28/02/2024 16:00
Το 2023, ήταν η πιο σκοτεινή, η χειρότερη χρονιά για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, μία χρονιά που όμοιά της δεν έχει υπάρξει στις τελευταίες δεκαετίες σε ανθρώπινα θύματα, αλλά και σε υλικές ζημίες, με την αξιοπιστία του μεταφορικού μέσου να δέχεται σκληρότατο πλήγμα.
Το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη τράβηξε το χαλί των ψευδαισθήσεων και αποκάλυψε τα τεράστια προβλήματα του Σιδηροδρόμου, καθώς αποκάλυψη μετά την αποκάλυψη, έρευνα μετά την έρευνα, άρχισε να ξηλώνεται το πουλόβερ της πλάνης, δημιουργώντας ένα νέο πρόβλημα, αυτό της αναξιοπιστίας ενός μέσου μαζικής μεταφοράς που οι Έλληνες, στην πλειονότητά τους, εμπιστεύονταν ως ασφαλές.
Όμως ο «Ντάνιελ», με τις τεράστιες πλημμύρες του Σεπτεμβρίου, ήταν αυτός που προκάλεσε τις πολύ μεγάλες ζημιές στο Θεσσαλικό σιδηρόδρομο και σε τμήμα του βασικού άξονα της χώρας, κόβοντας τη γραμμή Αθήνα-Θεσσαλονίκη στη μέση.
Από τους 12 μήνες του 2023, η κυκλοφορία επιβατικών και εμπορικών συρμών, σταμάτησε για ολόκληρους 4,5 μήνες σε αυτό τον βασικό σιδηροδρομικό άξονα της χώρας, ενώ αν ληφθεί υπόψη ότι έπρεπε να φτάσει η 15η Μαΐου, για να αυξηθεί το ένα δρομολόγιο στο Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Αθήνα, σε τέσσερα (4 ζεύγη συρμών), τότε ουσιαστικά ο άξονας που σηκώνει το μεγαλύτερο μέρος της επιβατικής κίνησης, ήταν εκτός κυκλοφορίας για σχεδόν 5,5 μήνες.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, η κυκλοφορία δεν έχει επανέλθει στα επίπεδα που είχε την προηγουμένη της 28ης Φεβρουαρίου 2023. Πριν το ατύχημα, σε καθημερινή βάση δρομολογούνταν 6 ζεύγη επιβατικών αμαξοστοιχιών, σήμερα δρομολογούνται 4 ζεύγη, ενώ το τρένο στο τμήμα Λάρισα-Δομοκός, που έχει αποκατασταθεί, προσωρινά, μία γραμμή κυκλοφορίας, πηγαίνει με μέγιστη ταχύτητα 80 χλμ./ώρα.
Ο κόσμος δείχνει να αγαπάει το τρένο
Σύμφωνα με πληροφορίες, καθώς στοιχεία για τις πληρότητες των επιβατικών συρμών δεν δόθηκαν από τη Hellenic Train, παρά τα όσα συνέβησαν, αρκετοί πολίτες προτιμούν το τρένο.
Στη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Αθήνα τα τρένα, τις καθημερινές, έχουν «αρκετά καλές πληρότητες», παρά τις καθυστερήσεις που υπάρχουν είτε λόγω της αναγκαστικής βραδυπορίας στο Δομοκός-Λάρισα, είτε λόγω εκτάκτων συμβάντων, που σε κάποιες περιπτώσεις αναγκάζουν και σε μετεπιβίβαση σε λεωφορεία. Ωστόσο στα τριήμερα του Παρασκευο-Σαββατοκύριακου, οι πληρότητες είναι μεγάλες και τα τρένα «ταξιδεύουν γεμάτα κόσμο».
Οι διεθνείς εξελίξεις και εμπορευματική κίνηση
Στα μύρια όσα δεινά του 2023, για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, ήρθαν να προστεθούν και τα προβλήματα στη διεθνή ναυσιπλοΐα, με τις επιθέσεις των Χούθι σε πλοία που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα. Η μεγάλη μείωση στις διελεύσεις πλοίων από την Ερυθρά Θάλασσα, μείωσε και τη διεθνή εμπορική κίνηση στο Λιμάνι του Πειραιά και, κατ’ επέκταση τα δρομολόγια των cargo trains προς Θεσσαλονίκη και βορειότερα (Ειδομένη και Προμαχώνα).
Έτσι, από τη Hellenic Train, ανά ημέρα (ενδεικτικά), πραγματοποιείται ένα εμπορικό δρομολόγιο από Αθήνα, ένα εμπορικό από Θεσσαλονίκη και δύο cargo trains από και προς Ειδομένη.
Να σημειωθεί ότι η ελληνο-αυστριακή Rail Cargo Logistics Goldair (RCLG), κάνει περί τα 6-8 εμπορικά δρομολόγια την εβδομάδα από Θεσσαλονίκη προς Βαλκάνια, ενώ αραιότερα μεταφέρει εισερχόμενα φορτία και μέχρι Αθήνα. Επίσης, δρομολόγια cargo πραγματοποιεί και η GFR Greece, εταιρεία ρουμανικών συμφερόντων, αλλά όχι σε τακτική βάση και μόνο στις γραμμές Θεσσαλονίκη-Κούλατα (Βουλγαρία), Θεσσαλονίκη-Γευγελή (Βόρεια Μακεδονία) και Αλεξανδρούπολη-Σβίλεγκραντ.
Έργα υλοποιημένα και σε εξέλιξη
Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, ήταν για τον ελληνικό σιδηρόδρομο το «now or never». Έπρεπε να ολοκληρωθούν συμβασιοποιημένα έργα, που έγραφαν καθυστερήσεις (π.χ. η πολυσυζητημένη 717 για την τηλεδιοίκηση), για την αποτροπή και άλλων δυστυχημάτων, όπως και να αποκατασταθούν βανδαλισμένες εγκαταστάσεις του ΟΣΕ.
Έτσι, αποκαταστάθηκαν οι ζημιές των η/μ συστημάτων, φωτισμού και ραδιοεπικοινωνιών σε σειρά σηράγγων, μεταξύ αυτών στις μεγάλες σήραγγες Πλαταμώνα και Τεμπών, όπως επίσης των συστημάτων πυρόσβεσης, συναγερμού και CCTV (σύστημα καμερών).
Μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, είχε αποκατασταθεί και ολοκληρωθεί η σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση σε όλο τον άξονα, από Αγίους Αναργύρους μέχρι Θεσσαλονίκη, Στρυμόνα, Προμαχώνα.
Σάρωσε ο «Ντάνιελ», ζημίες 400 εκατ. ευρώ
Μετά όμως, αρχές Σεπτεμβρίου, πέρασε και σάρωσε τη Θεσσαλία, ο «Ντάνιελ», ο οποίος προκάλεσε τεράστιες ζημίες, σε μήκος 180 χλμ. του βασικού σιδηροδρομικού δικτύου, με το συνολικό κόστος αποκατάστασης (προσωρινής και οριστικής), να υπολογίζεται στα 400 εκατ. ευρώ.
Μεταξύ των ζημιών που προκάλεσε στην επιδομή αλλά σημειακά και στην υποδομή, κατέστρεψε και το ολοκαίνουριο κέντρο τηλεδιοίκησης στο Δομοκό. Σήμερα λειτουργούν οι τηλεδιοικήσεις Κορίνθου, ΣΚΑ, Θεσσαλονίκης. Η τηλεδιοίκηση Λιανοκλαδίου, ελέγχει το τμήμα Τιθορέα -είσοδος σήραγγας Όθρυος, καθώς το υπόλοιπο τμήμα μέχρι την βόρεια έξοδο του ΣΣ Δομοκού έχει καταστραφεί από την κακοκαιρία Ντάνιελ. Όσο για την τηλεδιοίκηση Λάρισας, ελέγχει το τμήμα από έξοδο ΣΣ Λάρισας-ΣΣ Πλατέος, αφού το τμήμα από βόρεια έξοδο ΣΣ Δομοκού-ΣΣ Λάρισας επίσης καταστράφηκε από τον «Ντάνιελ».
Ο σιδηρόδρομος δεν υποφέρει μόνο από τις επιπτώσεις μεγάλων φυσικών καταστροφών , αλλά και από βανδαλισμούς, αρνητική επίπτωση της ελλιπούς φύλαξης. Έτσι επιδιώκεται η ανάταξη της σηματοδότησης/τηλεδιοίκησης στο τμήμα Άνω Λιόσια-Κιάτο (σε εξέλιξη διαγωνισμός) και η ένταξη στο CEF 2, όλων των η/μ συστημάτων στις σήραγγες του συγκεκριμένου τμήματος.
Μετά το καταστροφικό πέρασμα του «Ντάνιελ», η γραμμή καθόδου στο τμήμα Λάρισα (Μεζούρλο)-Δομοκός (Άγιος Στέφανος), αποκαταστάθηκε προσωρινά και από τις 10 Δεκεμβρίου 2023 ξανάρχισε η δρομολόγηση εμπορικών συρμών, σε μία μόνο γραμμή, στη γραμμή καθόδου, με ηλεκτροκίνηση και μέγιστη ταχύτητα 80 χλμ./ώρα. Η κίνηση των επιβατικών συρμών είχε ξαναρχίσει στις 16 Δεκεμβρίου οπότε και επανασυνδέθηκε ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας της χώρας.
Ως τον Ιούνιο οι διαγωνισμοί για την πλήρη αποκατάσταση
Η γραμμή ανόδου στο τμήμα Λάρισα-Δομοκός, δεν έχει αποκατασταθεί και τελικά έχει ενταχθεί στα έργα οριστικής αποκατάστασης ( ηλεκτροδότηση, σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση) που αναμένεται να δημοπρατηθούν περί τον Μάιο-Ιούνιο. Τα έργα της οριστικής αποκατάστασης σχεδιάζονται με γνώμονα την ανθεκτικότητά τους σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
Για την υλοποίηση των παραπάνω έργων θα απαιτηθεί διετία, αλλά ο ΟΣΕ δρομολογεί και προσωρινή λύση αποκατάστασης της σηματοδότησης από Δομοκό μέχρι τη Λάρισα, με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης στο τέλος του 2024.
Το κόστος της πλήρους αποκατάστασης, που θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του RRF/Ταμείου Ανάκαμψης, έχει διαμορφωθεί στα 330 εκατ. ευρώ, προ ΦΠΑ. Το κόστος αποκατάστασης που αρχικά είχε υπολογιστεί στα 180 εκατ. ευρώ, αυξήθηκε γιατί αποφασίσθηκε από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, να γίνει και η αντικατάσταση των παλιών γραμμών (πολύ παλιό σιδηροδρομικό υλικό) στο επίσης πληγέν τμήμα Λάρισα-Βόλος, πριν υλοποιηθεί η σύμβαση για εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης.
Η δημοπράτηση των έργων στον θεσσαλικό Σιδηρόδρομο θα γίνει μέσω τριών διαφορετικών διαγωνισμών, για Λάρισα-Δομοκό, Παλαιοφάρσαλο-Καλαμπάκα και Λάρισα-Βόλο. Ένας τέταρτος διαγωνισμός θα αφορά σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση και ETCS στο τμήμα Λάρισα-Δομοκός, συστήματα που καταστράφηκαν από τον «Ντάνιελ».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.02.2024
Το 2023, ήταν η πιο σκοτεινή, η χειρότερη χρονιά για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, μία χρονιά που όμοιά της δεν έχει υπάρξει στις τελευταίες δεκαετίες σε ανθρώπινα θύματα, αλλά και σε υλικές ζημίες, με την αξιοπιστία του μεταφορικού μέσου να δέχεται σκληρότατο πλήγμα.
Το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη τράβηξε το χαλί των ψευδαισθήσεων και αποκάλυψε τα τεράστια προβλήματα του Σιδηροδρόμου, καθώς αποκάλυψη μετά την αποκάλυψη, έρευνα μετά την έρευνα, άρχισε να ξηλώνεται το πουλόβερ της πλάνης, δημιουργώντας ένα νέο πρόβλημα, αυτό της αναξιοπιστίας ενός μέσου μαζικής μεταφοράς που οι Έλληνες, στην πλειονότητά τους, εμπιστεύονταν ως ασφαλές.
Όμως ο «Ντάνιελ», με τις τεράστιες πλημμύρες του Σεπτεμβρίου, ήταν αυτός που προκάλεσε τις πολύ μεγάλες ζημιές στο Θεσσαλικό σιδηρόδρομο και σε τμήμα του βασικού άξονα της χώρας, κόβοντας τη γραμμή Αθήνα-Θεσσαλονίκη στη μέση.
Από τους 12 μήνες του 2023, η κυκλοφορία επιβατικών και εμπορικών συρμών, σταμάτησε για ολόκληρους 4,5 μήνες σε αυτό τον βασικό σιδηροδρομικό άξονα της χώρας, ενώ αν ληφθεί υπόψη ότι έπρεπε να φτάσει η 15η Μαΐου, για να αυξηθεί το ένα δρομολόγιο στο Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Αθήνα, σε τέσσερα (4 ζεύγη συρμών), τότε ουσιαστικά ο άξονας που σηκώνει το μεγαλύτερο μέρος της επιβατικής κίνησης, ήταν εκτός κυκλοφορίας για σχεδόν 5,5 μήνες.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, η κυκλοφορία δεν έχει επανέλθει στα επίπεδα που είχε την προηγουμένη της 28ης Φεβρουαρίου 2023. Πριν το ατύχημα, σε καθημερινή βάση δρομολογούνταν 6 ζεύγη επιβατικών αμαξοστοιχιών, σήμερα δρομολογούνται 4 ζεύγη, ενώ το τρένο στο τμήμα Λάρισα-Δομοκός, που έχει αποκατασταθεί, προσωρινά, μία γραμμή κυκλοφορίας, πηγαίνει με μέγιστη ταχύτητα 80 χλμ./ώρα.
Ο κόσμος δείχνει να αγαπάει το τρένο
Σύμφωνα με πληροφορίες, καθώς στοιχεία για τις πληρότητες των επιβατικών συρμών δεν δόθηκαν από τη Hellenic Train, παρά τα όσα συνέβησαν, αρκετοί πολίτες προτιμούν το τρένο.
Στη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Αθήνα τα τρένα, τις καθημερινές, έχουν «αρκετά καλές πληρότητες», παρά τις καθυστερήσεις που υπάρχουν είτε λόγω της αναγκαστικής βραδυπορίας στο Δομοκός-Λάρισα, είτε λόγω εκτάκτων συμβάντων, που σε κάποιες περιπτώσεις αναγκάζουν και σε μετεπιβίβαση σε λεωφορεία. Ωστόσο στα τριήμερα του Παρασκευο-Σαββατοκύριακου, οι πληρότητες είναι μεγάλες και τα τρένα «ταξιδεύουν γεμάτα κόσμο».
Οι διεθνείς εξελίξεις και εμπορευματική κίνηση
Στα μύρια όσα δεινά του 2023, για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, ήρθαν να προστεθούν και τα προβλήματα στη διεθνή ναυσιπλοΐα, με τις επιθέσεις των Χούθι σε πλοία που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα. Η μεγάλη μείωση στις διελεύσεις πλοίων από την Ερυθρά Θάλασσα, μείωσε και τη διεθνή εμπορική κίνηση στο Λιμάνι του Πειραιά και, κατ’ επέκταση τα δρομολόγια των cargo trains προς Θεσσαλονίκη και βορειότερα (Ειδομένη και Προμαχώνα).
Έτσι, από τη Hellenic Train, ανά ημέρα (ενδεικτικά), πραγματοποιείται ένα εμπορικό δρομολόγιο από Αθήνα, ένα εμπορικό από Θεσσαλονίκη και δύο cargo trains από και προς Ειδομένη.
Να σημειωθεί ότι η ελληνο-αυστριακή Rail Cargo Logistics Goldair (RCLG), κάνει περί τα 6-8 εμπορικά δρομολόγια την εβδομάδα από Θεσσαλονίκη προς Βαλκάνια, ενώ αραιότερα μεταφέρει εισερχόμενα φορτία και μέχρι Αθήνα. Επίσης, δρομολόγια cargo πραγματοποιεί και η GFR Greece, εταιρεία ρουμανικών συμφερόντων, αλλά όχι σε τακτική βάση και μόνο στις γραμμές Θεσσαλονίκη-Κούλατα (Βουλγαρία), Θεσσαλονίκη-Γευγελή (Βόρεια Μακεδονία) και Αλεξανδρούπολη-Σβίλεγκραντ.
Έργα υλοποιημένα και σε εξέλιξη
Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, ήταν για τον ελληνικό σιδηρόδρομο το «now or never». Έπρεπε να ολοκληρωθούν συμβασιοποιημένα έργα, που έγραφαν καθυστερήσεις (π.χ. η πολυσυζητημένη 717 για την τηλεδιοίκηση), για την αποτροπή και άλλων δυστυχημάτων, όπως και να αποκατασταθούν βανδαλισμένες εγκαταστάσεις του ΟΣΕ.
Έτσι, αποκαταστάθηκαν οι ζημιές των η/μ συστημάτων, φωτισμού και ραδιοεπικοινωνιών σε σειρά σηράγγων, μεταξύ αυτών στις μεγάλες σήραγγες Πλαταμώνα και Τεμπών, όπως επίσης των συστημάτων πυρόσβεσης, συναγερμού και CCTV (σύστημα καμερών).
Μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, είχε αποκατασταθεί και ολοκληρωθεί η σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση σε όλο τον άξονα, από Αγίους Αναργύρους μέχρι Θεσσαλονίκη, Στρυμόνα, Προμαχώνα.
Σάρωσε ο «Ντάνιελ», ζημίες 400 εκατ. ευρώ
Μετά όμως, αρχές Σεπτεμβρίου, πέρασε και σάρωσε τη Θεσσαλία, ο «Ντάνιελ», ο οποίος προκάλεσε τεράστιες ζημίες, σε μήκος 180 χλμ. του βασικού σιδηροδρομικού δικτύου, με το συνολικό κόστος αποκατάστασης (προσωρινής και οριστικής), να υπολογίζεται στα 400 εκατ. ευρώ.
Μεταξύ των ζημιών που προκάλεσε στην επιδομή αλλά σημειακά και στην υποδομή, κατέστρεψε και το ολοκαίνουριο κέντρο τηλεδιοίκησης στο Δομοκό. Σήμερα λειτουργούν οι τηλεδιοικήσεις Κορίνθου, ΣΚΑ, Θεσσαλονίκης. Η τηλεδιοίκηση Λιανοκλαδίου, ελέγχει το τμήμα Τιθορέα -είσοδος σήραγγας Όθρυος, καθώς το υπόλοιπο τμήμα μέχρι την βόρεια έξοδο του ΣΣ Δομοκού έχει καταστραφεί από την κακοκαιρία Ντάνιελ. Όσο για την τηλεδιοίκηση Λάρισας, ελέγχει το τμήμα από έξοδο ΣΣ Λάρισας-ΣΣ Πλατέος, αφού το τμήμα από βόρεια έξοδο ΣΣ Δομοκού-ΣΣ Λάρισας επίσης καταστράφηκε από τον «Ντάνιελ».
Ο σιδηρόδρομος δεν υποφέρει μόνο από τις επιπτώσεις μεγάλων φυσικών καταστροφών , αλλά και από βανδαλισμούς, αρνητική επίπτωση της ελλιπούς φύλαξης. Έτσι επιδιώκεται η ανάταξη της σηματοδότησης/τηλεδιοίκησης στο τμήμα Άνω Λιόσια-Κιάτο (σε εξέλιξη διαγωνισμός) και η ένταξη στο CEF 2, όλων των η/μ συστημάτων στις σήραγγες του συγκεκριμένου τμήματος.
Μετά το καταστροφικό πέρασμα του «Ντάνιελ», η γραμμή καθόδου στο τμήμα Λάρισα (Μεζούρλο)-Δομοκός (Άγιος Στέφανος), αποκαταστάθηκε προσωρινά και από τις 10 Δεκεμβρίου 2023 ξανάρχισε η δρομολόγηση εμπορικών συρμών, σε μία μόνο γραμμή, στη γραμμή καθόδου, με ηλεκτροκίνηση και μέγιστη ταχύτητα 80 χλμ./ώρα. Η κίνηση των επιβατικών συρμών είχε ξαναρχίσει στις 16 Δεκεμβρίου οπότε και επανασυνδέθηκε ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας της χώρας.
Ως τον Ιούνιο οι διαγωνισμοί για την πλήρη αποκατάσταση
Η γραμμή ανόδου στο τμήμα Λάρισα-Δομοκός, δεν έχει αποκατασταθεί και τελικά έχει ενταχθεί στα έργα οριστικής αποκατάστασης ( ηλεκτροδότηση, σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση) που αναμένεται να δημοπρατηθούν περί τον Μάιο-Ιούνιο. Τα έργα της οριστικής αποκατάστασης σχεδιάζονται με γνώμονα την ανθεκτικότητά τους σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
Για την υλοποίηση των παραπάνω έργων θα απαιτηθεί διετία, αλλά ο ΟΣΕ δρομολογεί και προσωρινή λύση αποκατάστασης της σηματοδότησης από Δομοκό μέχρι τη Λάρισα, με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης στο τέλος του 2024.
Το κόστος της πλήρους αποκατάστασης, που θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του RRF/Ταμείου Ανάκαμψης, έχει διαμορφωθεί στα 330 εκατ. ευρώ, προ ΦΠΑ. Το κόστος αποκατάστασης που αρχικά είχε υπολογιστεί στα 180 εκατ. ευρώ, αυξήθηκε γιατί αποφασίσθηκε από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, να γίνει και η αντικατάσταση των παλιών γραμμών (πολύ παλιό σιδηροδρομικό υλικό) στο επίσης πληγέν τμήμα Λάρισα-Βόλος, πριν υλοποιηθεί η σύμβαση για εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης.
Η δημοπράτηση των έργων στον θεσσαλικό Σιδηρόδρομο θα γίνει μέσω τριών διαφορετικών διαγωνισμών, για Λάρισα-Δομοκό, Παλαιοφάρσαλο-Καλαμπάκα και Λάρισα-Βόλο. Ένας τέταρτος διαγωνισμός θα αφορά σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση και ETCS στο τμήμα Λάρισα-Δομοκός, συστήματα που καταστράφηκαν από τον «Ντάνιελ».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.02.2024
ΣΧΟΛΙΑ