«Είναι το βασικό πρόβλημα, που πρέπει να διαχειριστούμε με μεγάλη προσοχή. Και είναι σίγουρα το πιο δύσκολο» έλεγε αυτές τις ημέρες κυβερνητικός παράγοντας, θέλοντας να δώσει το στίγμα για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, όπου η κυβέρνηση βαδίζει επάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί.

Από τη μία οι κοινωνικές αντιδράσεις, όπως φάνηκε αυτές τις ημέρες με τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών στα Βρασνά, και από την άλλη η αδυναμία της Ευρώπης να διατυπώσει μία συνεκτική πολιτική καταμερισμού των προσφύγων στις χώρες της Ένωσης κάνουν το πρόβλημα εξαιρετικά πολύπλοκο. Υπάρχει και το ζήτημα του συντονισμού, τόσο εντός της κυβέρνησης όσο και της συνεργασίας με την τοπική αυτοδιοίκηση, όπου καταγράφονται προβλήματα και δυσλειτουργίες με τους δημάρχους των διαφόρων περιοχών να διαμαρτύρονται.

Το βασικό βάρος του εγχειρήματος έχει πέσει στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αλλά και στο υπουργείο Άμυνας, ενώ όλο και πιο ενεργά εμπλέκεται στην υπόθεση και ο υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Θεοδωρικάκος, για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα των συνεχών ροών προσφύγων και μεταναστών από τα παράλια της Μικράς Ασίας.

Το σχέδιο που έχει εκπονήσει η κυβέρνηση προβλέπει παράλληλες δράσεις. Στο εξωτερικό και στο επίπεδο της Ε.Ε. η πρωτοβουλία είναι του Κυριάκου Μητσοτάκη, που σε όλες του τις παρουσίες στο εξωτερικό και στα διάφορα ευρωπαϊκά όργανα προσπαθεί να πείσει τους ευρωπαίους εταίρους, σε μία στρατηγική που να στοχεύει σε πιο αλληλέγγυα πολιτική κατανομής των προσφύγων.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προωθεί μία ριζική ανατροπή της πολιτικής αντιμετώπισης των προσφύγων-μεταναστών, σε σχέση με την πολιτική που εφάρμοσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Κλειδί είναι οι επαναπροωθήσεις. Το νομοσχέδιο για το άσυλο, που συζητείται αυτές τις ημέρες στη Βουλή, προβλέπει έναν αυστηρό διαχωρισμό των προσφύγων, που δικαιούνται το άσυλο, και των μεταναστών, που πρέπει να επιστρέφουν στις πατρίδες τους. Σε αυτό οι διατάξεις για το ποιος χρήζει ειδικής προστασίας αλλάζουν, καθώς τώρα πλέον όλοι οι παράνομα εισελθόντες στην Ελλάδα μετανάστες θα κρατούνται και θα ξεκινά άμεσα η διαδικασία επιστροφής.

Ακόμη άμεσος στόχος της κυβέρνησης είναι η αποσυμφόρηση των νησιών. Η διαδικασία δεν είναι καθόλου εύκολη, λόγω των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η απόφαση της κυβέρνησης προβλέπει την ισοκατανομή των προσφύγων στις διάφορες περιφέρειες της Ελλάδας και η ηγεσία του υπουργείου Άμυνας έχει αναλάβει το έργο του συντονισμού των υπηρεσιών, ώστε να βρεθούν οι καταλληλότερες λύσεις. Για το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν στρατόπεδα που έχουν περιέλθει σε αχρηστία και θα δημιουργηθούν κλειστές δομές για τους παράνομους μετανάστες, έως ότου ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια και θα ξεκινήσει η διαδικασία του επαναπατρισμού τους. Ταυτόχρονα απλοποιούνται και οι διαδικασίες για τη χορήγηση ασύλου, ώστε να γίνεται γρήγορα σαφές ποιοι δικαιούνται προστασίας και ποιοι όχι.

Το ευχάριστο για την κυβέρνηση είναι ότι τις τελευταίες ημέρες, λόγω των εξελίξεων στη Συρία, οι ροές προς τα ελληνικά νησιά σημειώνουν μικρή κάμψη. Το δυσάρεστο είναι ότι οι αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες αρχίζουν να εντείνονται, ενώ και ο συντονισμός των δράσεων μεταξύ επίσημης πολιτείας και δήμων ακόμη δεν έχει φτάσει σε καλά επίπεδα, και οι δήμαρχοι, η συνεργασία των οποίων στο συγκεκριμένο ζήτημα είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη, γκρινιάζουν.

Το μέτωπο της οικονομίας

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός έχουν στραμμένο το βλέμμα τους και στην οικονομία. Όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη το βράδυ ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο δείπνο που διοργάνωσε το περιοδικό «Economist», η κυβέρνηση υλοποιεί την αναστολή για τρία χρόνια του ΦΠΑ σε όλες τις οικοδομικές άδειες, που εκδόθηκαν από 1/1/2006. Πρόκειται για ένα μέτρο που είχε προαναγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη φετινή του παρουσία στη ΔΕΘ, που συγκεκριμενοποιείται. Ο πρωθυπουργός έκανε ειδική αναφορά στα ακίνητα, που εκτός των άλλων, όπως είπε, αποτελούν, κατά κανόνα, και το ενέχυρο των τραπεζικών δανείων, τονίζοντας πως η συγκεκριμένη αγορά ήδη ανακάμπτει, καθώς οι τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 7,7% το β’ τρίμηνο του 2019, ενώ μίλησε για την ανάγκη τολμηρών μέτρων τόνωσης της οικοδομικής δραστηριότητας και της αγοράς ακινήτων.

«Αναστέλλεται, και για τα επόμενα τρία χρόνια, ο ΦΠΑ σε όλες τις νέες οικοδομικές άδειες αλλά και στις παλαιότερες, όσες εκδόθηκαν από 1ης Ιανουαρίου του 2006. Με άλλα λόγια, στο εξής απαλλάσσονται από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας όλες οι καινούργιες κατασκευές, όπως και τα ακίνητα που κατασκευάστηκαν τα τελευταία 14 χρόνια και δεν έχουν πωληθεί ακόμη. Το νέο μέτρο θα ισχύσει, μάλιστα, και για τις περιπτώσεις αντιπαροχής. Δηλαδή o ιδιοκτήτης του οικοπέδου θα απαλλάσσεται από την καταβολή ΦΠΑ για τα διαμερίσματα που θα λαμβάνει ως αντιπαροχή» είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας πως η απαλλαγή θα γίνεται από κάθε ενδιαφερόμενο με μία απλή αίτηση, εντός εξαμήνου.

Ακόμη, ο κ. Μητσοτάκης εμφανίστηκε ιδιαίτερα αισιόδοξος για την πορεία της οικονομίας και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα μειωθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος, ύψους 3,5% του ΑΕΠ. «Για τα έτη 2021 και 2022 έχουμε πει ότι θα θέσουμε υπό συζήτηση με τους εταίρους το 3,5% του πρωτογενούς πλεονάσματος. Αυτό θα γίνει μέσα στο 2020, όταν θα έχουμε αποκαταστήσει την αξιοπιστία και την προσήλωση της χώρας στις μεταρρυθμίσεις. Και σήμερα μπορώ να εκφράσω την ισχυρή βεβαιότητα ότι η συζήτηση αυτή θα φέρει ένα καλό αποτέλεσμα για την Ελλάδα», σημείωσε.

Η Θεσσαλονίκη και ο Μαξ Βέμπερ

Κατά τα λοιπά, ο πρωθυπουργός έδωσε ένα μάθημα για τον τρόπο που θέλει να λειτουργεί η κυβέρνησή του. Σε μία διαφορετική από τις συνηθισμένες ομιλία που έκανε το βράδυ της Τρίτης στη Θεσσαλονίκη, κλείνοντας το 8ο συμπόσιο που διοργάνωσε η Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος με θέμα την κυβερνησιμότητα σε εποχές ακυβερνησίας, παρουσίασε τις έξι παραμέτρους της χρηστής διακυβέρνησης. 

Πολιτική σταθερότητα, ικανό επιτελείο, τρόπος οργάνωσης, συνεργασία και διαρκής διάλογος, πολιτική ευθύνη (όπου αναφέρθηκε πολλές φορές στο γερμανό κοινωνιολόγο Μαξ Βέμπερ) και ρεαλισμός γιατί, όπως είπε, η πραγματικότητα έχει τη δική της δυναμική.

Σημείωσε ότι στις σημερινές ταραγμένες εποχές η ρότα της Ελλάδας δεν μπορεί να είναι άλλη από τις τρεις πυξίδες που την οδήγησαν πάντα σε μεγάλες εθνικές επιτυχίες: Διεθνές δίκαιο και διπλωματία της αυτοπεποίθησης, εθνική ενότητα, αλλά και εύρωστη άμυνα. «Στη διπλή πρόκληση της κυβερνησιμότητας σε καιρούς ακυβερνησίας, η δική μου απάντηση είναι διπλή: Αλήθεια και ανάπτυξη. Σχέδιο και αποτέλεσμα», σημείωσε χαρακτηριστικά. Προσθέτοντας ότι τα βράδια κοιμάται ήσυχος. «Όχι γιατί έχω λύσει όλα τα προβλήματα της ημέρας, αλλά γιατί νιώθω ότι προσπάθησα, για να πάμε ένα βήμα μπροστά».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26-27 Οκτωβρίου 2019