23/03/2024 08:00
Πανεπιστημιακός ο σημερινός «πρωινός καφές». Βρεθήκαμε στο γραφείο του πρύτανη του Μακεδονίας Στέλιου Κατρανίδη, ενός από τα παλιότερα μέλη ΔΕΠ του πανεπιστημίου, που όπως μάς εξομολογήθηκε νοιώθει αρκετές φορές σαν τον τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι. «Αισθάνομαι ότι είμαι ο τερματοφύλακας και έρχεται ο υπουργός που θα βαρέσει το πέναλτι, δηλαδή θα ψηφίσει το νόμο. Εγώ για ένα με ενάμισι χρόνο θα ασχολούμαι με το πως θα εφαρμόσω αυτόν το νόμο έχοντας αγκαλιά τη νομική μου σύμβουλο και επάνω που θα μάθω πως εφαρμόζεται ο νόμος θα έρθει ο επόμενος υπουργός και θα τον ξαναλλάξει», τονίζει. Θυμάται τα παιδικά του χρόνια και την μπάλα που έπαιζε στις αλάνες στο Χαλάνδρι όπου γεννήθηκε, τα μεταδικτατορικά χρόνια και τις καταλήψεις για τον 815, σχολιάζει τις σημερινές καταλήψεις, αλλά και την ταλαιπωρία από την απίθανη ελληνική γραφειοκρατία που αντιμετωπίζει ως πρύτανης του Μακεδονίας.
Υπάρχει χρόνος για πρωινό καφέ στη ζωή ενός πρύτανη;
Ναι, βεβαίως, ο καφές είναι απαραίτητος στη ζωή μας, οπότε ακόμη και αν δεν υπάρχει χρόνος τον βρίσκουμε.
Στο σπίτι τον πίνετε ή στο γραφείο;
Και στο σπίτι και στο γραφείο.
Τι είδος καφέ προτιμάτε;
Ελληνικό σκέτος.
Ίδιο και τώρα και στις καταλήψεις;
Ναι, ο καφές είναι και δύναμη και παρηγοριά για το επόμενο βήμα.
Πιτσιρικάς σε ηλικία 4 ετών
Πάμε πολλά χρόνια πίσω: γεννημένος στον Πειραιά, έτσι;
Στην Αθήνα. Οι γονείς μου είναι Πειραιώτες.
Σε ποια περιοχή;
Εγώ γεννήθηκα στο Χαλάνδρι και οι γονείς μου ήταν από τον Πειραιά.
Με τους γονείς του στο πατρικό σπίτι στο Χαλάνδρι
Οι γονείς δάσκαλοι;
Δάσκαλοι. Και οι παππούδες και ο προπάππους. Είναι δηλαδή η τέταρτη γενιά εκπαιδευτικών, αν βάλω και τον εαυτό μου. Δεν είναι ίσως γνωστό, αλλά πριν σπουδάσω οικονομικά έγινα δάσκαλος, ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση. Στα τέλη του 70 τελείωσα τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και μετά έδωσα εξετάσεις και συνέχισα στα Οικονομικά. Θεώρησα ότι ναι μεν από δασκαλική οικογένεια, αλλά με ενδιέφερε περισσότερο να ασχοληθώ με την οικονομική επιστήμη. Οπότε έδωσα εξετάσεις και πέρασα στην ΑΣΟΕ.
Σας επηρέασε η διδασκαλική πορεία της οικογένειάς σας;
Ναι, οπωσδήποτε. Γιατί μεγάλωσα σε μια οικογένεια δασκάλων. Από το σόι του πατέρα μου σχεδόν όλοι ήταν δάσκαλοι. Και η μητέρα του και παππούς του, με καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Οπότε ναι, προφανώς με επηρέασε και με έκανε να μου αρέσει να διδάσκω.
Από το σπίτι τι θυμάστε;
Πολλά πράγματα.
Πιτσιρικάς στον κήπο στο πατρικό του στο Χαλάνδρι
Με τον πατέρα του στο Λυκαβηττό το Νοέμβριο του 1963
Την Κυριακή στρωνόταν το οικογενειακό τραπέζι;
Οπωσδήποτε υπήρχε τραπέζι. Θυμάμαι τον πατέρα μου -και αυτό ήταν πρωτοποριακό για εκείνη την εποχή- να με πηγαίνει κάθε Κυριακή κάπου. Σε ένα μουσείο, σε μια εκδήλωση, στο γήπεδο. Είμαστε Ολυμπιακοί λόγω πειραιώτικης καταγωγής.
Καραϊσκάκη, δηλαδή…
Καραϊσκάκη (χαμογελάει).
Εποχή Γουλανδρή;
Εποχή Γουλανδρή με τη θρυλική ομάδα του 71-72.
Υβ Τριαντάφυλος και Ρομαίν Αργυρούδης, δηλαδή…
Τριαντάφυλος, Αργυρούδης, Γιούτσος. Πρόλαβα και λίγο το Γιώργο τον Σιδέρη όταν γύρισε από το Βέλγιο και έπαιξε για 1 με 2 χρόνια στον Ολυμπιακό.
1976 ως μαθητής της ΣΤ΄ τάξης στο Γυμνάσιο «Η Αθηνά» (Γ. Ζυρίδη)
Σχολείο που πήγατε;
Στην Αθήνα. Οι γονείς μου ήταν ιδιοκτήτες ενός ιδιωτικού δημοτικού στο Χαλάνδρι και μετά πήγα στου Ζυρίδη.
Αναμνήσεις από τα χρόνια στο σχολείο;
Καλές. Πήγα σε ένα καλό σχολείο, είχα καλούς και αυστηρούς καθηγητές, ήταν και η εποχή τέτοια. Προσευχή το πρωί, εθνικός ύμνος, πόσους πόντους είναι το μαλλί…
Το 1976 ως τελειόφοιτος του Γυμνασίου
…Είχατε μαλλιά τότε;
Ναι, είχα. Θα σας φέρω μια φωτογραφία με μαλλιά (γελάει). Ήταν ένα σχολείο που μάς έμαθε γράμματα. Εγώ τελείωσα το πρακτικό και έχω να το λέω ότι παρόλο που τελείωσα πρακτικό λύκειο οι γνώσεις μας -όχι μόνο οι δικές μου, αλλά και όλων των παιδιών- ήταν και στα ελληνικά και στην ιστορία και στα αρχαία πάρα πολύ καλές. Μάθαμε γράμματα. Μάθαμε πειθαρχία. Αυτή υπήρχε βέβαια και από το σπίτι. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι με πειθαρχεία και τάξη. Πειθαρχία όχι με την έννοια του αυταρχισμού, αλλά της φροντίδας για να κάνει το παιδί κάτι καλύτερο.
Αδυναμίες από εκείνα τα χρόνια; Χόμπι; Κάτι που κάνατε ιδιαίτερα ευχάριστα;
Ποδόσφαιρο στις αλάνες.
Τι θέση παίζατε;
Συνήθως άμυνα. Ήμουν αριστεροπόδαρος, οπότε έπαιζα σε αυτή τη θέση. Είχαμε πολλά γήπεδα τότε, αλάνες με χώμα κάτω και τα γόνατα ήταν κάθε φορά χτυπημένα (χαμογελάει).
Ως φοιτητής με μαλλιά το 1979
Γιατί επιλέξατε να μπείτε στην ΑΣΟΕ;
Ήθελα να πάω οικονομικά. Οπότε διάβασα ένα καλοκαίρι, γιατί τότε δίναμε εξετάσεις τον Σεπτέμβριο, είχα την ενημέρωση ότι ήταν καλύτερα να πάω στην ΑΣΟΕ παρά στο πανεπιστήμιο Αθηνών και ήταν μια επιλογή που με δικαίωσε. Θεωρώ ότι η ΑΣΟΕ ήταν και είναι ένα εξαιρετικό οικονομικό πανεπιστήμιο.
Αν δεν κάνω λάθος ήσασταν φοιτητής τα πρώτα μεταδικτατορικά χρόνια.
Μπήκα στην Παιδαγωγική Ακαδημία το 1976 και στο πανεπιστήμιο το 1977.
Πως θα χαρακτηρίζατε εκείνα τα χρόνια; Έντονα; Συναρπαστικά; Πολύ πολιτικοποιημένα; Υπερεκτιμημένα; Τι απ’ όλα αυτά;
Αρκετά πολιτικοποιημένα. Υπήρχε και μια οικογενειακή ιδιωματική σχέση που είχε να κάνει με δύσκολα χρόνια της ελληνικής κοινωνίας…
…Τον εμφύλιο εννοείτε;
Ναι. Οπότε μεγαλώσαμε σε ένα περιβάλλον που έπρεπε να είμαστε αρκετά προσεκτικοί σε ό,τι αφορά στο τι λέγαμε και το τι κάναμε. Τουλάχιστον μέχρι το 1974. Αυτό μετά μεταστράφηκε και όπως η πλειοψηφία της γενιάς μου οδηγηθήκαμε σε τοποθετήσεις και απόψεις που ήταν το κλίμα και ο σφυγμός της εποχής.
Στην Αριστερά, δηλαδή.
Ναι, δεν είναι κάτι που το κρύβω. Τελείωσα ένα σχολείο, όπως ήταν του Ζυρίδη, που σε μεγάλο βαθμό η ταξική προέλευση -όχι η δική μου αλλά των περισσοτέρων, εγώ ήμουν μάλλον ο φτωχότερος στην τάξη μου- ήταν από μεγαλοαστικές οικογένειες. Και σε αυτό το σχολείο, αλλά και σε όλα τα σχολεία της εποχής το κλίμα ήταν τέτοιο. Μετά την μεταπολίτευση θυμάμαι τις πορείες του Πολυτεχνείου, όπου κατέβαινε όλη η τάξη. Ήταν πράγματα που γίνονταν χωρίς να τα σκεφτείς ιδιαίτερα. Αυτή η κατάσταση συνεχίστηκε στο πανεπιστήμιο, καθώς εγώ ανήκω στη γενιά του 815 και των καταλήψεων.
Ήταν τελικά θετικός ο απολογισμός εκείνων των χρόνων;
Εγώ λέω ότι ήταν ένα μεγάλο σχολείο και αυτό εκείνη τη στιγμή δεν το καταλαβαίναμε, αλλά το αντιληφθήκαμε πολλά χρόνια αργότερα. Ένα σχολείο, όπου αν αφήσεις στα άκρη τα αρνητικά, που προφανώς και υπήρχαν, μπορούσες να καταλάβεις την αξία του να διαβάζεις, του να ανταλλάζεις απόψεις, του να μιλάς με τους ανθρώπους και του να ανέχεσαι διαφορετικές απόψεις. Και να προσπαθείς να συνθέτεις και να συγκλίνεις. Αυτό είναι που μου έχει μείνει περισσότερο από εκείνη την περίοδο. Δεν μού έχει μείνει ο πυρήνας των θέσεων και των απόψεων που είχαμε τότε, όχι. Γιατί η κοινωνία αλλάζει, τα πράγματα αλλάζουν, εμείς αλλάζουμε. Μού έχει μείνει η ανάγκη να ζεις με ανθρώπους, να μιλάς, να συνδιαλέγεσαι, να ακούς τον άλλον και να προσπαθείς να οδηγήσεις σε μια σύνθεση και όχι σε μια αντιπαράθεση ή μια προσπάθεια επιβολής της δικής σου άποψης.
Και μετά διδακτορικό στην αγροτική οικονομία στο πανεπιστήμιο του Κιέλου. Γιατί στη Γερμανία;
Γιατί ήξερα γερμανικά.
Και πως και ξέρατε γερμανικά;
Γιατί κατά ένα περίεργο λόγο ο πατέρας μου ήθελε να μάθω γερμανικά. Παρότι θα είχε κάθε λόγο να μη θέλει να μάθω γερμανικά. Ιστορικά εννοώ….
Λόγω της κατοχής;
Είχε αδελφό σκοτωμένο από τους Γερμανούς και είχε και δικές τους εμπειρίες. Παρόλα αυτά θεωρούσε ότι ο γερμανικός πολιτισμός είναι ένας σημαντικός πολιτισμός, ο οποίος συνδυαζόμενος με το ελληνικό πνεύμα, την ευστροφία και την προσαρμοστικότητα του Έλληνα μπορεί να αποδώσει. Αυτά μού τα είπε όταν ήμουν λίγο μεγαλύτερος και είχε την επιμονή να μάθω γερμανικά.
Και γιατί στα αγροτικά; Από ένα παιδί μεσοαστικής οικογένειας, όπως εσείς που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα.
Εγώ τελείωσα το οικονομικό τμήμα της ΑΣΟΕ. Εκείνη την εποχή -και αυτό διαφέρει με το τι συμβαίνει σήμερα- ο τομέας της οικονομικής ανάπτυξης και της μελέτης της οικονομικής ανάπτυξης ήταν από τα πιο ζεστά θέματα. Σήμερα τα παιδιά έχουν κυρίως το βλέμμα τους στραμμένο στην επαγγελματική τους αποκατάσταση και επιλέγουν χρηματοοικονομικά ή θέματα μάρκετινγκ και πληροφορικής. Εκείνη την εποχή υπήρχε μια μεγάλη συζήτηση για τα θέματα της ανάπτυξης. Πως να αναπτυχθούν οι λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές; Πως να αναπτυχθεί ο τρίτος κόσμος; Πως να αναπτυχθεί η Ελλάδα, που έβγαινε από μια δικτατορία και είχε ένα σημαντικό πρόβλημα οικονομικής ανάπτυξης; Οπότε τα ζητήματα της οικονομικής ανάπτυξης και των πολιτικών για αυτή ήταν κατά τη διάρκεια των σπουδών μας πάρα πολύ σημαντικά. Όντας μάλιστα η Ελλάδα μια αγροτική χώρα, ο κλάδος της αγροτικής οικονομίας και ενόψει και της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ήταν ένα θέμα που συζητιόταν πάρα πολύ. Πρέπει να πω εδώ ότι με επηρέασαν οι καθηγητές μου. Είχα την τύχη να έχω έναν εξαιρετικό καθηγητή και στην Αγροτική Οικονομική. Τον Θόδωρο Λιανό, ο οποίος μέ επηρέασε και στην επιλογή μου και στην ακαδημαϊκή μου εξέλιξη και στην πορεία μου την ερευνητική, αλλά και στην πορεία μου στο πανεπιστήμιο. Τού οφείλω πολλά. Κάπως έτσι προέκυψε το διδακτορικό μου στην αγροτική οικονομία.
Είχατε ακαδημαϊκή εμπειρία και στο εξωτερικό πριν ξεκινήσετε στην Ελλάδα. Υπάρχει κάτι που ζηλέψατε;
Κοιτάξτε, σήμερα δεν μπορούμε να λέμε ότι από την Ελλάδα λείπουν οι υποδομές που δυσκολεύουν τη δουλειά ενός πανεπιστημιακού. Παλιότερα λέγαμε ότι δεν έχουμε τις βιβλιοθήκες, τον εξοπλισμό, την πρόσβαση, την πληροφορία. Σήμερα δεν ισχύουν όλα αυτά. Σήμερα και λόγω των εξελίξεων στην τεχνολογία η πρόσβαση στην πληροφορία, στις πηγές, στη βιβλιογραφία υπάρχει για όλους. Άρα μια απόσταση που παλιότερα χώριζε την Ελλάδα και το να ζει κανείς εδώ και να ερευνά εδώ από το να βρίσκεται σε αναπτυγμένες χώρες, όπως η Γερμανία και η Βρετανία και να ερευνά, δεν υπάρχει. Τι όμως ζηλεύω κάθε φορά που βρίσκομαι έξω στα πανεπιστήμια; Το όλο κλίμα εργασίας, το ερευνητικό πνεύμα που υπάρχει, ότι πας στο γραφείο σου για να κάνεις τη δουλειά σου και δουλεύουν όλοι. Και στο δίπλα γραφείο και στο παραδίπλα γραφείο. Υπάρχει ένα ακαδημαϊκό κλίμα που λείπει στη χώρα μας. Αυτό το πνεύμα ότι είμαστε εδώ για να κάνουμε την έρευνά μας, για να δουλέψουμε, ότι μπορούμε να ανταλλάξουμε ακαδημαϊκές και ερευνητικές απόψεις. Ότι δε θα μας απασχολούν 1.500 άλλα ζητήματα μέσα στην καθημερινότητα. Αυτό το ζηλεύω.
Πού είμαστε καλύτεροι;
Νομίζω ότι είμαστε με την καλή έννοια φιλόδοξος λαός και φιλόδοξοι άνθρωποι. Είμαστε ευέλικτοι και προσαρμοστικοί και αυτό έχει βοηθήσει τη χώρα να επιβιώσει -αλλά και εμάς- κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες.
Είστε στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΠΑΜΑΚ από το 1989.
Είμαι νομίζω το αρχαιότερο μέλος ΔΕΠ στο πανεπιστήμιο. Ήρθα στη Θεσσαλονίκη το 1989, πρόλαβα την παλιά Βιομηχανική σχολή κάτω στην Τσιμισκή, όπου ήταν τα γραφεία μας και απέναντι από τη Μητρόπολη κάναμε τα μαθήματα. Ένα χρόνο μείναμε εκεί και ήρθαμε εδώ το φθινόπωρο του 1990.
Έχετε τεράστια διδασκαλική εμπειρία…
…και να μην ήθελα με τόσο χρόνια…
…Πως ήταν όλα αυτά τα χρόνια; Κατ’ αρχήν με τους φοιτητές; Τι σας έδωσαν; Τι σας πήραν ενδεχομένως; Πως είναι ο Έλληνας φοιτητής;
Τα παιδιά σήμερα ενδιαφέρονται περισσότερο για τις σπουδές τους με τη στενή έννοια απ’ ό,τι όταν είμασταν εμείς φοιτητές. Προσέρχονται στα μαθήματα, διαβάζουν περισσότερο, είναι πιο επικεντρωμένα στο αντικείμενο των σπουδών τους. Αυτό είναι υπέρ τους. Ποιο είναι το πρόβλημα; Νομίζω ότι λείπει η γενική παιδεία. Έρχονται από μια κατά τη γνώμη μου κακή δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Λείπει λοιπόν, η γενική παιδεία, λείπει το ενδιαφέρον για γενικότερη γνώση, δεν κάνουν ερωτήσεις όσο θα έπρεπε να κάνουν και μέσα στο μάθημα είναι μάλλον παθητικοί αποδέκτες. Ένα πρόβλημα που με στεναχωρεί ιδιαίτερα είναι ότι υπάρχει γενικά κακή γνώση της ελληνικής γλώσσας.
Τι εννοείτε;
Για πολλά χρόνια δίδασκα θεωρία διεθνούς εμπορίου, το οποίο είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον μάθημα, με πολλές δυνατότητες ερμηνείας των εξελίξεων στην πραγματική οικονομική ζωή. Δεν είναι μόνο θεωρία, διαγράμματα και μαθηματικά στον πίνακα. Είναι ένα μάθημα, όπου μπορείς να εξηγήσεις θέματα πολύ καυτά και επίκαιρα στην εποχή μας, όπως η μετανάστευση. Λες τα υποδείγματα, εξηγείς τι περιμένουμε και ποιες είναι οι γενικές τάσεις και μετά αρχίζουν οι πιο πρακτικές ερωτήσεις. Τα παιδιά έχουν καταλάβει το υπόδειγμα -γι’ αυτό δεν έχω καμία αμφιβολία-, διαβάζουν και ξέρουν τι πρέπει να πουν, όμως υπάρχει δυσκολία στο να το αποτυπώσουν και σε προφορικό, αλλά ακόμη και σε γραπτό λόγο. Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα και συνεχώς χειροτερεύει.
Από το 2018 είστε πρύτανης του ιδρύματος. Πως ήταν η εμπειρία; Ο απολογισμός που κάνετε;
Ήταν κάτι που ήθελα να το κάνω. Το πανεπιστήμιο Μακεδονίας είναι ένα πανεπιστήμιο που έχει τη δική του πορεία μέσα στον ελληνικό χώρο. Δηλαδή κάναμε πράγματα που ήταν πρωτοπόρα για τα ελληνικά πανεπιστήμια.
Όπως;
Τα μεταπτυχιακά προγράμματα. Ήμασταν από τα πανεπιστήμια που πρώτοι κάναμε μεταπτυχιακά προγράμματα και προσπαθήσαμε να προσελκύσουμε και ιδιωτικούς πόρους στη δημόσια εκπαίδευση, κάτι που το θεωρώ θετικό και πρέπει να γίνεται. Επίσης η εξωστρέφεια του πανεπιστημίου, οι σχέσεις με την πραγματική οικονομική ζωή είναι κάτι που ξεχωρίζει και θα έλεγα στους τομείς που εξειδικεύονται τα τμήματα του πανεπιστημίου ότι έχουμε καλές ερευνητικές επιδόσεις. Δηλαδή σε αυτά που εξειδικευόμαστε είμαστε καλοί. Είναι ένα πανεπιστήμιο που ξεχωρίζει ως προς το πανεπιστημιακό περιβάλλον, την ποιότητα της ζωής εδώ μέσα, τις σχέσεις με τους φοιτητές που είναι πιο στενές από ό,τι σε άλλα μαζικά πανεπιστήμια. Θεωρώ λοιπόν, ότι είναι ένας χώρος που θα μπορούσε να αποδώσει με νέες ιδέες, αλλά και με αναδιάταξη και αναδιοργάνωση του υπάρχοντος δυναμικού. Γιατί αυτό είναι το δυναμικό. Σκοπός είναι από το δυναμικό το οποίο έχεις να βγάλεις το καλύτερο δυνατό. Και εδώ χρειάζεται πολύ δουλειά. Και νομίζω, τουλάχιστον στον τομέα της δουλειάς που προσέφερα σε αυτό το πανεπιστήμιο, παρότι μάς έτυχαν και πολύ δύσκολες περίοδοι, όπως για παράδειγμα ο κορονοϊός, ότι αυτό αναγνωρίζεται από την ολότητα του ιδρύματος και ανεξάρτητα αν κάποιοι άνθρωποι με υποστήριξαν ή όχι. Έχω βάλει πολύ χρόνο σε αυτό το πανεπιστήμιο.
Ερχόμαστε στο ΠΑΜΑΚ: πόσοι είναι σήμερα οι φοιτητές και πόσοι το προσωπικό;
Συνολικά, δηλαδή προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές, είναι 14.000. Στα προπτυχιακά προγράμματα οι ενεργοί, δηλαδή αυτό που λέμε το Ν+2, είναι περίπου 8.500. Έχουμε μεγάλα ποσοστά παρακολούθησης, αλλά έχουμε και πολύ καλά ποσοστά αποφοίτησης. Είμαστε, δηλαδή ίσως μέσα και στην πρώτη τριάδα των πανεπιστημίων που έχουν υψηλά ποσοστά αποφοίτησης. Επίσης δεν έχουμε μεγάλους αριθμούς στη λεγόμενη λιμνάζουσα φοίτηση. Οι αποφοιτούντες κάθε χρόνο φτάνουν περίπου το 80% των πρωτοετών, το οποίο είναι μια πολύ καλή επίδοση, γιατί αυτά τα πράγματα αξιολογεί η Αρχή Πιστοποίησης.
Είναι λίγοι οι διδάσκοντες;
Οι διδάσκοντες είναι λίγοι και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα του ελληνικού πανεπιστημίου. Τα πολύ μεγάλα ακροατήρια. Εμείς -όπως ξέρετε- δεν επιλέγουμε τον αριθμό των φοιτητών μας, αυτό το επιλέγει το υπουργείο. Με ένα σταθερό αριθμό διδασκόντων τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο πανεπιστημίου, αλλά με μια αύξηση των φοιτητών από το 2015 και μετά -όχι ότι πριν ήταν πολύ καλύτερα τα πράγματα- κατά 20%, καταλαβαίνετε ότι η σχέση φοιτητή ανά καθηγητή έχει ακόμη περισσότερο χειροτερέψει. Έχουμε που έχουμε τη χειρότερη σχέση ως χώρα στην Ευρώπη που είναι περίπου 47 φοιτητές ανά καθηγητή…
…Ενώ ο μέσος όρος έξω είναι πόσος;
Κάτω από το 20 και σε κάποιες χώρες και κάτω από το 10. Ειδικά στις δικές μας τις σχολές, στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και στη Πάντειο, που είναι μαζικές και όχι εργαστηριακές σχολές, οι σχέσεις είναι ακόμη χειρότερες. Τα πολύ μεγάλα ακροατήρια είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ξέρετε γιατί; Γιατί δε μας δίνεται η δυνατότητα της επαφής που θα θέλαμε και στο βαθμό που θα θέλαμε με τον φοιτητή. Την προσωπική διάδραση που μπορεί να έχουμε μόνο σε λίγα κατ΄ επιλογήν μαθήματα γενικά δεν την έχουμε στα μεγάλα μαζικά μαθήματα κορμού. Αυτό είναι πρόβλημα. Και δυστυχώς δεν νομίζω ότι βαίνει προς επίλυση.
Πόσοι είναι οι διδάσκοντες στο Μακεδονίας;
205 μέλη ΔΕΠ και έχουμε και διδάσκοντες με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Πάμε στα προβλήματα: Τα κονδύλια δεν αρκούν για τη σίτιση, έτσι;
Είναι από τα πιο μεγάλα προβλήματα που έχουμε ως πανεπιστήμιο. Η σίτιση είναι και μεγάλο πρόβλημα γιατί δεν μπορούμε να σιτίσουμε τους φοιτητές μας, αλλά είναι και κάτι που μάς κάνει να αισθανόμαστε άσχημα. Γιατί; Γιατί σύμφωνα με το νόμο της πολιτείας δικαιούνται σίτιση περίπου 4.000 φοιτητές. Τα κονδύλια όμως που παίρνουμε, τα οποία είναι σταθερά εδώ και 15 χρόνια, ενώ οι φοιτητές όπως είπαμε αυξήθηκαν, επαρκούν για τη σίτιση μόνο του 50% περίπου. Δεν μπορείς με αυτό να αισθάνεσαι καλά. Εμείς εδώ για τα παιδιά είμαστε οι εκφραστές της πολιτείας. Τα παιδιά δε βλέπουν τον υπουργό μπροστά τους, αλλά εμένα. Εγώ τα ακούω, σε εμένα διαμαρτύρονται και καλώς διαμαρτύρονται, δεν έχω θέμα με αυτό, αρκεί να γίνεται πάντοτε με κάποιους όρους ευπρέπειας. Έχουν δίκιο. Δεν μπορεί η πολιτεία να λέει ότι είσαι δικαιούχος να τρως δωρεάν και να κρίνει με τα δικά της κριτήρια ότι δικαιούσαι δωρεάν σίτιση και μετά να λέει ότι τα λεφτά που σου δίνω φτάνουν μόνο για τους μισούς. Είναι πρόβλημα, που αν δεν το δει κανείς από κοντά νομίζει ότι είναι κάτι θεωρητικό. Δεν είναι θεωρητικό. Είναι οξύ πρόβλημα και μια κοινωνική αδικία.
Και οι εστίες είναι ένα πρόβλημα. Τι λέτε;
Δεύτερο πρόβλημα οι εστίες. Εμείς δεν έχουμε εστία δική μας. Τις εστίες σε πολλά πανεπιστήμια δεν τις έχουν τα πανεπιστήμια, αλλά το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) που είναι η διάδοχη κατάσταση του παλαιού Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας. Αυτό έχει εστίες, δε διαθέτει όμως κονδύλια και βρίσκεται στην Αθήνα. Δύο υπολογιστές να θέλουμε να πάρουμε για να έχουν τα παιδιά στην εστία να διαβάζουν πρέπει το αίτημα να πάει στην Αθήνα, μετά να πάρει εντολή από εκεί και μετά να σταλεί εδώ. Η ποιότητα της ζωής των εστιών και ο αριθμός των θέσεων που έχουμε είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.
Τι κτιριακό είναι το τρίτο πρόβλημα.
Αυτό το κτίριο στο οποίο βρισκόμαστε τώρα είναι το κτίριο όπου ήρθαμε το 1990 και το οποίο σχεδιάστηκε για πολύ λιγότερους φοιτητές. Αρκεί να σας πω το εξής: τα δύο μεγάλα μας αμφιθέατρα χωρούν καθήμενους μέχρι 180 φοιτητές, που για μένα είναι ήδη ένα πολύ μεγάλο νούμερο. Σε πολλά τμήματα, όπως της Πληροφορικής, των Οικονομικών, της Διοίκησης Επιχειρήσεων και της Λογιστικής οι εισακτέοι από τις πανελλήνιες είναι 300 και πάνω και αν βάλουμε και τις μεταγραφές πάμε στους 400. Εδώ πρόκειται για μια κατάσταση -να το πω κομψά- απαράδεκτη. Αν μια ημέρα ερχόντουσαν όλοι οι φοιτητές στο πανεπιστήμιο το πανεπιστήμιο θα κατέρρεε. Αν δηλαδή γινόταν αυτό που στις άλλες γενιές λέγαμε «ραντεβού στη σχολή» θα φαινόταν η τεράστια αδυναμία των υποδομών και το πανεπιστήμιο θα κατέρρεε.
Λύση υπάρχει για να μη λέμε μόνο τα προβλήματα; Έχετε εσείς πρόταση;
Έχουμε βρει τα κονδύλια -χαριτολογώντας θα πω λεφτά υπάρχουν-. Έχουμε περίπου 15 εκατομμύρια για να αγοράσουμε κτίρια. Επείγει να αγοράσουμε κτίριο για το τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, γιατί το σημερινό κτίριο δε φτιάχτηκε για να φιλοξενεί ένα τέτοιο τμήμα, που θέλει χώρους για την εκμάθηση οργάνων. Έχουμε κάνει τη διακήρυξη, πρώτη φορά βγήκε άγονη και τώρα θα την ξαναβγάλουμε. Το πρόβλημα δεν είναι όμως τα χρήματα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι η απίθανη…
…γραφειοκρατία…
… η οποία υπάρχει ενώ έχεις τα χρήματα.
Για πέστε μου ένα παράδειγμα.
Τι να σας πω. Ότι ο έλεγχος των συμβολαίων από το Σύλλογο Συμβολαιογράφων -γιατί αυτός ορίζει τον έλεγχο των συμβολαίων- βάστηξε 7 μήνες; Ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο μέχρι να μας απαντήσει ήθελε άλλους 8 μήνες; Ότι πριν από όλα αυτά είχαμε ένα πήγαινε έλα Πανεπιστήμιο, υπουργείο Παιδείας; Υπουργείο Παιδείας: Ναι βγάλτε τη διακήρυξη, βγάλαμε τη διακήρυξη, μεσολάβησε και το υπουργείο Οικονομικών, βγάλαμε τη διακήρυξη, απίθανες επιτροπές για να ελέγξουν να μη σας λέω τώρα τί.
Για γέλια και για κλάματα.
Για κλάματα μόνο. Γιατί φτάνουμε σε μια κατάσταση να μην μπορούμε να κάνουμε καλά τη δουλειά μας και αυτό το οποίο πρέπει. Δηλαδή, να διδάσκουμε τα παιδιά με τον τρόπο που πρέπει και να κάνουμε την έρευνα όπως αρμόζει στο επάγγελμά μας. Και υπάρχουν μεν οι πόροι, τους διεκδικήσαμε, τους πήραμε, αλλά το όλο θεσμικό πλαίσιο είναι απαγορευτικό.
Αυτό θα λέγατε και προς τον υπουργό Παιδείας αν τον είχατε εδώ μπροστά σας;
Του το έχω πει.
Να διευκολύνει όλο αυτή τη γραφειοκρατία.
Κοιτάχτε. Είναι πολύ επίκαιρο αυτό που λέτε γιατί αποτελεί τη βασική μας θέση που είναι και η άποψη της πλειοψηφίας της Συνόδου των Πρυτάνεων και στο θέμα της δημιουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Θα ήταν το επόμενο ερώτημα μου.
Εμείς είπαμε το εξής αφήνοντας στην άκρη τα συνταγματικά θέματα που θα τα λύσουν άλλοι. Μου προξενεί μια εντύπωση πως από τη μια ημέρα στην άλλη βρέθηκε μια δυνατότητα συνταγματικής παράκαμψης, αλλά δεν είναι δική μου δουλειά αυτό και δε θα το κρίνω εγώ. Εμείς ως πανεπιστήμιο Μακεδονίας -όπως νομίζω και η πλειοψηφία των ελληνικών πανεπιστημίων- δεν έχουμε να φοβηθούμε κάτι από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αν γίνουν και αν έρθουν. Θέλουμε όμως ο ανταγωνισμός, για τον οποίο γίνεται μια πολύ μεγάλη κουβέντα, να μην είναι αθέμιτος. Δεν μπορεί εγώ να έχω ένα θεσμικό πλαίσιο που για το τι οτιδήποτε τα χέρια μου από τη γραφειοκρατία να είναι δεμένα και να πρέπει κάθε ημέρα -θα το πω χαριτολογώντας- να είμαι αγκαλιά με τη νομική μου σύμβουλο για να κάνω ένα βήμα. Είτε πρόκειται για ένα ακαδημαϊκό είτε για ένα διοικητικό είτε για ένα οικονομικό είτε για ένα τεχνικό βήμα.
Ενώ τα μη κρατικά πανεπιστήμια;
Δε θα έχουν τίποτα από όλα αυτά. Δε θα έχουν καν ένα νόμο σαν αυτό που ισχύει και εννοώ το νόμο Κεραμέως, ο οποίος είναι ένας νόμος που διακατέχεται πλήρως από μια λογική υπερύθμισης. Ρυθμίζει τα πάντα, έχει προβλέψεις για όλα, είναι ένα νόμος 400 σελίδες. Για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια λέει ότι θα λειτουργούν με βάση τον κανονισμό του μητρικού πανεπιστημίου. Γνωρίζοντας πως λειτουργούν τα πανεπιστήμια ως προς το θέμα της γραφειοκρατίας στο εξωτερικό λέω ότι αυτό δεν είναι ανταγωνισμός αν εγώ πρέπει να περάσω από χίλια μύρια κύματα για να φτάσω από την απόφαση στην υλοποίηση της απόφασης, τη στιγμή που το ιδιωτικό πανεπιστήμιο θα μπορεί σε πολύ πιο συντομότερο χρονικό διάστημα να κάνει κάτι. Με συγχωρείτε, αυτό δεν είναι ανταγωνισμός.
Τι θα λέγατε σε έναν φοιτητή που δε συμφωνεί με το νόμο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια και θέλει να ξεκινήσουν ξανά τις καταλήψεις;
Θα έλεγα ότι οι καταλήψεις είναι μια ακραία μορφή πάλης, η οποία χάνει τελείως το νόημά της όταν κατάληψη σημαίνει κλειστό πανεπιστήμιο χωρίς τη δυνατότητα πραγματοποίησης συζητήσεων και εκδηλώσεων, χωρίς τη δυνατότητα εισόδου των καθηγητών και των εργαζομένων στο πανεπιστήμιο, χωρίς τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων με τους ίδιους τους φοιτητές μας. Και κυρίως όταν είναι καταλήψεις που αποφασίζονται μέσα από μια πολύ μικρή ομάδα φοιτητών.
Η πιο τρελή ιδέα που είχατε ποτέ ως πρύτανης την οποία όμως δεν τολμήσατε να κάνετε ποια ήταν;
Να τα βροντήξω.
Δεν τα βροντήξατε όμως.
Όχι, και το σκέφτηκα όταν πολλές φορές αισθάνθηκα ότι είμαι ο τερματοφύλακας που πρέπει να αποκρούσει το πέναλτι που βαράει ο κάθε υπουργός Είτε λέγεται Γαβρόγλου είτε λέγεται Κεραμέως είτε τώρα λέγεται Πιερρακάκης. Δεν είναι κομματικό το ζήτημα.
Κάτι σαν τον τερματοφύλακα Κελεσίδη της εποχής σας.
Ο Σερραίος βέβαια. Ήταν πολύ καλός τερματοφύλακας. Έτσι αισθάνομαι όμως. Ότι είμαι ο τερματοφύλακας και έρχεται ο υπουργός που θα βαρέσει το πέναλτι, δηλαδή θα ψηφίσει το νόμο. Εγώ για ένα με ενάμισι χρόνο θα ασχολούμαι με το πως θα εφαρμόσω αυτόν το νόμο έχοντας αγκαλιά τη νομική μου σύμβουλο και επάνω που θα μάθω πως εφαρμόζεται ο νόμος θα έρθει ο επόμενος υπουργός και θα τον ξαναλλάξει. Αυτό το έχω ζήσει εδώ που κάθομαι τρεις φορές και αναφέρομαι μόνο στα τελευταία 6 χρόνια.
Σήμερα στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη
Πάμε στον ιδιώτη Κατρανίδη: Δευτεροπαντρεμένος με δύο παιδιά, σωστά;
Σωστά.
Με τι ασχολούνται οι απόγονοι;
Και οι δύο είναι στην Αθήνα. Η κόρη μου είναι δικηγόρος, δουλεύει στην Ernst & Young. Ο γιός μου είναι επιχειρηματίας και Δόξα τω Θεώ πάει καλά. Στον τομέα της φωτογραφίας, του βίντεο, του μοντάζ, της διαφήμισης και της ενοικίασης μηχανημάτων. Είναι αυτοδημιούργητος. Είμαι χαρούμενος και για τους δύο. Είναι διαφορετικά παιδιά, άλλο το ένα άλλο το άλλο.
Τους συμβουλεύσατε ποτέ να μπουν στο δημόσιο πανεπιστήμιο;
Όχι, στην κόρη μου κάποια στιγμή της είπα μήπως θα ήθελε να το κοιτάξει, γιατί ήταν πιο πολύ του διαβάσματος, αλλά δεν το θέλησε.
1991 με την κόρη του
Με την κόρη του και την εγγονή του
1987 με τον γιό του
Στη Βοβούσα Ιωαννίνων, μαζί με το γιο του και την εγγονή του
Μαθαίνω ότι σας αρέσουν οι ορειβασίες στη Βοβούσα στα Ζαγοροχώρια, είναι έτσι;
Που το μάθατε αυτό;
Έκανα την έρευνά μου.
Μου αρέσει το βουνό, περπατάω αρκετά, κάθε καλοκαίρι κάνω μια καλή ανάβαση κυρίως στην Πίνδο σε διάφορα μέρη. Σμόλικας, Καμήλα Περιστέρι. Με αντίσκηνα, κάνουμε και μερικές διανυκτερεύσεις. Όσο είμαστε καλά να περπατάμε.
Χαλαρώνετε έτσι;
Ναι.
Κάνοντας ορειβασία στο όρος Καμήλα
Στα 2.637 μέτρα υψόμετρο, στην κορυφή του Σμόλικα
Ξέρετε ότι και ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι λάτρης του υψόμετρου. Εκεί παίρνει όλες τις κρίσιμες αποφάσεις του.
Το έχει πει. Ελπίζω εκεί να καθαρίζει καλά το μυαλό του και να παίρνει καλές αποφάσεις.
Και για μπάνιο στις Λιβανάτες, σωστά;
Με εντυπωσιάζετε (χαμογελάει). Ναι, κοντά στην Αταλάντη Φθιώτιδας. Εκεί ο πατέρας μου έχει κάνει ένα εξοχικό. Δεν είναι κανένα καταπληκτικό μέρος, αλλά πέρασα εκεί τα παιδικά μου χρόνια και έχω συναισθηματικούς δεσμούς και γι’ αυτό πηγαίνω.
Χαλκιδική περιλαμβάνει το καλοκαιρινό πρόγραμμα;
Ωραίο μέρος, αλλά υπάρχουν και άλλα μέρη στην Ελλάδα που μου αρέσουν. Δηλαδή, χωρίς τη Χαλκιδική δεν έχει; Δεν είμαι αυτής της άποψης. Πάω πάντως στο δεύτερο πόδι.
Αγαπημένο βιβλίο πρόσφατο;
Δύο βιβλία τώρα τελευταία. Το ένα είναι του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα να αλλάξουν το κόσμο» που είναι η υπόθεση Μπελογιάννη και μού άρεσε ο τίτλος πάρα πολύ. «Η τρέλα να αλλάξουν τον κόσμο». Γιατί περί τρέλας επρόκειτο. Και το άλλο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες». Ένα πάρα πολύ ωραίο βιβλίο που αφορά την πόλη μας και τη σκοτεινή περίοδο του μεσοπολέμου. Το διάβασα απνευστί.
Αγαπημένη ομάδα;
Παραμένει ο Ολυμπιακός. Χωρίς πια να πηγαίνω στο γήπεδο
Για το τέλος η ερώτηση με το μαγικό ραβδί; Αν το είχατε τι θα αλλάζατε μεμιάς στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο που δεν αλλάζει εύκολα;
Θα έφτιαχνα έναν νόμο 50 σελίδων, θα έλεγα στα πανεπιστήμια εξειδικεύστε τον όπως νομίζετε, πάρτε μια γενναία χρηματοδότηση και σε 5 χρόνια θα ελεγχθείτε, αν με τα χρήματα που πήρατε πετύχατε τους στόχους που βάλατε στην αρχή της περιόδου» ήταν η απάντησή του.
05/04/2024 15:37
Πανεπιστημιακός ο σημερινός «πρωινός καφές». Βρεθήκαμε στο γραφείο του πρύτανη του Μακεδονίας Στέλιου Κατρανίδη, ενός από τα παλιότερα μέλη ΔΕΠ του πανεπιστημίου, που όπως μάς εξομολογήθηκε νοιώθει αρκετές φορές σαν τον τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι. «Αισθάνομαι ότι είμαι ο τερματοφύλακας και έρχεται ο υπουργός που θα βαρέσει το πέναλτι, δηλαδή θα ψηφίσει το νόμο. Εγώ για ένα με ενάμισι χρόνο θα ασχολούμαι με το πως θα εφαρμόσω αυτόν το νόμο έχοντας αγκαλιά τη νομική μου σύμβουλο και επάνω που θα μάθω πως εφαρμόζεται ο νόμος θα έρθει ο επόμενος υπουργός και θα τον ξαναλλάξει», τονίζει. Θυμάται τα παιδικά του χρόνια και την μπάλα που έπαιζε στις αλάνες στο Χαλάνδρι όπου γεννήθηκε, τα μεταδικτατορικά χρόνια και τις καταλήψεις για τον 815, σχολιάζει τις σημερινές καταλήψεις, αλλά και την ταλαιπωρία από την απίθανη ελληνική γραφειοκρατία που αντιμετωπίζει ως πρύτανης του Μακεδονίας.
Υπάρχει χρόνος για πρωινό καφέ στη ζωή ενός πρύτανη;
Ναι, βεβαίως, ο καφές είναι απαραίτητος στη ζωή μας, οπότε ακόμη και αν δεν υπάρχει χρόνος τον βρίσκουμε.
Στο σπίτι τον πίνετε ή στο γραφείο;
Και στο σπίτι και στο γραφείο.
Τι είδος καφέ προτιμάτε;
Ελληνικό σκέτος.
Ίδιο και τώρα και στις καταλήψεις;
Ναι, ο καφές είναι και δύναμη και παρηγοριά για το επόμενο βήμα.
Πιτσιρικάς σε ηλικία 4 ετών
Πάμε πολλά χρόνια πίσω: γεννημένος στον Πειραιά, έτσι;
Στην Αθήνα. Οι γονείς μου είναι Πειραιώτες.
Σε ποια περιοχή;
Εγώ γεννήθηκα στο Χαλάνδρι και οι γονείς μου ήταν από τον Πειραιά.
Με τους γονείς του στο πατρικό σπίτι στο Χαλάνδρι
Οι γονείς δάσκαλοι;
Δάσκαλοι. Και οι παππούδες και ο προπάππους. Είναι δηλαδή η τέταρτη γενιά εκπαιδευτικών, αν βάλω και τον εαυτό μου. Δεν είναι ίσως γνωστό, αλλά πριν σπουδάσω οικονομικά έγινα δάσκαλος, ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση. Στα τέλη του 70 τελείωσα τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και μετά έδωσα εξετάσεις και συνέχισα στα Οικονομικά. Θεώρησα ότι ναι μεν από δασκαλική οικογένεια, αλλά με ενδιέφερε περισσότερο να ασχοληθώ με την οικονομική επιστήμη. Οπότε έδωσα εξετάσεις και πέρασα στην ΑΣΟΕ.
Σας επηρέασε η διδασκαλική πορεία της οικογένειάς σας;
Ναι, οπωσδήποτε. Γιατί μεγάλωσα σε μια οικογένεια δασκάλων. Από το σόι του πατέρα μου σχεδόν όλοι ήταν δάσκαλοι. Και η μητέρα του και παππούς του, με καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Οπότε ναι, προφανώς με επηρέασε και με έκανε να μου αρέσει να διδάσκω.
Από το σπίτι τι θυμάστε;
Πολλά πράγματα.
Πιτσιρικάς στον κήπο στο πατρικό του στο Χαλάνδρι
Με τον πατέρα του στο Λυκαβηττό το Νοέμβριο του 1963
Την Κυριακή στρωνόταν το οικογενειακό τραπέζι;
Οπωσδήποτε υπήρχε τραπέζι. Θυμάμαι τον πατέρα μου -και αυτό ήταν πρωτοποριακό για εκείνη την εποχή- να με πηγαίνει κάθε Κυριακή κάπου. Σε ένα μουσείο, σε μια εκδήλωση, στο γήπεδο. Είμαστε Ολυμπιακοί λόγω πειραιώτικης καταγωγής.
Καραϊσκάκη, δηλαδή…
Καραϊσκάκη (χαμογελάει).
Εποχή Γουλανδρή;
Εποχή Γουλανδρή με τη θρυλική ομάδα του 71-72.
Υβ Τριαντάφυλος και Ρομαίν Αργυρούδης, δηλαδή…
Τριαντάφυλος, Αργυρούδης, Γιούτσος. Πρόλαβα και λίγο το Γιώργο τον Σιδέρη όταν γύρισε από το Βέλγιο και έπαιξε για 1 με 2 χρόνια στον Ολυμπιακό.
1976 ως μαθητής της ΣΤ΄ τάξης στο Γυμνάσιο «Η Αθηνά» (Γ. Ζυρίδη)
Σχολείο που πήγατε;
Στην Αθήνα. Οι γονείς μου ήταν ιδιοκτήτες ενός ιδιωτικού δημοτικού στο Χαλάνδρι και μετά πήγα στου Ζυρίδη.
Αναμνήσεις από τα χρόνια στο σχολείο;
Καλές. Πήγα σε ένα καλό σχολείο, είχα καλούς και αυστηρούς καθηγητές, ήταν και η εποχή τέτοια. Προσευχή το πρωί, εθνικός ύμνος, πόσους πόντους είναι το μαλλί…
Το 1976 ως τελειόφοιτος του Γυμνασίου
…Είχατε μαλλιά τότε;
Ναι, είχα. Θα σας φέρω μια φωτογραφία με μαλλιά (γελάει). Ήταν ένα σχολείο που μάς έμαθε γράμματα. Εγώ τελείωσα το πρακτικό και έχω να το λέω ότι παρόλο που τελείωσα πρακτικό λύκειο οι γνώσεις μας -όχι μόνο οι δικές μου, αλλά και όλων των παιδιών- ήταν και στα ελληνικά και στην ιστορία και στα αρχαία πάρα πολύ καλές. Μάθαμε γράμματα. Μάθαμε πειθαρχία. Αυτή υπήρχε βέβαια και από το σπίτι. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι με πειθαρχεία και τάξη. Πειθαρχία όχι με την έννοια του αυταρχισμού, αλλά της φροντίδας για να κάνει το παιδί κάτι καλύτερο.
Αδυναμίες από εκείνα τα χρόνια; Χόμπι; Κάτι που κάνατε ιδιαίτερα ευχάριστα;
Ποδόσφαιρο στις αλάνες.
Τι θέση παίζατε;
Συνήθως άμυνα. Ήμουν αριστεροπόδαρος, οπότε έπαιζα σε αυτή τη θέση. Είχαμε πολλά γήπεδα τότε, αλάνες με χώμα κάτω και τα γόνατα ήταν κάθε φορά χτυπημένα (χαμογελάει).
Ως φοιτητής με μαλλιά το 1979
Γιατί επιλέξατε να μπείτε στην ΑΣΟΕ;
Ήθελα να πάω οικονομικά. Οπότε διάβασα ένα καλοκαίρι, γιατί τότε δίναμε εξετάσεις τον Σεπτέμβριο, είχα την ενημέρωση ότι ήταν καλύτερα να πάω στην ΑΣΟΕ παρά στο πανεπιστήμιο Αθηνών και ήταν μια επιλογή που με δικαίωσε. Θεωρώ ότι η ΑΣΟΕ ήταν και είναι ένα εξαιρετικό οικονομικό πανεπιστήμιο.
Αν δεν κάνω λάθος ήσασταν φοιτητής τα πρώτα μεταδικτατορικά χρόνια.
Μπήκα στην Παιδαγωγική Ακαδημία το 1976 και στο πανεπιστήμιο το 1977.
Πως θα χαρακτηρίζατε εκείνα τα χρόνια; Έντονα; Συναρπαστικά; Πολύ πολιτικοποιημένα; Υπερεκτιμημένα; Τι απ’ όλα αυτά;
Αρκετά πολιτικοποιημένα. Υπήρχε και μια οικογενειακή ιδιωματική σχέση που είχε να κάνει με δύσκολα χρόνια της ελληνικής κοινωνίας…
…Τον εμφύλιο εννοείτε;
Ναι. Οπότε μεγαλώσαμε σε ένα περιβάλλον που έπρεπε να είμαστε αρκετά προσεκτικοί σε ό,τι αφορά στο τι λέγαμε και το τι κάναμε. Τουλάχιστον μέχρι το 1974. Αυτό μετά μεταστράφηκε και όπως η πλειοψηφία της γενιάς μου οδηγηθήκαμε σε τοποθετήσεις και απόψεις που ήταν το κλίμα και ο σφυγμός της εποχής.
Στην Αριστερά, δηλαδή.
Ναι, δεν είναι κάτι που το κρύβω. Τελείωσα ένα σχολείο, όπως ήταν του Ζυρίδη, που σε μεγάλο βαθμό η ταξική προέλευση -όχι η δική μου αλλά των περισσοτέρων, εγώ ήμουν μάλλον ο φτωχότερος στην τάξη μου- ήταν από μεγαλοαστικές οικογένειες. Και σε αυτό το σχολείο, αλλά και σε όλα τα σχολεία της εποχής το κλίμα ήταν τέτοιο. Μετά την μεταπολίτευση θυμάμαι τις πορείες του Πολυτεχνείου, όπου κατέβαινε όλη η τάξη. Ήταν πράγματα που γίνονταν χωρίς να τα σκεφτείς ιδιαίτερα. Αυτή η κατάσταση συνεχίστηκε στο πανεπιστήμιο, καθώς εγώ ανήκω στη γενιά του 815 και των καταλήψεων.
Ήταν τελικά θετικός ο απολογισμός εκείνων των χρόνων;
Εγώ λέω ότι ήταν ένα μεγάλο σχολείο και αυτό εκείνη τη στιγμή δεν το καταλαβαίναμε, αλλά το αντιληφθήκαμε πολλά χρόνια αργότερα. Ένα σχολείο, όπου αν αφήσεις στα άκρη τα αρνητικά, που προφανώς και υπήρχαν, μπορούσες να καταλάβεις την αξία του να διαβάζεις, του να ανταλλάζεις απόψεις, του να μιλάς με τους ανθρώπους και του να ανέχεσαι διαφορετικές απόψεις. Και να προσπαθείς να συνθέτεις και να συγκλίνεις. Αυτό είναι που μου έχει μείνει περισσότερο από εκείνη την περίοδο. Δεν μού έχει μείνει ο πυρήνας των θέσεων και των απόψεων που είχαμε τότε, όχι. Γιατί η κοινωνία αλλάζει, τα πράγματα αλλάζουν, εμείς αλλάζουμε. Μού έχει μείνει η ανάγκη να ζεις με ανθρώπους, να μιλάς, να συνδιαλέγεσαι, να ακούς τον άλλον και να προσπαθείς να οδηγήσεις σε μια σύνθεση και όχι σε μια αντιπαράθεση ή μια προσπάθεια επιβολής της δικής σου άποψης.
Και μετά διδακτορικό στην αγροτική οικονομία στο πανεπιστήμιο του Κιέλου. Γιατί στη Γερμανία;
Γιατί ήξερα γερμανικά.
Και πως και ξέρατε γερμανικά;
Γιατί κατά ένα περίεργο λόγο ο πατέρας μου ήθελε να μάθω γερμανικά. Παρότι θα είχε κάθε λόγο να μη θέλει να μάθω γερμανικά. Ιστορικά εννοώ….
Λόγω της κατοχής;
Είχε αδελφό σκοτωμένο από τους Γερμανούς και είχε και δικές τους εμπειρίες. Παρόλα αυτά θεωρούσε ότι ο γερμανικός πολιτισμός είναι ένας σημαντικός πολιτισμός, ο οποίος συνδυαζόμενος με το ελληνικό πνεύμα, την ευστροφία και την προσαρμοστικότητα του Έλληνα μπορεί να αποδώσει. Αυτά μού τα είπε όταν ήμουν λίγο μεγαλύτερος και είχε την επιμονή να μάθω γερμανικά.
Και γιατί στα αγροτικά; Από ένα παιδί μεσοαστικής οικογένειας, όπως εσείς που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα.
Εγώ τελείωσα το οικονομικό τμήμα της ΑΣΟΕ. Εκείνη την εποχή -και αυτό διαφέρει με το τι συμβαίνει σήμερα- ο τομέας της οικονομικής ανάπτυξης και της μελέτης της οικονομικής ανάπτυξης ήταν από τα πιο ζεστά θέματα. Σήμερα τα παιδιά έχουν κυρίως το βλέμμα τους στραμμένο στην επαγγελματική τους αποκατάσταση και επιλέγουν χρηματοοικονομικά ή θέματα μάρκετινγκ και πληροφορικής. Εκείνη την εποχή υπήρχε μια μεγάλη συζήτηση για τα θέματα της ανάπτυξης. Πως να αναπτυχθούν οι λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές; Πως να αναπτυχθεί ο τρίτος κόσμος; Πως να αναπτυχθεί η Ελλάδα, που έβγαινε από μια δικτατορία και είχε ένα σημαντικό πρόβλημα οικονομικής ανάπτυξης; Οπότε τα ζητήματα της οικονομικής ανάπτυξης και των πολιτικών για αυτή ήταν κατά τη διάρκεια των σπουδών μας πάρα πολύ σημαντικά. Όντας μάλιστα η Ελλάδα μια αγροτική χώρα, ο κλάδος της αγροτικής οικονομίας και ενόψει και της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ήταν ένα θέμα που συζητιόταν πάρα πολύ. Πρέπει να πω εδώ ότι με επηρέασαν οι καθηγητές μου. Είχα την τύχη να έχω έναν εξαιρετικό καθηγητή και στην Αγροτική Οικονομική. Τον Θόδωρο Λιανό, ο οποίος μέ επηρέασε και στην επιλογή μου και στην ακαδημαϊκή μου εξέλιξη και στην πορεία μου την ερευνητική, αλλά και στην πορεία μου στο πανεπιστήμιο. Τού οφείλω πολλά. Κάπως έτσι προέκυψε το διδακτορικό μου στην αγροτική οικονομία.
Είχατε ακαδημαϊκή εμπειρία και στο εξωτερικό πριν ξεκινήσετε στην Ελλάδα. Υπάρχει κάτι που ζηλέψατε;
Κοιτάξτε, σήμερα δεν μπορούμε να λέμε ότι από την Ελλάδα λείπουν οι υποδομές που δυσκολεύουν τη δουλειά ενός πανεπιστημιακού. Παλιότερα λέγαμε ότι δεν έχουμε τις βιβλιοθήκες, τον εξοπλισμό, την πρόσβαση, την πληροφορία. Σήμερα δεν ισχύουν όλα αυτά. Σήμερα και λόγω των εξελίξεων στην τεχνολογία η πρόσβαση στην πληροφορία, στις πηγές, στη βιβλιογραφία υπάρχει για όλους. Άρα μια απόσταση που παλιότερα χώριζε την Ελλάδα και το να ζει κανείς εδώ και να ερευνά εδώ από το να βρίσκεται σε αναπτυγμένες χώρες, όπως η Γερμανία και η Βρετανία και να ερευνά, δεν υπάρχει. Τι όμως ζηλεύω κάθε φορά που βρίσκομαι έξω στα πανεπιστήμια; Το όλο κλίμα εργασίας, το ερευνητικό πνεύμα που υπάρχει, ότι πας στο γραφείο σου για να κάνεις τη δουλειά σου και δουλεύουν όλοι. Και στο δίπλα γραφείο και στο παραδίπλα γραφείο. Υπάρχει ένα ακαδημαϊκό κλίμα που λείπει στη χώρα μας. Αυτό το πνεύμα ότι είμαστε εδώ για να κάνουμε την έρευνά μας, για να δουλέψουμε, ότι μπορούμε να ανταλλάξουμε ακαδημαϊκές και ερευνητικές απόψεις. Ότι δε θα μας απασχολούν 1.500 άλλα ζητήματα μέσα στην καθημερινότητα. Αυτό το ζηλεύω.
Πού είμαστε καλύτεροι;
Νομίζω ότι είμαστε με την καλή έννοια φιλόδοξος λαός και φιλόδοξοι άνθρωποι. Είμαστε ευέλικτοι και προσαρμοστικοί και αυτό έχει βοηθήσει τη χώρα να επιβιώσει -αλλά και εμάς- κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες.
Είστε στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΠΑΜΑΚ από το 1989.
Είμαι νομίζω το αρχαιότερο μέλος ΔΕΠ στο πανεπιστήμιο. Ήρθα στη Θεσσαλονίκη το 1989, πρόλαβα την παλιά Βιομηχανική σχολή κάτω στην Τσιμισκή, όπου ήταν τα γραφεία μας και απέναντι από τη Μητρόπολη κάναμε τα μαθήματα. Ένα χρόνο μείναμε εκεί και ήρθαμε εδώ το φθινόπωρο του 1990.
Έχετε τεράστια διδασκαλική εμπειρία…
…και να μην ήθελα με τόσο χρόνια…
…Πως ήταν όλα αυτά τα χρόνια; Κατ’ αρχήν με τους φοιτητές; Τι σας έδωσαν; Τι σας πήραν ενδεχομένως; Πως είναι ο Έλληνας φοιτητής;
Τα παιδιά σήμερα ενδιαφέρονται περισσότερο για τις σπουδές τους με τη στενή έννοια απ’ ό,τι όταν είμασταν εμείς φοιτητές. Προσέρχονται στα μαθήματα, διαβάζουν περισσότερο, είναι πιο επικεντρωμένα στο αντικείμενο των σπουδών τους. Αυτό είναι υπέρ τους. Ποιο είναι το πρόβλημα; Νομίζω ότι λείπει η γενική παιδεία. Έρχονται από μια κατά τη γνώμη μου κακή δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Λείπει λοιπόν, η γενική παιδεία, λείπει το ενδιαφέρον για γενικότερη γνώση, δεν κάνουν ερωτήσεις όσο θα έπρεπε να κάνουν και μέσα στο μάθημα είναι μάλλον παθητικοί αποδέκτες. Ένα πρόβλημα που με στεναχωρεί ιδιαίτερα είναι ότι υπάρχει γενικά κακή γνώση της ελληνικής γλώσσας.
Τι εννοείτε;
Για πολλά χρόνια δίδασκα θεωρία διεθνούς εμπορίου, το οποίο είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον μάθημα, με πολλές δυνατότητες ερμηνείας των εξελίξεων στην πραγματική οικονομική ζωή. Δεν είναι μόνο θεωρία, διαγράμματα και μαθηματικά στον πίνακα. Είναι ένα μάθημα, όπου μπορείς να εξηγήσεις θέματα πολύ καυτά και επίκαιρα στην εποχή μας, όπως η μετανάστευση. Λες τα υποδείγματα, εξηγείς τι περιμένουμε και ποιες είναι οι γενικές τάσεις και μετά αρχίζουν οι πιο πρακτικές ερωτήσεις. Τα παιδιά έχουν καταλάβει το υπόδειγμα -γι’ αυτό δεν έχω καμία αμφιβολία-, διαβάζουν και ξέρουν τι πρέπει να πουν, όμως υπάρχει δυσκολία στο να το αποτυπώσουν και σε προφορικό, αλλά ακόμη και σε γραπτό λόγο. Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα και συνεχώς χειροτερεύει.
Από το 2018 είστε πρύτανης του ιδρύματος. Πως ήταν η εμπειρία; Ο απολογισμός που κάνετε;
Ήταν κάτι που ήθελα να το κάνω. Το πανεπιστήμιο Μακεδονίας είναι ένα πανεπιστήμιο που έχει τη δική του πορεία μέσα στον ελληνικό χώρο. Δηλαδή κάναμε πράγματα που ήταν πρωτοπόρα για τα ελληνικά πανεπιστήμια.
Όπως;
Τα μεταπτυχιακά προγράμματα. Ήμασταν από τα πανεπιστήμια που πρώτοι κάναμε μεταπτυχιακά προγράμματα και προσπαθήσαμε να προσελκύσουμε και ιδιωτικούς πόρους στη δημόσια εκπαίδευση, κάτι που το θεωρώ θετικό και πρέπει να γίνεται. Επίσης η εξωστρέφεια του πανεπιστημίου, οι σχέσεις με την πραγματική οικονομική ζωή είναι κάτι που ξεχωρίζει και θα έλεγα στους τομείς που εξειδικεύονται τα τμήματα του πανεπιστημίου ότι έχουμε καλές ερευνητικές επιδόσεις. Δηλαδή σε αυτά που εξειδικευόμαστε είμαστε καλοί. Είναι ένα πανεπιστήμιο που ξεχωρίζει ως προς το πανεπιστημιακό περιβάλλον, την ποιότητα της ζωής εδώ μέσα, τις σχέσεις με τους φοιτητές που είναι πιο στενές από ό,τι σε άλλα μαζικά πανεπιστήμια. Θεωρώ λοιπόν, ότι είναι ένας χώρος που θα μπορούσε να αποδώσει με νέες ιδέες, αλλά και με αναδιάταξη και αναδιοργάνωση του υπάρχοντος δυναμικού. Γιατί αυτό είναι το δυναμικό. Σκοπός είναι από το δυναμικό το οποίο έχεις να βγάλεις το καλύτερο δυνατό. Και εδώ χρειάζεται πολύ δουλειά. Και νομίζω, τουλάχιστον στον τομέα της δουλειάς που προσέφερα σε αυτό το πανεπιστήμιο, παρότι μάς έτυχαν και πολύ δύσκολες περίοδοι, όπως για παράδειγμα ο κορονοϊός, ότι αυτό αναγνωρίζεται από την ολότητα του ιδρύματος και ανεξάρτητα αν κάποιοι άνθρωποι με υποστήριξαν ή όχι. Έχω βάλει πολύ χρόνο σε αυτό το πανεπιστήμιο.
Ερχόμαστε στο ΠΑΜΑΚ: πόσοι είναι σήμερα οι φοιτητές και πόσοι το προσωπικό;
Συνολικά, δηλαδή προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές, είναι 14.000. Στα προπτυχιακά προγράμματα οι ενεργοί, δηλαδή αυτό που λέμε το Ν+2, είναι περίπου 8.500. Έχουμε μεγάλα ποσοστά παρακολούθησης, αλλά έχουμε και πολύ καλά ποσοστά αποφοίτησης. Είμαστε, δηλαδή ίσως μέσα και στην πρώτη τριάδα των πανεπιστημίων που έχουν υψηλά ποσοστά αποφοίτησης. Επίσης δεν έχουμε μεγάλους αριθμούς στη λεγόμενη λιμνάζουσα φοίτηση. Οι αποφοιτούντες κάθε χρόνο φτάνουν περίπου το 80% των πρωτοετών, το οποίο είναι μια πολύ καλή επίδοση, γιατί αυτά τα πράγματα αξιολογεί η Αρχή Πιστοποίησης.
Είναι λίγοι οι διδάσκοντες;
Οι διδάσκοντες είναι λίγοι και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα του ελληνικού πανεπιστημίου. Τα πολύ μεγάλα ακροατήρια. Εμείς -όπως ξέρετε- δεν επιλέγουμε τον αριθμό των φοιτητών μας, αυτό το επιλέγει το υπουργείο. Με ένα σταθερό αριθμό διδασκόντων τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο πανεπιστημίου, αλλά με μια αύξηση των φοιτητών από το 2015 και μετά -όχι ότι πριν ήταν πολύ καλύτερα τα πράγματα- κατά 20%, καταλαβαίνετε ότι η σχέση φοιτητή ανά καθηγητή έχει ακόμη περισσότερο χειροτερέψει. Έχουμε που έχουμε τη χειρότερη σχέση ως χώρα στην Ευρώπη που είναι περίπου 47 φοιτητές ανά καθηγητή…
…Ενώ ο μέσος όρος έξω είναι πόσος;
Κάτω από το 20 και σε κάποιες χώρες και κάτω από το 10. Ειδικά στις δικές μας τις σχολές, στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και στη Πάντειο, που είναι μαζικές και όχι εργαστηριακές σχολές, οι σχέσεις είναι ακόμη χειρότερες. Τα πολύ μεγάλα ακροατήρια είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ξέρετε γιατί; Γιατί δε μας δίνεται η δυνατότητα της επαφής που θα θέλαμε και στο βαθμό που θα θέλαμε με τον φοιτητή. Την προσωπική διάδραση που μπορεί να έχουμε μόνο σε λίγα κατ΄ επιλογήν μαθήματα γενικά δεν την έχουμε στα μεγάλα μαζικά μαθήματα κορμού. Αυτό είναι πρόβλημα. Και δυστυχώς δεν νομίζω ότι βαίνει προς επίλυση.
Πόσοι είναι οι διδάσκοντες στο Μακεδονίας;
205 μέλη ΔΕΠ και έχουμε και διδάσκοντες με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Πάμε στα προβλήματα: Τα κονδύλια δεν αρκούν για τη σίτιση, έτσι;
Είναι από τα πιο μεγάλα προβλήματα που έχουμε ως πανεπιστήμιο. Η σίτιση είναι και μεγάλο πρόβλημα γιατί δεν μπορούμε να σιτίσουμε τους φοιτητές μας, αλλά είναι και κάτι που μάς κάνει να αισθανόμαστε άσχημα. Γιατί; Γιατί σύμφωνα με το νόμο της πολιτείας δικαιούνται σίτιση περίπου 4.000 φοιτητές. Τα κονδύλια όμως που παίρνουμε, τα οποία είναι σταθερά εδώ και 15 χρόνια, ενώ οι φοιτητές όπως είπαμε αυξήθηκαν, επαρκούν για τη σίτιση μόνο του 50% περίπου. Δεν μπορείς με αυτό να αισθάνεσαι καλά. Εμείς εδώ για τα παιδιά είμαστε οι εκφραστές της πολιτείας. Τα παιδιά δε βλέπουν τον υπουργό μπροστά τους, αλλά εμένα. Εγώ τα ακούω, σε εμένα διαμαρτύρονται και καλώς διαμαρτύρονται, δεν έχω θέμα με αυτό, αρκεί να γίνεται πάντοτε με κάποιους όρους ευπρέπειας. Έχουν δίκιο. Δεν μπορεί η πολιτεία να λέει ότι είσαι δικαιούχος να τρως δωρεάν και να κρίνει με τα δικά της κριτήρια ότι δικαιούσαι δωρεάν σίτιση και μετά να λέει ότι τα λεφτά που σου δίνω φτάνουν μόνο για τους μισούς. Είναι πρόβλημα, που αν δεν το δει κανείς από κοντά νομίζει ότι είναι κάτι θεωρητικό. Δεν είναι θεωρητικό. Είναι οξύ πρόβλημα και μια κοινωνική αδικία.
Και οι εστίες είναι ένα πρόβλημα. Τι λέτε;
Δεύτερο πρόβλημα οι εστίες. Εμείς δεν έχουμε εστία δική μας. Τις εστίες σε πολλά πανεπιστήμια δεν τις έχουν τα πανεπιστήμια, αλλά το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) που είναι η διάδοχη κατάσταση του παλαιού Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας. Αυτό έχει εστίες, δε διαθέτει όμως κονδύλια και βρίσκεται στην Αθήνα. Δύο υπολογιστές να θέλουμε να πάρουμε για να έχουν τα παιδιά στην εστία να διαβάζουν πρέπει το αίτημα να πάει στην Αθήνα, μετά να πάρει εντολή από εκεί και μετά να σταλεί εδώ. Η ποιότητα της ζωής των εστιών και ο αριθμός των θέσεων που έχουμε είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.
Τι κτιριακό είναι το τρίτο πρόβλημα.
Αυτό το κτίριο στο οποίο βρισκόμαστε τώρα είναι το κτίριο όπου ήρθαμε το 1990 και το οποίο σχεδιάστηκε για πολύ λιγότερους φοιτητές. Αρκεί να σας πω το εξής: τα δύο μεγάλα μας αμφιθέατρα χωρούν καθήμενους μέχρι 180 φοιτητές, που για μένα είναι ήδη ένα πολύ μεγάλο νούμερο. Σε πολλά τμήματα, όπως της Πληροφορικής, των Οικονομικών, της Διοίκησης Επιχειρήσεων και της Λογιστικής οι εισακτέοι από τις πανελλήνιες είναι 300 και πάνω και αν βάλουμε και τις μεταγραφές πάμε στους 400. Εδώ πρόκειται για μια κατάσταση -να το πω κομψά- απαράδεκτη. Αν μια ημέρα ερχόντουσαν όλοι οι φοιτητές στο πανεπιστήμιο το πανεπιστήμιο θα κατέρρεε. Αν δηλαδή γινόταν αυτό που στις άλλες γενιές λέγαμε «ραντεβού στη σχολή» θα φαινόταν η τεράστια αδυναμία των υποδομών και το πανεπιστήμιο θα κατέρρεε.
Λύση υπάρχει για να μη λέμε μόνο τα προβλήματα; Έχετε εσείς πρόταση;
Έχουμε βρει τα κονδύλια -χαριτολογώντας θα πω λεφτά υπάρχουν-. Έχουμε περίπου 15 εκατομμύρια για να αγοράσουμε κτίρια. Επείγει να αγοράσουμε κτίριο για το τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, γιατί το σημερινό κτίριο δε φτιάχτηκε για να φιλοξενεί ένα τέτοιο τμήμα, που θέλει χώρους για την εκμάθηση οργάνων. Έχουμε κάνει τη διακήρυξη, πρώτη φορά βγήκε άγονη και τώρα θα την ξαναβγάλουμε. Το πρόβλημα δεν είναι όμως τα χρήματα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι η απίθανη…
…γραφειοκρατία…
… η οποία υπάρχει ενώ έχεις τα χρήματα.
Για πέστε μου ένα παράδειγμα.
Τι να σας πω. Ότι ο έλεγχος των συμβολαίων από το Σύλλογο Συμβολαιογράφων -γιατί αυτός ορίζει τον έλεγχο των συμβολαίων- βάστηξε 7 μήνες; Ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο μέχρι να μας απαντήσει ήθελε άλλους 8 μήνες; Ότι πριν από όλα αυτά είχαμε ένα πήγαινε έλα Πανεπιστήμιο, υπουργείο Παιδείας; Υπουργείο Παιδείας: Ναι βγάλτε τη διακήρυξη, βγάλαμε τη διακήρυξη, μεσολάβησε και το υπουργείο Οικονομικών, βγάλαμε τη διακήρυξη, απίθανες επιτροπές για να ελέγξουν να μη σας λέω τώρα τί.
Για γέλια και για κλάματα.
Για κλάματα μόνο. Γιατί φτάνουμε σε μια κατάσταση να μην μπορούμε να κάνουμε καλά τη δουλειά μας και αυτό το οποίο πρέπει. Δηλαδή, να διδάσκουμε τα παιδιά με τον τρόπο που πρέπει και να κάνουμε την έρευνα όπως αρμόζει στο επάγγελμά μας. Και υπάρχουν μεν οι πόροι, τους διεκδικήσαμε, τους πήραμε, αλλά το όλο θεσμικό πλαίσιο είναι απαγορευτικό.
Αυτό θα λέγατε και προς τον υπουργό Παιδείας αν τον είχατε εδώ μπροστά σας;
Του το έχω πει.
Να διευκολύνει όλο αυτή τη γραφειοκρατία.
Κοιτάχτε. Είναι πολύ επίκαιρο αυτό που λέτε γιατί αποτελεί τη βασική μας θέση που είναι και η άποψη της πλειοψηφίας της Συνόδου των Πρυτάνεων και στο θέμα της δημιουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Θα ήταν το επόμενο ερώτημα μου.
Εμείς είπαμε το εξής αφήνοντας στην άκρη τα συνταγματικά θέματα που θα τα λύσουν άλλοι. Μου προξενεί μια εντύπωση πως από τη μια ημέρα στην άλλη βρέθηκε μια δυνατότητα συνταγματικής παράκαμψης, αλλά δεν είναι δική μου δουλειά αυτό και δε θα το κρίνω εγώ. Εμείς ως πανεπιστήμιο Μακεδονίας -όπως νομίζω και η πλειοψηφία των ελληνικών πανεπιστημίων- δεν έχουμε να φοβηθούμε κάτι από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αν γίνουν και αν έρθουν. Θέλουμε όμως ο ανταγωνισμός, για τον οποίο γίνεται μια πολύ μεγάλη κουβέντα, να μην είναι αθέμιτος. Δεν μπορεί εγώ να έχω ένα θεσμικό πλαίσιο που για το τι οτιδήποτε τα χέρια μου από τη γραφειοκρατία να είναι δεμένα και να πρέπει κάθε ημέρα -θα το πω χαριτολογώντας- να είμαι αγκαλιά με τη νομική μου σύμβουλο για να κάνω ένα βήμα. Είτε πρόκειται για ένα ακαδημαϊκό είτε για ένα διοικητικό είτε για ένα οικονομικό είτε για ένα τεχνικό βήμα.
Ενώ τα μη κρατικά πανεπιστήμια;
Δε θα έχουν τίποτα από όλα αυτά. Δε θα έχουν καν ένα νόμο σαν αυτό που ισχύει και εννοώ το νόμο Κεραμέως, ο οποίος είναι ένας νόμος που διακατέχεται πλήρως από μια λογική υπερύθμισης. Ρυθμίζει τα πάντα, έχει προβλέψεις για όλα, είναι ένα νόμος 400 σελίδες. Για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια λέει ότι θα λειτουργούν με βάση τον κανονισμό του μητρικού πανεπιστημίου. Γνωρίζοντας πως λειτουργούν τα πανεπιστήμια ως προς το θέμα της γραφειοκρατίας στο εξωτερικό λέω ότι αυτό δεν είναι ανταγωνισμός αν εγώ πρέπει να περάσω από χίλια μύρια κύματα για να φτάσω από την απόφαση στην υλοποίηση της απόφασης, τη στιγμή που το ιδιωτικό πανεπιστήμιο θα μπορεί σε πολύ πιο συντομότερο χρονικό διάστημα να κάνει κάτι. Με συγχωρείτε, αυτό δεν είναι ανταγωνισμός.
Τι θα λέγατε σε έναν φοιτητή που δε συμφωνεί με το νόμο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια και θέλει να ξεκινήσουν ξανά τις καταλήψεις;
Θα έλεγα ότι οι καταλήψεις είναι μια ακραία μορφή πάλης, η οποία χάνει τελείως το νόημά της όταν κατάληψη σημαίνει κλειστό πανεπιστήμιο χωρίς τη δυνατότητα πραγματοποίησης συζητήσεων και εκδηλώσεων, χωρίς τη δυνατότητα εισόδου των καθηγητών και των εργαζομένων στο πανεπιστήμιο, χωρίς τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων με τους ίδιους τους φοιτητές μας. Και κυρίως όταν είναι καταλήψεις που αποφασίζονται μέσα από μια πολύ μικρή ομάδα φοιτητών.
Η πιο τρελή ιδέα που είχατε ποτέ ως πρύτανης την οποία όμως δεν τολμήσατε να κάνετε ποια ήταν;
Να τα βροντήξω.
Δεν τα βροντήξατε όμως.
Όχι, και το σκέφτηκα όταν πολλές φορές αισθάνθηκα ότι είμαι ο τερματοφύλακας που πρέπει να αποκρούσει το πέναλτι που βαράει ο κάθε υπουργός Είτε λέγεται Γαβρόγλου είτε λέγεται Κεραμέως είτε τώρα λέγεται Πιερρακάκης. Δεν είναι κομματικό το ζήτημα.
Κάτι σαν τον τερματοφύλακα Κελεσίδη της εποχής σας.
Ο Σερραίος βέβαια. Ήταν πολύ καλός τερματοφύλακας. Έτσι αισθάνομαι όμως. Ότι είμαι ο τερματοφύλακας και έρχεται ο υπουργός που θα βαρέσει το πέναλτι, δηλαδή θα ψηφίσει το νόμο. Εγώ για ένα με ενάμισι χρόνο θα ασχολούμαι με το πως θα εφαρμόσω αυτόν το νόμο έχοντας αγκαλιά τη νομική μου σύμβουλο και επάνω που θα μάθω πως εφαρμόζεται ο νόμος θα έρθει ο επόμενος υπουργός και θα τον ξαναλλάξει. Αυτό το έχω ζήσει εδώ που κάθομαι τρεις φορές και αναφέρομαι μόνο στα τελευταία 6 χρόνια.
Σήμερα στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη
Πάμε στον ιδιώτη Κατρανίδη: Δευτεροπαντρεμένος με δύο παιδιά, σωστά;
Σωστά.
Με τι ασχολούνται οι απόγονοι;
Και οι δύο είναι στην Αθήνα. Η κόρη μου είναι δικηγόρος, δουλεύει στην Ernst & Young. Ο γιός μου είναι επιχειρηματίας και Δόξα τω Θεώ πάει καλά. Στον τομέα της φωτογραφίας, του βίντεο, του μοντάζ, της διαφήμισης και της ενοικίασης μηχανημάτων. Είναι αυτοδημιούργητος. Είμαι χαρούμενος και για τους δύο. Είναι διαφορετικά παιδιά, άλλο το ένα άλλο το άλλο.
Τους συμβουλεύσατε ποτέ να μπουν στο δημόσιο πανεπιστήμιο;
Όχι, στην κόρη μου κάποια στιγμή της είπα μήπως θα ήθελε να το κοιτάξει, γιατί ήταν πιο πολύ του διαβάσματος, αλλά δεν το θέλησε.
1991 με την κόρη του
Με την κόρη του και την εγγονή του
1987 με τον γιό του
Στη Βοβούσα Ιωαννίνων, μαζί με το γιο του και την εγγονή του
Μαθαίνω ότι σας αρέσουν οι ορειβασίες στη Βοβούσα στα Ζαγοροχώρια, είναι έτσι;
Που το μάθατε αυτό;
Έκανα την έρευνά μου.
Μου αρέσει το βουνό, περπατάω αρκετά, κάθε καλοκαίρι κάνω μια καλή ανάβαση κυρίως στην Πίνδο σε διάφορα μέρη. Σμόλικας, Καμήλα Περιστέρι. Με αντίσκηνα, κάνουμε και μερικές διανυκτερεύσεις. Όσο είμαστε καλά να περπατάμε.
Χαλαρώνετε έτσι;
Ναι.
Κάνοντας ορειβασία στο όρος Καμήλα
Στα 2.637 μέτρα υψόμετρο, στην κορυφή του Σμόλικα
Ξέρετε ότι και ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι λάτρης του υψόμετρου. Εκεί παίρνει όλες τις κρίσιμες αποφάσεις του.
Το έχει πει. Ελπίζω εκεί να καθαρίζει καλά το μυαλό του και να παίρνει καλές αποφάσεις.
Και για μπάνιο στις Λιβανάτες, σωστά;
Με εντυπωσιάζετε (χαμογελάει). Ναι, κοντά στην Αταλάντη Φθιώτιδας. Εκεί ο πατέρας μου έχει κάνει ένα εξοχικό. Δεν είναι κανένα καταπληκτικό μέρος, αλλά πέρασα εκεί τα παιδικά μου χρόνια και έχω συναισθηματικούς δεσμούς και γι’ αυτό πηγαίνω.
Χαλκιδική περιλαμβάνει το καλοκαιρινό πρόγραμμα;
Ωραίο μέρος, αλλά υπάρχουν και άλλα μέρη στην Ελλάδα που μου αρέσουν. Δηλαδή, χωρίς τη Χαλκιδική δεν έχει; Δεν είμαι αυτής της άποψης. Πάω πάντως στο δεύτερο πόδι.
Αγαπημένο βιβλίο πρόσφατο;
Δύο βιβλία τώρα τελευταία. Το ένα είναι του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα να αλλάξουν το κόσμο» που είναι η υπόθεση Μπελογιάννη και μού άρεσε ο τίτλος πάρα πολύ. «Η τρέλα να αλλάξουν τον κόσμο». Γιατί περί τρέλας επρόκειτο. Και το άλλο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες». Ένα πάρα πολύ ωραίο βιβλίο που αφορά την πόλη μας και τη σκοτεινή περίοδο του μεσοπολέμου. Το διάβασα απνευστί.
Αγαπημένη ομάδα;
Παραμένει ο Ολυμπιακός. Χωρίς πια να πηγαίνω στο γήπεδο
Για το τέλος η ερώτηση με το μαγικό ραβδί; Αν το είχατε τι θα αλλάζατε μεμιάς στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο που δεν αλλάζει εύκολα;
Θα έφτιαχνα έναν νόμο 50 σελίδων, θα έλεγα στα πανεπιστήμια εξειδικεύστε τον όπως νομίζετε, πάρτε μια γενναία χρηματοδότηση και σε 5 χρόνια θα ελεγχθείτε, αν με τα χρήματα που πήρατε πετύχατε τους στόχους που βάλατε στην αρχή της περιόδου» ήταν η απάντησή του.
ΣΧΟΛΙΑ