Ο σακχαρώδης διαβήτης και η παχυσαρκία είναι ένας επικίνδυνος συνδυασμός, γεγονός το οποίο σήμερα έχει αποδειχθεί ξεκάθαρα από την ιατρική επιστήμη.

Με ποιον τρόπο όμως συνδέονται η νοσογόνος παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2;

Με τον όρο παχυσαρκία εννοείται η συσσώρευση λίπους στο ανθρώπινο σώμα σε επίπεδα άνω του φυσιολογικού. Στην περίπτωση που το λίπος συσσωρεύεται με αυξημένο ρυθμό και εντοπίζεται εντός της κοιλιάς, των σπλάχνων και του συκωτιού, τότε αναπτύσσονται τέτοιες συνθήκες που προκαλούν δυσλειτουργία στον μηχανισμό παραγωγής της ινσουλίνης, δηλαδή της ορμόνης που ρυθμίζει το ζάχαρο στον οργανισμό. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα αποκτά αντίσταση στην ινσουλίνη εξαιτίας του υψηλού ποσοστού λίπους που έχει συσσωρευθεί.

Από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η παραπάνω διαδικασία, δηλαδή η ινσουλινοαντίσταση, ο οργανισμός παράγει σε πρώτη φάση περισσότερη ινσουλίνη από αυτή που χρειάζεται, προκειμένου να εξισορροπήσει την κατάσταση. Έτσι, καταφέρνει και ρυθμίζει το ζάχαρο σε πρώτο χρόνο, αλλά με την πάροδο του καιρού αυτή η αντίδραση του οργανισμού παρουσιάζει φθίνουσα πορεία και τελικά εκδηλώνεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.

Πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε άνθρωπος χρειάζεται να υπολογίζει τον Δείκτη Μάζας Σώματος και να μην επαναπαύεται στην εικόνα που βλέπει ο ίδιος, διότι ακόμη και η λεγόμενη «κοιλίτσα» μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Ο ΔΜΣ υπολογίζεται με μια απλή πράξη καθώς ισούται με το βάρος σε κιλά, διά του τετραγώνου του ύψους σε μέτρα. Βέβαια, ο ΔΜΣ δεν σημαίνει ότι θα αποδώσει την πλήρη εικόνα της επιβάρυνσης της υγείας σας εξαιτίας της νοσογόνου παχυσαρκίας, για αυτό είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε στον γιατρό σας, ώστε να συνυπολογίσει το φύλο, την ηλικία, τον σωματότυπο, καθώς επίσης και να προχωρήσει σε λιπομέτρηση, μέτρηση της περιμέτρου της κοιλιακής χώρας και της αναλογίας μέσης και γοφών.

Τι συμβαίνει όταν συνυπάρχουν παχυσαρκία και διαβήτης

Είναι γνωστό ότι κάθε άνθρωπος που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 κινδυνεύει να εμφανίσει και άλλες νόσους, ακόμη και χωρίς να είναι παχύσαρκος. Ειδικότερα, η συγκεκριμένη νόσος εγκυμονεί αυξημένους κινδύνους για καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο. Στην περίπτωση που ο άνθρωπος αυτός εκδηλώσει καρδιαγγειακό νόσημα τότε αυξάνει τις πιθανότητες να εμφανίσει και κάποιον τύπο καρκίνου.

Στο ίδιο πλαίσιο τα στατιστικά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας καταδεικνύουν ότι για το 44% των ανθρώπων που πάσχει από διαβήτη το κύριο αίτιο της νόσου είναι τα περιττά κιλά, είτε πρόκειται για περιπτώσεις υπέρβαρων είτε παχύσαρκων ασθενών.

Ανάμεσα στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και στη νοσογόνο παχυσαρκία έχει διαπιστωθεί μια βιοχημική σχέση που αφορά την ενδοκρινική δράση του λιπώδους ιστού. Τις προηγούμενες δεκαετίες υπήρχε η πεποίθηση ότι ο λιπώδης ιστός διαδραματίζει μόνο τον ρόλο μιας «αποθήκης» ενέργειας στον οργανισμό. Με τα επιστημονικά δεδομένα που διαθέτουμε ωστόσο σήμερα, γνωρίζουμε ότι ο λιπώδης ιστός επιφέρει σημαντική ενδοκρινική λειτουργία μέσω της παραγωγής πεπτιδίων με ορμονική δράση.

Στον αντίποδα, δεν γνωρίζουμε ακόμη με πλήρη ακρίβεια ποιος είναι ο ρόλος και ο τρόπος δράσης του λιπώδους ιστού ως ενδοκρινής αδένας. Το ίδιο ισχύει και για την δράση των παραγόμενων πεπτιδίων.

Αυτό σημαίνει ότι μόλις η ιατρική επιστήμη καταφέρει να χαρτογραφήσει πλήρως τα δύο παραπάνω, τότε θα μπορούν να σχεδιαστούν θεραπείες για διάφορες μεταβολικές διαταραχές.

Οι παθήσεις που προκαλούνται από την παχυσαρκία:

• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
• Καρδιαγγειακά νοσήματα
• Υπέρταση
• Λιπώδης διήθηση ήπατος
• Υπερχοληστερολαιμία/υπερτριγλυκεριδαιμία
• Αναπνευστικά προβλήματα/υπνική άπνοια
• Αυξημένη συχνότητα συγκεκριμένων μορφών καρκίνου
• Αρθρίτιδες
• Μείωση σεξουαλικής διάθεσης στον άνδρα
• Υπογονιμότητα

Εφόσον ο διαβητικός άνθρωπος είναι παχύσαρκος, τότε οι παραπάνω συνθήκες γίνονται ακόμη πιο δυσοίωνες, δεδομένου ότι η συνύπαρξη νοσογόνου παχυσαρκίας με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 βάζει περισσότερα εμπόδια στη ρύθμισή του και οδηγεί σε αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία και άλλα μεταβολικά νοσήματα. Ταυτόχρονα, πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος ενός καρδιαγγειακού επεισοδίου και η ανάπτυξη καρκίνου.

Απώλεια βάρους και βαριατρική

Με αυτά τα δεδομένα η πιο σημαντική απόφαση που απαιτείται να λάβει ένας άνθρωπος που πάσχει ταυτόχρονα από νοσογόνο παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, είναι η απώλεια βάρους. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να βελτιωθεί η συνολική υγεία, ενώ ειδικά στους διαβητικούς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η απώλεια βάρους βελτιώνει τις τιμές του σακχάρου στο αίμα, ενισχύει τη ρύθμιση της υπέρτασης, της δυσλιπιδαιμίας. Παράλληλα, μειώνει τα συμπτώματα του διαβήτη και την ανάγκη για λήψη φαρμάκων. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι εάν η απώλεια βάρους αντιστοιχεί σε ποσοστό άνω του 15% του αρχικού βάρους, τότε ο διαβήτης μπορεί να μπει σε φάση ύφεσης και οι τιμές να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα χωρίς να υφίσταται έπειτα καμία ανάγκη για τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Το πιο σημαντικό όφελος από την απώλεια βάρους συνίσταται όμως στο γεγονός, ότι το προσδόκιμο ζωής του διαβητικού ατόμου επεκτείνεται σε έως και 9 χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η βαριατρική-μεταβολική χειρουργική είναι μια επιστήμη με βαθιές ρίζες στην έρευνα, ήδη από τη δεκαετία του 1980. Μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί την πιο αποτελεσματική θεραπεία της παχυσαρκίας σε βάθος χρόνου, καθώς μπορεί να αποδώσει μόνιμα αποτελέσματα. Τέλος, τα κλινικά δεδομένα έχουν αποδείξει ότι η βαριατρική αλλάζει ριζικά τη ζωή των ασθενών, σε αντίθεση με άλλες μορφές αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, όπως οι δίαιτες, οι ψυχοθεραπείες, τα φάρμακα, οι οποίες παρέχουν σαφώς υποδεέστερα αποτελέσματα.

INFO!

Θάνος Κακουλίδης,

Λαπαροσκοπικός και Βαριατρικός Χειρουργός