«Την ελληνική μου τη σημαία /Θεέ μου πώς την αγαπώ/ Την πατρίδα μου στους ξένους/ Θεέ μου δεν τη δίνω εγώ/ Προτιμώ να σκοτωθώ». Είναι ένας συγκλονιστικός στίχος που προέρχεται από τη φωνή ενός Εβραίου στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, όταν ο Γερμανός τον πρόσταξε: «Τραγούδα, Έλληνα, τραγούδα!».

Είναι μια μόνο από τις ζωντανές μαρτυρίες που περιλαμβάνουν τα κομμάτια που θα ακουστούν στη διάρκεια της συναυλίας η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της «Εθνικής Ημέρας Μνήμης Ολοκαυτώματος» τις οποίες διοργανώνει η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Αυτό θα είναι και το πρώτο μέρος του αφιερώματος στη διάρκεια του οποίου η σοπράνο Μαριάντζελα Χατζησταματίου μαζί με το Pellegrinaggio al levante Ensemble και μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσουν ένα μουσικό δρώμενο με τραγούδια που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Πρόκειται για την παρουσίαση μέρους του ερευνητικού προγράμματος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης υπό την αιγίδα της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης. «Πρόκειται για τραγούδια που έγραψαν οι άνθρωποι αυτοί από το ξεκίνημα του διωγμού, όταν τα πράγματα άρχισαν να σοβαρεύουν πάρα πολύ και αργότερα. Ένα τραγούδι γράφτηκε στο τρένο προς την Πολωνία από ότι καταλαβαίνουμε από τους στίχους και τα υπόλοιπα είναι τραγούδια που γράφτηκαν στο Άουσβιτς», τόνισε η σοπράνο.

Στο τέλος του προγράμματος παρουσιάζονται δύο γνωστά κομμάτια, το δημοφιλές και αγαπημένο Adio kerida, αλλά και ένα τραγούδι που έγραψε ο επιζών Μοσέ Ιζόν για την αδελφή του που δολοφονήθηκε στο Άουσβιτς. «Στην πραγματικότητα θεωρώ ότι το πρόγραμμα είναι πολύ περισσότερο από τραγούδια. Θα έλεγα ότι είναι κάψουλες που εμπεριέχουν ένα σωρό πληροφορίες για το ιστορικό του διωγμού, για τα γεγονότα, για τα συναισθήματα των ανθρώπων, για τους φόβους τους, για τις ελπίδες τους και όλους τους μύχιους καημούς τους και τις σκέψεις τους. Θα έλεγα ότι ήτα ένα μέσο έκφρασης σαν ημερολόγιο όπου γράφουμε αυτά που σκεφτόμαστε, αυτά που φοβόμαστε και ελπίζουμε. Ήταν όμως και ένα μέσο αντίστασης διότι οι άνθρωποι αυτοί τραγουδούσαν έστω και μεταξύ τους και έγραφαν τραγούδια μέσα στις πιο άθλιες και απάνθρωπες συνθήκες», τονίζει η Μαριάντζελα Χατζησταματίου.

Η πλειοψηφία των τραγουδιών είναι στα ελληνικά, γεγονός πάρα πολύ σημαντικό, διότι και από τις μαρτυρίες μαθαίνουμε ότι όσο είναι στην Ελλάδα οι σεφαραδίτες μιλούν μεταξύ τους ισπανοεβραϊκά, ενώ μέσα στις απάνθρωπες συνθήκες εγκλεισμού του Άουσβιτς η έκφραση είναι πλέον στην ελληνική γλώσσα. «Αυτός είναι ο σύνδεσμος με την πατρίδα που νοσταλγούν, οπότε θεωρώ ότι ο ακροατής παρακολουθώντας τους στίχους θα μπορέσει να έρθει πιο κοντά στα συναισθήματα και στην ψυχολογία των ανθρώπων αυτών», υπογραμμίζει η σοπράνο.

Εβραϊκό έργο σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση από την ΚΟΘ

Εξαιρετικά μεγάλης σημασίας φυσικά είναι η συμμετοχή της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης για άλλη μια χρονιά στη συναυλία αυτή. Το καταξιωμένο σχήμα της πόλης θα παρουσιάσει στο τρίτο μέρος δύο ξεχωριστά έργα εβραϊκής καταγωγής, το «Νυχτερινό για έγχορδα και άρπα» του Άρνολντ Σένμπεργκ και, σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση, το «Κονσέρτο για πιάνο αρ. 4, έργο 70» του Αντόν Ρουμπινστάιν. Μάλιστα, αυτό το ρεπερτόριο το γνώριζαν οι πιανίστες και το έπαιζαν στις αίθουσες συναυλιών μέχρι και την απαγόρευση στα μέτρα εναντίον των Εβραίων που προηγήθηκαν του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως τόνισε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ Σίμος Παπάνας. «Έκτοτε ξεχάστηκε και δεν παίζεται πια εξίσου συχνά. Αυτό είναι μια από τις πολλές ενδείξεις ότι οι πληγές από τότε, παρότι έχουν περάσει τόσα χρόνια, δεν έχουν επουλωθεί ακόμα. Πρέπει να γίνει δουλειά και ακόμα πρέπει να δούμε σε βάθος τι έχει χαθεί και να το ανακτήσουμε. Από αυτή την άποψη θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό ότι για πρώτη φορά παίζεται στην Ελλάδα. Προηγείται το νυχτερινό του Σέμπεργκ που ήταν εβραίος συνθέτης της Βιέννης, ο οποίος κατέβηκε στην Αμερική και σώθηκε όταν ξεκίνησαν τα δύσκολα χρόνια και οι διωγμοί. Το κομμάτι αυτό το χρησιμοποιούμε αντί προσευχής για τα θύματα. Είναι ένα μικρό κατανυκτικό έργο», επισημαίνει ο Σίμος Παπάνας.

Το αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί με το συγκλονιστικό «Χορικό των Εβραίων Σκλάβων» από την όπερα του Βέρντι «Nabucco» (Ναβουχοδονόσωρ). «Το κομμάτι είναι συμβολικό για όλες τις ταλαιπωρίες που έχουν περάσει οι Εβραίοι στους αιώνες της ιστορίας τους», πρόσθεσε ο κ. Παπάνας ενώ εξέφρασε τη μεγάλη χαρά και τιμή της ΚΟΘ που έχει την εμπιστοσύνη της ισραηλιτικής κοινότητας.

Στο δεύτερο μέρος κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης θα είναι ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ.κ. Ελπιδοφόρος, που μαζί με τον πρώην δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη θα ανακηρυχθούν επίτιμα μέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης. Για την εκτίμησή του στα δύο αυτά πρόσωπα αλλά και το σημαντικό έργο του Γιάννη Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη στη διάρκεια της θητείας του ως δημάρχου μίλησε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Δαυίδ Σαλτιέλ.

Η είσοδος είναι δωρεάν για το κοινό με δελτία εισόδου. Απαραίτητη η επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας κατά την είσοδο.

Συμπαραγωγή: Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης

Σε συνεργασία με το Α.Π.Θ. #WeRemember – ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ

Κυριακή, 28 Ιανουαρίου 2024, πέρας προσέλευσης 18:30, Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ.