Η ισπανική κυβέρνηση θα εγκρίνει σήμερα διάταγμα που θα επιτρέπει την εκταφή του πρώην δικτάτορα Φράνκο από το μαυσωλείο που τον φιλοξενεί, μία απόφαση που διχάζει την Ισπανία, όπως και άλλες μνήμες του παρελθόντας. Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος ανήλθε στην εξουσία την 1η Ιουνίου αφού ανέτρεψε τον συντηρητικό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι δια του Κοινοβουλίου, ανακοίνωσε την απόφαση αυτή λίγες ημέρες μετά. 

«Η Ισπανία δεν μπορεί να επιτρέψει, ως εδραιωμένη και ευρωπαϊκή δημοκρατία, σύμβολα που διχάζουν τους Ισπανούς», είχε δηλώσει τότε τονίζοντας ότι η ύπαρξη ενός μαυσωλείου που στεγάζει την σορό ενός δικτάτορα θα ήταν «αδιανόητη στην Γερμανία ή την Ιταλία». Στόχος της κυβέρνησης είναι να θέσει τέλος σε μία «ανωμαλία της δημοκρατίας», σε ένα μαυσωλείο «λατρείας ενός δικτάτορα», είχε δηλώσει ο Αντερ Γιλ πρόεδρος της σοσιαλιστικής ομάδας στην Γερουσία. «Είναι ώρα να τελειώνουμε με αυτού του είδους τις καταστάσεις».

Ο Φράνκο, νικητής του τρομερού ισπανικού εμφυλίου πολέμου (1936-1939) έπειτα από πραξικόπημα κατά της Δεύτερης Δημοκρατίας, όρισε τις τύχες της χώρας μέχρι τον θάνατό του το 1975 και ενταφιάστηκε στην Valle de los Caidos (Κοιλάδα των Πεσόντων), στο πλευρό του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα, ιδρυτή του φασιστικού κόμματος Φάλαγξ.

Μνημειακό σύμπλεγμα που βρίσκεται σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από τη Μαδρίτη. Ένας σταυρός ύψους 150 μέτρων δεσπόζει του μαυσωλείου το οποίο στεγάζει επίσης τις σορούς 27.000 φρανκιστών μαχητών και 10.000 δημοκρατικών. Για τον λόγο αυτόν, ο δικτάτορας Φράνκο προέβαλλε το μνημείο ως τόπο συμφιλίωσης.

Όμως, το μνημείο θεωρείται επίσης και σύμβολο διχασμού και απαξίωσης των δημοκρατικών, οι σοροί των οποίων εκτάφηκαν από ομαδικούς τάφους και νεκροταφεία και ενταφιάσθηκαν εκεί χωρίς να ζητηθεί η άδεια των συγγενών τους. Εκτός αυτού, 20.000 πολιτικοί κρατούμενοι συμμετείχαν στην οικοδόμηση του μαυσωλείου (1940-1959).

Σύμφωνα με τα στοιχεία του δημόσιου οργανισμού που διαχειρίζεται το μαυσωλείο, οι επισκέψεις αυξήθηκαν δραματικά μετά την ανακοίνωση του Σάντσεθ: 38.269 τον Ιούλιο, έναντι 23.135 τον Ιούνιο. Εδώ και περισσότερο από δύο μήνες, η κυβέρνηση, η οποία στηρίζεται σε απόφαση υπέρ της εκταφής που εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο το 2017, εργάζεται διακριτικά για να βρει την κατάλληλη νομική φόρμουλα. Το κυβερνητικό διάταγμα που αναμένεται να εγκριθεί σήμερα από το υπουργικό συμβούλιο, στην συνέχεια πρέπει να εγκριθεί από το Κοινοβούλιο, όπου οι Σοσιαλιστές μπορούν να στηριχθούν στις ψήφους των Podemos και των καταλανών και βάσκων αυτονομιστών για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία.

Το λογικότερο σενάριο θα ήταν η μεταφορά της σορού του Φράνκο στον οικογενειακό τάφο του κοιμητηρίου του Πάρδο, κοντά στην Μαδρίτη. Ομως η οικογένεια του δικτάτορα είναι κατηγορηματικά αντίθετη με την εκταφή. Σε μία ένδειξη της πόλωσης που επικρατεί στην χώρα σχετικά με τις μνήμες του εμφυλίου πολέμου και του φρανκισμού, το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει προσφυγή ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου. 

«Ο Σάντσεθ προτιμά να ξεθάβει τα φαντάσματα του παρελθόντος παρά να προσελκύσει τους ανθρώπους με το μέλλον. Ενδιαφέρεται περισσότερο να ανοίξει τα επουλωμένα τραύματα του χειρότερου παρελθόντος μας παρά να επικεντρωθεί στο καλύτερο παρόν μας», δήλωσε ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος Πάμπλο Κασάδο. Περάν της εκταφής του Φράνκο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Ιούλιο την πρόθεσή της να συγκροτήσει μία επιτροπή αλήθειας για την δικτατορία του Φράνκο, απολογισμού των θυμάτων του εμφυλίου πολέμου και του φρανκικού καθεστώτος και ακύρωσης των αποφάσεων των εκτάκτων δικαστηρίων του δικτατορικού καθεστώτος.

ΑΠΕ -ΜΠΕ