Ένας σημαντικός οικισμός της Νεότερης Νεολιθικής περιόδου (5300-4500 π.Χ.), με θέα τη “κοιλάδα του Στρυμόνα”, τη λίμνη που συνέδεε το Αιγαίο με τα Βαλκάνια ήταν η Τούμπα Σερρών, όπως αποδεικνύεται μετά την ολοκλήρωση της έρευνας ειδικών επιστημόνων.

Συγκεκριμένα κατά το χρονικό διάστημα 4 – 24 Ιουλίου 2024 πραγματοποιήθηκαν στην Τούμπα Σερρών οι εργασίες του αρχαιολογικού προγράμματος συστηματικής έρευνας για τον εξαιρετικά σημαντικό νεολιθικό οικισμό που βρίσκεται βόρεια από το σημερινό χωριό. Πρόκειται για πενταετές πρόγραμμα (2021-2025), εγκεκριμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών με την Βρετανική Σχολή Αθηνών.

Ο πληθυσμός του οικισμού αυτού, βασιζόταν στη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ υπάρχουν ενδείξεις για εξειδίκευση σε υλικές παραγωγές και ανταλλαγές μεγάλων αποστάσεων. Η φετινή ανασκαφή επιβεβαίωσε την ύπαρξη ενός μεγάλου τοίχου από ωμά πλιθιά που περιέβαλε το προϊστορικό χωριό, καθόριζε προφανώς τα όρια του κατοικημένου χώρου και ενδεχομένως το προστάτευε κατά κάποιο τρόπο. Πρόκειται για έργο μεγάλης κλίμακας που δείχνει σαφή κοινοτική οργάνωση και κοινό σχεδιασμό του συνόλου των κατοίκων. Το ενδιαφέρον της έρευνας επικεντρώθηκε επίσης σε ένα σημείο στο εσωτερικό του οικισμού, όπου εντοπίσθηκε τμήμα μιας κατοικίας και ένας μεγάλος φούρνος ίσως ειδικής χρήσης (πιθανώς για ψήσιμο κεραμικών σκευών).

Την ανασκαφική περίοδο που μόλις ολοκληρώθηκε θα ακολουθήσουν, κατά το χειμώνα και την επόμενη άνοιξη, φάσεις μελέτης του υλικού από ειδικούς επιστήμονες, για την καλύτερη κατανόηση των ευρημάτων και για την προετοιμασία της δημοσίευσης των αποτελεσμάτων της έρευνας.

Η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών Δρ. Δημητρία Μαλαμίδου, ο καθηγητής Nicolas Zorzin από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Cheng Kung (Ταϊβάν) και ο καθηγητή James Taylor από το Πανεπιστήμιο του York (Μεγάλη Βρετανία), εργάσθηκαν με την πολυεθνική ομάδα τους στο πεδίο και στο εργαστήριο που φιλοξενείται στο παλιό δημοτικό σχολείο.

Στην ομάδα συμμετείχαν ειδικοί ψηφιακών εφαρμογών από το Πανεπιστήμιο του Lund (Σουηδία) και εξειδικευμένοι συνεργάτες κοινωνικών μέσων και διάχυσης της πληροφορίας από το UCL (Μεγάλη Βρετανία).

Σε κοινή ανακοίνωση της Εφορίας Αρχαιοτήτων Σερρών και του Δήμου Εμμανουήλ Παπά τονίζεται πως εξετάζονται οι δυνατότητες δημιουργίας αρχαιολογικής έκθεσης που θα είναι επισκέψιμη για το κοινό.

Τονίζεται επίσης πως και τη φετινή χρονιά, ήδη τέταρτη του προγράμματος, η ανασκαφή είχε την υποστήριξη του δήμου Εμμανουήλ Παππά, την αμείωτη προσοχή του Δημάρχου κ. Δημήτρη Νότα, του προέδρου της κοινότητας Τούμπας κ. Μιχάλη Βάσσιου, πολλών εργαζομένων του Δήμου και όλων των ανθρώπων του χωριού.

Η εθνολογική έρευνα συμπεριέλαβε και πάλι πολλές συναντήσεις και συζητήσεις με κατοίκους του χωριού, αλλά και επισκέψεις τοπικών φορέων και κοινού από την ευρύτερη περιοχή όπως οργανωμένες επισκέψεις της Αερολέσχης Σερρών και ομάδας μαθητών και εκπαιδευτικών από το Αριστοτέλειο Εκπαιδευτήριο Σερρών. Το χώρο των ανασκαφών επισκέφθηκε ο Αντιπεριφερειάρχης Σερρών κ. Παναγιώτης Σπυρόπουλος, καθώς και ο Δρ. Γιώργος Μουρατίδης, Αναπληρωτής Διευθυντής της Βρετανικής Σχολής Αθηνών.