Στην ανάπτυξη ενός ψηφιακού διαγνωστικού εργαλείου, το οποίο θα υποστηρίζει την έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση της εξέλιξης της Nόσου Alzheimer απευθείας σε χώρους πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στοχεύει το ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο 2D-BioPAD.

To έργο, προϋπολογισμού έξι εκατομμυρίων ευρώ, χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon και άρχισε να υλοποιείται τον Οκτώβριο του 2023 με ορίζοντα ολοκλήρωσης την τετραετία.

Το εργαλείο προβλέπεται να έχει τη μορφή ψηφιακού μετρητή, όπως είναι π.χ. ο μετρητής σακχάρου και θα δημιουργηθεί με τον συνδυασμό διαφόρων τεχνολογιών και μεθοδολογιών.

Το σύστημα 2D-BioPAD χρησιμοποιεί πρωτοποριακά 2D υλικά (π.χ. γραφένιο), νανοϋλικά και απταμερή, για την ενίσχυση της βιοσυμβατότητας, της ευαισθησίας και της ειδικότητας για την ταυτόχρονη ανίχνευση έως και πέντε βιοδεικτών Αλτσχάιμερ στο αίμα.

Η συσκευή θα συνοδεύεται από μια φιλική προς τον χρήστη εφαρμογή για κινητά, που θα παρέχει στους επαγγελματίες υγείας πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο σε ποσοτικοποιημένα αποτελέσματα. Στην πορεία, η τεχνητή νοημοσύνη θα χρησιμοποιηθεί για τη βελτιστοποίηση του σχεδιασμού και της υλοποίησης του συστήματος 2D-BioPAD.

Για την καλύτερη υποστήριξη του σχεδιασμού του συστήματος 2D-BioPAD, το έργο υιοθετεί μια στρατηγική συμμετοχής των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των ασθενών, ώστε να λάβει πολύτιμες γνώσεις που θα καθοδηγήσουν την εφαρμογή του, η οποία έχει επίκεντρο τον χρήστη και την καθημερινή κλινική πράξη. Στο πλαίσιο αυτό διεξάγεται διαδικτυακή έρευνα, η οποία στοχεύει να καταγράψει τις τρέχουσες κλινικές πρακτικές τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στην εξειδικευμένη υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων των αναγκών, των προκλήσεων, των φραγμών και των κοινωνικοοικονομικών πτυχών που μπορεί να επηρεάσουν την υιοθέτηση του συστήματος 2D-BioPAD.

Στο πλαίσιο του έργου θα διεξαχθούν δύο πιλοτικές κλινικές μελέτες σε τρία ευρωπαϊκά κλινικά κέντρα, στη Γερμανία, την Ελλάδα και τη Φινλανδία, ενώ στη σχεδίαση του 2D-BioPAD θα συμπεριληφθούν ρυθμιστικά και ηθικά ζητήματα ώστε να καταστεί δυνατή η ταχύτερη και πιο διαδεδομένη υιοθέτηση του.

Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (Altheimer Hellas) Μάγδα Τσολάκη, στην Ελλάδα, το Κλινικό Κέντρο στο οποίο θα διεξαχθεί η μελέτη είναι η Altheimer Hellas.

«Το διαγνωστικό εργαλείο θα είναι σαν τη συσκευή που κάνουμε τα rapid test. Θα βάζουμε μια σταγόνα αίμα και θα μας δείχνει, αν έχει Alzheimer ή όχι ο άνθρωπος που υποβάλλεται στο τεστ. Στο κλινικό έργο θα δοκιμάσουμε το εργαλείο αυτό σε ασθενείς στους οποίους έχουμε βάλει τη διάγνωση με άλλους βιοδείκτες, όπως είναι π.χ. το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, προκειμένου να δούμε πόσο αξιόπιστα αποτελέσματα δίνει. Εφόσον δούμε ότι λειτουργεί, μετά θα το δοκιμάσουμε σε άλλους ασθενείς για να βάλουμε τη διάγνωση. Αρχικά θα το δοκιμάσουμε σε μικρό αριθμό ασθενών και στη συνέχεια σε 100 ασθενείς σε κάθε Κλινικό Κέντρο. Επίσης θα δούμε αν παρουσιάζονται κάποιες δυσκολίες στη λειτουργία του εργαλείου, αν χαλάει γρήγορα κ.λπ. Προς το παρόν αναπτύσσεται αυτό το εργαλείο, το οποίο αν αποδειχτεί με το έργο μας ότι πραγματικά μπορεί να βγάλει διάγνωση με πιθανότητα πάνω από 85%, θα μπορεί μελλοντικά να το έχει ο κάθε γιατρός στο γραφείο του και όταν διαπιστώνει ότι κάποιος ασθενής ξεχνάει θα τού κάνει το τεστ κι εφόσον φαίνεται ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα θα τον παραπέμπει σε νευρολόγο» σημειώνει η κ. Τσολάκη.

Στην κοινοπραξία 2D-BioPAD, μετέχουν 11 εταίροι σε 8 ευρωπαϊκές χώρες: Τσεχία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία και Ισπανία. Μέλη της κοινοπραξίας είναι το Czech Advanced Technology and Research Institute (CATRIN) στο Palacky University Olomouc (Τσεχία), η εταιρεία Q-Plan International(Ελλάδα/Θεσσαλονίκη), το Catalan Institute of Science and Nanotechnology (Ισπανία), Grapheal (Γαλλία), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), η εταιρεία Novaptech (Γαλλία),το University of Eastern Finland (Φινλανδία), η Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών, η εταιρεία Envia (Δανία), το Central Institute of Mental Health in Manheim (Γερμανία) και το University College Dublin(Ιρλανδία).