Το μεγάλο στοίχημα του Ταμείου Ανάκαμψης, που αποτελεί «τεράστια ιστορική ευκαιρία» όπως είπε ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης στη σχετική συζήτηση που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του 1ου Thessaloniki Helexpo Forum, είναι η ταχύτητα απορρόφησης των κεφαλαίων.

Όπως είπε ο κ. Σκυλακάκης, θα πρέπει να απορροφούμε 8-10 δισ. ετησίως, όταν η ετήσια απορρόφηση από το ΕΣΠΑ ήταν υποδιπλάσια. Όμως, υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές σε σχέση με το ΕΣΠΑ, γιατί το ταμείο ανάκαμψης είναι ένα μείγμα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, ενώ καλύπτεται και το κόστος που συνεπάγονται κάποιες μεταρρυθμίσεις, με κυριότερες την μετάβαση στην πράσινη οικονομία και την ψηφιακή μετάβαση. Το τελικό σχέδιο του πως θα κατανεμηθούν οι πόροι θα κατατεθεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2021, ενώ στο τέλος του 2022 θα μπορούν να γίνουν διορθωτικές αλλαγές και ανακατανομή του 30% των πόρων. 

«Το Ταμείο είναι έντονα εμπροσθοβαρές γιατί οι χρόνοι είναι πολύ περιορισμένοι. Σε λιγότερο από έξι χρόνια πρέπει να απορροφήσουμε 19 δις. ευρω επιχορηγήσεις και 13 δις. ευρω σε πολύ χαμηλότοκα δάνεια, μέχρι το τελευταίο ευρώ. Σε σχέση με τα μνημόνια, δεν έχουμε μνημόνιο έχουμε μεταρρυθμίσεις που εμείς θα προτείνουμε, θα υπάρχει πληρωμή για το κόστος των μεταρρυθμίσεων και θα εισπράξουμε τεράστια ποσά για επενδύσεις».

Από την πλευρά του ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης, τομεάρχης και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Σταθάκης, τόνισε ότι ο πράσινος μετασχηματισμός είναι η μεγάλη ευκαιρία για την ελληνική οικονομία, αλλά εμφανίστηκε απαισιόδοξος για το κατά πόσο υπάρχει η ετοιμότητα από πλευράς κυβέρνησης να αξιοποιήσει τους πόρους. Επεσήμανε δε τον κίνδυνο ο πράσινος μετασχηματισμός «να αποτελέσει τη νέα χειρότερη μορφή κοινωνικού αποκλεισμού, μετά την εκπαίδευση και το εισόδημα, αν δεν είναι κοινωνικά δίκαιη συμμετοχική και δεν ξεκινά από τα φτωχότερα στρώματα», εάν για παράδειγμα κάποιος που δεν έχει τη δυνατότητα να αγοράσει οικολογικό αυτοκίνητο τιμωρείται με υψηλότερη φορολογία, ή αν στις ΑΠΕ γίνονται μόνο μεγάλες επενδύσεις και όχι επενδύσεις με τοπικό, αποκεντρωμένο και συμμετοχικό χαρακτήρα. Όσο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό «συνδέεται με βαθιές μεταρρυθμίσεις και η παρούσα κυβέρνηση είναι η πιο αντιμεταρρυθμιστική σε κρίσιμα θέματα» είπε, αναφερόμενος στους δασικούς χάρτες, το κτηματολόγιο και τα χωροταξικά σχέδια. 

Τέλος τόνισε ότι σε όλη την Ευρώπη αντιστρέφεται η τάση μείωσης του ειδικού βάρους του κράτους στην οικονομία και υποστήριξε ότι αυτό θα έπρεπε να γίνει και στην Ελλάδα.

Από την πλευρά του ο πρύτανης του ΠΑΜΑΚ Στέλιος Κατρανίδης μίλησε για ένα σημαντικό βήμα για την Ε.Ε. γιατί είναι «σαν να είχαμε ευρωομόλογο ειδικού σκοπού», ενώ στη χώρα θα προσθέσει 25% στον ρυθμό μεγέθυνσης, όταν από το ΕΣΠΑ ήταν μόλις 0,5%. Σημείωσε ότι ενώ υπάρχουν έμπειρα στελέχη στις υπηρεσίες διαχείρισης κοινοτικών κονδυλίων λείπει η ευελιξία στις διαδικασίες, και πρότεινε να αξιοποιηθεί η εμπειρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Κωνσταντίνος Μίχαλος σημείωσε αναφερόμενος στον τουρισμό ότι «δεν μπορεί να συνεχίζει η ‘’μονοκαλλιέργεια’’ στο παραγωγικό μοντέλο», και πρόσθεσε ότι η παραγωγή πρέπει να συνδεθεί με την τεχνολογία και την καινοτομία. Τόνισε ακόμη ότι οι πόροι «δεν θα πρέπει να σκεπάσουν τα δομικά προβλήματα της οικονομίας και δεν θα πρέπει να στοχεύσουν στην εφήμερη κατανάλωση», αλλά να αντιμετωπίσουν τον κατακερματισμό της παραγωγικής βάσης με κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων και μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τη μεταποίηση που θα επιταχύνει τη μεγέθυνση της οικονομίας. 

Τέλος επεσήμανε τις δυσκολίες πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση και τόνισε ότι πρέπει να αναβαθμιστεί ο ρόλος της Αναπτυξιακής Τράπεζας. 

«Η επιτροπή Πισσαρίδη προτείνει κατά 80% όσα και το κυβερνητικό πρόγραμμα, που αποτελεί και τη βάση του προγράμματος μεταρρυθμίσεων που θα προτείνει η κυβέρνηση.

Τα κυρίαρχα κριτήρια θα αφορούν την οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα των επενδύσεων και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται τα περιφερειακά κριτήρια, αλλά και την πολύ μεγαλύτερη κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Ο ελληνικός λαός ψήφισε να μειωθούν οι φόροι και ψήφισε τη μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό σύστημα» είπε στη δευτερολογία του ο κ. Σκυλακάκης. Το θέμα της φοροδιαφυγής και του μικρού μεγέθους της πλειονότητας των επιχειρήσεων συνδέεται κατά τον αναπληρωτή υπουργό «με την εσωστρέφεια του παραγωγικού μας μοντέλου. Η μετάβαση είναι από την εσωστρέφεια και τη φοροδιαφυγή στην εξωστρέφεια και την άσπρη οικονομία». Τέλος ως προς τις αδυναμίες στην πρόσβαση των μικρών επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, ο κ. Σκυλακάκης παραδέχτηκε ότι υπήρχαν δυσκολίες, για αυτό όπως είπε θα φτάσει στα 4 δισ. η επιστρεπτέα προκαταβολή.

Πέντε χρόνια ο μέσος χρόνος καθυστέρησης

Από την πλευρά του ο Ιωάννης Καλτσάς, διευθυντής του τμήματος Χρηματοδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για την Ελλάδα και Κύπρο αναφέρθηκε στους μεγάλους χρόνους που απαιτούνται μέχρι να ωριμάσει ένα επενδυτικό σχέδιο και να προχωρήσει η χρηματοδότηση. Στα τελευταία 50 χρόνια που δραστηριοποιείται η ΕΤΕΠ στην Ελλάδα, χρειάζονται κατά μέσο όρο πέντε χρόνια για μεγάλα έργα προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ (σ.σ. με τιμές 2020). Πρακτικά τα μεγάλα έργα προετοιμάζονται από την προηγούμενη κυβέρνηση ή τις δύο προηγούμενες. Λόγω περιβαλλοντικών μελετών τα μεγάλα δημόσια έργα αργούν και είναι σημαντικό να υπάρχει συνέχεια στη διακυβέρνηση της χώρας, που δεν υπάρχει είτε λόγω εναλλαγής κυβερνήσεων είτε λόγω εναλλαγής υπουργών της ίδιας κυβέρνηση. Αντιθέτως, όπως είπε στην Κύπρο οι προτεραιότητες σπάνια αλλάζουν και τα έργα προχωρούν πολύ πιο ομαλά.

«Αν και είμαστε μία τράπεζα η οποία δανείζει παραδοσιακά με πολύ φθηνά επιτόκια το ελληνικό δημόσιο και ιδιώτες -αυτή τη στιγμή για 30 χρόνια δάνειο το επιτόκιο είναι στο 1,8%- ο ρόλος μας δεν είναι να δώσουμε περισσότερα δάνεια αλλά να βοηθήσουμε την Ελληνική Κυβέρνηση όπως επίσης και εμβληματικές επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα έτσι ώστε να προχωρήσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται».

Ο κ. Κάλτσας ανέφερε ότι «υπάρχουν πρότζεκτ που εξετάζουμε στη Θεσσαλονίκη» όπως η ανάπλαση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, και επενδύσεις στην ύδρευση και την αποχέτευση, ενώ υπενθύμισε ότι η τράπεζα χρηματοδότησε τον δήμο Θεσσαλονίκης με 20 εκατ. ευρω και τεχνική βοήθεια, επίσης το ΑΠΘ για νέες υποδομές, και ερευνητικά προγράμματα του ΑΠΘ και του ΠΑΜΑΚ. Επίσης είπε ότι πρόσφατα υπογράφηκε συμφωνία με την Παρευξείνια Τράπεζα για παροχή ρευστότητας 50 εκατ. ευρώ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα.