18/06/2024 08:00
Tου Μανώλη Στεφανίδη
Τρέχει… χωλαίνοντας η απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης με την πραγματική εικόνα να απέχει αρκετά από θριαμβολογίες και πανηγυρισμούς.
Στο πλαίσιο αυτό, υψηλό παραμένει το ύψος των πόρων από το Ταμείο που δεν έχει αξιοποιήσει η κυβέρνηση, σύμφωνα με νέο Focus Report του Ινστιτούτου ΕΝΑ.
Πέρα από το Ινστιτούτο, ηχηρά καμπανάκια για να πατήσει γκάζι η χώρα μας στην διοχέτευση των κονδυλίων του Ταμείου στην αγορά, έχει κρούσει και ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας.
Βάσει στοιχείων της ΤτΕ, από τα 36 δισ. ευρώ των διαθέσιμων πόρων για την Ελλάδα από το Ταμείο, στις επιχειρήσεις έχουν φτάσει μέχρι στιγμής 5,12 δισ. ευρώ, αν και οι εκταμιεύσεις έχουν ανέλθει σε 14,9 δισ. ευρώ.
Aπό τα 36 δις ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα, οι πραγματικές δαπάνες που έχουν εκτελεστεί (και όχι οι λογιστικές πληρωμές) είναι μόλις 4,5 δις ή 12,5% του συνόλου, όπως αναφέρει το Ινστιτούτο ΈΝΑ.
Ναι μεν η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της ΕΕ ως προς το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου, έχοντας απορροφήσει το 41,1%, έναντι 29,4% που είναι ο μέσος όρος των 27 κρατών μελών, ωστόσο η πραγματική οικονομία δεν το «νιώθει» αυτό.
Πιο αναλυτικά, βάσει των στοιχείων που δόθηκαν στη δημοσιότητα, μετά και την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνολικοί πόροι ανέρχονται σε 36 δισ. ευρώ καταγράφεται η παρακάτω δυναμική:
- το ύψος των πόρων που λιμνάζουν, δηλαδή το ύψος των πόρων που έχει στη διάθεσή της η χώρα και δεν έχουν ενεργοποιηθεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων, παραμένει ιδιαίτερα υψηλό στα 5,2 δισ. €.
- το σύνολο των πληρωμών (δαπανών) ανέρχεται σε 9,5 δισ. € και περιλαμβάνει λογιστικές και πραγματικές δαπάνες. Ως λογιστικές δαπάνες λογίζονται α) ενδιάμεσες μεταφορές ποσών μεταξύ λογαριασμών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδας, για το σκέλος των επιχορηγήσεων, και β) πιστώσεις στα συνεργαζόμενα τραπεζικά ιδρύματα, για το σκέλος των δανείων.
- οι λογιστικές δαπάνες ανέρχονται σε 5 δισ. € και αντιστοιχούν σε (λογιστική) απορρόφηση 26%.
- οι πραγματικές δαπάνες ανέρχονται σε 4,5 δισ. € και αντιστοιχούν σε πραγματική απορρόφηση 12%.
Η εκταμίευση των τμηματικών καταβολών (δόσεων) του σκέλους των μη επιστρεπτέων ενισχύσεων (επιχορηγήσεις) καταγράφει σημαντική υστέρηση, ως αποτέλεσμα καθυστερήσεων στην υλοποίηση των έργων.
Οι συνολικοί πόροι του σκέλους των επιχορηγήσεων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» ανέρχονται πλέον σε 18,2 δισ. €, ενώ οι διαθέσιμοι πόροι μέχρι και σήμερα (μετά την εκταμίευση της προκαταβολής και των τριών πρώτων δόσεων), είναι 7,5 δισ. ευρώ. Η δυναμική υλοποίησης του σκέλους των επιχορηγήσεων μέχρι και 31.03.2024 έχει ως εξής:
- οι συνολικές δαπάνες (πληρωμές) ανέρχονται σε 5,7 δισ. ευρώ
- οι λογιστικές δαπάνες (πληρωμές), ανέρχονται σε 2,6 δισ. ευρώ, ενώ οι συνολικές πραγματικές δαπάνες (πληρωμές) εκτιμώνται σε περίπου 3,1 δισ. ευρώ .
- η λογιστική απορρόφηση των συνολικών πόρων του σχεδίου υπολογίζεται σε 31%, ενώ η πραγματική απορρόφηση είναι 17%.
Οι συνολικοί πόροι του σκέλους των δανείων του «Ελλάδα 2.0» ανέρχονται σε 17,7 δισ. €, ενώ οι διαθέσιμοι πόροι μέχρι και σήμερα (μετά την εκταμίευση της προκαταβολής και των τριών πρώτων δόσεων), είναι 7,2 δισ. €.
Το συνολικό ποσό που έχει συμβασιοποιηθεί μέχρι 31.03.2024 με τα συνεργαζόμενα τραπεζικά ιδρύματα αντιστοιχεί στο 74% των διαθέσιμων δανειακών πόρων του Σχεδίου.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, μέχρι τον Μάρτιο του 2024 συμβασιοποιήθηκαν 287 δάνεια. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους ανέρχεται στα 11,15 δισ. €, εκ των οποίων 4,75 δισ. € είναι δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, 3,77 δισ. € δάνεια των τραπεζών και 2,63 δισ. € ίδια κεφάλαια των επενδυτών.
Σε επίπεδο εκταμίευσης προς τις ωφελούμενες επιχειρήσεις καταγράφεται σημαντική υστέρηση καθώς, μέχρι και 31.03.2024, οι συνολικές αναλήψεις ανέρχονται σε 1,4 δισ. €, ποσό που αντιστοιχεί σε λογιστική απορρόφηση 21% των συνολικών δανειακών πόρων του σχεδίου και σε πραγματική απορρόφηση μόλις 8%.
Η αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία, το πλήθος των διαδικασιών που απαιτούνται για να εγκριθούν κονδύλια, οι πρωτοφανείς ταχύτητες με τις οποίες οφείλει, χωρίς ωστόσο να τα καταφέρνει, να κινηθεί ο κρατικός μηχανισμός (διόλου εύκολο εγχείρημα), τα ελλιπή επενδυτικά πλάνα που υποβάλουν οι εταιρείες αλλά και η τραπεζική γραφειοκρατία, αποτελούν τις αιτίες που το Ταμείο σε πολλές περιπτώσεις δεν βρίσκει στόχο, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ακούνε για χορούς δισεκατομμυρίων που ωστόσο σέρνουν… τα μεγάλα ψάρια.
Το Ταμείο Ανάκαμψης αποδείχθηκε ιδιαίτερα… μίζερο για την Θεσσαλονίκη με τα έργα που εντάσσονται κάτω από τη σκέπη του να αφορούν ναι μεν παρεμβάσεις αναγκαίες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων αλλά σε καμία περίπτωση ικανές να αφήσουν ανεξίτηλο οικονομικό αποτύπωμα που θα αναγεννήσει την τοπική οικονομία, «κλείνοντας» ταυτόχρονα το βαθύ χάσμα με την Αττική.
Το μόνο εμβληματικό έργο που θα προικοδοτηθεί με 35 εκατ. ευρώ από το Ταμείο είναι το τεχνολογικό πάρκο τέταρτης γενιάς ThessINTEC στην Περαία. Κατά τα άλλα, πρέπει κανείς να κάνει… ανασκαφές για να εντοπίσει το πώς ακριβώς το Ταμείο θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και των υποδομών.
Χρηματοδότηση από το Ταμείο θα λάβουν το ΕΚΕΤΑ (16,8 εκατ. ευρώ) για κτιριακές υποδομές και εξοπλισμό στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις αλλά και στο ThessINTEC, το έργο της αποκατάστασης του κτιρίου στρατωνισμού Α3 στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης (το Μουσείο δηλαδή μα τα ευρήματα του Μετρό, έργο ύψους 12,5 εκατ. ευρώ) και η ανακαίνιση του δικαστικού μεγάρου (έργο ύψους 52 εκατ. ευρώ).
Παράλληλα, στο Ταμείο εντάσσεται και η διαμόρφωση Πνευμονολογικής Κλινικής με τα αντίστοιχα εργαστήρια και γαστρεντερολογικό εργαστήριο στο νοσοκομείο Ιπποκράτειο όπως και η προσθήκη νέας πτέρυγας Μονάδας Βραχείας Νοσηλείας της Κλινικής Παθολογικής Ογκολογίας στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου.
Στάση… στο Ταμείο (που συνέβαλε στην χρηματοδότησή τους) έκαναν και τα 110 ηλεκτρικά λεωφορεία του ΟΑΣΘ που κυκλοφορούν στους δρόμους της πόλης.
Έργα κομβικά και βαρύνουσας σημασίας για την πόλη (ανάπλαση ΔΕΘ, επεκτάσεις Μετρό, επέκταση έκτου προβλήτα) λάμπουν διά της εκκωφαντικής απουσίας τους από το Ταμείο, σύμφωνα και με τις διαπιστώσεις πολιτικών παραγόντων και επιχειρηματικών φορέων. Ωραίοι οι στόχοι για smart cities και πάσης φύσεως καινοτομίες αλλά αναγκαία προϋπόθεση για όλα αυτά είναι η επένδυση σε έργα υποδομών που θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για να πρωταγωνιστήσει η Θεσσαλονίκη στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Tην ίδια στιγμή, από τον μέχρι τώρα σχεδιασμό δεν φαίνεται να παρέχονται τα κατάλληλα κίνητρα για να εξαλειφθούν οι εντεινόμενες περιφερειακές ανισότητες μεταξύ των επιχειρήσεων, αλλά και για να «επενδύσουν» οι επιχειρήσεις στην εξωστρεφή τους δράση. Η εξωστρέφεια αυτόματα συνεπάγεται διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη, συνεχή επένδυση στην πρωτοπορία και το κυριότερο νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης.
Αναμφισβήτητα η πόλη έχει μπει σε μία τεχνολογική τροχιά εδώ και πολύ καιρό με εμβληματικές επενδύσεις όπως το κέντρο καινοτομίας της Pfizer να δείχνουν το μονοπάτι που θα πρέπει να διαβεί «φωνάζοντας» όμως παράλληλα πως οι αρμόδιοι θα πρέπει να λάβουν τις αναγκαίες πρόνοιες για να μη μείνει ξανά η Θεσσαλονίκη στις πίσω θέσεις του τρένου της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα (η «καρδιά» δηλαδή της ελληνικής οικονομίας) δίνεται η αίσθηση πως απουσιάζει από την κατανομή των κονδυλίων (με τις ΜμΕ να τρέχουν μακριά όταν ακούνε για τραπεζικό δανεισμό) καθώς η έμπρακτη στήριξή της δεν περιλαμβάνεται ως προτεραιότητα στο σχέδιο, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η δυνατότητα δημιουργίας προστιθέμενης αξίας, ποιοτικότερων και περισσότερων θέσεων εργασίας και κοινωνικής διάχυσης των ωφελειών του Ταμείου σε ολόκληρη την κοινωνική πυραμίδα…
Η εκ βάθρων αλλαγή της στρεβλής δομής και του χαρακτήρα της οικονομίας με βασικούς πυλώνες τον προσανατολισμό στην πράσινη ανάπτυξη, στον ψηφιακό μετασχηματισμό (στους τομείς αυτούς θα διοχετευτούν 19 δισ. ευρώ), στο κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, στην ενδυνάμωση της μεταποίησης και της βιομηχανίας, στην εισροή επενδύσεων (με την αναμόρφωση του φορολογικού πλαισίου) που θα ανατάξουν τον παραγωγικό ιστό, στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των εργαζομένων και στα μεγάλα έργα υποδομών, αποτελεί ένα στοίχημα καταλυτικής σημασίας για την χώρα. Στοίχημα το οποίο μπορεί και πρέπει να κερδηθεί με την κοινωνία και τους παραγωγικούς φορείς συμμετόχους και συστρατευμένους στην προσπάθεια ανάταξης της χώρας.
Χρόνος, όχι άπλετος, υπάρχει, λεφτά αναμφίβολα υπάρχουν, μένει να επιδειχθεί και η αντίστοιχη πολιτική βούληση για να μην μετράμε πάλι χαμένες ευκαιρίες…
Περί τα 21 δις.. ευρώ μένει ακόμα να εισπράξει η Ελλάδα μέχρι να κλείσουν οι πόρτες του Ταμείου, το 2026, με την αντίστροφη μέτρηση να έχει ήδη ξεκινήσει, την ώρα που η αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία βάζει προσκόμματα στην ομαλή απορρόφηση των πόρων του Ταμείου, με τους ρυθμούς αντί να επιταχύνουν, να πέφτουν… επικίνδυνα.
Το 2023 είχε τεθεί ο στόχος των 3,6 δισ. ευρώ απορρόφηση από το Ταμείο και τελικά δεν ξεπεράσαμε τα 2 δισ. ευρώ. Ο ίδιος στόχος μπήκε και στον προϋπολογισμό του 2024 αλλά στο πρώτο τρίμηνο απορροφήσαμε μόλις 450 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου 150 εκατ. ευρώ το μήνα. Στο τελευταίο δίμηνο απορροφήθηκαν μόλις 200 – 250 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή περίπου 125 εκατ. ευρώ το μήνα. Ο κρατικός μηχανισμός δηλαδή σπεύδει βραδέως…
Εντός του 2024 αναμένεται να υποβληθεί και το 5ο σε σειρά αίτημα πληρωμής ύψους 1,3 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 2,3 δισ. ευρώ από τα δάνεια.Τα επόμενα αιτήματα πληρωμής έως την ολοκλήρωση του μεγαλεπήβολου «Ελλάδα 2.0» αντιστοιχούν σε 8,3 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 5,7 δισ. ευρώ δάνεια.
Μέχρι το 2026 (τα επόμενα 2,5 χρόνια) το συνολικό ύψος των κεφαλαίων τα οποία θα λάβει η Ελλάδα από το Ταμείο αγγίζει τα 21 δισ. ευρώ εφόσον προστεθούν και τα περίπου 3,3 δισ. ευρώ του 4ου αιτήματος, το οποίο ανακοινώθηκε πρόσφατα από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Πόροι που επείγει να διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία για να έχουν άμεση και αισθητή επίδραση στην αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες της ΕΕ, αν και η Κομισιόν για την ώρα το αποκλείει, προσδοκούν… σιωπηρά σε παράταση του Ταμείου πέρα από το 2026 για να ολοκληρωθούν οι απορροφήσεις των διαθέσιμων κονδυλίων (απαγορεύεται διά… ροπάλου η χρονική μετάθεση της είσπραξής τους όπως γίνεται στο ΕΣΠΑ).
Σε κάθε περίπτωση, ήδη στις Βρυξέλλες ανοίγει δειλά δειλά η συζήτηση για Ταμείο Ανάκαμψης 2 με τους συνήθεις υπόπτους, Γερμανία και βόρειες χώρες, να υψώνουν απαγορευτικό με τις συνθήκες βέβαια να καθίστανται πιεστικές εκ των πραγμάτων καθώς οι πόροι που θα απαιτηθούν για το κοινό ταμείο άμυνας της ΕΕ και την πράσινη μετάβαση υπερβαίνουν τα όρια δαπανών των προϋπολογισμών των κρατών – μελών της ΕΕ.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 16.06.2024
Tου Μανώλη Στεφανίδη
Τρέχει… χωλαίνοντας η απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης με την πραγματική εικόνα να απέχει αρκετά από θριαμβολογίες και πανηγυρισμούς.
Στο πλαίσιο αυτό, υψηλό παραμένει το ύψος των πόρων από το Ταμείο που δεν έχει αξιοποιήσει η κυβέρνηση, σύμφωνα με νέο Focus Report του Ινστιτούτου ΕΝΑ.
Πέρα από το Ινστιτούτο, ηχηρά καμπανάκια για να πατήσει γκάζι η χώρα μας στην διοχέτευση των κονδυλίων του Ταμείου στην αγορά, έχει κρούσει και ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας.
Βάσει στοιχείων της ΤτΕ, από τα 36 δισ. ευρώ των διαθέσιμων πόρων για την Ελλάδα από το Ταμείο, στις επιχειρήσεις έχουν φτάσει μέχρι στιγμής 5,12 δισ. ευρώ, αν και οι εκταμιεύσεις έχουν ανέλθει σε 14,9 δισ. ευρώ.
Aπό τα 36 δις ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα, οι πραγματικές δαπάνες που έχουν εκτελεστεί (και όχι οι λογιστικές πληρωμές) είναι μόλις 4,5 δις ή 12,5% του συνόλου, όπως αναφέρει το Ινστιτούτο ΈΝΑ.
Ναι μεν η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της ΕΕ ως προς το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου, έχοντας απορροφήσει το 41,1%, έναντι 29,4% που είναι ο μέσος όρος των 27 κρατών μελών, ωστόσο η πραγματική οικονομία δεν το «νιώθει» αυτό.
Πιο αναλυτικά, βάσει των στοιχείων που δόθηκαν στη δημοσιότητα, μετά και την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνολικοί πόροι ανέρχονται σε 36 δισ. ευρώ καταγράφεται η παρακάτω δυναμική:
- το ύψος των πόρων που λιμνάζουν, δηλαδή το ύψος των πόρων που έχει στη διάθεσή της η χώρα και δεν έχουν ενεργοποιηθεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων, παραμένει ιδιαίτερα υψηλό στα 5,2 δισ. €.
- το σύνολο των πληρωμών (δαπανών) ανέρχεται σε 9,5 δισ. € και περιλαμβάνει λογιστικές και πραγματικές δαπάνες. Ως λογιστικές δαπάνες λογίζονται α) ενδιάμεσες μεταφορές ποσών μεταξύ λογαριασμών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδας, για το σκέλος των επιχορηγήσεων, και β) πιστώσεις στα συνεργαζόμενα τραπεζικά ιδρύματα, για το σκέλος των δανείων.
- οι λογιστικές δαπάνες ανέρχονται σε 5 δισ. € και αντιστοιχούν σε (λογιστική) απορρόφηση 26%.
- οι πραγματικές δαπάνες ανέρχονται σε 4,5 δισ. € και αντιστοιχούν σε πραγματική απορρόφηση 12%.
Η εκταμίευση των τμηματικών καταβολών (δόσεων) του σκέλους των μη επιστρεπτέων ενισχύσεων (επιχορηγήσεις) καταγράφει σημαντική υστέρηση, ως αποτέλεσμα καθυστερήσεων στην υλοποίηση των έργων.
Οι συνολικοί πόροι του σκέλους των επιχορηγήσεων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» ανέρχονται πλέον σε 18,2 δισ. €, ενώ οι διαθέσιμοι πόροι μέχρι και σήμερα (μετά την εκταμίευση της προκαταβολής και των τριών πρώτων δόσεων), είναι 7,5 δισ. ευρώ. Η δυναμική υλοποίησης του σκέλους των επιχορηγήσεων μέχρι και 31.03.2024 έχει ως εξής:
- οι συνολικές δαπάνες (πληρωμές) ανέρχονται σε 5,7 δισ. ευρώ
- οι λογιστικές δαπάνες (πληρωμές), ανέρχονται σε 2,6 δισ. ευρώ, ενώ οι συνολικές πραγματικές δαπάνες (πληρωμές) εκτιμώνται σε περίπου 3,1 δισ. ευρώ .
- η λογιστική απορρόφηση των συνολικών πόρων του σχεδίου υπολογίζεται σε 31%, ενώ η πραγματική απορρόφηση είναι 17%.
Οι συνολικοί πόροι του σκέλους των δανείων του «Ελλάδα 2.0» ανέρχονται σε 17,7 δισ. €, ενώ οι διαθέσιμοι πόροι μέχρι και σήμερα (μετά την εκταμίευση της προκαταβολής και των τριών πρώτων δόσεων), είναι 7,2 δισ. €.
Το συνολικό ποσό που έχει συμβασιοποιηθεί μέχρι 31.03.2024 με τα συνεργαζόμενα τραπεζικά ιδρύματα αντιστοιχεί στο 74% των διαθέσιμων δανειακών πόρων του Σχεδίου.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, μέχρι τον Μάρτιο του 2024 συμβασιοποιήθηκαν 287 δάνεια. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους ανέρχεται στα 11,15 δισ. €, εκ των οποίων 4,75 δισ. € είναι δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, 3,77 δισ. € δάνεια των τραπεζών και 2,63 δισ. € ίδια κεφάλαια των επενδυτών.
Σε επίπεδο εκταμίευσης προς τις ωφελούμενες επιχειρήσεις καταγράφεται σημαντική υστέρηση καθώς, μέχρι και 31.03.2024, οι συνολικές αναλήψεις ανέρχονται σε 1,4 δισ. €, ποσό που αντιστοιχεί σε λογιστική απορρόφηση 21% των συνολικών δανειακών πόρων του σχεδίου και σε πραγματική απορρόφηση μόλις 8%.
Η αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία, το πλήθος των διαδικασιών που απαιτούνται για να εγκριθούν κονδύλια, οι πρωτοφανείς ταχύτητες με τις οποίες οφείλει, χωρίς ωστόσο να τα καταφέρνει, να κινηθεί ο κρατικός μηχανισμός (διόλου εύκολο εγχείρημα), τα ελλιπή επενδυτικά πλάνα που υποβάλουν οι εταιρείες αλλά και η τραπεζική γραφειοκρατία, αποτελούν τις αιτίες που το Ταμείο σε πολλές περιπτώσεις δεν βρίσκει στόχο, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ακούνε για χορούς δισεκατομμυρίων που ωστόσο σέρνουν… τα μεγάλα ψάρια.
Το Ταμείο Ανάκαμψης αποδείχθηκε ιδιαίτερα… μίζερο για την Θεσσαλονίκη με τα έργα που εντάσσονται κάτω από τη σκέπη του να αφορούν ναι μεν παρεμβάσεις αναγκαίες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων αλλά σε καμία περίπτωση ικανές να αφήσουν ανεξίτηλο οικονομικό αποτύπωμα που θα αναγεννήσει την τοπική οικονομία, «κλείνοντας» ταυτόχρονα το βαθύ χάσμα με την Αττική.
Το μόνο εμβληματικό έργο που θα προικοδοτηθεί με 35 εκατ. ευρώ από το Ταμείο είναι το τεχνολογικό πάρκο τέταρτης γενιάς ThessINTEC στην Περαία. Κατά τα άλλα, πρέπει κανείς να κάνει… ανασκαφές για να εντοπίσει το πώς ακριβώς το Ταμείο θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και των υποδομών.
Χρηματοδότηση από το Ταμείο θα λάβουν το ΕΚΕΤΑ (16,8 εκατ. ευρώ) για κτιριακές υποδομές και εξοπλισμό στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις αλλά και στο ThessINTEC, το έργο της αποκατάστασης του κτιρίου στρατωνισμού Α3 στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης (το Μουσείο δηλαδή μα τα ευρήματα του Μετρό, έργο ύψους 12,5 εκατ. ευρώ) και η ανακαίνιση του δικαστικού μεγάρου (έργο ύψους 52 εκατ. ευρώ).
Παράλληλα, στο Ταμείο εντάσσεται και η διαμόρφωση Πνευμονολογικής Κλινικής με τα αντίστοιχα εργαστήρια και γαστρεντερολογικό εργαστήριο στο νοσοκομείο Ιπποκράτειο όπως και η προσθήκη νέας πτέρυγας Μονάδας Βραχείας Νοσηλείας της Κλινικής Παθολογικής Ογκολογίας στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου.
Στάση… στο Ταμείο (που συνέβαλε στην χρηματοδότησή τους) έκαναν και τα 110 ηλεκτρικά λεωφορεία του ΟΑΣΘ που κυκλοφορούν στους δρόμους της πόλης.
Έργα κομβικά και βαρύνουσας σημασίας για την πόλη (ανάπλαση ΔΕΘ, επεκτάσεις Μετρό, επέκταση έκτου προβλήτα) λάμπουν διά της εκκωφαντικής απουσίας τους από το Ταμείο, σύμφωνα και με τις διαπιστώσεις πολιτικών παραγόντων και επιχειρηματικών φορέων. Ωραίοι οι στόχοι για smart cities και πάσης φύσεως καινοτομίες αλλά αναγκαία προϋπόθεση για όλα αυτά είναι η επένδυση σε έργα υποδομών που θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για να πρωταγωνιστήσει η Θεσσαλονίκη στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Tην ίδια στιγμή, από τον μέχρι τώρα σχεδιασμό δεν φαίνεται να παρέχονται τα κατάλληλα κίνητρα για να εξαλειφθούν οι εντεινόμενες περιφερειακές ανισότητες μεταξύ των επιχειρήσεων, αλλά και για να «επενδύσουν» οι επιχειρήσεις στην εξωστρεφή τους δράση. Η εξωστρέφεια αυτόματα συνεπάγεται διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη, συνεχή επένδυση στην πρωτοπορία και το κυριότερο νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης.
Αναμφισβήτητα η πόλη έχει μπει σε μία τεχνολογική τροχιά εδώ και πολύ καιρό με εμβληματικές επενδύσεις όπως το κέντρο καινοτομίας της Pfizer να δείχνουν το μονοπάτι που θα πρέπει να διαβεί «φωνάζοντας» όμως παράλληλα πως οι αρμόδιοι θα πρέπει να λάβουν τις αναγκαίες πρόνοιες για να μη μείνει ξανά η Θεσσαλονίκη στις πίσω θέσεις του τρένου της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα (η «καρδιά» δηλαδή της ελληνικής οικονομίας) δίνεται η αίσθηση πως απουσιάζει από την κατανομή των κονδυλίων (με τις ΜμΕ να τρέχουν μακριά όταν ακούνε για τραπεζικό δανεισμό) καθώς η έμπρακτη στήριξή της δεν περιλαμβάνεται ως προτεραιότητα στο σχέδιο, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η δυνατότητα δημιουργίας προστιθέμενης αξίας, ποιοτικότερων και περισσότερων θέσεων εργασίας και κοινωνικής διάχυσης των ωφελειών του Ταμείου σε ολόκληρη την κοινωνική πυραμίδα…
Η εκ βάθρων αλλαγή της στρεβλής δομής και του χαρακτήρα της οικονομίας με βασικούς πυλώνες τον προσανατολισμό στην πράσινη ανάπτυξη, στον ψηφιακό μετασχηματισμό (στους τομείς αυτούς θα διοχετευτούν 19 δισ. ευρώ), στο κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, στην ενδυνάμωση της μεταποίησης και της βιομηχανίας, στην εισροή επενδύσεων (με την αναμόρφωση του φορολογικού πλαισίου) που θα ανατάξουν τον παραγωγικό ιστό, στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των εργαζομένων και στα μεγάλα έργα υποδομών, αποτελεί ένα στοίχημα καταλυτικής σημασίας για την χώρα. Στοίχημα το οποίο μπορεί και πρέπει να κερδηθεί με την κοινωνία και τους παραγωγικούς φορείς συμμετόχους και συστρατευμένους στην προσπάθεια ανάταξης της χώρας.
Χρόνος, όχι άπλετος, υπάρχει, λεφτά αναμφίβολα υπάρχουν, μένει να επιδειχθεί και η αντίστοιχη πολιτική βούληση για να μην μετράμε πάλι χαμένες ευκαιρίες…
Περί τα 21 δις.. ευρώ μένει ακόμα να εισπράξει η Ελλάδα μέχρι να κλείσουν οι πόρτες του Ταμείου, το 2026, με την αντίστροφη μέτρηση να έχει ήδη ξεκινήσει, την ώρα που η αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία βάζει προσκόμματα στην ομαλή απορρόφηση των πόρων του Ταμείου, με τους ρυθμούς αντί να επιταχύνουν, να πέφτουν… επικίνδυνα.
Το 2023 είχε τεθεί ο στόχος των 3,6 δισ. ευρώ απορρόφηση από το Ταμείο και τελικά δεν ξεπεράσαμε τα 2 δισ. ευρώ. Ο ίδιος στόχος μπήκε και στον προϋπολογισμό του 2024 αλλά στο πρώτο τρίμηνο απορροφήσαμε μόλις 450 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου 150 εκατ. ευρώ το μήνα. Στο τελευταίο δίμηνο απορροφήθηκαν μόλις 200 – 250 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή περίπου 125 εκατ. ευρώ το μήνα. Ο κρατικός μηχανισμός δηλαδή σπεύδει βραδέως…
Εντός του 2024 αναμένεται να υποβληθεί και το 5ο σε σειρά αίτημα πληρωμής ύψους 1,3 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 2,3 δισ. ευρώ από τα δάνεια.Τα επόμενα αιτήματα πληρωμής έως την ολοκλήρωση του μεγαλεπήβολου «Ελλάδα 2.0» αντιστοιχούν σε 8,3 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 5,7 δισ. ευρώ δάνεια.
Μέχρι το 2026 (τα επόμενα 2,5 χρόνια) το συνολικό ύψος των κεφαλαίων τα οποία θα λάβει η Ελλάδα από το Ταμείο αγγίζει τα 21 δισ. ευρώ εφόσον προστεθούν και τα περίπου 3,3 δισ. ευρώ του 4ου αιτήματος, το οποίο ανακοινώθηκε πρόσφατα από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Πόροι που επείγει να διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία για να έχουν άμεση και αισθητή επίδραση στην αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες της ΕΕ, αν και η Κομισιόν για την ώρα το αποκλείει, προσδοκούν… σιωπηρά σε παράταση του Ταμείου πέρα από το 2026 για να ολοκληρωθούν οι απορροφήσεις των διαθέσιμων κονδυλίων (απαγορεύεται διά… ροπάλου η χρονική μετάθεση της είσπραξής τους όπως γίνεται στο ΕΣΠΑ).
Σε κάθε περίπτωση, ήδη στις Βρυξέλλες ανοίγει δειλά δειλά η συζήτηση για Ταμείο Ανάκαμψης 2 με τους συνήθεις υπόπτους, Γερμανία και βόρειες χώρες, να υψώνουν απαγορευτικό με τις συνθήκες βέβαια να καθίστανται πιεστικές εκ των πραγμάτων καθώς οι πόροι που θα απαιτηθούν για το κοινό ταμείο άμυνας της ΕΕ και την πράσινη μετάβαση υπερβαίνουν τα όρια δαπανών των προϋπολογισμών των κρατών – μελών της ΕΕ.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 16.06.2024
ΣΧΟΛΙΑ