Τις τελευταίες ημέρες η “Μακεδονία της Κυριακής” και το makthes.gr ανέδειξαν όλες τις πτυχές γύρω από την υπόθεση της ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας η οποία, στη χώρα μας, γίνεται σε ποσοστό περίπου 95% μέσω του συστήματος των “μπλε κάδων”. Το υπόλοιπο 5% γίνεται μέσω κυρίως του συστήματος της ανταποδοτικής ανακύκλωσης, γνωστότερου ως “σπιτάκια”. Το σύστημα των “μπλε κάδων” το οποίο λειτουργεί για σχεδόν είκοσι χρόνια στηρίζεται σε πόρους οι οποίοι προέρχονται από το τέλος ανακύκλωσης, ένα πολύ μικρό ποσό δηλαδή το οποίο μπαίνει στην τιμή κάθε συσκευασμένου προϊόντος, που το εισπράττει η παραγωγός εταιρεία και είναι υποχρεωμένη να το αποδώσει στην Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) η οποία διαχειρίζεται τους “μπλε κάδους”. Αυτή με τη σειρά της, μέσω αυτών των χρημάτων, έχει την υποχρέωση να τροφοδοτεί τους δήμους με κάδους και απορριμματοφόρα ώστε να επιτυγχάνεται η ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασίας.

Τα τελευταία χρόνια η ΕΕΑΑ αντιμετωπίζει σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα, τα οποία κατά την τελευταία διετία έχουν διογκωθεί έτι περαιτέρω με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της προς τους δήμους. Πολλοί δήμοι ξεμένουν από μπλε κάδους, αλλά και από απορριμματοφόρα κι αυτό έχει άμεση επίπτωση στην ορθή διαχείριση των αποβλήτων. Πλέον, πολλά από τα ανακυκλώσιμα υλικά, λόγω της αδυναμίας των δήμων να τα διαχειριστούν, καταλήγουν στους ΧΥΤΑ.

Κύρια αιτία αυτής της οικονομικής δυσχέρειας της ΕΕΑΑ είναι η τεράστια εισφοροδιαφυγή. Σχεδόν οι μισές από τις εταιρείες οι οποίες χρησιμοποιούν υλικά συσκευασίας δεν αποδίδουν το τέλος ανακύκλωσης προς την ΕΕΑΑ, αλλά και σε κανένα άλλο Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), παρότι το εισπράττουν από τον καταναλωτή. Η εισφοροδιαφυγή υπολογίζεται περίπου στο 45%, κοντά στα 22 εκατ. ευρώ ετησίως! Δυστυχώς ούτε η σημερινή, ούτε οι προηγούμενες κυβερνήσεις φρόντισαν να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής.

Εκτός αυτού, τα τελευταία δύο, τρία χρόνια, μια σειρά από συγκεκριμένες πολιτικές και αποφάσεις της κυβέρνησης και ορισμένων αρμοδίων φορέων, όπως ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), οδηγούν την ΕΕΑΑ σε οικονομικό στραγγαλισμό και το σύστημα ανακύκλωσης σε κατάρρευση. Μεταξύ των στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι κοινό μυστικό ότι διάφοροι κύκλοι, σε ευθεία συνεννόηση με συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα, πριμοδοτούν το σύστημα της ανταποδοτικής ανακύκλωσης, τα περίφημα “σπιτάκια”. Πιέζουν τους δήμους, κυρίως τους πέντε, δέκα μεγάλους, να προμηθευτούν “σπιτάκια”, χρηματοδοτώντας μάλιστα την αγορά τους με ευρωπαϊκά αλλά και κρατικά κονδύλια, μέσω κυρίως του προγράμματος “Αντώνης Τρίτσης”. Παράλληλα, με απόφαση του ΕΟΑΝ, αυξήθηκε κατά 15% το τέλος που πρέπει να πληρώσει κάθε εταιρεία – παραγωγός αποβλήτων συσκευασίας, παρακινώντας τες με αυτόν τον έμμεσο τρόπο, να εγκαταλείψουν την ΕΕΑΑ και να συμβληθούν με την ανταποδοτική ανακύκλωση.

Αντί, λοιπόν, η κυβέρνηση και οι αρμόδιοι φορείς να φροντίσουν να πατάξουν την εισφοροδιαφυγή και να εξασφαλίσουν ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων ΣΕΔ, απεργάζονται τρόπους προκειμένου να ευνοήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα. Η αυτοδιοικητική πιάτσα βοά. Τα χρήματα τα οποία θα δαπανηθούν προκειμένου να αγοραστούν τα “σπιτάκια”, ανέρχονται σε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες εκατομμύρια. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο δήμος Θεσσαλονίκης έχει αποφασίσει να αγοράσει 48 “σπιτάκια” έναντι περίπου 17 εκατ. ευρώ, δηλαδή κοντά 350.000 ευρώ το καθένα, ωσάν να πρόκειται για εξοχική κατοικία σε επίζηλη τουριστική περιοχή! Το ίδιο σχεδιάζουν και άλλοι μεγάλοι δήμοι.

Εάν στα ανωτέρω συνυπολογιστούν και άλλες παράμετροι, όπως η επιβολή του τέλους ταφής απορριμμάτων, το οποίο θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες, η συζήτηση περί καύσης απορριμμάτων κ.ο.κ., αντιλαμβάνεται ο καθείς τα τεράστια οικονομικά μεγέθη που σχετίζονται με τον κρίσιμο τομέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων.

Ο λόγος ανήκει πλέον στην Αυτοδιοίκηση, στους δημάρχους. Μόνον εκείνοι έχουν τον τρόπο να προστατέψουν το περιβάλλον, τους πολίτες, ό,τι έχτιζαν εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια στον δύσκολο τομέα της ανακύκλωσης. Μένει να φανεί εάν έχουν και την πολιτική βούληση να το κάνουν.