Η κρίση και η έλλειψη αριστείας στο αντικείμενό του οδήγησαν το θεσσαλονικιό νευροεπιστήμονα Γιάννη Ταρνανά στο δρόμο της μετανάστευσης. Οκτώ χρόνια μετά έλαβε το πρώτο βραβείο του σημαντικότερου δικτύου καινοτομίας στην Ε.Ε. για τη μέθοδο ανίχνευσης της νόσου Αλτσχάιμερ για άτομα άνω των 50 ετών.

Ως επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας της Altoida, που ανέπτυξε ένα τεστ πρόγνωσης της νόσου (Alzheimer's Disease Prediction Service ή ADPS), ο κ. Ταρνανάς έλαβε το μεγάλο βραβείο των 50.000 ευρώ του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Καινοτομία και την Τεχνολογία (EIT) στην κατηγορία «καινοτόμοι επιχειρηματίες» (EIT Innovators Award).

Το σκεπτικό του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Καινοτομία και την Τεχνολογία, που οδήγησε στη βράβευση, ήταν ότι η υπηρεσία ADPS μπορεί να έχει σημαντική συνεισφορά στην κοινωνία και την οικονομία. «Αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο βραβείο που έλαβα στην καριέρα μου μέχρι σήμερα» ανέφερε ο κ. Ταρνανάς κατά τη διάρκεια της βράβευσης. «Είμαι ευγνώμων για την αναγνώριση των τόσων χρόνων σκληρής δουλειάς, της αποφασιστικότητας και των θυσιών που απαιτήθηκαν στην προσπάθεια να επιτύχουμε την αριστεία.

Ακρίβεια στην πρόγνωση

Μέχρι σήμερα τα πιο σύγχρονα διαγνωστικά μέσα είναι επεμβατικά (ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού), ακριβά (νευροαπεικόνιση) και χρονοβόρα (νευροψυχολογική εκτίμηση της πορείας του ασθενούς). Σύμφωνα με μια έρευνα του 2014, κάθε τρία δευτερόλεπτα κάποιος στην κόσμο εμφανίζει τη νόσο, αλλά μόλις το 35% των ασθενών διαγιγνώσκονται εγκαίρως.

Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την εξατομίκευση της θεραπείας, την πρόγνωση της εξέλιξης και την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Το ADPS είναι ένα προσυμπτωματικό τεστ, που διαρκεί δέκα λεπτά, γίνεται σε iPAD, και δείχνει αν κάποιος άνθρωπος άνω των 50 ετών θα αναπτύξει Αλτσχάιμερ στα επόμενα έξι χρόνια, με ακρίβεια 94%. Με τη χρήση αισθητήρων που υπάρχουν σε κινητά με οθόνες αφής, το τεστ συλλέγει με εύκολο τρόπο ψηφιακά δεδομένα για δείκτες συμπεριφοράς και μετρά γνωστικά αποτελέσματα. Το πλεονέκτημά του έναντι άλλων τεστ είναι ότι συλλέγει δεδομένα μεγαλύτερης κλίμακας και είναι περισσότερο ανεπηρέαστο από τον παράγοντα του ανθρώπινου λάθους. Με τη χρήση του οι νευρολόγοι θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν ανθρώπους υγιείς, που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση της νόσου, ή ασθενείς που βρίσκονται σε πρόδρομα στάδια.

Οίδα… την διάγνωση της νόσου

Το όνομα Altoida συνιστά «συνδυασμό» του γερμανικού alter, που σημαίνει ηλικία και του αρχαίου οίδα που σημαίνει «γνωρίζω» (γνωρίζω την ηλικία μου), ενώ αποτελεί spin off από το πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Η Altoida μέχρι στιγμής έχει υλοποιήσει έρευνα με τη συμμετοχή 4.500 ασθενών, εκ των οποίων οι 2.700 σε πρόδρομο στάδιο και τα αποτελέσματα έχουν δημοσιευτεί σε 12 σημαντικά επιστημονικά περιοδικά, ενώ 240 ανεξάρτητες δημοσιεύσεις υποστηρίζουν τη μέθοδο του τεστ. Επίσης έχει ξεκινήσει συνεργασία με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Υγείας του Εγκεφάλου (Global Brain Health Institute), ενώ το 2017 αναγνωρίστηκε μεταξύ των δέκα πολλά υποσχόμενων εταιρειών στον τομέα των επιστημών υγείας στο Life Science Forum του Τέξας. Το ADPS είναι ένα από τα πρώτα εγκεκριμένα διαγνωστικά τεστ από την ευρωπαϊκή και την αμερικανική Εταιρεία Μελέτης της νόσου Αλτσχάιμερ. Είναι διαθέσιμο σε νευρολόγους και γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως ένα εργαλείο εκτίμησης της γνωσιακής κατάστασης των ασθενών τους και επίσης σε παγκόσμιες φαρμακευτικές εταιρείες, για να το χρησιμοποιήσουν στην έρευνα για την ανακάλυψη νέων θεραπειών για τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Με τη σκέψη στην Ελλάδα

Με διδακτορικό από το ΑΠΘ στον τομέα της νευρολογίας, ο κ. Ταρνανάς αποφάσισε πριν από οκτώ χρόνια να φύγει από τη Θεσσαλονίκη για την Ελβετία. «Ο λόγος ήταν η χρηματοοικονομική κρίση αλλά και η έλλειψη αριστείας στο αντικείμενό μου στην Ελλάδα. Φυσικά ήταν εξαιρετική τιμή να υπογράψουν οι Ελβετοί συμφωνία συνεργασίας μαζί μου και τον καθοριστικό ρόλο έπαιξε η δυνατότητά μου να χρησιμοποιώ ένα εκτενές δίκτυο συνεργατών σε Ελλάδα, Ευρώπη αλλά και Αμερική σε επίπεδο experts in their fields» λέει στη «ΜτΚ». Στα σχέδιά του μετά τη βράβευση είναι «να μεγαλώσουμε την ομάδα του έργου με κάποια άτομα από Αμερική και από Κίνα, που είναι οι κορυφαίοι στον κόσμο σε επίπεδο τεχνητής νοημοσύνης. Σε βάθος χρόνου είναι επίσης έντονη η επιθυμία μου για επιστροφή και μεταφορά της τεχνογνωσίας στην Ελλάδα». Το μότο του κ. Ταρνανά είναι «πρώτα δοκιμάζουμε και έπειτα λέει ότι κάτι είναι αδύνατο να γίνει». Και όπως αποδεικνύεται, ο στόχος που έβαλε να συμβάλλει στην αντιμετώπιση και τελικά τη θεραπεία μιας νόσου που παραμένει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις σύγχρονες κοινωνίες, είναι δυνατόν να επιτευχθεί.

Πληροφορίες: http://www.altoida.com/

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ"