Όταν μιλάμε για το νερό, οι περισσότεροι, κυρίως όσοι κατοικούν στα μεγάλα αστικά κέντρα, έχουν στο νου τους μόνο το νερό της ύδρευσης. Όμως, η μεγαλύτερη ποσότητα νερού καταναλώνεται στην άρδευση για την κάλυψη των αναγκών της αγροτικής παραγωγής. Συγκεκριμένα, από το σύνολο του νερού που καταναλώνεται, περίπου το 85% αφορά την άρδευση. Για τον λόγο αυτό, μία ξεχωριστή ενότητα στην ημερίδα, την οποία διοργάνωσε η «Μακεδονία της Κυριακής» και το makthes.gr με θέμα «Νερό: Πηγή ζωής και πολύτιμος πόρος σε περιβάλλον κλιματικής αλλαγής» ήταν «Το πρόβλημα της λειψυδρίας και η βέλτιστη διαχείριση υδατικών πόρων στην αγροτική παραγωγή».

Παρουσιάζοντας τον σχεδιασμό του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων ο υφυπουργός, Διονύσης Σταµενίτης, ανέφερε ότι «η διαχείριση του αρδευτικού νερού βρίσκεται στους σχεδιασμούς του υπουργείου, της κυβέρνησης και της ευρωπαϊκής επιτροπής”. Εξήγησε ότι το υπουργείο έχει δύο χρηματοδοτικά εργαλεία: το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης ύψους 19,3 δισ. ευρώ και το ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις.

Ο κ. Σταμενίτης είπε ότι αυτήν την περίοδο υλοποιούνται συνολικά τρία προγράμματα του υπουργείου που σχετίζονται με την ενίσχυση της γεωργίας:
1. Το πρόγραμμα «Υδωρ 2.0», που περιλαμβάνει 18 μεγάλα έργα, εκ των οποίων 6 έχουν πάρει τον δρόμο της υλοποίησης μέσω ΣΔΙΤ και ταμείου ανάκαμψης. Πρόκειται για εγγειοβελτιωτικά έργα και κατασκευή φραγμάτων τα οποία βρίσκονται σε φάση υλοποίησης.
2. Το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης 17.22, το οποίο θα υλοποιηθεί στο τέλος του 2025.
3. Το πρόγραμμα 23.27 με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης πέντε χρόνια και πρόβλεψη για κατασκευή φραγμάτων.

Ο κ. Σταμενίτης είπε ότι η άρδευση από υπόγεια ύδατα είναι πολύ μεγάλη και συγχρόνως υπάρχουν μεγάλες απώλειες στα υφιστάμενα δίκτυα. «Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για να λύσουμε αυτά τα προβλήματα. Έχουμε δημοπρατήσει το πρόγραμμα ‘Γεωργία’ με πάνω από 3.000 σταθμούς που καταγράφουν τις ανάγκες για άρδευση. Θα έχουμε on time ενημέρωση των παραγωγών, για να μπορούν να παρεμβαίνουν».

Ο υφυπουργός αναφέρθηκε και στον μεγάλο μέσο όρο ηλικίας των γεωργών, γι’ αυτό, όπως είπε, «έχουμε εντάξει στον σχεδιασμό μας πρόγραμμα νέων γεωργών. Φιλοδοξούμε ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν ενταχθεί σε αυτό έως 60.000 νέοι στην παραγωγοί. Παράλληλα σχεδιάζουμε να κάνουμε εκπαίδευση και σε αυτούς που βρίσκονται ήδη στην παραγωγή».

Έργα υποδομής

Ο καθηγητής Τεχνικής Υδρολογίας ∆ιαχείρισης και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων στο Τµήµα Αγρονόµων και Τοπογράφων Μηχανικών ΑΠΘ, ∆ρ Αθανάσιος Λουκάς, διευκρίνισε ότι το φυσικό φαινόμενο είναι η ξηρασία και όχι η λειψυδρία, που είναι ένα γεγονός κακής διαχείρισης. «Δεν έχουμε παρέμβει, για να κάνουμε σωστή διαχείριση, δηλαδή έργα. Υπεραντλούμε, για να καλύψουμε τις ανάγκες για άρδευση και ύδρευση. Δεν έχουμε αξιοποιήσει τους επιφανειακούς υδατικούς πόρους. Στις περιόδους που έχουμε πολύ νερό και πλημμύρες θα μπορούμε να αποθηκεύσουμε το νερό». Για τον σκοπό αυτό, όπως είπε, χρειαζόμαστε την αξιοποίηση των επιφανειακών πόρων αλλά και των περιθωριακών πόρων, όπως το επεξεργασμένο νερό, που μέσα από την επεξεργασία να το φτάσουμε στα στάνταρ που το θέλουμε, ώστε να μπορεί να γίνει κατάλληλο για άρδευση.

Ευφυής άρδευση

Στη χρησιμότητα της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της γεωργίας αναφέρθηκε στην τοποθέτησή του ο Εταίρος και Επικεφαλής του Τομέα Κεντρικής Κυβέρνησης και ∆ηµοσίου «Ernst & Young», Χρήστος Ταραντίλης. Επισήμανε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να κάνει δύο πράγματα: Να αυτοματοποιεί επαναλαμβανόμενες διαδικασίες όσον αφορά λειτουργίες της άρδευσης, καθώς και να αναλύει τεράστιους όγκους ψηφιακών δεδομένων. Ο ίδιος αναφέρθηκε επίσης στην ευφυή άρδευση, η οποία μπορεί να προβλέψει πόσο νερό θα χρειαστεί για την καλλιέργεια. Η γεωργία ακριβείας μπορεί να συμβάλλει στην πρόβλεψη της τοποθεσίας, αλλά και της ποσότητας του νερού που θα ξοδευτεί. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στην βελτιστοποίηση της διαδικασίας άρδευσης, καθώς και στην ανίχνευση των διαρροών. Το ανακυκλωμένο νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε γεωργικές παραγωγές». Τέλος ανέφερε ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι δαπανηρή γι’ αυτό τα χρηματοδοτικά εργαλεία αποτελούν μεγάλες ευκαιρίες.

Ο ρόλος των Συνεταιρισμών

Στην παρέμβασή του ο αντιπρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, Χρήστος Γιαννακάκης, υπογράμμισε ότι «από το 2000 με την ολοκληρωμένη διαχείριση παραγωγής πετύχαμε άμεσα τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων και την ορθολογική χρήση του νερού. Όμως», συμπλήρωσε «δεν φτάνει μόνο η πρωτοβουλία του κράτους να δώσει λεφτά, αλλά πρέπει να υπάρχουν και οι καθοδηγητές που θα δείξουν στον αγρότη πώς μπορεί να εξαντλήσει αυτά τα κονδύλια. Αυτοί είναι οι αγροτικοί συνεταιρισμοί που λειτουργούν σε όλη την Ευρώπη και φέρουν αποτελέσματα, έτσι ώστε να αξιοποιηθούν πλήρως τα κονδύλια, αλλά να επιτευχθεί και η σωστή λίπανση». Ο ίδιος ανέφερε ότι το 65% του ενεργού αγροτικού πληθυσμού είναι πάνω από 55 χρονών και όπως είπε «πρέπει να δούμε πώς θα εμπλουτίσουμε το αγροτικό δυναμικό με νέους ανθρώπους». Συμπλήρωσε πως «η κλιματική αλλαγή δυσχεραίνει την ένταξη των νέων στον αγροτικό τομέα εξαιτίας της χασούρας στα εισοδήματά τους. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο, για να παροτρύνουμε τους νέους να ασχοληθούν με την γεωργία».

Ο γενικός διευθυντής της «Mesogeos Digital», Γιώργος Λαβδάκης, αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της εταιρείας σχετικά με τη διευκόλυνση αλλά και την εκπαίδευση των παραγωγών με σκοπό την απορρόφησή τους στον τομέα της γεωργίας. «Ως εταιρεία προσπαθούμε να αναπτύξουμε ένα οικοσύστημα που ξεκινά από την εκπαίδευση και φτάνει μέχρι τη σωστή χρήση. Αν κάποιος δείξει στους αγρότες πώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν σωστά μία εφαρμογή μπορεί να πειστούν και να την χρησιμοποιήσουν. Πρέπει να δίνουμε τη δυνατότητα στον αγρότη να διευκολύνει την καθημερινότητα και την εργασία του με το πάτημα ενός κουμπιού».