Ο Τάσος, ο Μανώλης, η Ευγενία και άλλοι μαθητές από όλη την Ελλάδα κάνουν καθημερινά πυρετώδεις προετοιμασίες με στόχο τον σχεδιασμό και την κατασκευή ενός ρομπότ, με το οποίο θα συμμετάσχουν στον παγκόσμιο διαγωνισμό ρομποτικής «FIRST Global Challenge 2024». Στην Αθήνα, όπου θα διεξαχθεί σε λίγες ημέρες, ομάδες έφηβων από περισσότερες από 190 χώρες κάθε γωνιάς του πλανήτη, θα δουλέψουν πάνω σε ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα προβλήματα, της επισιτιστικής ανασφάλειας και της διαχείρισης των τροφίμων.

Δέκα παιδιά από όλη την Ελλάδα συνθέτουν την ελληνική Εθνική Ομάδα Ρομποτικής, η οποία θα διαγωνιστεί στο «FIRST Global Challenge 2024», μια παγκόσμια ολυμπιάδα ρομποτικής που διοργανώνεται κάθε χρόνο σε διαφορετική χώρα. Τα μέλη της ομάδας προέκυψαν από ένα bootcamp προετοιμασίας για τον διαγωνισμό, το καλοκαίρι στη Θεσσαλονίκη, στο οποίο συμμετείχαν 100 παιδιά ηλικίας 12-18 ετών από όλη την Ελλάδα. Αρμόδιος φορέας για τη διοργάνωση του bootcamp και τη δημιουργία της ομάδας είναι ο εκπαιδευτικός οργανισμός Eduact.

Η προετοιμασία της ελληνικής ομάδας κατά τη διάρκεια του bootcamp περιλάμβανε τη σχεδίαση και κατασκευή μέσα από ομαδική δουλειά ρομπότ που θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σε δοκιμασίες. Όλοι όσοι πήραν μέρος αποτελούν τα μέλη των κλιμακίων της προεθνικής (ηλικίας 12-13 ετών) και της εθνικής ομάδας (14-18 ετών) και από αυτούς, επιλέχθηκαν οι δέκα που θα στελεχώσουν τον βασικό πυρήνα της ομάδας. Πέντε από αυτούς θα ταξιδέψουν στην Αθήνα για να λάβουν μέρος στον διαγωνισμό στις 26-29 Σεπτεμβρίου, ενώ οι υπόλοιποι θα αναλάβουν υποστηρικτικό ρόλο με υλικό και παρουσιάσεις στα κοινωνικά δίκτυα και σε εκδηλώσεις.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συντονιστής της ομάδας, Χρήστος Συμεωνίδης, τα κριτήρια επιλογής της τελικής δεκάδας ήταν «η ολοκλήρωση με το ρομπότ τους των δοκιμασιών, αλλά και το πώς συνεργάζονταν μεταξύ τους».

Τον ετήσιο διαγωνισμό «FIRST Global Challenge» για εθνικές ομάδες μαθητών ηλικίας 14-18 ετών, που θα φιλοξενηθεί 26-29 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, διοργανώνει ο αμερικανικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός «FIRST Global», τον οποίο ίδρυσε ο διακεκριμένος Αμερικανός εφευρέτης και επιχειρηματίας, Ντιν Κέιμεν. Η φιλοσοφία του οργανισμού είναι ότι μετατρέποντας την επιστήμη και την τεχνολογία σε ένα άθλημα τόσο συναρπαστικό όσο τα υπόλοιπα αθλήματα, θα εμπνεύσει δισεκατομμύρια νέους σε όλο τον κόσμο να ασχοληθούν με τους τομείς STEM και να αποτελέσουν τους μελλοντικούς ηγέτες που θα συνεργαστούν για την επίλυση των πιο πιεστικών προβλημάτων του πλανήτη.

Ο 17χρονος Μανώλης από την Ιεράπετρα Κρήτης, ο οποίος φέτος θα φοιτήσει στη Γ' Λυκείου, είναι μέλος της εθνικής ομάδας για τρίτη χρονιά και πέρυσι ήταν ένας από τους πέντε Έλληνες μαθητές που ταξίδεψαν στη Σιγκαπούρη για να συμμετάσχουν στην διαγωνισμό. Όπως περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «ο διαγωνισμός ήταν πολύ ωραίος, γιατί ήταν όλες οι χώρες του κόσμου ενωμένες μέσα σε ένα χώρο και προσπαθούσαμε για το κοινό καλό, να χρησιμοποιήσουμε το υδρογόνο ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας για την παραγωγή ρεύματος». Έχοντας την εμπειρία του περσινού διαγωνισμού, ο Μανώλης έχει συμβουλεύσει τους συναθλητές του να δώσουν βαρύτητα στη στρατηγική των συνεργασιών με τις άλλες χώρες, στην επικοινωνία με τις άλλες ομάδες, ακόμα και αν δεν γνωρίζουν αγγλικά, αλλά και να διατηρούν την ψυχραιμία τους. «Το να είμαστε όλοι μαζί, συγκεντρωμένοι και να έχουμε υποστήριξη και σεβασμό προς τους συμπαίκτες μας είναι πολύ σημαντικό», συμπληρώνει.

Εμπειρία από τον θεσμό έχει και ο 17χρονος Σταύρος, μαθητής της Γ' Λυκείου στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος το 2022 είχε ταξιδέψει με την ελληνική αποστολή στη Γενεύη ως αναπληρωματικό μέλος και είχε αναλάβει υποστηρικτικό ρόλο βοηθώντας με διορθώσεις στα μηχανικά μέρη του ρομπότ. «Ήταν μια πάρα πολύ ωραία διαδικασία, γιατί γνώριζες νέες χώρες και έβλεπες διαφορετικά ρομπότ. Μου έκαναν εντύπωση οι διαφορετικοί μηχανισμοί που χρησιμοποιούσαν οι άλλες χώρες», θυμάται μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η φετινή διοργάνωση έχει θέμα «Feeding the Future» και οι ομάδες που θα λάβουν μέρος καλούνται να έχουν κατασκευάσει το ρομπότ τους, το οποίο τις ημέρες της διοργάνωσης θα πρέπει να χειριστούν σε έναν προσομοιωμένο κόσμο που δίνει έμφαση στην περίπλοκη και αλληλοεξαρτώμενη σχέση μεταξύ των συστημάτων νερού, τροφής και ενέργειας, εξισορροπώντας αυτούς τους παγκόσμιους πόρους με στόχο την υποστήριξη ενός βιώσιμου συστήματος τροφίμων.

Η ελληνική ομάδα έχει ολοκληρώσει ήδη την κατασκευή του ρομπότ. Όπως εξηγεί μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο 15χρονος Τάσος από τη Θεσσαλονίκη, μαθητής Α' Λυκείου, το ρομπότ της ελληνικής ομάδας ενσωματώνει δύο σημαντικές καινοτομίες, την αύξηση της ροπής της κατασκευής ώστε να μπορεί να κουβαλήσει και να ανυψώσει βάρος και την αύξηση της χωρητικότητας του κάδου που θα κουβαλάει τις μπάλες κατά τη διάρκεια των προκλήσεων. Ο Τάσος ασχολείται με τη ρομποτική από μικρή ηλικία και είναι η τρίτη χρονιά που συμμετέχει στην ομάδα, πέρυσι ως μέλος του υποστηρικτικού κλιμακίου και το 2022 ως μέλος της προεθνικής ομάδας. «Αυτή η ιδέα του να δημιουργείς κάτι από το μηδέν και να βοηθάς τους ανθρώπους να κάνουν κάτι με μεγαλύτερη ευκολία, με μόνο εμπόδιο τη φαντασία σου, με εξιτάρει», λέει χαρακτηριστικά.

Ο 16χρονος Γιώργος, μαθητής της Β' Λυκείου στην Αθήνα, ξεκίνησε να ασχολείται με τη ρομποτική πριν από δύο χρόνια. Πέρυσι ήταν μέλος του κλιμακίου της εθνικής ομάδας ρομποτικής και φέτος η κύρια αρμοδιότητά του είναι να γράφει κώδικα για το ρομπότ, προκειμένου αυτό να κινείται σε ένα μεγάλο ποσοστό αυτόνομα. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο στόχος του είναι μέσα από τις καινοτομίες που έχει εφαρμόσει να δίνει στον οδηγό του ρομπότ μεγαλύτερη ευελιξία και ευκολία στον χειρισμό.

Η μηχανική λειτουργία του ρομπότ είναι από την άλλη πλευρά αυτή που ενδιαφέρει περισσότερο τον 15χρονο Γιάννη Ν., μαθητή της Α' Λυκείου στην Αθήνα. Στην εθνική ομάδα, όπου συμμετέχει για πρώτη χρονιά, ασχολείται με τον σχεδιασμό του ρομπότ σε πρόγραμμα 3D. «Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να δούμε κάνοντας κάποιους υπολογισμούς πριν από την κατασκευή του ρομπότ, όπως η προσομοίωση της λειτουργίας του, για να καταλάβουμε αν το ρομπότ θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που θα μας δοθούν», περιγράφει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Η μηχανική λειτουργία του ρομπότ είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και του 15χρονου Γιάννη Λ. από την Αθήνα, μαθητή της Α' Λυκείου, ο οποίος έχει εστιάσει στην δυνατότητα του ρομπότ να ανεβάζει αντικείμενα σε ύψος 1,20 μέτρων, κάτι που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση του διαγωνισμού. «Χρειάστηκαν αρκετές ιδέες για να το καταφέρουμε. Δεν ήταν δύσκολο να καταλήξουμε στις τελικές ιδέες, αλλά μας πήρε αρκετό χρόνο», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η 15χρονη Ευγενία, μαθήτρια Α' Λυκείου στη Θεσσαλονίκη, δεν είχε τις γνώσεις και την πολυετή ενασχόληση με τη ρομποτική που είχαν άλλοι συναθλητές της, ωστόσο κέρδισε τη θέση της στην ομάδα λόγω του πνεύματος συνεργασίας που διαθέτει. Αυτό που την εντυπωσίασε στη ρομποτική, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «είναι ότι αρχίζουμε από άψυχα μέταλλα και μπορούμε να φτιάξουμε κάτι που έχει ουσιαστικά ζωή και κινείται. Του δίνεις βέβαια εντολές αλλά και πάλι είναι μαγικό το ότι με αυτό μπορούμε να βοηθήσουμε τον κόσμο».

Ο 17χρονος Χαράλαμπος, μαθητής Γ' Λυκείου στη Θεσσαλονίκη, έχει ενταχθεί τα τελευταία τρία χρόνια στο κλιμάκιο των ελληνικών ομάδων ρομποτικής που συμμετέχουν στο «FIRST Global Challenge» και, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, έχει κερδίσει πολλά από αυτό. «Γνωρίζουμε παιδιά από όλο τον κόσμο, που δεν θα είχαμε αλλιώς την ευκαιρία να γνωρίσουμε. Ενωνόμαστε μέσα από αυτό και μαθαίνουμε για τον πολιτισμό τους».

Βενιαμίν της ομάδας είναι ο 14χρονος Γιώργος, μαθητής Γ' Γυμνασίου στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος όμως έχει ήδη σημαντική εμπειρία καθώς τις δύο προηγούμενες χρονιές ήταν μέλος των προεθνικών ομάδων. «Με βοήθησε η συμμετοχή στην προεθνική ομάδα, όπου ο ρόλος μας ήταν να βοηθάμε στα μη τεχνικά κομμάτια, στις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα και στις έρευνες, παρουσιάζοντας ιδέες και φτιάχνοντας μακέτες. Το να έχεις ξανακουμπήσεις το υλικό και να ξέρεις πώς δουλεύει είναι πάρα πολύ σημαντικό».

Η Eduact, που έχει ως έδρα της τη Θεσσαλονίκη, συνεργάζεται με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό «FIRST Global» από το 2012. Από το 2018, οπότε ξεκίνησε η συμμετοχή της Ελλάδας στη διοργάνωση, είναι υπεύθυνη για τη συγκρότηση της ελληνικής εθνικής ομάδας ρομποτικής. Πλέον, συντονίζει τους διαγωνισμούς του οργανισμού και στις υπόλοιπες χώρες των Βαλκανίων και την Κύπρο.

Αναδεικνύοντας τη σημασία του συγκεκριμένου θεσμού, ο Κώστας Βασιλείου, πρόεδρος της Eduact, υπογραμμίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕότι «είναι πολύ σημαντική αρχή των διοργανωτών η παγκόσμια ειρήνη και η συνεργασία των νέων παιδιών πάνω στο πώς θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα της καθημερινότητας, τα οποία δείχνουν να είναι ανίκητα. Αν η κοινωνία ολόκληρη δεν σκύψει πάνω στα παιδιά να δώσει ευκαιρίες ώστε να ενημερωθούν, να εκπαιδευτούν και μετά να μας δώσουν πίσω όλη αυτή τη σοφία που κρύβουν στον εγκέφαλό τους, δεν θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τα προβλήματα».

Ο ίδιος συνεχίζει ότι «η εκπαιδευτική ρομποτική είναι το έναυσμα, η αιτία για την οποία βρίσκονται όλα αυτά τα παιδιά μαζί. Όλο το κόνσεπτ είναι πέρα από τα ρομπότ. Είναι συνεργασία, δημιουργική σκέψη, το καλό των συνανθρώπων μας, η συνεργασία με τους συνανθρώπους μας για ένα καλύτερο αύριο. Το δεύτερο σημαντικό είναι ότι τα παιδιά δεν ασχολούνται απλά με έναν υπολογιστή, χρησιμοποιούν τη γλώσσα του υπολογιστή για να προγραμματίσουν το ρομπότ, αλλά χρησιμοποιούν και τα χέρια τους και βλέπουν το αποτέλεσμα την ίδια στιγμή να λειτουργεί. Επίσης, τα παιδιά δοκιμάζουν άπειρες φορές μέχρι να βρουν την τελική λύση, οπότε μαθαίνουν πώς κάποιος ερευνητής θα μπει μέσα στο εργαστήριο και θα κάνει τα πειράματά του για να βρει μια λύση. Μαθαίνουν δηλαδή την υπομονή, την επιμονή και καταφέρνουν να μπουν λίγο στην επιστημονική σκέψη».

Σημειώνεται ότι η διοργάνωση «FIRST Global Challenge» στην Αθήνα υλοποιείται σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και τον εκπαιδευτικό οργανισμό MellonLab. Χορηγός της ελληνικής εθνικής ομάδας ρομποτικής είναι η ΔΕΗ.