Τοπόσημα της καθημερινότητας των Θεσσαλονικέων όπως η πλατεία Αριστοτέλους, το λιμάνι και η Μονή Λαζαριστών φέρουν τη σφραγίδα της γαλλικής επιρροής. Με στόχο την ανάδειξη της γαλλικής παρουσίας και τη συμβολή της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης υλοποιεί τον Μάρτιο μία περιοδική έκθεση με τίτλο «Souvenirs de Thessalonique». Θα παρουσιαστούν επιλεγμένες πτυχές της ιστορίας της Θεσσαλονίκης, μάρτυρας της οποίας είναι από το 1906 το Γαλλικό Ινστιτούτο.

Η έκθεση θα κινείται χρονολογικά στον άξονα των νεότερων χρόνων, κυρίως στον 19ο και 20ό αιώνες. Έμφαση θα δοθεί στην εβραϊκή κοινότητα, στη γαλλόφωνη ταυτότητά της, στους στενούς ιστορικούς δεσμούς της με τη Γαλλία μέχρι και σήμερα, συγκεκριμένα μέσω μαρτυριών απογόνων των γαλλικών οικογενειών, που κατάγονται από τη Θεσσαλονίκη. Στόχος της έκθεσης είναι να αναδείξει ιστορικά γεγονότα που μαρτυρούν τους στενούς δεσμούς μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας κατά το παρελθόν και να υπογραμμίσει τη συνεχή διατήρησή τους μέχρι σήμερα.

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα διοργανωθούν διαλέξεις, εκπαιδευτικές δραστηριότητες και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ο Φιλίπ Ρε, πρόξενος της Γαλλίας στην Ελλάδα, μιλά με ενθουσιασμό για την έκθεση και για τη Θεσσαλονίκη. Την περιγράφει ως πόλη που εμπνέει, πόλη μυστηριώδη, καινοτόμα, πρωτοποριακή, αλλά και άγνωστη σε πολλές πτυχές της. Μια πόλη που αναζητά το μέλλον της, και για το οποίο ελπίζει ότι η γαλλική επιρροή θα είναι εξίσου ισχυρή με αυτήν στο παρελθόν.

«Για τον ξένο που την ανακαλύπτει, η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη ελκυστική, μοναδική ως προς τη φυσιογνωμία της, με την ποικιλία των μουσείων και των μνημείων της, ακόμη και των κοιμητηρίων της. Το παρελθόν δεν σβήνεται, οι ταυτότητές της είναι παρούσες στο πνεύμα και την καρδιά των κατοίκων της, καθορίζουν τον τρόπο ζωής, σκέψης και συμπεριφοράς, συνειδητά και μη», τονίζει στη «ΜτΚ».

Για τον κ. Ρε, σήμερα η πόλη είναι «ελληνική και βαλκανική, ευρωπαϊκή και μεσογειακή. Εκμοντερνίζεται και τα ατού της είναι πολλά: εδώ βρίσκεται το πρώτο πανεπιστημιακό κάμπους στην Ελλάδα, ένα γνωστό επιστημονικό ερευνητικό κέντρο, μια έντονη πολιτιστική ζωή, τεχνογνωσία για την καλλιτεχνική δημιουργία, το σχέδιο, τη φωτογραφία. Διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις, για να γίνει ένας ευρωπαϊκός οικονομικός κόμβος και πύλη για τα Βαλκάνια. Οι εργασίες για τον εκσυγχρονισμό του λιμανιού και του αεροδρομίου, που ιδιωτικοποιήθηκαν πρόσφατα, και οι σιδηροδρομικές συνδέσεις αποτελούν πλεονεκτήματα για το άνοιγμα της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, και συντελούν στην ανάπτυξή της».

Η γαλλική παρουσία στη Θεσσαλονίκη είναι ισχυρή και διαχρονική. «Αυτή η μόνιμη παρουσία αποτελεί κομμάτι της πόλης και στο πέρασμα του χρόνου είναι πλήρως ενσωματωμένη στο περιβάλλον, σε βαθμό να παραβλέπεται ακόμη και από τους ίδιους τους Θεσσαλονικείς. Πολλά σημεία της πόλης έχουν γαλλική ή ελληνογαλλική επιρροή ή δημιουργικότητα, όπως η πλατεία Αριστοτέλους, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ή ακόμη και η νέα παραλία».

Το προξενείο της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε το 1686 και το Γαλλικό Ινστιτούτο στέκει μάρτυρας της ιστορίας της πόλης από το 1906. Περίπου 400.000 γάλλοι στρατιώτες της Στρατιάς της Ανατολής πέρασαν από τη Θεσσαλονίκη ανάμεσα στο 1915 και το 1918, κατασκεύασαν δρόμους, έφεραν νέες ποικιλίες στα είδη διατροφής κι έφτιαξαν υποδομές ύδρευσης, βελτίωσαν τις συνθήκες υγιεινής και πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων. Στο νεκροταφείο του Ζέιτενλικ βρίσκονται οι τάφοι 8.300 γάλλων στρατιωτών. 

Η γαλλική γλώσσα ήταν ανέκαθεν παρούσα στη Θεσσαλονίκη. «Όταν οι ξενοδόχοι μου λένε ότι θα ήθελαν περισσότερους πελάτες από τη Γαλλία και γαλλόφωνες χώρες, τους συνιστώ να εστιάσουν στο να μιλά το προσωπικό τους καλύτερα τη γλώσσα μας και να μεταφράζουν το σάιτ τους στα γαλλικά. Το Γαλλικό Ινστιτούτο μπορεί να τους βοηθήσει σημαντικά». Πρόσφατα, το Γαλλικό Ινστιτούτο, το προξενείο και το γαλλικό σχολείο μπήκαν κάτω από την κοινή ομπρέλα «Σπίτι της Γαλλίας» («Maison de France») στο κτίριο της λεωφόρου Στρατού.

Για τους Θεσσαλονικείς, ο Φιλίπ Ρε επιφυλάσσει μόνο καλά λόγια. «Το κοινό της πόλης είναι ανοιχτό σε νέες ιδέες και αρέσει τις εκπλήξεις. Γι’ αυτό συνεργαζόμαστε και με νέους δημιουργούς, όχι μόνο με φορείς και θεσμούς».

Η έκθεση με τα ενθύμια

Η έκθεση «Souvenirs de Thessalonique» («Ενθύμια της Θεσσαλονίκης») θα παρουσιάζεται από τις 15 Μαρτίου και θα είναι μια σύνθεση όλων των στοιχείων της γαλλικής παρουσίας και επίδρασης στην πόλη. Μέσω της ιστορίας της παρουσίας αυτής, οι διοργανωτές θέλουν να δείξουν τη μονιμότητα και την ποιότητα της γαλλοελληνικής φιλίας μέσα στο χρόνο. Για την πραγματοποίησή της θα υπάρξουν πολλές συνεργασίες. Ξεχωριστή θέση στη συνεργασία έχουν σχολεία της Θεσσαλονίκης, φορείς, θεσμοί και νέοι επιχειρηματίες. Η έκθεση θα διαρκέσει έως το τέλος Απριλίου και, ακολούθως, θα παρουσιαστεί στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου. «Φιλοδοξούμε με την έκθεση να κάνουμε ένα δώρο στη Θεσσαλονίκη και τους κατοίκους της. Ελπίζω να το απολαύσουν εξίσου!», καταλήγει ο Φιλίπ Ρε.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Φεβρουαρίου 2019