Την ώρα που ο κορονοϊός εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα, ο «μπαμπούλας» των lockdown (είτε τοπικών είτε καθολικού) πλανάται απειλητικά πάνω από τη χώρα και η πραγματική οικονομία δέχεται ισχυρούς κλυδωνισμούς, νοικοκυριά και επιχειρείν ακροβατούν σε τεντωμένο σχοινί το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να σπάσει. Η χρυσή τομή μεταξύ προστασίας της δημόσιας υγείας και απρόσκοπτης λειτουργίας της οικονομίας δεν έχει βρεθεί και οι αποφάσεις που θα ληφθούν εκ των πραγμάτων θα είναι πολύ δύσκολες. Είναι προφανές όμως ότι οικονομική δραστηριότητα χωρίς υγιείς πολίτες πολύ απλά δεν υφίσταται.

Μπορεί, θεωρητικά τουλάχιστον, τα ταμειακά αποθέματα του κράτους να αρκούν για να αντιμετωπίσουν μία νέα καραντίνα αλλά εκ νέου κατέβασμα του διακόπτη στην πραγματική οικονομία θα βαθύνει την ύφεση, φέρνοντας επιχειρήσεις και επιχειρείν στα όρια τους. Εισοδήματα, τζίροι, φορολογικά έσοδα θα δεχτούν νέο πλήγμα με την ανεργία να αυξάνεται και την κοινωνική συνοχή να απειλείται. Κάθε κρίκος της οικονομικής αλυσίδας θα δοκιμαστεί σκληρά.

Αν επαναληφθεί ο οικονομικός τυφώνας που… χτύπησε την αγορά κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας με τις επιχειρήσεις να γονατίζουν από την έλλειψη ρευστότητας και τα εισοδήματα των πολιτών να καταρρέουν, είναι πιθανό να προκληθεί ανήκεστος βλάβη στην παραγωγική δραστηριότητα.

Από το υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν πως το μηνιαίο κόστος επιβολής ενός καθολικού lockdown ανέρχεται περίπου στο 2,5%-3% του ΑΕΠ, διαβεβαιώνοντας, όμως πως η χώρα έχει θωρακιστεί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο καθώς υπάρχουν διαθέσιμα 37,5 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτηθούν τα μέτρα στήριξης της οικονομίας. Βέβαια δεν πρέπει να παραβλέπεται πως ένα νέο πάγωμα της παραγωγικής μηχανής, κι ενώ ακόμα πολίτες και επιχειρήσεις πασχίζουν να αντιμετωπίσουν τα ανυπέρβλητα προβλήματα που δημιούργησε η δίμηνη καραντίνα η οποία προηγήθηκε, θα δώσει τη χαριστική βολή στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χωρίς να αποκλείεται ντόμινο πτωχεύσεων.

Το μέγεθος της βουτιάς του ΑΕΠ το διάστημα Ιουλίου - Σεπτεμβρίου είναι καθοριστικός παράγοντας για το μέγεθος της ύφεσης το 2020, δεδομένου του γεγονότος ότι αποτελεί τρίμηνο-βαρόμετρο για την ελληνική οικονομία καθώς εκεί απεικονίζονται τα στοιχεία από την πορεία του τουρισμού. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η συρρίκνωση το τρίτο τρίμηνο μπορεί να φτάσει και το 10%, με τη χασούρα σε απόλυτα νούμερα να αγγίζει τα 5 δισ. ευρώ.

Η μείωση στον τζίρο των επιχειρήσεων στην παροχή καταλύματος και εστίασης το β’ τρίμηνο εφέτος σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι άγγιξε τα 2,6 δισ. ευρώ, κάτι που αποτυπώνει το χτύπημα που επέφερε στη ναυαρχίδα της ελληνικής οικονομίας η πανδημία. Η μεγαλύτερη πτώση καταγράφηκε στην παροχή καταλυμάτων (-1,75 δισ. ευρώ).

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου παροχής καταλυμάτων, ο κύκλος εργασιών το β’ τρίμηνο 2020 ανήλθε σε 104.682.448 ευρώ, σημειώνοντας μείωση 94,3% σε σχέση με το β’ τρίμηνο 2019, όταν είχε ανέλθει σε 1.846.435.467 ευρώ.

Οι προβλέψεις για τα τουριστικά έσοδα είναι ζοφερές. Η χρονιά φαίνεται να κλείνει με μία τρομακτική πτώση που αγγίζει το 80% (από 18 δισ. ευρώ που είχαν διαμορφωθεί οι τουριστικές εισπράξεις το 2019, φέτος αναμένεται να προσγειωθούν ανώμαλα στα 3-3,5 δισ. ευρώ). Το τρίτο τρίμηνο του έτους ήρθαν στη χώρα 3,9 εκατ. τουρίστες που σημαίνει ότι σημειώθηκε πτώση 78% σε σχέση με πέρσι. Τον Αύγουστο από τα τουριστικά έσοδα χάθηκαν περίπου 2,7 δισ. ευρώ τον μήνα, ενώ συνολικά στο οκτάμηνο οι απώλειες σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο ήταν μεγαλύτερες των 10,5 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος, τον τελευταίο μήνα του καλοκαιριού είχαμε πλεόνασμα ύψους μόλις 80 εκατ. ευρώ έναντι πλεονάσματος 1,803 δισ. ευρώ τον Αύγουστο του 2019.

Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ήταν αυξημένες κατά 23%, συνολικά 527 εκατ. ευρώ. Από τον Μάρτιο και μετά η πανδημία έπληξε τις μετακινήσεις σε όλο τον κόσμο, λόγω των lockdown, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι εισπράξεις σε ποσοστό περίπου 95%. Η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται μετά το σταδιακό άνοιγμα της χώρας και τον Ιούλιο. Τα έσοδα διαμορφώθηκαν στα 577 εκατ. ευρώ, με ετήσια μείωση 84,4%.

Στο μεταξύ, πρωτογενές έλλειμμα 7,011 δισ. ευρώ εμφάνισε ο προϋπολογισμός στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, έναντι στόχου για πλεόνασμα 2,568 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 4,474 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2019. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, τα καθαρά έσοδα ήταν μειωμένα κατά 12,4%, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πτώση 15,1% των εσόδων από φόρους και ειδικότερα στα μειωμένα έσοδα από ΦΠΑ και ενιαίο φόρο κατανάλωσης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στη 1 Νοεμβρίου 2020