Ολική ανατροπή στους σχεδιασμούς κομμάτων και υποψηφίων έφερε η τραγωδία των Τεμπών η οποία σημειώθηκε λίγες μόνο ημέρες πριν από την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου. Ήταν πλέον κοινό μυστικό ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποφασίσει να προκηρύξει εκλογές για τις 9 Απριλίου. Τώρα όλα αυτά αλλάζουν, όπως επιβεβαιώθηκε και στο υπουργικό συμβούλιο της περασμένης Πέμπτης. Οι εκλογές πάνε σίγουρα μετά το Πάσχα, χωρίς κανείς αυτή τη στιγμή, ούτε καν ο ίδιος ο πρωθυπουργός να μπορεί να προσδιορίσει, έστω κατά προσέγγιση πότε θα στηθούν οι κάλπες.

Τις αποφάσεις του πρωθυπουργού αναμένουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης και οι υποψήφιοι βουλευτές καθώς η πλειονότητα των ψηφοδελτίων είχε ήδη ανακοινωθεί. Ωστόσο, στο ακουστικό τους περιμένουν και οι υποψήφιοι για τις εκλογές της αυτοδιοίκησης. Ο λόγος είναι ότι σε περίπτωση που οι εθνικές εκλογές πάνε στο τέλος της τετραετίας, αυτό ενδέχεται να περιπλέξει τα πράγματα όσον αφορά τη διενέργεια των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών οι οποίες, με βάση τα έως τώρα ισχύοντα πρόκειται να διεξαχθούν στις 8 και 15 Οκτωβρίου.

Τα σενάρια

Τι θα συμβεί όμως, εάν ο κ. Μητσοτάκης αποφασίσει να εξαντλήσει ως την τελευταία ημέρα την θητεία του; Σε αυτήν την περίπτωση, η οποία σήμερα δεν φαντάζει ως η πιθανότερη, οι κάλπες μπορούν να στηθούν είτε στις 2 είτε στις 9 Ιουλίου. Δεδομένου ότι η περίπτωση αυτοδυναμίας φαίνεται μάλλον να απομακρύνεται, είναι ισχυρό το ενδεχόμενο επαναληπτικών εκλογών ένα με ενάμισι μήνα αργότερα, προς τα μέσα ή και προς το τέλος Αυγούστου. Σε μία τέτοια περίπτωση, υποστηρίζουν στελέχη της αυτοδιοίκησης, θα υπάρξει πρόβλημα με τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές.

Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι, με βάση τον ισχύοντα νόμο, παρότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι τον Οκτώβριο, οι συνδυασμοί και τα ψηφοδέλτια πρέπει να κατατεθούν ως τις 31 Αυγούστου. Κάτι τέτοιο θα είναι πολύ δύσκολο να συμβεί στην περίπτωση που οι επαναληπτικές εκλογές γίνουν τον Αύγουστο όταν μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτούνται ως και διακόσιοι υποψήφιοι για τα δημοτικά και τοπικά συμβούλια. «Όλοι θα τρέχουν για να βγάλουν κυβέρνηση, κανείς δεν θα ενδιαφέρεται για τις δημοτικές, πόσο μάλλον να είναι υποψήφιος», αναφέρει δήμαρχος του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος επισημαίνει επιπλέον ότι, «σε μία τέτοια περίπτωση θα πάμε να εκλέξουμε δημάρχους και περιφερειάρχες έχοντας στη διάθεσή μας ουσιαστικά μόνον έναν μήνα προεκλογικής περιόδου».

Η συζήτηση πάντως, περί πιθανής μετάθεσης των αυτοδιοικητικών εκλογών δεν είναι καινούρια. Είχε φουντώσει και πριν από μερικούς μήνες και είχε απασχολήσει τους δημάρχους στο περιθώριο του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας το οποίο είχε γίνει τον Οκτώβριο στον Βόλο. Το σενάριο το οποίο συζητούταν τότε ήταν να παραταθεί κατά οκτώ μήνες η θητεία των σημερινών δημοτικών και περιφερειακών διοικήσεων, ως τις 31 Αυγούστου 2024 ώστε οι αυτοδιοικητικές εκλογές να γίνουν στις 26 Μαΐου, μαζί με τις ευρωεκλογές, όπως είχε γίνει και το 2014.

Τότε ήταν η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου που είχε θεσπίσει την ταυτόχρονη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών με τις ευρωεκλογές, ορίζοντας και τη θητεία των δημάρχων και των περιφερειαρχών στην πενταετία. Στη συνέχεια ήρθε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ η οποία επανέφερε την τετραετή θητεία και όρισε οι αυτοδιοικητικές εκλογές να γίνονται Οκτώβριο και η ανάληψη καθηκόντων των νέων διοικήσεων να γίνεται την πρώτη του έτους. Η τελευταία νομοθετική παρέμβαση έγινε επί της σημερινής κυβέρνησης η οποία προέβη σε δύο αλλαγές: επανέφερε το πλειοψηφικό σύστημα με εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών, ακόμη και με 43% από την πρώτη Κυριακή, καταργώντας την απλή αναλογική που είχε καθιερώσει ο ΣΥΡΙΖΑ, επανέφερε και την πενταετή θητεία, διατηρώντας το χρόνο των εκλογών τον μήνα Οκτώβριο, αλλά κάθε πέντε και όχι κάθε τέσσερα χρόνια.

Διαφωνούν οι δήμαρχοι
Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο δήμαρχος Τρικαίων και πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου αναφέρει πως «δεν νομίζω ότι τίθεται τέτοιο ζήτημα. Πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο έρχεται και επανέρχεται αλλά θεωρώ ότι δεν έχει καμία βάση. Είναι περίεργο που ανοίγει πάλι αυτή η συζήτηση η οποία προφανώς εκπορεύεται από κάποιους αυτοδιοικητικούς κύκλους για δικούς τους λόγους. Η ΚΕΔΕ είναι αντίθετη με το ενδεχόμενο μετάθεσης των εκλογών ώστε να γίνουν μαζί με τις ευρωεκλογές». Ο κ. Παπαστεργίου προσθέτει πως «στο υποθετικό σενάριο αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων προκειμένου να προκύψει κυβέρνηση, θα μπορούσε να υπάρξει μία μικρή αναβολή στις αυτοδιοικητικές εκλογές για τρεις, τέσσερις εβδομάδες, αλλά για έξι μήνες θα ήταν αδικαιολόγητη». Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ πολύμηνη μετάθεση των εκλογών θα μπορούσε να γίνει μόνο εάν υπάρξει λόγος «ανωτέρας βίας». «Κάτι τέτοιο όμως δεν υπάρχει».

Πέρα από τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ, το σενάριο μετάθεσης των δημοτικών εκλογών για τον Μάιο του ’24 συναντά ισχυρές αντιρρήσεις στη συντριπτική πλειονότητα των δημάρχων. «Οι εκλογές πρέπει να γίνουν στην ημερομηνία που έχει προσδιοριστεί, βάσει του ισχύοντος νόμου. Η πολιτεία και το πολιτικό σύστημα θα πρέπει να αποδεικνύουν την αξιοπιστία τους απέναντι στους πολίτες, σεβόμενοι τους θεσμούς και τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Μία μικρή, ολίγων εβδομάδων μετάθεση των εκλογών, σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη, μπορεί να γίνει δεκτή, και αυτό μπορεί να γίνει έπειτα από αίτημα της ίδιας της Αυτοδιοίκησης. Όχι όμως, παράταση και μάλιστα για οκτώ μήνες, της θητείας των σημερινών διοικήσεων. Αυτό αντιβαίνει τη βούληση όσων μας εξέλεξαν», αναφέρει ο δήμαρχος Θέρμης Θεόδωρος Παπαδόπουλος.

Ευθέως αντισυνταγματική θα ήταν η οκτάμηνη παράταση της θητείας των σημερινών δημοτικών διοικήσεων δηλώνει α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου.

Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένοι, είτε πρόκειται για δημάρχους που έχουν αποφασίσει να μη είναι ξανά υποψήφιοι είτε για κάποιους που εκτιμούν ότι δεν θα καταφέρουν να επανεκλεγούν, οι οποίοι καλοβλέπουν το σενάριο παράτασης της θητείας τους κατά οκτώ μήνες. Σύμφωνα, μάλιστα, με αρμόδια πηγή, αυτοί είναι που θέτουν ζήτημα μετάθεσης των εκλογών στο υπουργείο Εσωτερικών. Κάποιος, μάλιστα, παράγοντας της ΚΕΔΕ δήλωσε στη «ΜτΚ» ότι «για έναν περίεργο λόγο τα σενάρια αυτά διακινούνται από τη Βόρεια Ελλάδα».