Οι ορισμοί για το τι είναι πολιτισμός, αρκετοί. Είναι η πολιτιστική μας κληρονομιά, το ιστορικό υπόβαθρο ενός τόπου, τα τεχνικά και πνευματικά του επιτεύγματα. Ακόμη, όμως, πολιτισμός είναι οι συνήθειες στο εδώ και το τώρα, οι αξίες και η καθημερινότητα. Στον πυρήνα όλων αυτών βρίσκεται ο άνθρωπος και οι αγωνίες του.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί έναν πρωτοβάθμιο φορέα δημοκρατίας. Βρίσκεται κοντά στους πολίτες, άρα είναι ικανή να αφουγκράζεται τις ανάγκες και τη βούληση τους. Πρέπει να αποτελεί, δηλαδή, φορέα αξιοποίησης και προώθησης της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας αλλά και όχημα αυτοέκφρασης για τους κατοίκους.

Συγκεκριμένα, στη Θεσσαλονίκη, μόνο ευτύχημα θα μπορούσε να είναι για έναν δήμαρχο η ενασχόληση με τον πολιτισμό. Η πόλη μας διαθέτει πλούσιο και λαμπερό παρελθόν. Μία πανσπερμία μακεδονικών, ρωμαιο-βυζαντινών και οθωμανικών κληρονομιών όχι μόνο συνθέτουν την πολιτιστική μας ταυτότητα αλλά αποτελούν μέρος της καθημερινότητας μας. Όλα αυτά αναδεικνύουν την πόλη μας σε ένα διεθνές σταυροδρόμι αλληλεπίδρασης πολιτισμών και τεχνών.

Ωστόσο, δεν θεωρώ ότι θα πρέπει να βλέπουμε τη Θεσσαλονίκη μόνο ως ένα συγκινητικό αποθετήριο μνήμης του παρελθόντος. Πρέπει να τη βλέπουμε και ως κόμβο παραγωγής σύγχρονου πολιτισμού. Για αυτόν τον λόγο σας προσκαλώ να δούμε τον πολιτισμό αλλιώς. Να δούμε τον πολιτισμό στη Θεσσαλονίκη ως μία δυναμική και ζωντανή διαδικασία. Ο πολιτισμός όχι ως μία παγιωμένη και στατική παράδοση αλλά ως δημιουργική έκφραση στην καθημερινότητα, στο εδώ και το τώρα.

Δεν μπορώ να κρύψω την αισιοδοξία μου όταν, παρ’ όλα τα σοβαρά προβλήματα της καθημερινότητας, γεύομαι την πολύχρωμη ατμόσφαιρα των καθημερινών καλλιτεχνικών συμβάντων. Από τους μουσικούς του δρόμου, μέχρι τις απρόσμενες παρεμβάσεις πειραματικών ομάδων. Πρότασή μας είναι, λοιπόν, να αγκαλιάσουμε τους νεαρούς δημιουργούς σε όλα τα είδη της τέχνης και να προβάλλουμε τη Θεσσαλονίκη ως μητροπολιτικό κόμβο καλλιτεχνικής συνάντησης. Ας δώσουμε χώρο και ας στηρίξουμε συστηματικά τα νέα καλλιτεχνικά ρεύματα που δεν έχουν βρει στέγη. Στρατηγικός μας στόχος θα πρέπει να είναι η κατοχύρωση χώρων, εστιών καλλιτεχνικών δράσεων, ανοικτών διαρκώς στο ευρύ κοινό.

Επιπλέον, ας δώσουμε χρώμα και ζωή στις γειτονιές, στηρίζοντας πρωτοβουλίες ψυχαγωγικές και καλλιτεχνικές που εκφράζουν πηγαία τους ανθρώπους της πόλης. Γιορτές και συναθροίσεις μπορούν να ενεργοποιήσουν τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου και να διασπείρουν την αισιοδοξία. Είναι ο πολιτισμός της καθημερινότητας που δίνει κουράγιο και ελπίδα στους ανθρώπους.

Ο ρόλος των θεσμικών φορέων του πολιτισμού για όλα τα παραπάνω είναι σημαντικότατος. Υπάρχει η ανάγκη δικτύωσης τους με όλες τις ζωντανές και ευαίσθητες δυνάμεις της κοινωνίας των πολιτών. Έτσι μόνο μπορεί να προκύψει ένα ολοκληρωμένο και συντονισμένο σχέδιο πολιτιστικής ανάπτυξης. Ο δε ρόλος της δημοτικής αρχής είναι να διασφαλίζει χρηματοδότες από πολλαπλές πηγές πέραν της κρατικής διοίκησης. Ιδιωτικοί πολιτιστικοί φορείς της χώρας και Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρονται γι’ αυτό.

Επιπλέον, το άνοιγμα των θεσμικών χώρων παραγωγής πολιτισμού στην κοινωνία κρίνεται μέγιστη προτεραιότητα. Η προσβασιμότητα των πολιτών και ιδιαίτερα των νεότερων μπορεί να διευκολυνθεί μέσω της διάθεσης οικονομικών ενισχύσεων που θα επιτρέπουν την ελεύθερη είσοδο τους. Οι θεσμοί αυτοί ατροφούν όταν δεν ανοίγονται στην κοινωνία. Αυτή είναι η αποστολή τους άλλωστε. Μία τέτοια παρέμβαση θα ευνοούσε την κυκλοφορία των κατοίκων στην πόλη, την εξωστρέφεια τους αλλά και την αναζωογόνηση της ίδιας της πόλης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.06.2023