Με έναν σαφή ελιγμό, που έγινε αποκλειστικά για το μείζον ζήτημα της πανδημίας και την ανάγκη ανάσχεσης της μέσω της αύξησης των εμβολισμών, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απέφυγε επί της ουσίας να απαντήσει στα αιτήματα των δημάρχων, τα οποία έθεσε η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) κατά την τελευταία διαδικτυακή συνάντηση που είχε προ ημερών με το δ.σ. του οργάνου.

Οι αιρετοί είχαν καλλιεργήσει πολλές προσδοκίες για αυτή τη συνάντηση, την τελευταία πριν κλείσει ο χρόνος, ωστόσο αποδείχθηκε ότι τα περισσότερα ζητήματα από όσα έθεσαν δεν απαντήθηκαν, ενώ αιφνιδιάστηκαν μάλλον δυσάρεστα και από ξεκάθαρη απάντηση που έδωσε ο πρωθυπουργός στο αίτημα της αυτοδιοίκησης για την αναβολή στην επιβολή του τέλους ταφής απορριμμάτων που αφορά στο απορρίμματα που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ.

Αν και η εξέλιξη αυτή έπρεπε να θεωρείται λίγο - πολύ αναμενόμενη για τους αιρετούς, καθώς μία πρώτη γεύση πήραν τον περασμένο Σεπτέμβριο στο συνέδριο της ΚΕΔΕ που έγινε στη Θεσσαλονίκη, όπου όλες οι εξαγγελίες από τους αρμόδιους υπουργούς, πλην εκείνης για τη χρηματοδότηση των νέων ψηφιακών υπηρεσιών των ΟΤΑ από τη νέα χρονιά, ήταν πενιχρές.

Κοινώς οι δήμαρχοι κατάλαβαν ότι στα δημοτικά ταμεία δεν θα εισρεύσουν περισσότερα χρήματα, παρά τις προσδοκίες τους και ότι οι δήμοι θα συνεχίζουν να ξοδεύουν για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η οποία μόνο το 2020 στοίχισε συνολικά 569 εκατ. ευρώ (206 εκατ. ευρώ λόγω της απώλειας ιδίων εσόδων και 363 εκατ. ευρώ λόγω της αύξησης δαπανών).

Την ίδια ώρα δεν έλαβαν καμία υπόσχεση για το σοβαρότατο πρόβλημα που έχει ανακύψει με την αύξηση του κόστους στην ενέργεια. Και αυτό καθώς ο… ανήφορος στις τιμές των καυσίμων και του ηλεκτρισμού φέρνει ήδη δυσβάσταχτες επιβαρύνσεις και στους δήμους.

Πρώτα η ανάσχεση της πανδημίας και μετά όλα τα άλλα

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης του πρωθυπουργού με το δ.σ. της ΚΕΔΕ, τέθηκαν όλα τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν άμεσα τη λειτουργία των δήμων της χώρας αλλά και αυτά που επηρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών. Ωστόσο ο κ. Μητσοτάκης, μιλώντας παρουσία και των αρμόδιων υπουργών, αυτό που έσπευσε να ξεκαθαρίσει στους αιρετούς ήταν ότι προέχει το ζήτημα της πανδημίας και η ανάσχεση της, αφήνοντας να εννοηθεί ότι όλα τα άλλα μετά. Ειδικότερα ο πρωθυπουργός ζήτησε, για μία ακόμη φορά, από τους δήμους να συνδράμουν περαιτέρω την προσπάθεια επιτάχυνσης των εμβολιασμών, ιδιαίτερα οι δήμοι που τα ποσοστά εμβολιασμού παραμένουν σε χαμηλό ποσοστό.

«Αν δεν τελειώσουμε με την ιστορία του COVID, δεν θα μπορέσουμε να εστιάσουμε σε όλα αυτά τα σημαντικά ζητήματα που θέσατε» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης, ζητώντας εμμέσως από τους αιρετούς να συνεχίσουν να βάζουν πλάτη για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης με όποιο τρόπο μπορούν.

Σε ό,τι αφορά στο αίτημα για προσλήψεις προσωπικού στους δήμους, όπου η υποστελέχωση χτυπά «κόκκινο» στις περισσότερες υπηρεσίες, ο κ. Μητσοτάκης δεν ανέλαβε καμία δέσμευση, ζήτησε απλώς από τους υπουργούς σε συνεργασία τους Δήμους να δοθεί προτεραιότητα σε ειδικότητες που λείπουν από τους Δήμους και δημιουργούν προβλήματα και αναπτυξιακή καθυστέρηση. Ένα ακόμη όχι εισέπραξε, ουσιαστικά, η ηγεσία της ΚΕΔΕ και στο πάγιο αίτημα της, για αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης. Ο πρωθυπουργός αναφερόμενος στα υπάρχοντα χρηματοδοτικά προγράμματα της αυτοδιοίκησης, σημείωσε ότι «για πρώτη φορά υπάρχουν στη διάθεση των δήμων τόσοι σημαντικοί πόροι για χρηματοδότηση έργων». Και επειδή, όπως ανέφερε, οι πόροι δεν αρκούν από μόνοι τους, θα πρέπει οι δήμοι να τρέξουν με μεγαλύτερες ταχύτητες για να απορροφήσουν τα αναγκαία κονδύλια.

Σιγήν ιχθύος κρατήθηκε και στα εξίσου μείζονα ζητήματα που αφορούν στο ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων, μεταξύ κράτους και αυτοδιοίκησης και βέβαια στο ενεργειακό κόστος που έθεσε με υπογράμμιση η ΚΕΔΕ.

Ευθύνες για τα σκουπίδια

Απολύτως ξεκάθαρος ήταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε ό,τι αφορά στην αναβολή της επιβολής του τέλους ταφής απορριμμάτων, που αναμένεται να ισχύσει από την 1^η Ιανουαρίου 2022, τονίζοντας ότι «καλό είναι να πληρώνεται το σκουπίδι ανάλογα με την παραγόμενη ποσότητα» καθώς και ότι υπάρχουν πολλές αιρεσιμότητες.

Υπενθυμίζεται ότι φρένο στην επιβολή του τέλους ταφής απορριμμάτων στους κατά τόπους ΧΥΤΑ της χώρας, που με βάση τη νομοθεσία πρέπει να τεθεί σε ισχύ από την 1^η Ιανουαρίου 2022, σε μια προσπάθεια να θάβονται λιγότερα απορρίμματα, επιχειρούν να βάλουν οι δήμαρχοι, καθώς ζητούν διετή τουλάχιστον αναβολή του μέτρου, να ισχύσει δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2024.

Το μέτρο που προβλέπεται στο νέο Νόμο 4819/2021, αφορά σε «τσουχτερές» προσαυξήσεις για τους δήμους με το κόστος να μετακυλίεται στους δημότες, μέσω των δημοτικών τελών, σε μία προσπάθεια να πειστούν οι πολίτες να αυξήσουν την ανακύκλωση και να μην καταλήγει στην ταφή το 70%-80% των απορριμμάτων στους ΧΥΤΑ, όπως συμβαίνει σήμερα.

Αντ’ αυτού η Επιτροπή Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Διαχείρισης Απορριμμάτων της ΚΕΔΕ πρότεινε και έγινε ομόφωνα αποδεκτό, να πάρει αναβολή η εφαρμογή του τέλους ταφής αποβλήτων μέχρι τέλος του 2023 και να μην ισχύσει την 1^η Ιανουαρίου 2022.

Τι ζήτησαν οι δήμαρχοι

Τα αιτήματα που κατέθεσε η ΚΕΔΕ στον πρωθυπουργό είναι τα εξής:

* Ενίσχυση των Δήμων με νέες προσλήψεις μόνιμου - επιστημονικού και τεχνικού - προσωπικού και επιπλέον, όσο διαρκεί η πανδημία, να ανανεωθούν οι συμβάσεις και να παραμείνουν στους δήμους οι συμβασιούχοι που προσελήφθησαν για τη διαχείριση του COVID. Τέθηκε επίσης το ζήτημα της κινητικότητας που στερεί από πολύτιμο προσωπικό τους μικρούς κυρίως Δήμους καθώς και το ζήτημα των κατά παρέκκλιση αποσπάσεων και μετατάξεως προσωπικού.

* Την αύξηση της χρηματοδότησης των Δήμων. Μετά την πολυετή υποχρηματοδότηση των Δήμων με μείωση των ΚΑΠ κατά 65%, στην οποία προσετέθησαν και τα οικονομικά βάρη της πανδημίας που ξεπερνούν τα 400 εκατ. ευρώ, χρειάζεται να γίνει ουσιαστική αύξηση των ΚΑΠ, αλλά και δρομολόγηση της σταδιακής επιστροφής των παρακρατηθέντων, καθώς και μείωση των επιτοκίων δανεισμού των Δήμων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

* Την κάλυψη του τεράστιου ενεργειακού κόστους στη λειτουργία των Δήμων και των ΔΕΥΑ, με τη συμπερίληψη στα μέτρα του κεντρικού κράτους για την κάλυψη του κόστους αυτού, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό.

* Να προχωρήσει άμεσα η δέσμευση της κυβέρνησης για ουσιαστική μεταρρύθμιση στη λειτουργία του Κράτους και υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου λειτουργίας, με άξονες την Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση και την ανακατανομή αρμοδιοτήτων.

* Να αναβληθεί για δύο ακόμη έτη η επιβολή του τέλους ταφής των απορριμμάτων μέχρι τη λήξη της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ και να έχει δρομολογηθεί η δημιουργία νέων υποδομών διαχείρισης απορριμμάτων.

* Να συμμετέχουν οι Δήμοι στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων, έτσι ώστε να έχουν λόγο και ρόλο για όσα γίνονται στις πόλεις.

* Να αντιμετωπιστούν άμεσα τα ζητήματα που έχουν προκύψει με την εφαρμογή του νόμου για τα ζώα συντροφιάς, καθώς τα 2/3 των Δήμων δεν διαθέτουν Δημοτική Αστυνομία για να κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους, ενώ η ΕΛΑΣ δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναλάβει τέτοιο ρόλο. Η οριστική αντιμετώπιση της πανδημίας θα μας επιτρέψει να εστιάσουμε στην επίλυση των προβλημάτων.

Χάθηκε πολύτιμος χρόνος

Παρά τη γενική δυσαρέσκεια από τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου υπογράμμισε πως η αυτοδιοίκηση της χώρας βρίσκεται σταθερά στο πλευρό της πολιτείας και της κοινωνίας, συμβάλλοντας θετικά και δημιουργικά στη διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων, όπως συνέβη με την πανδημία και την ενίσχυση της εμβολιαστικής εκστρατείας.

«Η συνάντηση με τον πρωθυπουργό δεν απέδωσε τα αναμενόμενα» σχολίασε χαρακτηριστικά ο Α΄ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης Λάζαρος Κυρίζογλου, προσθέτοντας ότι παρότι η παρούσα κυβέρνηση διανύει τον τρίτο χρόνο του κοινοβουλευτικού της βίου, χάθηκε πολύτιμος χρόνος και δυστυχώς δεν σημειώθηκε πρόοδος.

«Χάθηκε πολύτιμος χρόνος και δεν υπήρξε πρόοδος τόσο στο νέο αυτοδιοικητικό κώδικα, στο ζήτημα της καταστατικής θέσης των αιρετών, όσο και στη μεγάλη τομή που αφορά στη διοικητική μεταρρύθμιση, δηλαδή στην αποκέντρωση αρμοδιοτήτων με πόρους και προσωπικό που θα συνέβαλε στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη άσκηση τους προς όφελος των πολιτών» επισήμανε ο κ. Κυρίζογλου.

Πάντως δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι έγιναν σημειακού χαρακτήρα παρεμβάσεις, διορθωτικές κινήσεις και βήματα για την ενίσχυση των οικονομικών των ΟΤΑ. «Όμως το ζητούμενο σήμερα δεν είναι η τακτοποίηση κάποιων θεμάτων και εκκρεμοτήτων, αυτό που λέμε “μερεμέτια”, αλλά η ουσιαστική διοικητική μεταρρύθμιση όπως επιτάσσει το Σύνταγμα» δήλωσε ο ίδιος και συμπλήρωσε λέγοντας πως «σε κάθε περίπτωση υπάρχει ζωτικός πολιτικός χρόνος, αρκεί να το θελήσει η κυβέρνηση».

Παπαστεργίου: Ικανοποιήθηκαν κάποια από τα αιτήματα αλλά έχουμε δρόμο

Κληθείς να σχολιάσει τα αποτελέσματα της συνάντησης με τον πρωθυπουργό ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου δήλωσε ικανοποιημένος από τη δέσμευση του υπουργού Εσωτερικών ότι θα εξεταστεί το πλαίσιο που αφορά την κινητικότητα στους μικρούς δήμους, για να μη φεύγει ανεξέλεγκτα το προσωπικό τους, δεχόμενος τη θέση του Μ. Βορίδη ότι όντως, δεν μπορεί η κινητικότητα να αντιμετωπίζεται με οριζόντιο τρόπο, ενώ έκρινε σημαντική τη δέσμευση πως θα ρυθμιστεί νομοθετικά το ζήτημα των κατά παρέκκλιση αποσπάσεων και μετακινήσεων προσωπικού από τους Δήμους προς άλλους φορείς.

Με δεδομένο δε ότι κατά τη συνάντηση προέκυψε πως δεν υπάρχουν περιθώρια για να αντιμετωπιστεί το αυξημένο ενεργειακό κόστος των Δήμων και των ΔΕΥΑ, είπε ότι αναπόφευκτα και εφόσον επιβληθεί το τέλος ταφής, οι δήμοι αναγκαστικά θα οδηγηθούν σε αυξήσεις τιμολογίων ύδρευσης και ανταποδοτικών τελών. «Δεν βλέπω», τόνισε ο κ. Παπαστεργίου, «πώς οι Δήμοι μπορούν να απορροφήσουν από τη μεριά τους το αυξημένο κόστος. Εφόσον βλέπω ότι σήμερα δεν προέκυψε σε αυτό κάτι, θα πρέπει να καταστεί σαφές και στην κυβέρνηση, ότι οι Δήμοι δεν μπορούν να απορροφήσουν αυτές τις διαφορές».

Θετική εξέλιξη χαρακτήρισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ τη δέσμευση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Θόδωρου Σκυλακάκη ότι θα δοθεί παράταση στην αποπληρωμή των δόσεων των δανείων των Δήμων στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και ότι θα συζητηθεί και το θέμα μείωσης των επιτοκίων δανεισμού.