Στη μάχη της πυροπροστασίας και δασοπυρόσβεσης αναμένεται να ριχτεί σύντομα το «Maestro» του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα, με τεχνολογίες αιχμής που θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί την εξάπλωση των πυρκαγιών και να συμβάλει σημαντικά στο δύσκολο έργο των πυροσβεστών. Στόχος είναι να ενισχυθεί και με αυτό το εργαλείο πρόβλεψης και διαχείρισης πυρκαγιών, η Πολιτική Προστασία της Κεντρικής Μακεδονίας.

Την ίδια ώρα, από τον Ιούλιο έχουν τοποθετηθεί από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, και λειτουργούν αποτελεσματικά σύμφωνα με τον διευθυντή Προγραμματισμού και Υποδομών Μπάμπη Στεργιάδη, συνολικά πέντε drones σε σημεία ενδιαφέροντος της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής.

Το έργο

Το «Μaestro» ξεκίνησε να υλοποιείται το 2020, λόγω κορονοϊού παρατάθηκε ο χρόνος περάτωσης του έργου και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2023. Πρόκειται για ένα σύστημα τηλεμετρίας, με τεχνολογίες IoT (Internet of Things) που υποστηρίζει την πρόβλεψη του κινδύνου πυρκαγιάς σε δασικές εκτάσεις με βάση μετρήσεις των καιρικών συνθηκών που συλλέγονται από κόμβους αισθητήρων. 

Σε περίπτωση πυρκαγιάς, οι κόμβοι λειτουργούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με συχνότερες μετρήσεις για πρόβλεψη της εξάπλωσης της πυρκαγιάς και αποτελεσματική διαχείριση των δυνάμεων πυρόσβεσης και του πληθυσμού. Αντικείμενο του έργου αποτελεί η χρήση καινοτόμων μεθόδων της τεχνολογίας και της πληροφορικής, βασισμένων στο IoT για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου τηλεμετρικού συστήματος εκτίμησης του κινδύνου έναρξης, ανίχνευσης και εκτίμησης της εξάπλωσης μίας δασικής πυρκαγιάς σε εγγύτητα με αστικές περιοχές, για τον βέλτιστο σχεδιασμό της έγκαιρης εκκένωσης των απειλούμενων πληθυσμών στη ζώνη μίξης οικισμών και δασών και σε χώρους πρασίνου εντός πόλεων, καθώς και για την επιτήρηση/παρακολούθηση της κατάστασης σταθερών μέσων πυρόσβεσης στα δάση. Οι σταθμοί αισθητήρων συλλέγουν δεδομένα από την περιοχή και τις συσκευές τις οποίες εποπτεύουν και ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα στέλνουν σε ένα κεντρικό εξυπηρετητή, όπου με κατάλληλες τεχνικές εξόρυξης γνώσης, τα δεδομένα μετατρέπονται σε χρήσιμη πληροφορία που εν δυνάμει παρέχει προστιθέμενη αξία στα επιχειρησιακά σχέδια και στην προληπτική συντήρηση των εγκαταστάσεων των σχετικών ομάδων ασφαλείας: Πυροσβεστικό Σώμα, Δασική Υπηρεσία, Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Πολιτική Προστασία. 

Το «Maestro» αναπτύχθηκε από το εργαστήριο δικτύων και συστημάτων επικοινωνιών και τον τομέα λογισμικού, υλικού και θεμελιώσεων του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ και το εργαστήριο υλωρικής του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ σε συνεργασία με την εταιρεία Pragma IoT. Πλέον βρίσκεται σε αναμονή η έγκριση εφαρμογής του προγράμματος που αναμένεται στα τέλη του μήνα.

Πρόβλεψη σε πραγματικό χρόνο

«Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος ‘Maestro’, στο πλαίσιο του προγράμματος του ΕΣΠΑ ‘Ερευνώ-Δημιουργώ – Καινοτομώ’, το οποίο ασχολούνταν με την πρόγνωση του κινδύνου έναρξης δασικών πυρκαγιών αλλά και την παρακολούθηση της εξέλιξης μίας δασικής πυρκαγιάς, έχει πλέον κατατεθεί και εγκριθεί και το δεύτερο μέρος του προγράμματος που θα ασχολείται με τη χρήση drones για την παρακολούθηση της πυρκαγιάς και την άμεση μετάδοση των δεδομένων αναφορικά με την εξέλιξη του μετώπου της δασικής πυρκαγιάς. Μία τέτοια εφαρμογή θα μπορέσει να συνδυαστεί με ένα γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών της περιοχής, ούτως ώστε να έχουμε ανά πάσα στιγμή ακριβέστατες πληροφορίες σχετικά με το πού βρίσκεται η πυρκαγιά και ποια είναι η σφοδρότητα καύσης της (πόσο είναι το μήκος της φλόγας, πόσο γρήγορα εξαπλώνεται κ.τ.λ.).

Αυτό σε συνδυασμό με θεματικούς γεωγραφικούς χάρτες που αφορούν το οδικό δίκτυο κατά πυκνότητα και ποιότητα, θα μπορέσει να ελαχιστοποιήσει τον χρόνο επέμβασης των δασοπυροσβεστικών δυνάμεων, κάτι που είναι και το νέο δόγμα του Πυροσβεστικού Σώματος», εξηγεί στη «ΜτΚ» ο Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος, Κοσμήτορας της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.

To πρόγραμμα έχει δοκιμαστεί πειραματικά στον δασοπειραματικό σταθμό του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στον Φοίνικα Θεσσαλονίκης και στον Ταξιάρχη Χαλκιδικής. «Δούλεψε καλά, έγιναν σχετικές διορθώσεις αναφορικά με τον αριθμό των αισθητήρων που χρειαζόμαστε και τις προδιαγραφές τους και σε δεύτερο χρόνο οι αισθητήρες θα τοποθετηθούν στα δέντρα και τα drones και θα μας δίνουν σε μία πραγματική πυρκαγιά, συγκεκριμένα στοιχεία. Ο σχεδιασμός μας είναι να τοποθετηθούν στο Σέιχ Σου, όπου θα υπάρχει απόλυτη συνεργασία με την Πυροσβεστική Υπηρεσία και εκεί θα δίνονται τα δεδομένα, όπου η ταχύτητα μετάδοσής τους θα γίνεται σε κλάσματα δευτερολέπτου», περιγράφει.

Ο κ. Δημητρακόπουλος παρατηρεί πως αυτό που δεν φάνηκε να έχει άμεση ανταπόκριση είναι ο καθαρισμός των ξερών χόρτων από τα χωράφια και τις ακαθάριστες εκτάσεις. «Φαίνεται να έγινε ελλιπώς ή να μην απέδωσε γιατί πάλι είχαμε πυρκαγιές σε δασοαστικές περιοχές όπου εκκενώθηκαν χωριά και οικισμοί. Σαν ιδέα ήταν καλή αλλά στην πράξη δείχνει να μην φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό άλλωστε δεν το εφαρμόζουν άλλες χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία… Θα πρέπει πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου να δημιουργηθούν ζώνες προστασίας - απαλλαγμένες από κάθε είδους βλάστηση (buffer zones), πέριξ των οικισμών. Αυτό πρέπει να γίνει με χρηματοδότηση και ενέργειες των ΟΤΑ. Επίσης, για την ώρα δεν υπάρχει κανένας έλεγχος και κανένα πρόστιμο όσον αφορά τα ακαθάριστα οικόπεδα και εκτάσεις», επισημαίνει.

Σε λειτουργία πέντε drones

Σε λειτουργία βρίσκονται από τις αρχές Ιουλίου τα σταθερά ραντάρ που τοποθετήθηκαν στο Σέιχ Σου κι ένα κινητό ραντάρ που δόθηκε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. «Οι οθόνες τοποθετήθηκαν στο κέντρο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής και το κινητό ραντάρ με τρέιλερ το χρησιμοποιεί η υπηρεσία προκειμένου να παρακολουθήσει μία δασική έκταση», αναφέρει στη «ΜτΚ» ο Μπάμπης Στεργιάδης, Γενικός Διευθυντής Προγραμματισμού και Υποδομών και Περιφερειακός Συντονιστής Κρατικής Αρωγής. 

Συνολικά υπάρχουν πέντε drones, το ένα είναι για το Σέιχ Σου, ένα για το δασικό σύμπλεγμα του Ωραιοκάστρου, ένα στη Θέρμη, ένα στην περιοχή της Σιθωνία κι ένα για Ουρανούπολη-Ολυμπιάδα που ελέγχει το τρίτο πόδι Χαλκιδικής. 

«Απ’ ό,τι μας ενημερώνει η Πυροσβεστική, το σύστημα ανίχνευσης πυρκαγιών που χρηματοδοτήθηκε και τοποθετήθηκε από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έχει ήδη βοηθήσει το έργο των πυροσβεστών. Γνωρίζοντας από τα drones το ακριβές σημείο, στέλνονται απευθείας δυνάμεις της Πυροσβεστικής. Σημαντική φυσικά στο έργο της πυροπροστασίας είναι η συμβολή των εθελοντών, οι περιπολίες που γίνονται από τον Στρατό, την Αστυνομία και την Πυροσβεστική. Ο συνδυασμός λοιπόν αυτών των εργαλείων συμβάλει σημαντικά το έργο της Πυροσβεστικής», τονίζει. Αναφερόμενος στη πιλοτική εφαρμογή του μέτρου που αφορά στον καθαρισμό οικοπέδων, έπειτα από τη σύσταση του «Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών», ο κ. Στεργιάδης σημειώνει ότι είναι ένα θετικό βήμα. «Το αντιμετωπίσαμε στην πυρκαγιά στον Τρίλοφο Θεσσαλονίκης όπου επρόκειτο για μία περιαστική πυρκαγιά με μεγάλα οικόπεδα και κατοικίες όπου οι εκτάσεις ήταν καθαρές. Παρόλα αυτά προκλήθηκαν ζημιές σε σπίτια γιατί η πυρκαγιά μεταδόθηκε πάρα πολύ γρήγορα, όπου εάν δεν ήταν καθαρά μπορεί να θρηνούσαμε ακόμα και ζωές».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18.08.2024