Εξοικονόμηση νερού έως και 80%, με αξιοποίηση και διπλή χρήση βρόχινου νερού τόσο στην ιχθυοκαλλιέργεια όσο και στην υδροπονική καλλιέργεια, αλλά και χημικών λιπασμάτων έως και 100%, είναι μερικά από τα πρώτα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου ICAS-Smart Aquaponics, σκοπός του οποίου είναι ο ολοκληρωμένος έλεγχος της ενυδρειοπονιακής καλλιέργειας, προκειμένου να καταστεί το περιβάλλον βιώσιμο, ταυτόχρονα για τα ψάρια και για τα λαχανικά.

Τα παραπάνω ανέφερε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο επιστημονικός υπεύθυνος του Project, Δρ. Γιώργος Ντίνας, επικεφαλής του Εργαστηρίου Αειφόρων Αγροτικών Κατασκευών και Ανανεώσιμων Ενεργειακών Πόρων (https://www.sasrer.gr/), Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός-ΔΗΜΗΤΡΑ (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ), Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων.

Το ερευνητικό έργο Ευφυής Έλεγχος Ενυδρειοπονικής Καλλιέργειας «ΙCAS- Smart Aquaponics» αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο 2022. Υλοποιείται στο πλαίσιο της στη δράσης «Ερευνώ- Δημιουργώ- Καινοτομώ», με συντονιστή την OECON GROUP Business and Development Consultants της Αποστολίνα Τσαλταμπάση & ΣΙΑ ΕΕ, εταίρους τους IBC IT & Business Consultants OE, Εμμανουηλίδης Κ. & Σια ΟΕ και υπεργολάβο τον ΕΛΓΟ-Δήμητρα.

Στο πλαίσιο του έργου δημιουργήθηκε ενυδρειοπονική εγκατάσταση εντός του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων (ΙΓΒΦΠ) του ΕΛΓΟ Δήμητρα στη Θεσσαλονίκη και αφορά θερμοκήπιο 100 τ.μ καλλιέργειας φυτών και εγκαταστάσεων 50 τ.μ. ιχυθοκαλλιέργειας, σε κάθετη διάταξη. «Ο στόχος μας είναι η δημιουργία μιας συμβιωτικής μεθόδου υδροπονικής καλλιέργειας λαχανικών και ιχθυοκαλλιέργειας», υπογράμμισε ο κ. Ντίνας

Τι έδειξαν τα πρώτα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου ICAS-Smart Aquaponics, τα οποία ο κ. Ντίνας χαρακτήρισε άκρως ενθαρρυντικά, πέραν της κατά 80% εξοικονόμησης νερού με αξιοποίηση και διπλή χρήση βρόχινου νερού τόσο στην ιχθυοκαλλιέργεια όσο και στην υδροπονική καλλιέργεια, η θνησιμότητα σε έναν αρχικό αριθμό 1000 ψαριών είναι μόλις στο 1,37%, καταγράφεται εξαιρετικός ρυθμός αύξησης των ιχθύων με τιμή διαρκώς πάνω από ένα και η μετατρεψιμότητα της τροφής σε βάρος ψαριού κυμαίνεται από 0,95 έως και 1,07.

Η εξοικονόμηση χημικών λιπασμάτων και ειδικά της νιτρικής μορφής αζώτου κυμαίνεται από 30% (μίξη βιολιπάσματος με επιπλέον συνθετικά-χημικά λιπάσματα) έως 100% (απευθείας χρήση βιολιπάσματος στην υδροπονική καλλιέργεια, χωρίς επιπλέον προσθήκες) και επιτυγχάνονται μέχρι και 17 συγκομιδές φυλλωδών λαχανικών/έτος, με παρόμοιες αποδόσεις (ca. 1 kg/m2, μαρούλι «baby») μεταξύ των μεταχειρίσεων με συμβατική λίπανση και λίπανση με βιολίπασμα.

Παράλληλα, στα πρώτα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου συμπεριλαμβάνεται, σύμφωνα με τον κ. Ντίνα, η αποδοτικότερη χρήση γης κατά 50% λόγω της κάθετης διάταξης του συστήματος, αλλά και ταυτόχρονη παραγωγή προϊόντων (φυτών και ψαριών) καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, τα οποία έχουν αναπτυχθεί με το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμα (ακριβή νούμερα με την ολοκλήρωση του έργου).

«Η ενυδρειοπονία είναι ένα ενιαίο ολοκληρωμένο σύστημα ιχθυοκαλλιέργειας και υδροπονικών καλλιεργειών (γεωργία βασισμένη σε νερό, απουσία εδάφους) και η καινοτομία έγκειται στο κλειστού βρόγχου σύστημα ανακύκλωσης του νερού», υπογράμμισε ο ίδιος, εξηγώντας ότι το συγκεκριμένο σύστημα χρησιμοποιεί τα απόβλητα των ψαριών για να παρέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τα φυτά.

Ο ολοκληρωμένος έλεγχος της ενυδρειοπονικής καλλιέργειας, στηρίζεται στην καταγραφή και παρακολούθηση υδραυλικών, ενεργειακών και βιολογικών παραμέτρων, με σκοπό την αρμονική συμβίωση των ψαριών και των φυτών, επιτρέποντας έτσι τη βελτιστοποίηση, καθώς και την αυτοματοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, τόσο της ιχθυοκαλλιέργειας, όσο και της υδροπονικής καλλιέργειας.

Η καταγραφή αυτή αφορά κυρίως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού, όπως διαλυμένο οξυγόνο (dissolved oxygen), pH, ηλεκτρική αγωγιμότητα, θερμοκρασίες νερού και περιβάλλοντα χώρου, και ηλιακής ακτινοβολίας, ενώ η παρακολούθηση όλων των προαναφερόμενων παραμέτρων, γίνεται «με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών και με επαγγελματικό εξοπλισμό βιομηχανικής χρήσης». Η χρήση του συγκεκριμένου εξοπλισμού «μπορεί να μειώσει κατά πολύ το κόστος συντήρησης συστημάτων ενυδρειοπονίας, βοηθώντας στην υιοθέτηση και χρήση τους από τους Έλληνες παραγωγούς», σημείωσε ο κ. Ντίνας.

Η ενυδρειοπονία είναι μια παραγωγική διαδικασία που μελετάται ερευνητικά τα τελευταία 30 χρόνια, καθώς παρουσιάζει σημαντικά οφέλη και δυνατότητες, αλλά η χρήση και η ενσωμάτωση τεχνολογιών παρακολούθησης συνολικά του συστήματος ψάρι - νερό - φυτό βρίσκεται ειδικά στην Ελλάδα, σε πρώιμο στάδιο. Το γεγονός αυτό αποτρέπει τη χρήση της ενυδρειοπονίας σε μεγάλη κλίμακα και αμιγώς επιχειρηματικά, μιας και η παρακολούθηση τέτοιων συστημάτων στηρίζεται κυρίως σε εμπειρικές πρακτικές, οι οποίες προσθέτουν μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας και σημαντικό ρίσκο επένδυσης.

Οι δηλώσεις του Δρ. Ντίνα έγιναν στο περιθώριο εκδήλωσης που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 29ης Agrotica στη Θεσσαλονίκη, στη διάρκεια της οποίας παρουσιάστηκε το ερευνητικό έργο.