έχω να ψηφίσω τον Μητσοτάκη, έχω να ψηφίσω τον Τσίπρα ή τον Ανδρουλάκη. Ωραία. Ποιος από αυτούς μπορεί να κρατήσει το τιμόνι της χώρας; Και τα βάζει στη ζυγαριά όλα. Βάζει στη ζυγαριά τα Τέμπη, βάζει στη ζυγαριά την πανδημία, βάζει στη ζυγαριά την οικονομία και με βάση όλα αυτά αποφασίζει. Δεν διαγράφει τίποτα, αλλά νομίζω ότι η ζυγαριά γέρνει προς τα εκεί που πιστεύει ότι μπορεί να του δώσει μια σιγουριά.

-Η πιο καλή στιγμή αυτά τα χρόνια; Το βράδυ των εκλογών; Ή μήπως περιμένατε το αποτέλεσμα;

Ειλικρινά δεν περίμενα ότι θα είχαμε τέτοιο ποσοστό. Παρότι θέλω να πω ότι ο Μητσοτάκης το πίστευε. Πίστευε δηλαδή, ότι θα πάρουμε παραπάνω από το ποσοστό του 2019. Όχι τους τελευταίους μήνες, αλλά το πίστευε από πριν. Ότι δηλαδή, αυτό που κάνουμε θα επιβραβευθεί από τους πολίτες και ότι θα έχουμε υψηλότερο ποσοστό. Εγώ για να είμαι ειλικρινής πίστευα ότι θα κερδίσει η ΝΔ με υψηλό ποσοστό, αλλά δεν πίστευα ότι θα έχουμε υψηλότερο ποσοστό από αυτό του 2019. Μιας και μιλάμε για καλές στιγμές να πω και κάτι άλλο. Όταν βλέπεις εκεί που πριν από μερικά χρόνια κάποιοι είχαν την Ελλάδα συνεχώς στο στόχαστρο και τώρα αναγνωρίζουν πόσο σπουδαία τα πάει -ε, αυτό είναι μια επιβράβευση. Να βλέπεις δηλαδή, ότι η χώρα σου χαίρει σεβασμού εκεί που ήταν δακτυλοδεικτούμενη. Και αυτό έχει τη σημασία του και για τους πολίτες.

-Χαρακτηριστική στιγμή του Κυριάκου Μητσοτάκη σε αυτήν την πρώτη περίοδο ποια θα λέγατε ότι ήταν;

(Σκέφτεται). Είναι πολλές, αλλά αν θα έπρεπε να πω μια θα ανέφερα την αποφασιστικότητα που έδειξε ειδικά στην αρχή της πανδημίας. Τότε που δεν ξέραμε και εμείς, αλλά και όλος ο κόσμος που ακριβώς πατάμε και που βρισκόμαστε. Θυμάμαι μια σύσκεψη στην αρχή του ‘20 με αρκετούς υπουργούς και πριν ακόμη έχουμε το πρώτο κρούσμα στη χώρα μας και ενώ εμείς εδώ βλέπαμε εικόνες από άλλες χώρες και ειδικά το τι γινόταν στην Ιταλία. Και όλοι περίμεναν πως και πως την τουριστική σεζόν του καλοκαιρού που αποτελεί για τη χώρα μας πάντα το μεγάλο στοίχημα. Εκεί λοιπόν, στις αρχές του ‘20 η άποψη όλων ήταν ότι δεν πρέπει να κλείσουμε, γιατί αυτό θα είχε πολύ μεγάλο οικονομικό κόστος για τη χώρα. Τότε λοιπόν, μας είπε: «Παιδιά, θα πάμε σε lockdown». Και ετοιμάσαμε το σύστημα υγείας, γιατί τότε πράγματα που σήμερα θεωρούμε δεδομένα, όπως το να πας στο περίπτερο και να αγοράσεις 10 μάσκες, δεν υπήρχαν. Έδειξε μεγάλη αποφασιστικότητα και ικανότητα στην πρόβλεψη.

-Ποιο είναι το βασικό στοίχημα της δεύτερης τετραετίας του Κυριάκου Μητσοτάκη; Οι μεταρρυθμίσεις;

Είναι σαφώς οι μεταρρυθμίσεις, που έχουν ξεκινήσει. Τους πρώτους δύο μήνες ασχολούμασταν κυρίως με την αντιμετώπιση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών και τώρα βάλαμε μπροστά μεγάλες αλλαγές, όπως η επιστολική ψήφος, οι αλλαγές στην δικαιοσύνη και τα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Είναι πράγματα τα οποία τα συζητάμε δεκαετίες, θα είναι προς όφελος της κοινωνίας και θα βελτιώνουν τη ζωή των Ελλήνων.

-Η οπαδική βία αντιμετωπίζεται εύκολα και πως;

Εδώ έχουμε δύο πτυχές. Η μια είναι η βία στα γήπεδα και η αθλητική βία, όπου εκεί μπορείς να κάνεις πράγματα και όντως πήραμε πολύ αυστηρά μέτρα παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν στην αρχή. Η δεύτερη πτυχή είναι συνολικά το πρόβλημα της βίας που είναι μια μάστιγα για όλες τις κοινωνίες και ειδικά τις δυτικές. Όταν φτάνεις στη Σουηδία να έχεις μέσα σε ένα μήνα 13 δολοφονίες και να μιλούν για την ανάγκη συνεργασίας στρατού και αστυνομίας προκειμένου να αντιμετωπίσεις τις συμμορίες, όλοι κατανοούμε το μέγεθος του προβλήματος παντού. Είναι μια μάστιγα που μπορεί να βγει από τα γήπεδα, αλλά την έχεις στα σχολεία, την έχεις στους δρόμους, την έχεις στους διάφορους χώρους. Και εδώ πέρα από την αστυνομία και τη δικαιοσύνη με την αυστηροποίηση των ποινών χρειάζεται και ένα μέτωπο από όλη την κοινωνία, αλλά και πολιτική συναίνεση.

-Διαβάζω ότι είστε ένας από τους υποψηφίους για την ευρωλίστα της ΝΔ. Θα σας ενδιέφερε;

Οι σπουδές μου στο Fletcher ήταν οι διεθνείς σχέσεις. Το 2017 έχω γράψει ένα βιβλίο για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και θα κυκλοφορήσει και ένα καινούργιο τώρα τον Γενάρη.

-Τίτλος;

«Ευρωπαϊκή ενοποίηση: Οι περιπέτειες ενός οράματος». Σε αυτό διαπραγματεύομαι το όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης από την αρχή και τις δυσκολίες που υπήρξαν στη συνέχεια.

-Άρα, υπάρχει το ενδιαφέρον…

Ασχολούμαι με όλα αυτά, όμως οι λίστες της ΝΔ δεν είναι υπόθεση δική μου, αλλά του προέδρου.

-Το στοίχημα για την επόμενη περίοδο για την Ευρώπη είναι η ευρωπαϊκή ενοποίηση;

Είναι όντως ένα στοίχημα η ενοποίηση της Ευρώπης, αλλά δεν βλέπω δυστυχώς, αυτή τη στιγμή, ισχυρές δυνάμεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο ούτε κάποιο σχέδιο για το πως αυτό μπορεί να γίνει πράξη. Και λέω δυστυχώς γιατί η Ευρώπη μένει πίσω σε πάρα πολλούς τομείς σε σχέση με τον παγκόσμιο ανταγωνισμό της Κίνας και των ΗΠΑ. Και οικονομικά και τεχνολογικά Ως Ευρώπη μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα, αλλά δε βλέπω τις δυνάμεις που θα ηγηθούν σε αυτήν την προσπάθεια. Και όσο απομακρυνόμαστε από τα μεγάλα δεινά που έχουν συσσωρεύσει οι πόλεμοι στην Ευρώπη τόσο ο καθένας κοιτά το μαγαζί του.

-Πάμε τώρα στον ιδιώτη Δημήτρη Τσιόδρα: Από πόσα μέλη αποτελείται η σημερινή οικογένειά σας;

Με τη σύζυγό μου είμαστε μαζί από τα φοιτητικά μας χρόνια. Ουσιαστικά έχουμε μεγαλώσει μαζί. Έχουμε δύο παιδιά, μια κόρη 32 χρόνων που δουλεύει στον ιδιωτικό τομέα σε μια εταιρία στον Πειραιά και ένα γιό, ο οποίος σπουδάζει Νομική στην Ολλανδία.

Με τη σύζυγό του Χρυσούλα και τα δύο τους παιδιά, Ελένη και Γιώργο

-Σας βλέπουν καθόλου;

Προσπαθώ να τους βλέπω όσο περισσότερο μπορώ. Θα έλεγα με την τρεχάλα που έχουμε όχι όσο θέλω. Από την άλλη τα παιδιά όταν είναι 32 και 22 χρονών δε θέλουν να είσαι και πολύ πάνω από το κεφάλι τους. Ξέρουν όμως ότι θα φάμε μαζί το Σάββατο ή την Κυριακή και ότι στις γιορτές το τραπέζι θα γίνει στο σπίτι. Με τον μικρό όταν έρχεται μένει στο σπίτι, η κόρη μου μένει μόνη της και είναι πιο ανεξάρτητη. Θα έλεγα ότι είμαστε μια καλά δεμένη οικογένεια.

-Με την τρεχάλα που έχετε -όπως είπατε- υπάρχει κάτι με το οποίο χαλαρώνετε;

Όσο και αν φανεί παράξενο εμένα αυτό που με ξεκουράζει πολύ είναι το διάβασμα και ειδικά η ιστορία. Παράλληλα μου αρέσει πολύ το να προσπαθώ να ανιχνεύσω τις αλλαγές που γίνονται στον κόσμο μέσα από βιβλία διεθνούς πολιτικής και διεθνών σχέσεων. Το διάβασμα με ξεκουράζει. Με κάνει να φεύγει το μυαλό μου από τα τρέχοντα που μας απασχολούν και να πηγαίνει κάπου αλλού.

-Ομάδα;

Ολυμπιακός.

-Αγαπημένο συγκρότημα;

Σαφώς οι Pink Floyd. Με αγαπημένους δίσκους το «Wish you were here» και το «The Dark side of the moon».

-Και από ελληνικά;

Σαββόπουλος. Aλλά αν συζητούσαμε για ένα είδος μουσικής, μου αρέσει πάρα πολύ η τζαζ παρά το γεγονός ότι έχω μεγαλώσει με δημοτικά (γελάει).

-Θεσσαλονίκη: Γκρινιάζει πολύ και περιμένει πολλά έργα από την κυβέρνηση. Πως βλέπετε την πόλη;

Την αγαπώ πολύ και μου αρέσει να βρίσκομαι εδώ. Μου αρέσει η αύρα που έχει η πόλη, είναι μια καλή αύρα.

-Η παραλία;

Και η παραλία και ο κόσμος που είδα αυτές τις ημέρες εδώ που είναι στους δρόμους. Η Θεσσαλονίκη μπορεί και βαδίζει στο να είναι η πρωτεύουσα των Βαλκανίων.

-Αυτό δεν είναι λίγο κλισέ; Το λέγαμε και παλιά.

Παλιά το λέγαμε, αλλά μην ξεχνάμε ότι τότε υπήρχαν τα σύνορα που ήταν θα έλεγα πολύ «κλειστά» ιδιαίτερα προς τον Βορρά και αυτό δεν μπορούσε να γίνει πράξη. Από τη στιγμή που άνοιξαν τα σύνορα αυτό το βλέπετε και στον κόσμο που έρχεται εδώ από τις βαλκανικές χώρες. Και αυτό μπορεί να γίνει πολύ πιο έντονα στο μέλλον. Νομίζω ότι τα έργα υποδομής που γίνονται παρά το γεγονός ότι ταλαιπωρούν τους Θεσσαλονικείς και το βλέπω όταν έρχομαι στην πόλη, αλλά και το μετρό που δεν έχει ακόμη λειτουργήσει, θα αποσυμφορήσουν την κατάσταση. Καταλαβαίνω ότι το flyover δυσκολεύει πολύ την κυκλοφορία και κάνει τους ανθρώπους εκεί που χρειάζονταν ένα τέταρτο να κάνουν σαράντα λεπτά. Είναι ένα έργο που ταλαιπωρεί, αλλά όταν τελειώσει τα κέρδη θα είναι μεγάλα. Χρειάζεται λίγη υπομονή. Και επίσης βλέπετε ότι έρχονται εδώ μεγάλες εταιρείες, όπως η Pfizer και η Deloitte, που διαλέγουν ως έδρα τη Θεσσαλονίκη. Οι υποδομές νομίζω θα αλλάξουν εντελώς την εικόνα της πόλης. Και η Θεσσαλονίκη θα γίνει μια πόλη που μπορείς να ζεις και να δουλεύεις. Ειδικά το μετρό θα δώσει μια άλλη εικόνα στην πόλη.

-Αγαπημένο μέρος στην πόλη υπάρχει;

Είναι τα ιστορικά μνημεία της. Και η Ροτόντα που είναι ένα μοναδικό μνημείο και η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που επίσης είναι πολύ σημαντικό μέρος για την πόλη. Και βεβαίως τα καφέ και όλα αυτά που βλέπουμε στο κέντρο. Γιατί εκτός από την ιστορία υπάρχει και η ζώσα πραγματικότητα και εμένα μου αρέσει πολύ το να ζώ το σήμερα.

-Για το τέλος η ερώτηση με το μαγικό ραβδί. Αν το είχατε τι θα κάνατε για να θα αλλάξετε με μιας τη χώρα άμεσα και αποτελεσματικά;

Αν το είχα θα έφερνα πίσω τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που έφυγαν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Παιδιά μορφωμένα που έχουν αναζητήσει την τύχη τους σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, παιδιά που θα συνέβαλαν αποφασιστικά με τις γνώσεις και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει να πάει η χώρα μας μπροστά. Φανταστείτε να είχαμε όλα αυτά τα παιδιά πίσω στην πατρίδα μας, με τις οικογένειές τους ή να δημιουργούσαν εδώ οικογένειας, πόσο μεγάλη βοήθεια θα ήταν αυτό για την Ελλάδα.