Η φωτιά στον Έβρο ήταν ανεξέλεγκτη, απρόβλεπτη και… ακατάπαυστη. Οι μάχες μαζί της ήταν άνισες και δύσκολες για τους πυροσβέστες και τους κατοίκους, που όλοι έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό για να γλιτώσουν τον πράσινο πλούτο του Έβρου και τις περιουσίες χιλιάδων πολιτών.

Υπήρχε ημέρα που δεν ξημέρωσε ποτέ. Αυτή ήταν η Τρίτη 22 Αυγούστου. Κουρασμένος ο ουρανός από τον καπνό που δεχόταν για τρεις ημέρες και με την φωτιά να φτάνει στο νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης και στο παραλιακό μέτωπο, η ατμόσφαιρα παραδόθηκε στο κλίμα που προκαλεί η φωτιά. Μια χαραμάδα είχε μείνει στον ορίζοντα γαλάζια, ο υπόλοιπος ουρανός ήταν γκρίζος και η ημέρα στην Αλεξανδρούπολη κίτρινη με βροχή από στάχτες. Ήταν τα πιο δύσκολα 24ωρα με τις εστίες να αναγεννιούνται ασταμάτητα. Όπου και να γύριζες το βλέμμα σου, έβλεπες καπνό και φωτιά. Μια εικόνα που δεν ξεχνιέται και σου μένει χαραγμένη.

Η Τρίτη ήταν μια ημέρα με πρωτόγνωρες καταστάσεις. Εκτός από το ότι δεν είδαμε στιγμή τον Ήλιο λόγω του καπνού, υπήρχαν επιχειρήσεις που έγιναν πρώτη φορά στην χώρα μας. Η εκκένωση του νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης τα μεσάνυχτα της Δευτέρας με ξημερώματα Τρίτης ήταν μια επιχείρηση που δεν είχαν οργανώσει ξανά οι αρχές. Διήρκησε περίπου 4 ώρες και χρειάστηκε να βάλουν σε ισχύ το Plan B, όταν η φωτιά έκλεισε τον δρόμο προς Κομοτηνή. Το «Αδαμάντιος Κοραής» μετατράπηκε σε πλωτό νοσοκομείο την ώρα που οι φλόγες έφτασαν έξω από την περίφραξη του Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης. Μέσα στο πλοίο, η εικόνα θύμιζε σκηνές πολέμου: ασθενείς σε στρώματα στο πάτωμα, στρατιώτες να μεταφέρουν με φορεία άλλους ασθενείς και οι υγειονομικοί να προσπαθούν να συντονίζουν. Έξω από το πλοίο υπήρχαν σκηνές που έστησε το ΕΚΑΒ, κάτι παρόμοιο είχαμε ξανά δει μόνο σε άσκηση έξω από το δημαρχείο Θεσσαλονίκης. Ταυτόχρονα έξω βρισκόταν συγγενείς ασθενών που προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να εξασφαλίσουν στους ανθρώπους τους ασφαλή μεταφορά.

Όταν η φωτιά σε κυκλώνει

Η φωτιά δεν παίζει, ούτε υπολογίζει. Και αυτό το καταλαβαίνουν όχι μόνο οι πυροσβέστες και οι κάτοικοι αλλά και τα τηλεοπτικά συνεργεία που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για να ενημερώνουν τους πολίτες. Καμία φορά όμως η απρόβλεπτη κατεύθυνση της φωτιάς μπορεί να εγκλωβίσει τον καθένα σε δευτερόλεπτα.

Φεύγοντας από το χωριό Απαλό και χωρίς να ξέρουμε ακριβώς την κατεύθυνση που κινούμαστε, βρεθήκαμε στην περιοχή Λάκα. Ο δρόμος στενός, με χαλίκια και πέτρες. Η φωτιά φαινόταν να βρίσκεται πέρα από τον λόφο, μέχρι την στιγμή που μια εστία εμφανίστηκε ακριβώς δίπλα στο αυτοκίνητο. Δυο επιλογές: όπισθεν με μηδενικό οπτικό πεδίο ή μπροστά με ελπίδα να βρεθεί διέξοδος. Τελικά ο δρόμος ευθεία κατέληγε σε ένα μαντρί. Πίσω από το μαντρί χωράφια και καμμένη γη. Καμία διέξοδος.

Σκανάροντας την περιοχή και ψάχνοντας πως μπορείς να φύγεις, σε πιάνει η πρώτη ανησυχία. Συνομιλούμε ωστόσο με τους δυο κτηνοτρόφους, που ήταν δυο αδέλφια, κάνουμε δηλώσεις. Ήταν εξοργισμένοι. Έσβηναν τις εστίες γύρω από το μαντρί με κουβάδες. Πεπεισμένοι ότι δεν θα τους βοηθήσει κανείς. Δεν ανησυχούσαν για την ζωή τους αλλά για το βιός τους. Για την επόμενη ημέρα που θα τους έβρισκε κατεστραμμένους. Δεν ένιωθα ότι σκέφτονται την ζωή τους.

Την ίδια ώρα ο άνεμος έφερε την φωτιά έξω από το μαντρί. Μπροστά στα μάτια μας καιγόντουσαν  γουρούνια, μπάλες από άχυρα και λάστιχα. Εμείς ακίνητοι, βλέποντας την φωτιά να κινείται απειλητικά και ταυτόχρονα να βλέπουμε ένα δεύτερο μέτωπο να φαίνεται από τα αριστερά μας.

Παροτρύνω τον κύριο Δημήτρη, τον κτηνοτρόφο, να ρίξουμε νερό γύρω γύρω από το μαντρί. «Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Θα καούμε». Αυτή η απάντηση του με έκανε να σκεφτώ ότι δεν γίνεται απλά να παρακολουθούμε. Αρχίσαμε να μιλάμε αμέσως με τις αρχές και να τους στέλνουμε το στίγμα μας.

Περιμένοντας ένα πυροσβεστικό να ανοίξει το δρόμο της διαφυγής, για λίγα λεπτά τα πάντα μαύρισαν γύρω μας. Από την πυροσβεστική μας συμβούλεψαν να βάλουμε υγρά πανιά στο πρόσωπο μας για να μην εισπνέουμε καπνό και στάχτη. Βρήκαμε στο αυτοκίνητο κάποια κασκόλ και σκούφια. Αναγκαστικά τα βουτήξαμε σε μια δεξαμενή με νερό βρόμικο, τόσο που όταν  έσταζε στην μπλούζα μας άφηνε κίτρινο λεκέ. Ωστόσο το ένστικτο της επιβίωσης δεν σε αφήνει να σκεφτείς τέτοιες λεπτομέρειες εκείνη την στιγμή. Τα βάλαμε στο πρόσωπο μας και το κρατούσαμε όσο η ατμόσφαιρα ήταν ανυπόφορη.

Ευτυχώς η φωτιά κινούταν νότια. Δεν φυσούσε προς τα πάνω μας και έτσι η μια ώρα που βρισκόμασταν ακινητοποιημένοι στο μαντρί, δεν ήταν εφιαλτική προς τις συνθήκες. Όταν έφτασε το πυροσβεστικό στο μαντρί για να μας απεγκλωβίσει, η ανακούφιση είναι λίγη ως λέξη για να περιγράψει το συναίσθημα μας. Βέβαια, έπρεπε να πείσουμε ξανά τους κτηνοτρόφους να φύγουν και ότι η πυροσβεστική θα προστατέψει το μαντρί τους από την φωτιά.

Οι κάτοικοι που δεν έφευγαν

Οι κτηνοτρόφοι δεν ήταν οι μόνοι που δεν έφευγαν. Σε όλα τα χωριά που εκκενώθηκαν υπήρχαν κάτοικοι που έμεναν πίσω να προστατέψουν τις περιουσίες τους. Ο,τι και να τους έλεγες ήταν ανέκδοτοι. «Θα φύγω να αφήσω το σπίτι μου, τι λέτε;». Δεν μπορούσες να απαντήσεις τίποτα, απλά ότι ήταν επικίνδυνο και ευχόσουν να πάνε όλα καλά μέχρι την στιγμή που θα τους ξανά δεις στο χωριό, όταν η φωτιά υποχωρήσει.

Οι μάχες των κατοίκων ήταν ηρωικές. Έβγαιναν μπροστά στην φωτιά και προλάβαιναν να σώσουν σπίτια και περιουσίες. Την νικούσαν στις περισσότερες περιπτώσεις. Γίνονταν ένα με τους πυροσβέστες και πάλευαν. Δεν θα ξεχάσω έξω από το χωριό Μοναστηράκι, που περίπου 20 κάτοικοι ενώθηκαν και βοηθούσαν δυο πυροσβέστες για να σβήσουν την φωτιά. Ο πυροσβέστης να κρατάει την μάνικα και να πέφτουν όλοι μαζί στην πλαγιά σβήνοντας όλες τις εστίες. Μικροί και μεγάλοι όλοι εκεί για να μην μπει η φωτιά στον οικισμό. Τα κατάφεραν υπό τον συντονισμό του πυροσβέστη. Μεγάλη χαρά και ικανοποίηση όταν ο κίνδυνος απομακρύνθηκε.

Οι συνθήκες στην φωτιά του Έβρου τις πρώτες πέντε ημέρες ήταν ακραίες και πρωτόγνωρες, σύμφωνα με τις αρχές. Όλοι όμως έκαναν ο,τι μπορούσαν ώστε να σωθούν τα περισσότερα σπίτια αλλά και ανθρώπινες ζωές.