Το εβραϊκό Ολοκαύτωμα, η συστηματική, προγραμματική και κρατική πολιτική πρακτική διώξεων και εξόντωσης περίπου έξι εκατομμυρίων Εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς και τους συνεργάτες του είναι σίγουρα κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Αλλά και κάτι που έδωσε έναυσμα στην παγκόσμια τέχνη και τους εκπροσώπους της για να δημιουργήσουν αριστουργήματα.

Ανάμεσα σε αυτά τρία μουσικά έργα είναι αντιπροσωπευτικά για να αποδώσουν τα συναισθήματα που γέννησε η σκληρή βιαιοπραγία και οι ρατσιστικές πρακτικές ενάντια σε έναν λαό που δεν είχε καν την ευκαιρία να αμυνθεί.

Τώρα με αφορμή την Εθνική Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος τρεις φορείς της Θεσσαλονίκης, η Ισραηλιτική Κοινότητα, η Κρατική Ορχήστρα και το Μέγαρο Μουσικής ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αποδώσουν μουσικά τα έργα αυτά και, ταυτόχρονα, ένα τραύμα που δεν πρόκειται να επουλωθεί ποτέ.

Τα έργα

Στη συναυλία που θα πραγματοποιηθεί στις 30 Ιανουαρίου στις 8μμ το πρόγραμμα ξεκινά με τον Ψαλμό 22. «Η προσευχή είναι ένα σόλο τραγούδι που ψάλλεται στα ισπανοεβραϊκά και ήταν το κομμάτι που τραγουδούσαν την ημέρα της μνήμης στη συναγωγή οι συγγενείς και οι επιβιώσαντες του Ολοκαυτώματος για όλους αυτούς που έφυγαν. Οπότε είναι κάτι πολύ συνδεδεμένο με τη θλιβερή αυτή επέτειο», λέει στο makthes.gr η μαέστρος της συναυλίας και καλλιτεχνική διευθύντρια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης Ζωή Τσόκανου.

Το έργο ερμηνεύει η υψίφωνος Μαριάντζελα Χατζησταματίου. «Πρόκειται για μια καλλιτέχνη που τα τελευταία χρόνια έχει αφιερωθεί πραγματικά στη μελέτη της εβραϊκής μουσικής και της ισπανοεβραϊκής γλώσσας, της λεγόμενης Λαντίνο, είναι ίσως ο άνθρωπος που γνωρίζει καλύτερα από όλους τους μουσικούς που ξέρω όλη αυτή την παράδοση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Οπότε πιστεύω ότι η φωνή της μέσα από τα λόγια αυτής της προσευχής ‘Θεέ μου γιατί με εγκατέλειψες’ που έχει συνδεθεί με τον διωγμό του λαού του Ισραήλ είναι η πιο κατάλληλη για μια τέτοια μέρα», συμπληρώνει η διευθύντρια ορχήστρας.

Ακολουθεί το καθηλωτικό «Αντάτζιο για έγχορδα» του Σάμιουελ Μπάρμπερ, το δημοφιλέστερο αμερικανικό συμφωνικό έργο που προκαλεί μια αίσθηση ανύψωσης στον ουρανό. «Είναι δέκα λεπτά απόλυτης γαλήνης, ηρεμίας, ευλάβειας. Ουσιαστικά θα αφεθούμε ελεύθεροι η μουσική να μεταφέρει τη μνήμη μας εκεί που καθένας αυτή την ημέρα θέλει να την πάει. Είναι μια μουσική που, νομίζω, αφήνει περιθώρια στην καρδιά να αποτίσει την τιμή που χρειάζεται και θεωρώ ότι ασφαλώς μπορεί και να συνδεθεί με πολλά πράγματα, αλλά ταιριάζει απόλυτα σε μια τέτοια μέρα», επισημαίνει η κ. Τσόκανου.

Τέλος, μετά τον ήχο τον εγχόρδων, η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με ένα έργο μεγάλου ρεπερτορίου, το «Κοντσέρτο για βιολί» του Μπετόβεν ερμηνευμένο από τον βιρτουόζο του βιολιού Gil Shaham. «Πρόκειται για έναν τεράστιο καλλιτέχνη που έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε στην πόλη μας. Έχει εμφανιστεί με την ΚΟΘ το 2005. Είναι αμερικανός εβραϊκής καταγωγής ο οποίος δέχτηκε με μεγάλη χαρά την πρόσκλησή μας να συμμετέχει σε αυτή τη συναυλία. Το έργο είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για κάθε βιολιστή. Πρόκειται για ένα κομμάτι – θρύλο που την εποχή που γράφτηκε ήταν μια πολύ μεγάλη επανάσταση για το βιολί, για την έκφραση. Δεν είναι απλά ένα βιρτουόζικο κονσέρτο στο οποίο ο σολίστας δείχνει τις δεξιοτεχνικές του ικανότητες αλλά είναι ένα κονσέρτο που πάει πολύ πιο πέρα, πολύ πιο βαθιά και απαιτεί μεγάλη εκφραστική δύναμη για το πώς κάποιος οικοδομεί ένα κομμάτι. Μιλάμε για ένα έργο διάρκειας 45΄ την εποχή που τα κονσέρτα διαρκούσαν το πολύ 25΄. Μέσα από αυτό η μουσική μπορεί να εμφανιστεί σε όλες της τις εκφάνσεις. Είμαι πολύ χαρούμενη που θα το μοιραστούμε με αυτόν τον μεγάλο καλλιτέχνη στη Θεσσαλονίκη», υπογραμμίζει η μαέστρος.

Μουσική που δίνει χώρο σκέψης

Η εκδήλωση περιλαμβάνει ένα σύντομο πρόγραμμα μιας ώρας. «Έτσι θέλαμε να είναι αυτή η μέρα. Δηλαδή να σκεφτούμε τη σημασία της, γιατί είναι ξεχωριστή και η μουσική να μας δώσει χώρο σκέψης, συγκίνησης, καθήλωσης, ευλάβειας, αλλά και τη δυνατότητα να παρουσιάσουμε έναν μουσικό μικρό – μεγάλο κόσμο. Όλα αυτά μας τα δίνουν τα τρία συγκεκριμένα έργα. Είμαι πολύ χαρούμενη που αυτή τη χρονιά, η οποία είναι δύσκολη, πιστέψαμε και καταφέραμε να διοργανώσουμε κάτι τόσο μεγάλο», καταλήγει η Ζωή Τσόκανου.

Οι δοκιμές της συναυλίας αρχίζουν την Τετάρτη.

Είσοδος στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης δωρεάν με δελτία εισόδου.