Συγκρατημένη αισιοδοξία επικρατεί στο χωριό Νέα Μεσολακκιά της Αμφίπολης Σερρών, εκεί όπου βρίσκεται ο τύμβος Καστά, που το 2014 είχε τραβήξει πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινής γνώμης. 

Η επιστροφή της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη αλλά και της Λίνας Μενδώνη, από τη θέση πλέον της υπουργού Πολιτισμού, έφερε ξανά το χαμόγελο στα χείλη των κατοίκων, που πριν από λίγα χρόνια παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα τις αποκαλύψεις της ανασκαφικής έρευνας και την τελευταία τετραετία περίμεναν μάταια να «γίνει κάτι στο μνημείο», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, για να αναπτυχθεί ο τόπος τους. 

Την ίδια ώρα, αιρετοί και κάτοικοι δεν αρκούνται στις δηλώσεις των αρμοδίων για έργα αναστήλωσης και ανάδειξης του μνημείου και της ευρύτερης περιοχής, και ζητούν συνέχιση της ανασκαφής στον τύμβο, ώστε να αποκαλυφθούν όλα τα μυστικά του. Διαφορετικά, προειδοποιούν με το «Κίνημα των φτυαριών», αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και δίνουν διορία έξι μηνών. Ζητούν επίσης να υπάρξει master plan με εξασφαλισμένους προϋπολογισμούς από τα συναρμόδια υπουργεία.

Μενδώνη και Περιστέρη… επέστρεψαν

Στις 6 Σεπτεμβρίου η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, συνοδευόμενη από τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, τον υπουργό Μεταφορών και Υποδομών Κώστα Καραμανλή, τους υφυπουργούς Θεόδωρο Λιβάνιo και Φωτεινή Αραμπατζή, τον βουλευτή της περιοχής Θεόφιλο Λεονταρίδη, τον αντιπεριφερειάρχη Σερρών και την τομεάρχη Πολιτισμού Κατερίνα Περιστέρη, πέρασε έπειτα από τέσσερα χρόνια το κατώφλι του τύμβου Καστά και πραγματοποίησε σύσκεψη στην Αμφίπολη. 

Θέμα της σύσκεψης, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου, ήταν ο προγραμματισμός εκτέλεσης του έργου, το οποίο εκπονείται στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, ΕΣΠΑ 2014 - 2020. 

«Συζητήθηκε επίσης ο προγραμματισμός των επόμενων σταδίων ανάδειξης του μνημείου και του ευρύτερου αρχαιολογικού χώρου. Η κ. Μενδώνη ζήτησε από τις υπηρεσίες την επίσπευση των εργασιών και την αυστηρή τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων» αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση. 

«Είναι ένα μνημείο σπάνιο, εξαιρετικής τέχνης, υψηλής σημασίας, ιστορικής και αρχαιολογικής. Είναι ένα μνημείο που αποτελεί πόλο αναπτυξιακό, με τεράστιες δυνατότητες για όλη την περιοχή. Είναι σημαντικό γεγονός ότι σήμερα είμαστε εδώ όλοι μαζί» δήλωσε η κ. Μενδώνη και έκανε λόγο για καθυστέρηση.

Η κ. Μενδώνη είπε επίσης πως τα έργα που ξεκίνησαν πριν από δύο μήνες ήταν προγραμματισμένα για το 2015. «Αυτήν την καθυστέρηση, με την εργώδη προσπάθεια των υπηρεσιών και όλων μας, θα την καλύψουμε. Οφείλουμε να είμαστε συνεπείς έναντι της περιφέρειας, η οποία χρηματοδοτεί το έργο, ώστε να διεκδικήσουμε περισσότερα κονδύλια. Έχουμε πάρα πολλή δουλειά να κάνουμε και βρισκόμαστε σε απόλυτη σύμπνοια» ανέφερε επίσης η υπουργός.

Άπαντες οι παριστάμενοι στη σύσκεψη έκαναν λόγο για εξασφαλισμένα κονδύλια (1.500.000 ευρώ από το ΕΣΠΑ 2014 - 2020 και 1.000.000 ευρώ από το πρόγραμμα Interreg Ελλάδα - Βουλγαρία 2014 - 2020), που εγγυώνται την έναρξη και τη συνέχιση των έργων, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων στερέωση και συντήρηση του μνημείου, ανάδειξή του, εργασίες ώστε να γίνει επισκέψιμο, διασύνδεση του ταφικού μνημείου και τη δημιουργία διαδρομών για τη σύνδεσή του με άλλους αρχαιολογικούς χώρους της Αμφίπολης.

«Υπάρχουν κι άλλα μυστικά», λένε

Και ενώ οι κάτοικοι της περιοχής παρακολουθούν με ικανοποίηση τις εξελίξεις γύρω από τον τύμβο Καστά, προειδοποιούν πως δεν θα «αρκεστούν μόνο στα έργα συντήρησης, αναστήλωσης και ανάδειξης, αλλά θέλουν συνέχιση της ανασκαφής», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά. Είναι ενδεικτική η δήλωση του νέου δημάρχου Αμφίπολης Στέργιου Φραστανλή (φωτ.) στη «ΜτΚ»: «Ως δημοτική αρχή είμαστε υπέρ της συνέχισης της ανασκαφής, γιατί πιστεύουμε πως μέσα στον τύμβο υπάρχουν κι άλλα που πρέπει να ερευνηθούν» αναφέρει, ζητώντας μάλιστα να υπάρξουν σχετικά κονδύλια από τους προϋπολογισμούς των υπουργείων Εσωτερικών και Πολιτισμού.

Ο κ. Φραστανλής κάνει λόγο για μεγάλο ενδιαφέρον επισκεπτών τόσο στον τύμβο όσο και στο μουσείο, όπου εδώ και λίγους μήνες εκτίθεται η κεφαλή της Σφίγγας. «Μετά την ταπεινωτική πολιτική ήττα της Συμφωνίας των Πρεσπών, πρέπει να υπάρξει μια πολιτιστική νίκη και αυτή δεν είναι άλλη από την ανάδειξη του Καστά και τη συνέχιση της ανασκαφής. Στην περιοχή μας έχουμε ένα μνημείο που διασφαλίζει την ελληνικότητα της Μακεδονίας. Πρέπει να πάρουμε τη ρεβάνς» αναφέρει ο κ. Φραστανλής και συμπληρώνει πως οι κυρίες Μενδώνη και Περιστέρη δεν κόμισαν στην τελευταία τους επίσκεψη «κάτι καινούργιο». 

«Η περίπτωση της Αμφίπολης είναι ένα μορφωτικό και παγκόσμιο κεφάλαιο», συμπληρώνει. Ο κ. Φραστανλής σχολιάζει πως «για να κάνει κανείς αναστήλωση, θα πρέπει να τελειώσει πρώτα η ανασκαφή. Πιστεύω ότι υπάρχουν κι άλλα ταφικά συγκροτήματα». Ο δήμαρχος Αμφίπολης μιλώντας στη «ΜτΚ» απευθύνει πρόσκληση στον Κυριάκο Μητσοτάκη να επισκεφτεί το λόφο Καστά ως πρωθυπουργός, ώστε με τη συμβολική αυτή επίσκεψή του να δείξει ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για το μνημείο. 

«Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο. Πέρασαν πέντε ολόκληρα χρόνια, για να εκτεθεί μόνο η κεφαλή της Σφίγγας» τονίζει ο κ. Φραστανλής. Ο ίδιος δίνει διορία έξι μηνών στην πολιτική ηγεσία και προειδοποιεί πως εάν δεν συνεχιστούν οι ανασκαφές, θα ξεκινήσει το «Κίνημα των φτυαριών». 

«Θα πάρουμε 2.000 φτυάρια και θα κινητοποιηθούμε, για να σκάψουμε εμείς. Ξέρουμε πως θα μας συλλάβουν, αλλά είμαστε πεπεισμένοι ότι η Αμφίπολη έχει και άλλα μυστικά» υποστηρίζει ο κ. Φραστανλής. «Δεν θέλουμε να έχουμε την τύχη της Βεργίνας» καταλήγει ο κ. Φραστανλής.

Για κλίμα αισιοδοξίας που υπάρχει στην περιοχή κάνει λόγο και ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης και πρώην δήμαρχος Κωνσταντίνος Μελίτος, ο οποίος ζητά την εκπόνηση ενός master plan για την Αμφίπολη. Ο κ. Μελίτος υπογραμμίζει στη «ΜτΚ» πως πρέπει πρώτα να γίνουν τα έργα συντήρησης και αναστήλωσης -ώστε το μνημείο να γίνει επισκέψιμο- και μετά να συνεχιστεί η ανασκαφή.

«Μπήκαμε στο γύψο για τόσα χρόνια. Ζήσαμε μία παρακμή, μια εγκατάλειψη» αναφέρει από την πλευρά του ο Βασίλης Τσέλιος (φωτ.), πρόεδρος της Νέας Μεσολακκιάς, του χωριού στα όρια του οποίου βρίσκεται ο τύμβος Καστά. Όπως εξηγεί, η επιστροφή της Κατερίνας Περιστέρη στην Αμφίπολη ικανοποίησε τους 300 μόνιμους κατοίκους της περιοχής. 

«Όλη η Ελλάδα ζητά να συνεχιστεί η ανασκαφή. Οι πληροφορίες μας λένε ότι δεν τα έχουν βρει όλα. Ακούγεται ότι μέσα υπάρχουν κι άλλοι τάφοι. Ποτέ δεν ήρθε κάποιος επίσημα να μας πει ότι η ανασκαφή τελειώνει και πως δεν υπάρχει κάτι άλλο να βρεθεί» υποστηρίζει ο κ. Τσέλιος, που ζητά από τη νέα ηγεσία του υπουργείου «να μην τους ξεχάσει ξανά». 

Ο πρόεδρος της Νέας Μεσολακκιάς συμπληρώνει πως το ενδιαφέρον επιχειρηματιών να επενδύσουν στην περιοχή εξακολουθεί να υπάρχει, χωρίς ωστόσο να είναι τόσο έντονο, όπως εκείνο της περιόδου του 2014.

Απ. Τζιτζικώστας: «Σύντομα επισκέψιμο»

Από την πλευρά του, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας δηλώνει στη «ΜτΚ» πως «Η εποχή που ο μόνος θεσμός, ο οποίος πίεζε και διεκδικούσε για να προχωρήσουν τα έργα στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη ήταν η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ανήκει στο παρελθόν. Η αδράνεια, η αδιαφορία, οι σκόπιμες καθυστερήσεις είναι πίσω μας. Μπροστά μας είναι ο στόχος να καταστήσουμε το μνημείο της Αμφίπολης επισκέψιμο, το συντομότερο δυνατό. Πλέον όλοι μαζί ενωμένοι, η πολιτεία, το υπουργείο Πολιτισμού, η περιφέρεια και όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία και οι φορείς είμαστε συντονισμένοι και εργαζόμαστε με εντατικούς ρυθμούς και σφιχτά χρονοδιαγράμματα, αξιοποιώντας τους πόρους που εξασφάλισε η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την προστασία και την ανάδειξη αυτού του μοναδικού μακεδονικού μνημείου, που συγκεντρώνει το παγκόσμιο ενδιαφέρον».

Να συνεχιστούν οι εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης, για να γίνει το μνημείο επισκέψιμο, με σεβασμό όμως στους κανόνες της αρχαιολογίας, ζητά και ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας - Θράκης) Θεόδωρος Καράογλου.

Selfie με τη Σφίγγα

Την ίδια ώρα, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης, μετά την έκθεση της κεφαλής της Σφίγγας που βρέθηκε εντός του ταφικού μνημείου, απέκτησε ξανά ζωή. 

«Η επισκεψιμότητα στο μουσείο έχει αυξηθεί κατά 150%» υποστηρίζει ο δήμαρχος, ο οποίος δηλώνει πως διαφωνεί με τον τρόπο που τοποθετήθηκε η Σφίγγα σε μία απλή προθήκη. 

Η Σφίγγα πάντως, ακόμα και τοποθετημένη με αυτόν τον τρόπο, είναι πόλος έλξης για τους επισκέπτες του μουσείου, οι οποίοι, όπως αναφέρουν οι εργαζόμενοί του, σπεύδουν να φωτογραφηθούν με το έκθεμα. Να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο έχει εκτεθεί η Σφίγγα ζήτησε και η Λίνα Μενδώνη στην πρόσφατη επίσκεψή της στο μουσείο. 

Συγκεκριμένα, η υπουργός ζήτησε από τις αρμόδιες υπηρεσίες να συνεργαστούν άμεσα, ώστε να βελτιωθεί ο τρόπος έκθεσής της. Η υπουργός επισήμανε ότι είναι το πρώτο εύρημα από τον τύμβο Καστά, το οποίο εκτίθεται και γίνεται ευρύτερα γνωστό και πρέπει να παρουσιαστεί με τον κατάλληλο τρόπο, ώστε να δώσει σωστή εντύπωση στον επισκέπτη για τη σημαντικότητα του μνημείου. Σημειώνεται πως το Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης λειτουργεί Δεύτερα με Κυριακή από τις 8 το πρωί έως τις 7 το απόγευμα.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29 Σεπτεμβρίου 2019