Με νέες ψυχρολουσίες και… κρυοπαγήματα θα βρεθούν αντιμέτωποι οι πολίτες καθώς οι ανατιμήσεις βασικών αγαθών δεν έχουν τέλος. Πλήθος προϊόντων αναμένεται να παρουσιάσει νέες αυξήσεις στην τιμή του, τροφοδοτώντας το αέναο σπιράλ της ακρίβειας που μαστίζει τα νοικοκυριά.

Οι νέοι τιμοκατάλογοι που έχουν λάβει τις τελευταίες ημέρες τα σούπερ μάρκετ από τους προμηθευτές τους περιλαμβάνουν νέες μεγάλες ανατιμήσεις σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα, που φθάνουν σε κάποιες κατηγορίες το 35%.

Tο 4ο κύμα ανατιμήσεων θα σαρώσει τα πορτοφόλια των καταναλωτών μέχρι το τέλος του έτους. Από αύριο έως και τα Χριστούγεννα, νέες αυξήσεις αναμένεται να περάσουν σε βασικά αγαθά στα σούπερ μάρκετ, δηλαδή στο αποκαλούμενο «καλάθι της νοικοκυράς» που βεβαίως και αδειάζει και γίνεται όλο και πιο…ασήκωτο.

Πιο αλμυρές τιμές αναμένονται σε:

- Λάδια: 20-30%

- Τυροκομικά-γαλακτοκομικά: 16-22%

- Χοιρινό και μοσχάρι: 20-25%

- Άλευρα: έως 23%

-Καφέ: 12-15%

Πληρώνεις παραπάνω για μειωμένη ποσότητα

Την ίδια στιγμή, σαν να μην έφταναν οι καρφωμένες στο ταβάνι τιμές, οι πολίτες έρχονται αντιμέτωποι και με κουτοπονηριές των εταιρειών. Πώς γίνεται αυτό; Μα με μείωση των ποσοτήτων που μπαίνει στη συσκευασία του προϊόντος με την τιμή όμως είτε αυξημένη είτε σταθερή.

Πρόκειται για το περίφημο φαινόμενο «shrinkflation»,από τις αγγλικές λέξεις shrink που σημαίνει συρρικνώνω και inflation που σημαίνει πληθωρισμός, που έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του ευρέως στο εξωτερικό και πλέον «εισάγεται» και στην εγχώρια αγορά.

Μέσα από αυτή την πρακτική οι εταιρείες επιδιώκουν αφενός να διατηρήσουν τα περιθώρια κέρδους και αφετέρου, θεωρητικά, να φρενάρουν νέες ανατιμήσεις, πιάνοντας… κορόιδα τους καταναλωτές.

Η μείωση των ποσοτήτων με διατήρηση της ίδιας τιμής με πριν δεν συναντάται πλέον μόνο στα τυποποιημένα προϊόντα. Σε μείωση των μερίδων τους, κυρίως αν πρόκειται για ορεκτικά, όπως πατάτες τηγανητές και σαλάτες, προχωρούν αρκετά εστιατόρια, ενώ δεν είναι λίγα τα ψητοπωλεία που πλέον πωλούν λιγότερο «πλούσια» σουβλάκια και μάλιστα σε υψηλότερη τιμή.

Το ζωνάρι σφίγγει επικίνδυνα

Η κρίση που έχει επεκταθεί σε παγκόσμιο επίπεδο έχει επιδράσει δραστικά στα έξοδα των καταναλωτών οι οποίοι τα μειώνουν δραστικά, όπως προκύπτει από την έρευνα που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών.

Στην έρευνα επισημαίνεται ότι υπάρχουν σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις συνέπειες του πολέμου (π.χ. ανατιμήσεις προϊόντων).

Καταρχάς είναι ξεκάθαρη μία τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών. Συγκεκριμένα:

Το 84% του κοινού δηλώνει ότι κυνηγάει περισσότερο προσφορές και εκπτώσεις (έναντι 79% στη μέτρηση του Απριλίου 2022), άλλωστε η μέση εξοικονόμηση των καταναλωτών από τις προσφορές και τις εκπτώσεις στο σουπερ μάρκετ, σταθερά ξεπερνά το 13%.

Το 75% δηλώνει ότι επιλέγει οικονομικότερες ή φθηνότερες επιλογές προϊόντων, κάτι που αποδεικνύεται από την αύξηση των πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας το πρώτο τρίμηνο του 2022, η οποία πλησιάζει το 10%. Το 67% δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου (έναντι 61% στη μέτρηση του Απριλίου).

Αντίστοιχη είναι και η συμπεριφορά σε σχέση με την εξοικονόμηση στην κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος. Συγκεκριμένα το 63% του κοινού δηλώνει ότι έχει μειώσει το τελευταίο διάστημα την κατανάλωση ρεύματος. Πρόκειται άλλωστε και για τη δαπάνη με τη μεγαλύτερη ανατίμηση το τελευταία διάστημα.

Εκτός των βασικών αγαθών, εντονότερη είναι η τάση εξοικονόμησης χρημάτων στις δευτερεύουσες αγορές, όπως είναι οι αγορές για προσωπική φροντίδα, για είδη οικιακής βελτίωσης ή για αγορές παγίων. Συγκεκριμένα:

Το 83% δηλώνει ότι έχει αναβάλει αγορές για προσωπικά αντικείμενα, για ρούχα ή για είδη σπιτιού (έναντι 75% στη μέτρηση του Απριλίου). Πρόκειται για μία τάση που συμπίπτει σε μία χρονική συγκυρία κατά την οποία η αγορά ανέμενε μεγαλύτερη κίνηση λόγω και της εκπτωτικής περιόδου.

Το 44% αποφεύγει να κάνει αγορές προκειμένου να έχει χρήματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η τάση αυτή η οποία καταγράφηκε και την περίοδο της κρίσης της πανδημίας, καταγράφεται και σήμερα, αρκετά εντονότερα.

Η στροφή στην εξοικονόμηση χρημάτων είναι πλέον… θέμα επιβίωσης για μεγάλη μερίδα του αγοραστικού κοινού. Συνολικά τον τελευταίο χρόνο από τον Ιούλιο και μετά, η χρηματική δαπάνη αποτελεί το βασικό κριτήριο, αλλά ειδικά στις τελευταίες μετρήσεις η ένταση είναι εντυπωσιακή. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το ποσοστό του αγοραστικού κοινού που αγόραζε βασικό κριτήριο τα χρήματα κινούταν περί το 30% και σε ίδια επίπεδα με τα ποιοτικά κριτήρια, σήμερα το ποσοστό αυτό ξεπερνάει το 60%. Το στοιχείο αυτό δείχνει πόσο έντονη είναι η ανησυχία του κοινού και την αλλαγή στην αγοραστική συμπεριφορά.

Με δεδομένο ότι η διαφαινόμενη οικονομική κρίση και η αναστάτωση στις διεθνείς τιμές και στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων δεν φαίνεται να αποκλιμακώνεται στο άμεσο μέλλον, οι καταγραφές τις συγκεκριμένης έρευνας δείχνουν ότι το ελληνικό καταναλωτικό κοινό είναι ανήσυχο τόσο για το παρόν, αλλά και για το μέλλον, κάτι που επηρεάζει πλέον τις καταναλωτικές του συνήθειες. Παρόλα αυτά καταγράφεται μείωση στην ανησυχία του κοινού για ελλείψεις στα ευρέως καταναλωτικά προϊόντα τροφίμων, από 72% σε 53%. Ενώ παράλληλα ένα πολύ μικρό ποσοστό, μόλις 14% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τα σούπερ μάρκετ ότι φροντίζουν να μην υπάρξουν ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων, με τη συντριπτική πλειοψηφία (86%) να μην εκφράζει τέτοια ανησυχία. Αυτό είναι αποτέλεσμα τόσο της παρούσας εικόνας των καταστημάτων τα οποία δεν παρουσιάζουν ελλείψεις, αλλά και της εμπειρίας από την κρίση της πανδημίας του 2020, οπότε και πάλι δεν είχαν υπάρξει ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 02.10.2022