Υψηλόβαθμος αξιωματικός, μέγας αγωνιστής και πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα ο Παύλος Μελάς είναι ένας ήρωας- σύμβολο της ιστορικής εκείνης περιόδου για την Ελλάδα, ενώ ο υπό ομιχλώδεις συνθήκες θάνατός του συγκλόνισε τότε την ελληνική κοινή γνώμη που έστρεψε την προσοχή της στο πεδίο των μαχών στην περιοχή.

Έγινε δε η αιτία για μια σειρά από συλλυπητήριες επιστολές προς την οικογένειά του από έναν μεγάλο αριθμό σημαντικών φορέων και επιφανών προσωπικοτήτων της εποχής.

«Με την είδηση του θανάτου του Παύλου Μελά όλος ο ελληνικός κόσμος συνταράσσεται και αντιλαμβάνεται τη σημασία του γεγονότος. Πολλά σωματεία, σχολεία, δήμοι και εμπορικοί σύλλογοι στην Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό αποστέλλουν συλλυπητήριες επιστολές, όπως για παράδειγμα, ο Πατριωτικός Σύνδεσμος των Κυπρίων «Ελλάς-Κύπρος», το Ελληνικό Λύκειο Αθ. Λασπόπουλου εν Αλεξάνδρεια, η Εταιρεία ο «Ελληνισμός» εν Αίγυπτω, ο Σύνδεσμος των Ελλήνων δημοδιδασκάλων, ο Ηπειρωτικός Σύλλογος «Δωδώνη» εν Αθήναι, ο Σύλλογος των Ελλήνων Σπουδαστών στο Παρίσι, το Ελληνικό Προξενείο Μοναστηρίου, αλλά και ιδιώτες, όπως ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης – Αινιάν, ο Γερμανός Καραβαγγέλης, ο Λάκης Πύρζας, ο Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, η Λουίζα Ριανκούρ, η Αικατερίνη Λασκαρίδου, η Σοφία Τρικούπη και άλλοι», λέει στο makthes.gr η διευθύντρια του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Φανή Τσατσάια.

Έθνους Αφύπνιση

Τώρα μια πολυτελής έκδοση με τίτλο «Έθνους Αφύπνιση: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ» του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας (ΙΜΜΑ) αποτελεί μια σπάνια συλλογή τεκμηρίων που περιλαμβάνει περισσότερες από εκατό συλλυπητήριες επιστολές, τις οποίες έλαβαν οι οικογένειες Μελά και Δραγούμη, όταν έγινε γνωστή η είδηση του αδόκητου θανάτου του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά. Οι επιστολές παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό. Ο τόμος εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ενώ το κόστος της έκδοσης ανέλαβε η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Δράμας ΚΥΚΛΩΨ.

Το αρχειακό υλικό παραχωρήθηκε στο ΙΜΜΑ από την εγγονή του ήρωα, Ναταλία Ιωαννίδη, για την επιστημονική ανάδειξη και αξιοποίησή του. «Όταν το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας πρότεινε να συνεργαστούμε στη δημιουργία και τον συντονισμό της έκδοσης, αποδεχτήκαμε με χαρά την πρόταση. Λαμβάνοντας υπόψη τη σπουδαιότητα του εγχειρήματος, ανέλαβα η ίδια την επιμέλεια της έκδοσης και των κειμένων που συνέταξαν η Σταυρούλα Μαυρογένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ., Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης (Κ.Ε.Μ.Ι.Τ.) και ο Δρ Νεότερης Ιστορίας, Επιστημονικός συνεργάτης του ΙΜΜΑ, Κωνσταντίνος Παπανικολάου», τονίζει η διευθύντρια.

Η έκδοση αριθμεί 186 σελίδες και τυπώθηκε την Άνοιξη του 2020, αλλά, λόγω των πρωτόγνωρων συνθηκών που επέβαλε η πανδημία του COVID 19, η παρουσίασή της δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Στην επέτειο γέννησης του Παύλου Μελά

Αυτό θα γίνει δύο χρόνια μετά, στην επέτειο γέννησης του Παύλου Μελά, στις 29 Μαρτίου, σε μια μεγάλη εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. «Χρέος μας ήταν να παρουσιάσουμε τα τεκμήρια με τρόπο που θα μπορεί ο αναγνώστης να τα διαβάσει, να τα διανθίσουμε με επιστημονικά κείμενα που επεξηγούν την αξία τους, αλλά και φωτογραφικό υλικό που επενδύουν την προσωπικότητα του Παύλου Μελά και της γυναίκας του, Ναταλίας. Ευελπιστούμε ότι το αναγνωστικό κοινό θα εκτιμήσει το έργο μας και θα πάρει στα χέρια του μια έκδοση που μέσα από τον θάνατο σηματοδοτεί την έναρξη μιας εποχής αναγνώρισης του αγώνα στη Μακεδονία», υπογραμμίζει η κ. Τσατσάια.

Η έκδοση σκοπεύει να αναδείξει την ιστορική αξία τόσο των συλλυπητήριων επιστολών αλλά και των προσωπικοτήτων των συγγραφέων τους. «Επίσης θέλει να προβάλλει τον τρόπο με τον οποίο έγινε αντιληπτή η απώλεια του Παύλου Μελά από τον ελληνισμό, αλλά και τη διαδικασία μετατροπής του σε σύμβολο του αγώνα για τη Μακεδονία. Τέλος, η έκδοση θέλησε να υπογραμμίσει την άσβεστη ελπίδα για απελευθέρωση και ενσωμάτωση του μακεδονικού χώρου που υπήρχε διάχυτη τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Το γεγονός της θυσίας του, η εμβέλεια του ηρωικού θανάτου του και ο απόηχος του θρύλου του Μελά θα λέγαμε ότι είναι διάχυτα στοιχεία στην έκδοση, καθώς μέσα από αυτά τα έγγραφα αναδεικνύεται η συμβολική διάσταση της θυσίας του Μελά, μιας ηρωικής πράξης που έκανε το Μακεδονικό Ζήτημα εθνική υπόθεση», καταλήγει η διευθύντρια.

ΤΟΠΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ: Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης - Αίθουσα Μωρίς Σαλτιέλ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Τρίτη, 29 Μαρτίου 2022

ΩΡΑ: 18.00

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Βασίλης Γ. Γάκης, Πρόεδρος του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης

Βασίλης Κ. Γούναρης, Καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων ΑΠΘ, Πρόεδρος του ΙΜΜΑ

ΟΜΙΛΙΕΣ

Άγγελος Συρίγος, Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Αναπλ. Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής

Αλκιβιάδης Στεφανής, Επίτιμος Αρχηγός Στρατού, τ. Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας

Φανή Τσατσάια, Ιστορικός Τέχνης, Διευθύντρια του ΙΜΜΑ

Σταυρούλα Μαυρογένη, Αναπλ. Καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ., Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΙΤ)

Κωνσταντίνος Παπανικολάου, Ιστορικός, Επιστημονικός Συνεργάτης του ΙΜΜΑ