09/11/2023 18:30
Το 4ο πανευρωπαϊκό Βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ απονέμεται στον ΟΗΕ και συγκεκριμένα στον γ.γ. του, Αντόνιο Γκουτέρες, κατά τη διάρκεια της τελετής που λαμβάνει χώρα σήμερα, Τρίτη στις 18:30 στη Ροτόντα στη Θεσσαλονίκη.
Ο Α. Γκουτέρες είναι επικεφαλής του μεγαλύτερου διεθνούς οργανισμού στον κόσμο που προωθεί την πολυμερή συνεργασία, σημειώνει στη σχετική ανακοίνωση το ίδρυμα Θεοφανώ.
Παρούσα στην εκδήλωση είναι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Ο κ. Γκουτέρες έστειλε μήνυμα μέσω βίντεο στο οποίο ευχαριστεί για τη βράβευσή του και απευθύνει έκκληση για συντονισμένες προσπάθειες με στόχο την παγκόσμια ειρήνη, προειδοποιώντας ότι η παγκόσμια αστάθεια και οι πόλεμοι απειλούν όχι μόνο την ειρήνη και την ευημερία, αλλά ακόμη και το μέλλον της ανθρωπότητας.
Στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του ο γ.γ. του ΟΗΕ σημειώνει:
Εξοχότατοι, Kυρίες και Kύριοι, Εκ μέρους των γυναικών και των ανδρών των Ηνωμένων Εθνών, αποτελεί μεγάλη τιμή για εμένα να αποδεχτώ το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ».
Σας ευχαριστώ θερμά για την αναγνώριση του έργου του προσωπικού των Ηνωμένων Εθνών που εργάζεται αδιάκοπα σε όλον τον κόσμο. Πολλοί βρίσκονται σε απομακρυσμένες και επικίνδυνες τοποθεσίες διακινδυνεύοντας τη ζωή τους.
Όλοι έχουν αφοσιωθεί στο να υπηρετούν την ανθρωπότητα, να προωθούν την ειρήνη, να προάγουν την αειφόρο ανάπτυξη, να προστατεύουν τις πιο ευάλωτες ομάδες, να υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να οικοδομούν γέφυρες κατανόησης. Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, Ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει σημαντικές δοκιμασίες.
Ο πόλεμος επέστρεψε στην ευρωπαϊκή ήπειρο με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και σε όλη την υφήλιο, παλιές εντάσεις αναζωπυρώνονται, ενώ νέοι κίνδυνοι αναδύονται. Η Δημοκρατία απειλείται και ο αυταρχισμός προελαύνει. Οι ανισότητες διευρύνονται, οι εντάσεις αυξάνονται και ο πλανήτης μας φλέγεται.
Οι Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη -το σχέδιό μας για ειρήνη και ευημερία σ’ έναν υγιή πλανήτη- φαντάζουν ανέφικτοι. Καμία χώρα δεν µμπορεί να αντιμετωπίσει µμόνη της αυτές τις προκλήσεις. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ενότητα και συνεργασία, µε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και αλληλεγγύης. Και αυτό απαιτεί πολιτική βούληση και ηγετική πολιτική καθοδήγηση.
Παρ' όλα αυτά, μέσα από τα μαύρα σύννεφα, διακρίνω αχτίδες ελπίδας. Διακρίνω την ελπίδα στους νέους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι εργάζονται καθημερινά για ένα καλύτερο αύριο. Στις γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια που πρωτοστατούν και αγωνίζονται υπέρ όσων στερούνται ακόμη των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και διακρίνω την ελπίδα στους ήρωες-φορείς του ανθρωπισμού που σπεύδουν να προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια οπουδήποτε και οποτεδήποτε ανακύπτουν καταστροφές και συγκρούσεις.
Τα Ηνωμένα Έθνη στέκονται στο πλευρό όλων αυτών. Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, Ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός είναι η συμπόρευσή μας ως μία ανθρώπινη οικογένεια. Πλούσιοι σε πολυμορφία, ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα, ενωμένοι και αλληλέγγυοι.
Μαζί μπορούμε να οικοδομήσουμε μία συμμαχία ειρήνης που θα εκτείνεται σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας. Αυτό το πνεύμα της σφυρηλάτησης της ενότητας μεταξύ των διαφόρων γεωγραφικών περιοχών και πολιτισμών, είναι η κληρονομιά της Αυτοκράτειρας Θεοφανώς, και παραμένει ο καθοδηγητικός στόχος των Ηνωμένων Εθνών.
Η γεφύρωση των χασμάτων, η αποκατάσταση των σχέσεων, η ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Η διεύρυνση των ευκαιριών και η μέριμνα να μη μείνει κανένας πίσω. Και η ανανέωση της δέσμευσης για προσήλωση στη συνεργασία και η προώθηση της γενναιότητας του συμβιβασμού.
Σε αυτούς τους καιρούς διχασμού και αλληλοσπαραγμού, αυτό το Βραβείο θα αποτελέσει έμπνευση να αγωνιστούμε περαιτέρω για ένα πιο δίκαιο, βιώσιμο και ειρηνικό μέλλον για όλους. Σας ευχαριστώ και πάλι για αυτήν την τιμή και αναγνώριση. Σας ευχαριστώ.
«Ο ανθρωπιστικός νόμος είναι υπεράνω όλων των άλλων νόμων» τόνισε στην εκδήλωση απονομής του φετινού βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ 2023» στη Ροτόντα, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου και πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (2009-2014), Χέρμαν βαν Ρομπέι (Herman Achille Van Rompuy).
«Οι πόλεμοι και το κλίμα είναι η μεγαλύτερη απειλή της ανθρωπότητας» τόνισε ο κ. Ρομπέι και, με αφορμή την απονομή του φετινού βραβείου στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, εξήρε τις προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες του ΟΗΕ για την ειρήνευση και για την αντιμετώπιση των διεθνών προκλήσεων.
Ο κ. Ρομπέι στην αρχή της ομιλίας του εστίασε στον ισχυρό συμβολισμό της περσινής βράβευσης, με το ίδιο βραβείο, του παγκοσμίου φήμης μαέστρου, Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ για την πρωτοβουλία του να δημιουργήσει τη μικτή, από Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, West - Eastern Divan Orchestra, με στόχο την προβολή του ρόλου της Τέχνης, ως μέσο συνεργασίας και αλληλοκατανόησης.
«Αυτό το ιδανικό, αυτό το όραμα, είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ για να τελειώσει ο εφιάλτης, που βιώνουμε σήμερα» είπε ο κ. Ρομπέι» και πρόσθεσε:
«Ξεκινάμε και τελειώνουμε όλες τις συζητήσεις μας, ανεξάρτητα από το πόσο αμφιλεγόμενες είναι, με τη θεμελιώδη κατανόηση ότι είμαστε όλοι ίσοι άνθρωποι, που αξίζουν την ειρήνη, την ελευθερία και την ευτυχία. Έχουμε καθήκον να παραμείνουμε αισιόδοξοι. Η ελπίδα είναι υποχρέωση».
Ο κ. Ρομπέι επεσήμανε ότι «κάποιοι» επιχειρούν να παρουσιάσουν την «τραγωδία» που εξελίσσεται στις μέρες μας στη Μέση Ανατολή, ως «μάχη μεταξύ Ανατολής και Δύσης» και πρόσθεσε:
«Η ίδια η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ (πριν χίλια και πλέον χρόνια) ήταν μια ζωντανή απόδειξη ότι αυτή η αντίθεση μπορεί να γεφυρωθεί. Μια βυζαντινή πριγκίπισσα που έγινε γερμανίδα αυτοκράτειρα. Σήμερα, πολιτικά μιλώντας, οι όροι Ανατολή και Δύση έχουν διαφορετική έννοια. Είναι συχνά μια τεχνητή αντιπαλότητα, επειδή οι πολίτες και στις δύο πλευρές δεν θέλουν τίποτε περισσότερο από το να έχουν μια φυσιολογική ζωή για τα παιδιά τους, τις οικογένειες τους και τον εαυτό τους».
Ο κ. Ρομπέι σημείωσε ότι επιδίωξη όλων των απλών ανθρώπων, όπου και εάν βρίσκονται, είναι η καλή περίθαλψη, η επαρκής τροφής, η ελευθερία και η ασφάλεια, η ειρήνη και η ευτυχία και σημείωσε ότι, ακριβώς, η ίδρυση του ΟΗΕ το 1945 ήταν η «απάντηση» στην «κραυγή» των «απλών ανθρώπων». Υπογράμμισε, ότι «αυτή η βαθιά λαχτάρα είναι πιο επίκαιρη από ποτέ στον ολοένα και πιο βάναυσο και επικίνδυνο κόσμο, στον οποίο ζούμε σήμερα», επισημαίνοντας πάντως, ότι μετά την ίδρυση του ΟΗΕ αποφεύχθηκε η «επανάληψη του τρελού πρώτου μισού του 20ου αι.», εννοώντας τους δύο παγκόσμιους πολέμους.
«Οι λαϊκιστές και οι εθνικιστές πάνε και οι δύο μαζί. Οι λαϊκιστές και οι εθνικιστές είναι ενάντια στους πολυμερείς οργανισμούς. Επειδή δεν ενδιαφέρονται για την ειρήνη και την αρμονία. Ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν είπε κάποτε ότι εθνικισμός σημαίνει πόλεμος. Και αυτό ισχύει ακόμη και σήμερα. Αν μιλούσα για τρομοκράτες , όλα αυτά ισχύουν ακόμη περισσότερο, στην πραγματικότητα είναι μηδενιστές. Όσο περισσότερη επίθεση δέχεται η πολυμέρεια, τόσο περισσότερο πρέπει να την υπερασπιστούμε» είπε ο κ. Ρομπέι και συνέχισε:
«Πρέπει να επιστρέψουμε στην προτεραιότητα, τις αξίες του κάθε ανθρώπου και συνεπώς στις αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ισότητας, της αλληλεγγύης της αδελφοσύνης, της μετριοπάθειας -αγαπώ τόσο πολύ αυτή τη λέξη - καθώς και της ελπίδας. Όλα αυτά σε απάντηση στις αρνητικές αξίες του μίσους, του φθόνου, της τυφλής εκδίκησης, της σκληρότητας του φόβου και της βίας. Οι αξίες στις οποίες βασίζεται ο ΟΗΕ δεν είναι παρωχημένες… Η σιωπή και η τυφλή υπακοή δεν αντικαθιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι δημοκρατίες σχεδόν ποτέ δεν επιτίθενται σε άλλες δημοκρατίες, αντιθέτως δέχονται συχνά οι ίδιες επιθέσεις. Αλλά ακόμη και τότε μπορεί να μην υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Οι δημοκρατίες δεν είναι τέλειες, αλλά επιπλέον συνολικά παράγουν πολύ περισσότερη κατά κεφαλήν ευημερία και ευμάρεια από τα αυταρχικά καθεστώτα».
Ο κ. Ρομπέι έκανε ειδική αναφορά στις διεθνείς εξελίξεις, ιδιαίτερα μετά τη έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
«Ωστόσο, τα γεγονότα από την 24η Φεβρουαρίου 2022 έως σήμερα, δείχνουν ότι είμαστε στο λάθος δρόμο. Έκτοτε έχει επαναληφθεί η συζήτηση για τη δυνατότητα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων» συνέχισε ο κ. Ρομπέι και πρόσθεσε:
«Ο φόβος μας δεν είναι ο φόβος των δειλών. Η πραγματική παρακμή είναι η έναρξη ενός πολέμου. Αν κάθε κράτος και κάθε κυβέρνηση αναγνώριζε την πραγματική αξία κάθε ανθρώπου τότε δε θα μπορούσε να υπάρξει πόλεμος. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πάνω από τα δικαιώματα των κομμάτων, μιας κλίκας και ενός δικτάτορα. Ο ανθρωπιστικός νόμος είναι υπεράνω όλων των άλλων νόμων. Το να είναι κανείς άνθρωπος δε σημαίνει ότι είμαστε αδύναμοι. Η Ιστορία εβδομήντα ετών ειρήνης μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. αποδεικνύει ότι τα πράγματα μπορούν να είναι διαφορετικά».
Ο κ. Ρομπέι σημείωσε ότι ο ΟΗΕ, ως διεθνής οργανισμός, είναι «όσο ισχυρός όσο θέλουν τα 193 κράτη - μέλη του να είναι», αλλά αυτό δεν αποτρέπει την ηγεσία και τον γενικό γραμματέα του Οργανισμού να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, όπως αυτή με τα ουκρανικά σιτηρά, η οποία «για λόγους, που δεν είναι κατανοητοί», όπως είπε, δεν παρατάθηκε και πρόσθεσε: «Το δικαίωμα στην τροφή και το νερό είναι ένα βασικό δικαίωμα για όλους, παντού, ανά πάσα στιγμή».
Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφέρθηκε στον πρωτοποριακό ρόλο του ΟΗΕ στις προσπάθειες για την ειρήνευση και επίσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και έδωσε συγχαρητήρια στη ηγεσία του, λέγοντας: «Ο κ. Γκουτέρες εκφράζει αυτό που του ζητά η συνείδηση του να εκφράσει. Ακόμη και σε δύσκολους καιρούς».
«Ωστόσο, ο ίδιος ο ΟΗΕ θα πρέπει να είναι σε θέση προσαρμοστεί στη νέα εποχή» συνέχισε ο κ. Ρομπέι, λέγοντας ότι θεωρητικά όλες οι χώρες είναι ίσες, ως μέλη του, αλλά «μερικές είναι πιο ίσες από άλλες» και πρόσθεσε:
«Η μικρή ομάδα εθνών με δικαίωμα βέτο, το 1945, δεν είναι πλέον αντιπροσωπευτική του κόσμου, όπως αυτός είναι σήμερα. Οι πρώην αποικίες έχουν γίνει πλέον μεγάλοι περιφερειακοί παράγοντες, ή μερικές φορές ακόμη και παγκόσμιοι παράγοντες. Η Ε.Ε. , έχοντας την μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμο, το ευρώ που είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο, θέτοντας τα πρότυπα σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των κλιματικών ζητημάτων, είναι επίσης μια νέα πραγματικότητα. Αυτή η προσαρμογή στις τρέχουσες πραγματικότητες θα ενίσχυε την επιρροή και την αξιοπιστία του ΟΗΕ. Ξέρω, ότι δεν είναι εφικτό να συμβεί αύριο. Αλλά θα εξακολουθούμε να συνεργαζόμαστε με τις υπερδυνάμεις του 1945, το 2045; Αλλά, είναι ακόμη πιο σημαντικό οι χώρες, μεγάλες και μικρές, να παραμείνουν πιστές στις αξίες, που κατοχυρώνονται στο Χάρτη (του ΟΗΕ). Ο σεβασμός σε ότι είχε υπογραφεί εκείνη την εποχή είναι ακόμη πιο σημαντικός από οποιαδήποτε μεταρρύθμιση των Ηνωμένων Εθνών».
Ο κ. Ρομπέι υπογράμμισε ότι «ο κόσμος βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής» και ότι «η βαρβαρότητα μεγαλώνει», ενώ «η παγκοσμιοποίηση κινδυνεύει να μετατραπεί σε κατακερματισμό μεταξύ των συνασπισμών των λεγόμενων ομοϊδεατών χωρών». «Δεν είναι πλέον ένας ψυχρός πόλεμος, αλλά ένας θερμός πόλεμος» συνέχισε ο κ. Ρομπέι και πρόσθεσε : «Εάν αν δεν είναι δυνατή η διεθνής κατανόηση σε μεγάλο βαθμό, τότε πρέπει να ξεπεράσουμε αυτή τη δυσπιστία για να συνεργαστούμε τουλάχιστον για τα βασικά το κλίμα και τα τρόφιμα. Επιστροφή στις βασικές αρχές».
Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σημείωσε ότι οι κυβερνήτες έπρεπε να έχουν γίνει «πιο σοφοί» μετά το 1990 και να γνωρίζουν ότι «καμία αυτοκρατορία και κανένα καθεστώς, δεν είναι αιώνια» και «ιδίως σε αυτούς τους καιρούς της ταχείας αλλαγής, σε οποιοδήποτε μέτωπο» και ότι «η ισχύς είναι προσωρινή και οι υπερδυνάμεις ακόμη περισσότερο» και πρόσθεσε:
«Ο ΟΗΕ είναι ένα μήνυμα και ένας οργανισμός. Όσο λιγότερο ώριμος είναι ο χρόνος για αυτόν, τόσο περισσότερα πρέπει να κάνουμε για να ωριμάσει ο χρόνος. Πρέπει να είμαστε ακτιβιστές για την ανθρωπότητα. Το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» θέλει να συμβάλει σε αυτό. Σε αυτόν τον απλό και ευγενή σκοπό».
«Σε μια πολύ κρίσιμη συγκυρία, με δυο συγκρούσεις σε εξέλιξη στην ευρύτερη γειτονιά μας, η βράβευση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είναι ο πιο ισχυρός συμβολισμός για το παγκόσμιο αίτημα και την προσπάθεια, να βρεθούν δίκαιες και βιώσιμες λύσεις, που θα οδηγήσουν με ασφάλεια σε μια καλύτερη περίοδο ειρήνης» τόνισε στο χαιρετισμό του ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας και πρόσθεσε ότι στο πρόσωπο του τιμώμενου βραβεύεται και το διαχρονικό έργο του ΟΗΕ και οι «άοκνες προσπάθειες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για πραγματική αλληλεγγύη και ανθρωπισμό ως θεμέλια για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων και κρίσεων».
«'Αλλωστε κοινός στόχος όλων μας είναι να χτίζουμε γέφυρες μεταξύ των εθνών, γιατί μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει πρόοδος και ευημερία και κάθε άνθρωπος να νοιώθει ασφαλής εκεί που ζει. Στις προκλήσεις, στις αντιθέσεις, στις κρίσεις, η απάντηση είναι, περισσότερη κατανόηση, περισσότερη αλληλεγγύη» είπε ο περιφερειάρχης.
«Το βραβείο "Αυτοκράτειρα Θεοφανώ" είναι ένας θεσμός που προωθεί το ευρωπαϊκό ιδεώδες, την ιστορία της Ευρώπης και τις κοινές μας αξίες, τον ανθρωπισμό, την αλληλεγγύη, τη δημοκρατία, την ειρήνη, τη συνεργασία και την κοινή ευρωπαϊκή μας ταυτότητα» συνέχισε ο κ. Τζιτζικώστας και αφού εξήρε την πρωτοβουλία του Σταύρου Ανδρεάδη για τη θεσμοθέτηση του βραβείου σε συνεργασία, πριν από τρία χρόνια, με την ΠΚΜ, πρόσθεσε:
«Είναι ο θεσμός, που σταθερά αναδεικνύει την αξία της αλληλοκατανόησης μεταξύ των λαών και του σεβασμού κάθε διαφορετικού πολιτισμού και κουλτούρας. Και ταυτόχρονα, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η οποία διαχρονικά αποτέλεσε κορυφαίο σταυροδρόμι πολιτισμών, το βραβείο "Αυτοκράτειρα Θεοφανώ" προβάλλει τον τόπο μας, σε όλο τον κόσμο, τις αξίες που πρεσβεύει η σύγχρονη Ελλάδα, αλλά και τα μεγάλα και σταθερά βήματα που κάνει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ως τόπος δημιουργίας και εξωστρέφειας, με ισχυρό πλέον ρόλο και λόγο στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης των αποφάσεων».
Η φετινή βράβευση βρίσκει τον πλανήτη, και ειδικότερα την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου, σε μια πραγματικά θλιβερή και κρίσιμη στιγμή για την Ειρήνη και την Ευημερία των ανθρώπων της» τόνισε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοφανώ, Σταύρος Ανδρεάδης, στην τελετή απονομής του βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» και αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους για τη φετινή διάκριση επιλέχθηκε ο ΟΗΕ και το πρόσωπο του ηγέτη του, του γενικού γραμματέα του, Αντόνιο Γκουτέρες.
«Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών με τις πρωτοβουλίες του, ιδιαίτερα σε καταστάσεις κρίσης, δείχνει τον δρόμο για το πως ο ανθρωπισμός μπορεί και πρέπει να βρεθεί στο επίκεντρο της πολιτικής ηγεσίας, και πως αυτοί που ασκούν την πολιτική ηγεσία έχουν την ευθύνη να διασφαλίσουν ένα καλύτερο αύριο για τους πολίτες, όχι μόνο μιας χώρας αλλά όλου του κόσμου. Για όλη την ανθρωπότητα, για τον πλανήτη μας» είπε ο κ. Ανδρεάδης και πρόσθεσε:
«Η ένθερμη αποδοχή της βράβευσης από τον κ. Αντόνιο Γκουτέρες αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για το Ίδρυμα μας και το Βραβείο. Δυστυχώς η κρισιμότητα της επικαιρότητας και των όσων τραγικών συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, δεν επιτρέπει στον ίδιο να βρίσκεται σήμερα μαζί μας. Τον εκπροσωπεί όμως μια κορυφαία διεθνής προσωπικότητα ο κ. Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος, αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών και Ύπατος Εκπρόσωπος του Alliance of Civilizations".
Ο κ. Ανδρεάδης αναφέρθηκε και στην παρουσία του κ. Μορατίνος στην εκδήλωση, επισημαίνοντας τη βαρύτητα του συμβολισμού της.
«Αξιότιμε κύριε Μορατίνος, η παρουσία σας σήμερα εδώ είναι κάτι περισσότερο από συμβολική. Η σημερινή επικαιρότητα αναδεικνύει την ανάγκη της Συμμαχίας των Πολιτισμών. Μας θυμίζει την κοινή μας ευθραυστότητα και την αλληλένδετη μας μοίρα και υπογραμμίζει ότι μόνη μας επιλογή είναι η ενότητα και η αλληλεγγύη σε κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς. Και όπως αναφέρει και το motto της Συμμαχίας "Πολλοί Πολιτισμοί, Μια Ανθρωπότητα", είναι στο χέρι όλων μας - και κυρίως βέβαια στο χέρι των ηγετών μας- να προωθήσουν την πολιτιστική πολυμορφία, τον θρησκευτικό πλουραλισμό και τον αμοιβαίο σεβασμό».
Ο κ. Ανδρεάδης αναφέρθηκε και στο μοναδικό, για την αρχαιολογική του αξία, μνημείο, που φιλοξένησε και φέτος την εκδήλωση των βραβείων «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», τη Ροτόντα.
«Η εξαίσια Ροτόντα που υπήρξε ρωμαϊκή, βυζαντινή, οθωμανική και χριστιανική, σημείο αναφοράς της αλληλουχίας των ανθρώπων, των εθνών, των θρησκειών, αλλά και της κοινής μας ευρωπαϊκής ιστορίας. Κυρίαρχο στοιχείο του ψηφιδωτού διακόσμου της, που συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της τέχνης της Ύστερης Αρχαιότητας, είναι οι ανθρώπινες μορφές. Πολλές από αυτές βρίσκονται σε στάση δέησης. Στην κρίσιμη αυτή παγκόσμια συγκυρία, λοιπόν, η δέηση όλων μας -στο θρήσκευμα που εκφράζει τον καθένα- είναι κοινή και μία: Ειρήνη και Αλληλεγγύη για την Ανθρωπότητα».
Ο κ. Ανδρεάδης χρησιμοποίησε μια φράση του ίδιου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες , ότι «πρέπει να υπερβούμε τις διαφορές μας για να μεταμορφώσουμε το μέλλον μας». «Οπότε, ας βάλουμε την Ειρήνη στο κέντρο του λόγου και των πράξεών μας» υπογράμμισε ο κ. Ανδρεάδης.
Η Θεοφανώ (960 - 15 Ιουνίου 991) ήταν Ρωμαία πριγκίπισσα από τους καταγόμενη από Οίκους των Σκληρών και των Φωκάδων, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, και ήταν αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» (Empress Theophano) απονέμεται μία φορά το έτος, από το ομώνυμο «Ίδρυμα Θεοφανώ» (Theophano Foundation).
Βραβεύονται, με αυτό, πρόσωπα ή οργανισμοί για τη συμβολή τους «στην κατανόηση των αρχών που συνιστούν την ευρωπαϊκή ιδέα, όπως και των ιστορικών αλληλοεξαρτήσεων των εθνών».
"Η Ευρώπη συμμερίζεται το όραμα για ειρηνική επίλυση των διαφορών και στέκεται δίπλα στον ΟΗΕ. Για την Ευρώπη, η πολυμέρεια είναι ζήτημα υπαρξιακό: είναι η θεμέλια βάση της και η κορυφαία αποστολή της. Παραμένουμε σύμμαχοι και συνεργάτες με τον ΟΗΕ με πνεύμα συμπληρωματικότητας και αλληλοενίσχυσης, 85 χρόνια από τη νύχτα των κρυστάλλων, 34 χρόνια μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, η Ευρώπη στέκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Σταθήκαμε και στεκόμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας", υποστήριξε από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, κατά την ομιλία του στην τελετή.
Η πολυμέρεια είναι πιο σημαντική από ποτέ και η Ευρώπη την υπηρετεί με σταθερότητα και ευθύνη
"Δεν τρέφουμε αυταπάτες - γνωρίζουμε ότι η πολυμέρεια δοκιμάζεται. Ειδικά μπροστά στην πολυκρίση της εποχής μας - κλιματική, υγειονομική, οικονομική, ανθρωπιστική - βλέπουμε κάποια κράτη να χαράσσουν προστατευτική πολιτική για εσωτερική κατανάλωση και βραχυπρόθεσμα εκλογικά συμφέροντα. Να επαναπαύονται στη γλώσσα του ανταγωνισμού, της αντιπαράθεσης και του εθνικισμού", είπε ο κ. Σχοινάς και συνέχισε: "Ωστόσο, ειδικά μπροστά σε τέτοιες κρίσεις, η πολυμέρεια είναι πιο σημαντική από ποτέ. Στην Ευρώπη, έχουμε συνείδηση αυτής της ευθύνης και την υπηρετούμε με σταθερότητα και συνέπεια. Δεν τη θυμόμαστε όποτε μας βολεύει. Δεν αποχωρούμε από διεθνείς συμφωνίες εν μια νυκτί. Δεν μας ενδιαφέρει να παίζουμε γεωπολιτικά παιχνίδια ή να λειτουργούμε συναλλακτικά. Δεν θέλουμε το χάος στο παγκόσμιο στερέωμα ούτε και να εδραιώσουμε κάποια εναλλακτική κοσμοθεωρία με βάση τους δικούς μας όρους".
Το ότι η Ευρώπη στέκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας έγινε πασιφανές τα τελευταία χρόνια, τόνισε και ενδεικτικά ανέφερε τα εξής: "Η εποχή της Ευρώπης ως ρυθμιστικού, οικονομικού, εμπορικού γίγαντα και γεωπολιτικού νάνου στο διεθνές προσκήνιο ανήκει στο παρελθόν. Τα πρόσφατα γεγονότα έδρασαν καταλυτικά στη συγκεκριμένη μετατόπιση. Λειτούργησαν ως ευκαιρίες για αφύπνιση.
-Στην πανδημία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αρκέστηκε στο να διασφαλίσει επάρκεια εμβολίων στα κράτη μέλη της - διέθεσε και πάνω από 200 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδηματικού επιπέδου, σε συνεργασία με το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών.
-Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, παρείχαμε στήριξη στην Ουκρανία από την πρώτη στιγμή -ανθρωπιστική, χρηματική, υλική και στρατιωτική. Επιβάλαμε κυρώσεις στη Ρωσία. Και υποδεχτήκαμε στην Ευρώπη 4 εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες.
-Στα Δυτικά Βαλκάνια, κάποιοι χτίζουν τζαμιά, άλλοι αγοράζουν ποδοσφαιρικές ομάδες. Εμάς μας ενδιαφέρει να καλλιεργήσουμε βιώσιμες συνθήκες ευμάρειας και ευημερίας για τους ανθρώπους τους. Γι' αυτό και έχουμε επενδύσει σε έργα αξίας σχεδόν 30 δισ. ευρώ - τα οποία χθες προτείναμε ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενισχύσουμε περαιτέρω με ένα νέο Σχέδιο Ανάπτυξης 6 δισεκατομμυρίων.
-Πρωτοστατούμε στον αγώνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, ώστε η Ευρώπη να είναι πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος. Έτσι μετουσιώνουμε τη Συμφωνία του Παρισίου σε απτό έργο. Η σύμπλευση Ευρώπης και ΟΗΕ αποδεικνύεται διαρκώς στην πράξη. Οι αξίες που πρεσβεύει ο ΟΗΕ είναι οι αξίες της Ευρώπης".
Για τον ΟΗΕ υπογράμμισε πως "σήμερα, 80 χρόνια μετά την ίδρυση του, ο κόσμος είναι καλύτερος χάρη στον ΟΗΕ. Ζωές έχουν σωθεί. Ζωές έχουν προστατευτεί. Ζωές έχουν αποκτήσει προοπτικές. Και φυσικά, το έργο του ΟΗΕ δεν αφορά μόνο ακραίες και οριακές περιπτώσεις που διακυβεύεται η ανθρώπινη ζωή. Μέσω του διεθνούς δικαίου, ρυθμίζει δεκάδες πτυχές της καθημερινότητας, όπου η παρουσία του ΟΗΕ μπορεί να είναι αθόρυβη, αλλά η απουσία του θα ήταν εκκωφαντική".
Τόνισε ότι "ο ΟΗΕ γεννήθηκε ανάμεσα στα συντρίμμια και τα χαλάσματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ανάμεσα στις στάχτες του Ολοκαυτώματος, με στόχο το «ποτέ ξανά» να μην μείνει ένα ουτοπικό σύνθημα - αλλά κίνητρο για σκληρή δουλειά για ειρήνη, ασφάλεια και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα".
Ταυτόχρονα χαρακτήρισε βαθιά σημαντική την πρόοδο που έχει καταφέρει έκτοτε η παγκόσμια κοινότητα, ωστόσο παρατήρησε πως "τις τελευταίες εβδομάδες όμως, συνειδητοποιούμε όλοι ξανά δυστυχώς και πόσο εύθραυστη είναι".
"Δε θα επιτρέψουμε καμία υποχώρηση. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε τα κεκτημένα . Οφείλουμε να σταθούμε απέναντι σε καθετί και καθέναν που επιχειρεί να μας γυρίσει στις πιο σκοτεινές στιγμές της παγκόσμιας ιστορίας". Και εδώ από την Θεσσαλονίκη αυτό το μήνυμα 85 χρόνια μετά τη νύχτα των κρυστάλλων ακούγεται ακόμη πιο επίκαιρο», δήλωσε ο κ. Σχοινάς και πρόσθεσε: "Η αμαύρωση της τοιχογραφίας για το Ολοκαύτωμα στον ΟΣΕ, στη Θεσσαλονίκη πριν από λίγες μέρες, είναι ντροπή. Βανδάλισαν ακόμη και τα 'Αστρα του Δαυίδ που ήταν ζωγραφισμένα στο πέτο των τριών παιδιών. Μπορεί να τα έσβησαν, να τα πέρασαν με μαύρη μπογιά, αλλά εμείς δεν θα επιτρέψουμε να σβηστούν από τη συλλογική μας μνήμη. Καμία ανεκτικότητα στον αντισημιτισμό. Kαμία ανεκτικότητα στη μη ανεκτικότητα. Και ως γιος εκπαιδευτικών, αισθάνομαι θλίψη και οργή για την πρόσφατη,διχαστική ανακοίνωση της ΟΛΜΕ. Δυστυχώς κάποιοι φαίνεται πως αγνοούν την ουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας: την αντικειμενικότητα και την εμπέδωση του σεβασμού των αξιών του ανθρωπισμού και του διαλόγου, ενάντια στη μισαλλοδοξία και την τρομοκρατία. Τις αξίες αυτές πρέσβευε ανέκαθεν ο ΟΗΕ, και καλείται σήμερα να τις διαφυλάξει εν μέσω εξαιρετικά περίπλοκων εξελίξεων. Είναι χρέος μας - χρέος του ΟΗΕ, χρέος της Ευρωπαϊκής Ένωσης - χρέος όλων όσων παραμένουν υπέρμαχοι μίας διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες- να συνεργαστούμε στη βάση αυτών των κοινών αξιών για την εξεύρεση πραγματικών λύσεων στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας".
Στη σκιά των όσων συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή ο κ. Σχοινάς έκανε έναν συσχετισμό ανάμεσα στο περσινό και το φετινό βραβείο του Ιδρύματος Θεοφανώ λέγοντας τα εξής:
"Πριν από έναν χρόνο, το Ίδρυμα Θεοφανώ βράβευσε τον Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ. Η ορχήστρα του Μπάρενμποϊμ - σήμερα, πιο αναγκαία από ποτέ -συγκεντρώνει μουσικούς από το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και πολλές άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής. Οι μουσικοί μοιράζονται την ίδια παρτιτούρα. Αποκτούν έναν κοινό στόχο, και για να τον πετύχουν, ξεπερνούν βαθιά ριζωμένα στερεότυπα.
Διαπιστώνουν ότι όσα τους ενώνουν είναι περισσότερα και πιο ουσιαστικά από όσα τους χωρίζουν. Και αντιλαμβάνονται έμπρακτα ότι με τον διάλογο μπορούν να πετύχουν πολλά περισσότερα από ό,τι με παράλληλους μονόλογους.
Πέρσι, λοιπόν, βραβεύτηκε η προσπάθεια για διαπροσωπική πολυμέρεια και γέφυρες μεταξύ ανθρώπων. Φέτος, τιμούμε την προσπάθεια για διακρατική πολυμέρεια και γέφυρες μεταξύ κυβερνήσεων που ενσαρκώνεται από την αποστολή και το ακούραστο έργο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Επάξια λοιπόν απονέμουμε αυτό το βραβείο στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, και φίλο, Αντόνιο Γκουτέρες, ένα βραβείο που σήμερα είναι εδώ μαζί μας για να παραλάβει εκ μέρους του ο Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος, Ύπατος Εκπρόσωπος για τη Συμμαχία των Πολιτισμών των Ηνωμένων Εθνών".
Στο τέλος της ομιλίας του ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν αναφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη και ειδικότερα την Εγνατία Οδό, που διασχίζει το κέντρο της, για την οποία είπε πως "η ιστορία αυτού του δρόμου αντανακλά την ιστορία της Ευρώπης.
"Όταν βγούμε από τη Ροτόντα απόψε, θα διασχίσουμε την Εγνατία Οδό, ένα έργο που σχεδιάστηκε για πρώτη φορά τον 2ο αιώνα π.Χ. από τον Εγνάτιο για να ενώσει τη Ρώμη με τον Ελλήσποντο. Από αυτόν τον δρόμο, οι Βυζαντινοί ταξίδεψαν στη Δύση και οι Ρωμαίοι στην Ανατολή. Από αυτόν τον δρόμο, ίσως πέρασε και η Πριγκιποπούλα για να ξεκινήσει τη νέα της ζωή στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και να γίνει η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ που σήμερα τιμούμε", είπε και συνέχισε:
"Την Εγνατία διέσχισαν χιλιάδες Εβραίοι υπό διωγμό, αλλά και οι ξεριζωμένοι πρόσφυγες από τον Πόντο, τη Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία, την Πόλη, τη Μικρά Ασία. Η ιστορία αυτού του δρόμου αντανακλά την ιστορία της Ευρώπης. Όταν ο Τζώρτζ Στάϊνερ επιχείρησε να εντοπίσει τα συστατικά της Ευρώπης, στάθηκε στη χαρτογραφία της. Στους δρόμους της, που φέρουν τα ονόματα από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητές της, δίχως να έχουν ανάγκη αριθμούς για να οροθετηθούν.
Και στην αίσθηση που δίνει ο χώρος με κλίμακα ανθρώπινη, περπατήσιμη, προσιτή. Η Ευρώπη, λοιπόν, είναι ένας τόπος μνήμης, αλλά και ένας τόπος από ανθρώπινα χέρια που σμιλεύτηκε, συνεχίζει να σμιλεύεται και θα σμιλεύεται με μόχθο και ευρηματικότητα από τους ανθρώπους της. Ένας τόπος που αγκαλιάζει τον γηγενή και περιθάλπτει τον διαβάτη. Που γεφυρώνει τους πολιτισμούς και αμβλύνει τις διαφορές. Που δεν υπόσχεται ένα όνειρο προς κατάκτηση από τους λίγους, αλλά έναν κεκτημένο τρόπο ζωής για τους πολλούς.
Με όρους πρωτίστως όχι υλικούς, αλλά αξιακούς. Αυτοί οι αξιακοί όροι δεν επιβάλλονται αυθαίρετα. Δεν προέκυψαν το 1957 με την ίδρυση της ΕΟΚ, ούτε το 1993 με την ίδρυση της Ένωσης. Είναι συνυφασμένοι με την ευρωπαϊκή ήπειρο, χάρη στη διπλή κληρονομιά της κλασικής και της βυζαντινής,χριστιανικής παράδοσης που παραδίδει σήμερα σε εμάς μια παρακαταθήκη κοσμικού ανθρωπισμού. Ενός ανθρωπισμού που μας επιτρέπει να πορευόμαστε με ορθολογισμό και ενσυναίσθηση.
Από τη Θεσσαλονίκη, λοιπόν, έναν τόπο που ανά τους αιώνες έχει φροντίσει τους βασανισμένους αυτής της γης και ανθρώπους φαινομενικά διαμετρικά αντίθετους,τιμούμε τον αγώνα των Ηνωμένων Εθνών για να συνεχίσει αυτήν την ανθρωπιστική κληρονομιά και ευχόμαστε να συνεχίσει με το ίδιο σθένος να υπερασπίζεται την ειρήνη και την ασφάλεια. Με την Ευρώπη κοινωνό και εμψυχωτή αυτών των προσπαθειών".
Τον συντονισμό της τελετής έκανε ο διευθυντής της αγγλόφωνης έκδοσης της εφημερίδας "Η Καθημερινή" Αθανάσιος Έλλις.
Παρακολουθήστε την εκδήλωση:
07/11/2023 19:01
Το 4ο πανευρωπαϊκό Βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ απονέμεται στον ΟΗΕ και συγκεκριμένα στον γ.γ. του, Αντόνιο Γκουτέρες, κατά τη διάρκεια της τελετής που λαμβάνει χώρα σήμερα, Τρίτη στις 18:30 στη Ροτόντα στη Θεσσαλονίκη.
Ο Α. Γκουτέρες είναι επικεφαλής του μεγαλύτερου διεθνούς οργανισμού στον κόσμο που προωθεί την πολυμερή συνεργασία, σημειώνει στη σχετική ανακοίνωση το ίδρυμα Θεοφανώ.
Παρούσα στην εκδήλωση είναι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Ο κ. Γκουτέρες έστειλε μήνυμα μέσω βίντεο στο οποίο ευχαριστεί για τη βράβευσή του και απευθύνει έκκληση για συντονισμένες προσπάθειες με στόχο την παγκόσμια ειρήνη, προειδοποιώντας ότι η παγκόσμια αστάθεια και οι πόλεμοι απειλούν όχι μόνο την ειρήνη και την ευημερία, αλλά ακόμη και το μέλλον της ανθρωπότητας.
Στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του ο γ.γ. του ΟΗΕ σημειώνει:
Εξοχότατοι, Kυρίες και Kύριοι, Εκ μέρους των γυναικών και των ανδρών των Ηνωμένων Εθνών, αποτελεί μεγάλη τιμή για εμένα να αποδεχτώ το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ».
Σας ευχαριστώ θερμά για την αναγνώριση του έργου του προσωπικού των Ηνωμένων Εθνών που εργάζεται αδιάκοπα σε όλον τον κόσμο. Πολλοί βρίσκονται σε απομακρυσμένες και επικίνδυνες τοποθεσίες διακινδυνεύοντας τη ζωή τους.
Όλοι έχουν αφοσιωθεί στο να υπηρετούν την ανθρωπότητα, να προωθούν την ειρήνη, να προάγουν την αειφόρο ανάπτυξη, να προστατεύουν τις πιο ευάλωτες ομάδες, να υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να οικοδομούν γέφυρες κατανόησης. Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, Ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει σημαντικές δοκιμασίες.
Ο πόλεμος επέστρεψε στην ευρωπαϊκή ήπειρο με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και σε όλη την υφήλιο, παλιές εντάσεις αναζωπυρώνονται, ενώ νέοι κίνδυνοι αναδύονται. Η Δημοκρατία απειλείται και ο αυταρχισμός προελαύνει. Οι ανισότητες διευρύνονται, οι εντάσεις αυξάνονται και ο πλανήτης μας φλέγεται.
Οι Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη -το σχέδιό μας για ειρήνη και ευημερία σ’ έναν υγιή πλανήτη- φαντάζουν ανέφικτοι. Καμία χώρα δεν µμπορεί να αντιμετωπίσει µμόνη της αυτές τις προκλήσεις. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ενότητα και συνεργασία, µε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και αλληλεγγύης. Και αυτό απαιτεί πολιτική βούληση και ηγετική πολιτική καθοδήγηση.
Παρ' όλα αυτά, μέσα από τα μαύρα σύννεφα, διακρίνω αχτίδες ελπίδας. Διακρίνω την ελπίδα στους νέους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι εργάζονται καθημερινά για ένα καλύτερο αύριο. Στις γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια που πρωτοστατούν και αγωνίζονται υπέρ όσων στερούνται ακόμη των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και διακρίνω την ελπίδα στους ήρωες-φορείς του ανθρωπισμού που σπεύδουν να προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια οπουδήποτε και οποτεδήποτε ανακύπτουν καταστροφές και συγκρούσεις.
Τα Ηνωμένα Έθνη στέκονται στο πλευρό όλων αυτών. Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, Ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός είναι η συμπόρευσή μας ως μία ανθρώπινη οικογένεια. Πλούσιοι σε πολυμορφία, ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα, ενωμένοι και αλληλέγγυοι.
Μαζί μπορούμε να οικοδομήσουμε μία συμμαχία ειρήνης που θα εκτείνεται σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας. Αυτό το πνεύμα της σφυρηλάτησης της ενότητας μεταξύ των διαφόρων γεωγραφικών περιοχών και πολιτισμών, είναι η κληρονομιά της Αυτοκράτειρας Θεοφανώς, και παραμένει ο καθοδηγητικός στόχος των Ηνωμένων Εθνών.
Η γεφύρωση των χασμάτων, η αποκατάσταση των σχέσεων, η ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Η διεύρυνση των ευκαιριών και η μέριμνα να μη μείνει κανένας πίσω. Και η ανανέωση της δέσμευσης για προσήλωση στη συνεργασία και η προώθηση της γενναιότητας του συμβιβασμού.
Σε αυτούς τους καιρούς διχασμού και αλληλοσπαραγμού, αυτό το Βραβείο θα αποτελέσει έμπνευση να αγωνιστούμε περαιτέρω για ένα πιο δίκαιο, βιώσιμο και ειρηνικό μέλλον για όλους. Σας ευχαριστώ και πάλι για αυτήν την τιμή και αναγνώριση. Σας ευχαριστώ.
«Ο ανθρωπιστικός νόμος είναι υπεράνω όλων των άλλων νόμων» τόνισε στην εκδήλωση απονομής του φετινού βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ 2023» στη Ροτόντα, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου και πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (2009-2014), Χέρμαν βαν Ρομπέι (Herman Achille Van Rompuy).
«Οι πόλεμοι και το κλίμα είναι η μεγαλύτερη απειλή της ανθρωπότητας» τόνισε ο κ. Ρομπέι και, με αφορμή την απονομή του φετινού βραβείου στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, εξήρε τις προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες του ΟΗΕ για την ειρήνευση και για την αντιμετώπιση των διεθνών προκλήσεων.
Ο κ. Ρομπέι στην αρχή της ομιλίας του εστίασε στον ισχυρό συμβολισμό της περσινής βράβευσης, με το ίδιο βραβείο, του παγκοσμίου φήμης μαέστρου, Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ για την πρωτοβουλία του να δημιουργήσει τη μικτή, από Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, West - Eastern Divan Orchestra, με στόχο την προβολή του ρόλου της Τέχνης, ως μέσο συνεργασίας και αλληλοκατανόησης.
«Αυτό το ιδανικό, αυτό το όραμα, είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ για να τελειώσει ο εφιάλτης, που βιώνουμε σήμερα» είπε ο κ. Ρομπέι» και πρόσθεσε:
«Ξεκινάμε και τελειώνουμε όλες τις συζητήσεις μας, ανεξάρτητα από το πόσο αμφιλεγόμενες είναι, με τη θεμελιώδη κατανόηση ότι είμαστε όλοι ίσοι άνθρωποι, που αξίζουν την ειρήνη, την ελευθερία και την ευτυχία. Έχουμε καθήκον να παραμείνουμε αισιόδοξοι. Η ελπίδα είναι υποχρέωση».
Ο κ. Ρομπέι επεσήμανε ότι «κάποιοι» επιχειρούν να παρουσιάσουν την «τραγωδία» που εξελίσσεται στις μέρες μας στη Μέση Ανατολή, ως «μάχη μεταξύ Ανατολής και Δύσης» και πρόσθεσε:
«Η ίδια η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ (πριν χίλια και πλέον χρόνια) ήταν μια ζωντανή απόδειξη ότι αυτή η αντίθεση μπορεί να γεφυρωθεί. Μια βυζαντινή πριγκίπισσα που έγινε γερμανίδα αυτοκράτειρα. Σήμερα, πολιτικά μιλώντας, οι όροι Ανατολή και Δύση έχουν διαφορετική έννοια. Είναι συχνά μια τεχνητή αντιπαλότητα, επειδή οι πολίτες και στις δύο πλευρές δεν θέλουν τίποτε περισσότερο από το να έχουν μια φυσιολογική ζωή για τα παιδιά τους, τις οικογένειες τους και τον εαυτό τους».
Ο κ. Ρομπέι σημείωσε ότι επιδίωξη όλων των απλών ανθρώπων, όπου και εάν βρίσκονται, είναι η καλή περίθαλψη, η επαρκής τροφής, η ελευθερία και η ασφάλεια, η ειρήνη και η ευτυχία και σημείωσε ότι, ακριβώς, η ίδρυση του ΟΗΕ το 1945 ήταν η «απάντηση» στην «κραυγή» των «απλών ανθρώπων». Υπογράμμισε, ότι «αυτή η βαθιά λαχτάρα είναι πιο επίκαιρη από ποτέ στον ολοένα και πιο βάναυσο και επικίνδυνο κόσμο, στον οποίο ζούμε σήμερα», επισημαίνοντας πάντως, ότι μετά την ίδρυση του ΟΗΕ αποφεύχθηκε η «επανάληψη του τρελού πρώτου μισού του 20ου αι.», εννοώντας τους δύο παγκόσμιους πολέμους.
«Οι λαϊκιστές και οι εθνικιστές πάνε και οι δύο μαζί. Οι λαϊκιστές και οι εθνικιστές είναι ενάντια στους πολυμερείς οργανισμούς. Επειδή δεν ενδιαφέρονται για την ειρήνη και την αρμονία. Ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν είπε κάποτε ότι εθνικισμός σημαίνει πόλεμος. Και αυτό ισχύει ακόμη και σήμερα. Αν μιλούσα για τρομοκράτες , όλα αυτά ισχύουν ακόμη περισσότερο, στην πραγματικότητα είναι μηδενιστές. Όσο περισσότερη επίθεση δέχεται η πολυμέρεια, τόσο περισσότερο πρέπει να την υπερασπιστούμε» είπε ο κ. Ρομπέι και συνέχισε:
«Πρέπει να επιστρέψουμε στην προτεραιότητα, τις αξίες του κάθε ανθρώπου και συνεπώς στις αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ισότητας, της αλληλεγγύης της αδελφοσύνης, της μετριοπάθειας -αγαπώ τόσο πολύ αυτή τη λέξη - καθώς και της ελπίδας. Όλα αυτά σε απάντηση στις αρνητικές αξίες του μίσους, του φθόνου, της τυφλής εκδίκησης, της σκληρότητας του φόβου και της βίας. Οι αξίες στις οποίες βασίζεται ο ΟΗΕ δεν είναι παρωχημένες… Η σιωπή και η τυφλή υπακοή δεν αντικαθιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι δημοκρατίες σχεδόν ποτέ δεν επιτίθενται σε άλλες δημοκρατίες, αντιθέτως δέχονται συχνά οι ίδιες επιθέσεις. Αλλά ακόμη και τότε μπορεί να μην υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Οι δημοκρατίες δεν είναι τέλειες, αλλά επιπλέον συνολικά παράγουν πολύ περισσότερη κατά κεφαλήν ευημερία και ευμάρεια από τα αυταρχικά καθεστώτα».
Ο κ. Ρομπέι έκανε ειδική αναφορά στις διεθνείς εξελίξεις, ιδιαίτερα μετά τη έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
«Ωστόσο, τα γεγονότα από την 24η Φεβρουαρίου 2022 έως σήμερα, δείχνουν ότι είμαστε στο λάθος δρόμο. Έκτοτε έχει επαναληφθεί η συζήτηση για τη δυνατότητα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων» συνέχισε ο κ. Ρομπέι και πρόσθεσε:
«Ο φόβος μας δεν είναι ο φόβος των δειλών. Η πραγματική παρακμή είναι η έναρξη ενός πολέμου. Αν κάθε κράτος και κάθε κυβέρνηση αναγνώριζε την πραγματική αξία κάθε ανθρώπου τότε δε θα μπορούσε να υπάρξει πόλεμος. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πάνω από τα δικαιώματα των κομμάτων, μιας κλίκας και ενός δικτάτορα. Ο ανθρωπιστικός νόμος είναι υπεράνω όλων των άλλων νόμων. Το να είναι κανείς άνθρωπος δε σημαίνει ότι είμαστε αδύναμοι. Η Ιστορία εβδομήντα ετών ειρήνης μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. αποδεικνύει ότι τα πράγματα μπορούν να είναι διαφορετικά».
Ο κ. Ρομπέι σημείωσε ότι ο ΟΗΕ, ως διεθνής οργανισμός, είναι «όσο ισχυρός όσο θέλουν τα 193 κράτη - μέλη του να είναι», αλλά αυτό δεν αποτρέπει την ηγεσία και τον γενικό γραμματέα του Οργανισμού να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, όπως αυτή με τα ουκρανικά σιτηρά, η οποία «για λόγους, που δεν είναι κατανοητοί», όπως είπε, δεν παρατάθηκε και πρόσθεσε: «Το δικαίωμα στην τροφή και το νερό είναι ένα βασικό δικαίωμα για όλους, παντού, ανά πάσα στιγμή».
Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφέρθηκε στον πρωτοποριακό ρόλο του ΟΗΕ στις προσπάθειες για την ειρήνευση και επίσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και έδωσε συγχαρητήρια στη ηγεσία του, λέγοντας: «Ο κ. Γκουτέρες εκφράζει αυτό που του ζητά η συνείδηση του να εκφράσει. Ακόμη και σε δύσκολους καιρούς».
«Ωστόσο, ο ίδιος ο ΟΗΕ θα πρέπει να είναι σε θέση προσαρμοστεί στη νέα εποχή» συνέχισε ο κ. Ρομπέι, λέγοντας ότι θεωρητικά όλες οι χώρες είναι ίσες, ως μέλη του, αλλά «μερικές είναι πιο ίσες από άλλες» και πρόσθεσε:
«Η μικρή ομάδα εθνών με δικαίωμα βέτο, το 1945, δεν είναι πλέον αντιπροσωπευτική του κόσμου, όπως αυτός είναι σήμερα. Οι πρώην αποικίες έχουν γίνει πλέον μεγάλοι περιφερειακοί παράγοντες, ή μερικές φορές ακόμη και παγκόσμιοι παράγοντες. Η Ε.Ε. , έχοντας την μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμο, το ευρώ που είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο, θέτοντας τα πρότυπα σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των κλιματικών ζητημάτων, είναι επίσης μια νέα πραγματικότητα. Αυτή η προσαρμογή στις τρέχουσες πραγματικότητες θα ενίσχυε την επιρροή και την αξιοπιστία του ΟΗΕ. Ξέρω, ότι δεν είναι εφικτό να συμβεί αύριο. Αλλά θα εξακολουθούμε να συνεργαζόμαστε με τις υπερδυνάμεις του 1945, το 2045; Αλλά, είναι ακόμη πιο σημαντικό οι χώρες, μεγάλες και μικρές, να παραμείνουν πιστές στις αξίες, που κατοχυρώνονται στο Χάρτη (του ΟΗΕ). Ο σεβασμός σε ότι είχε υπογραφεί εκείνη την εποχή είναι ακόμη πιο σημαντικός από οποιαδήποτε μεταρρύθμιση των Ηνωμένων Εθνών».
Ο κ. Ρομπέι υπογράμμισε ότι «ο κόσμος βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής» και ότι «η βαρβαρότητα μεγαλώνει», ενώ «η παγκοσμιοποίηση κινδυνεύει να μετατραπεί σε κατακερματισμό μεταξύ των συνασπισμών των λεγόμενων ομοϊδεατών χωρών». «Δεν είναι πλέον ένας ψυχρός πόλεμος, αλλά ένας θερμός πόλεμος» συνέχισε ο κ. Ρομπέι και πρόσθεσε : «Εάν αν δεν είναι δυνατή η διεθνής κατανόηση σε μεγάλο βαθμό, τότε πρέπει να ξεπεράσουμε αυτή τη δυσπιστία για να συνεργαστούμε τουλάχιστον για τα βασικά το κλίμα και τα τρόφιμα. Επιστροφή στις βασικές αρχές».
Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σημείωσε ότι οι κυβερνήτες έπρεπε να έχουν γίνει «πιο σοφοί» μετά το 1990 και να γνωρίζουν ότι «καμία αυτοκρατορία και κανένα καθεστώς, δεν είναι αιώνια» και «ιδίως σε αυτούς τους καιρούς της ταχείας αλλαγής, σε οποιοδήποτε μέτωπο» και ότι «η ισχύς είναι προσωρινή και οι υπερδυνάμεις ακόμη περισσότερο» και πρόσθεσε:
«Ο ΟΗΕ είναι ένα μήνυμα και ένας οργανισμός. Όσο λιγότερο ώριμος είναι ο χρόνος για αυτόν, τόσο περισσότερα πρέπει να κάνουμε για να ωριμάσει ο χρόνος. Πρέπει να είμαστε ακτιβιστές για την ανθρωπότητα. Το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» θέλει να συμβάλει σε αυτό. Σε αυτόν τον απλό και ευγενή σκοπό».
«Σε μια πολύ κρίσιμη συγκυρία, με δυο συγκρούσεις σε εξέλιξη στην ευρύτερη γειτονιά μας, η βράβευση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είναι ο πιο ισχυρός συμβολισμός για το παγκόσμιο αίτημα και την προσπάθεια, να βρεθούν δίκαιες και βιώσιμες λύσεις, που θα οδηγήσουν με ασφάλεια σε μια καλύτερη περίοδο ειρήνης» τόνισε στο χαιρετισμό του ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας και πρόσθεσε ότι στο πρόσωπο του τιμώμενου βραβεύεται και το διαχρονικό έργο του ΟΗΕ και οι «άοκνες προσπάθειες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για πραγματική αλληλεγγύη και ανθρωπισμό ως θεμέλια για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων και κρίσεων».
«'Αλλωστε κοινός στόχος όλων μας είναι να χτίζουμε γέφυρες μεταξύ των εθνών, γιατί μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει πρόοδος και ευημερία και κάθε άνθρωπος να νοιώθει ασφαλής εκεί που ζει. Στις προκλήσεις, στις αντιθέσεις, στις κρίσεις, η απάντηση είναι, περισσότερη κατανόηση, περισσότερη αλληλεγγύη» είπε ο περιφερειάρχης.
«Το βραβείο "Αυτοκράτειρα Θεοφανώ" είναι ένας θεσμός που προωθεί το ευρωπαϊκό ιδεώδες, την ιστορία της Ευρώπης και τις κοινές μας αξίες, τον ανθρωπισμό, την αλληλεγγύη, τη δημοκρατία, την ειρήνη, τη συνεργασία και την κοινή ευρωπαϊκή μας ταυτότητα» συνέχισε ο κ. Τζιτζικώστας και αφού εξήρε την πρωτοβουλία του Σταύρου Ανδρεάδη για τη θεσμοθέτηση του βραβείου σε συνεργασία, πριν από τρία χρόνια, με την ΠΚΜ, πρόσθεσε:
«Είναι ο θεσμός, που σταθερά αναδεικνύει την αξία της αλληλοκατανόησης μεταξύ των λαών και του σεβασμού κάθε διαφορετικού πολιτισμού και κουλτούρας. Και ταυτόχρονα, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η οποία διαχρονικά αποτέλεσε κορυφαίο σταυροδρόμι πολιτισμών, το βραβείο "Αυτοκράτειρα Θεοφανώ" προβάλλει τον τόπο μας, σε όλο τον κόσμο, τις αξίες που πρεσβεύει η σύγχρονη Ελλάδα, αλλά και τα μεγάλα και σταθερά βήματα που κάνει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ως τόπος δημιουργίας και εξωστρέφειας, με ισχυρό πλέον ρόλο και λόγο στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης των αποφάσεων».
Η φετινή βράβευση βρίσκει τον πλανήτη, και ειδικότερα την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου, σε μια πραγματικά θλιβερή και κρίσιμη στιγμή για την Ειρήνη και την Ευημερία των ανθρώπων της» τόνισε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοφανώ, Σταύρος Ανδρεάδης, στην τελετή απονομής του βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» και αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους για τη φετινή διάκριση επιλέχθηκε ο ΟΗΕ και το πρόσωπο του ηγέτη του, του γενικού γραμματέα του, Αντόνιο Γκουτέρες.
«Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών με τις πρωτοβουλίες του, ιδιαίτερα σε καταστάσεις κρίσης, δείχνει τον δρόμο για το πως ο ανθρωπισμός μπορεί και πρέπει να βρεθεί στο επίκεντρο της πολιτικής ηγεσίας, και πως αυτοί που ασκούν την πολιτική ηγεσία έχουν την ευθύνη να διασφαλίσουν ένα καλύτερο αύριο για τους πολίτες, όχι μόνο μιας χώρας αλλά όλου του κόσμου. Για όλη την ανθρωπότητα, για τον πλανήτη μας» είπε ο κ. Ανδρεάδης και πρόσθεσε:
«Η ένθερμη αποδοχή της βράβευσης από τον κ. Αντόνιο Γκουτέρες αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για το Ίδρυμα μας και το Βραβείο. Δυστυχώς η κρισιμότητα της επικαιρότητας και των όσων τραγικών συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, δεν επιτρέπει στον ίδιο να βρίσκεται σήμερα μαζί μας. Τον εκπροσωπεί όμως μια κορυφαία διεθνής προσωπικότητα ο κ. Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος, αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών και Ύπατος Εκπρόσωπος του Alliance of Civilizations".
Ο κ. Ανδρεάδης αναφέρθηκε και στην παρουσία του κ. Μορατίνος στην εκδήλωση, επισημαίνοντας τη βαρύτητα του συμβολισμού της.
«Αξιότιμε κύριε Μορατίνος, η παρουσία σας σήμερα εδώ είναι κάτι περισσότερο από συμβολική. Η σημερινή επικαιρότητα αναδεικνύει την ανάγκη της Συμμαχίας των Πολιτισμών. Μας θυμίζει την κοινή μας ευθραυστότητα και την αλληλένδετη μας μοίρα και υπογραμμίζει ότι μόνη μας επιλογή είναι η ενότητα και η αλληλεγγύη σε κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς. Και όπως αναφέρει και το motto της Συμμαχίας "Πολλοί Πολιτισμοί, Μια Ανθρωπότητα", είναι στο χέρι όλων μας - και κυρίως βέβαια στο χέρι των ηγετών μας- να προωθήσουν την πολιτιστική πολυμορφία, τον θρησκευτικό πλουραλισμό και τον αμοιβαίο σεβασμό».
Ο κ. Ανδρεάδης αναφέρθηκε και στο μοναδικό, για την αρχαιολογική του αξία, μνημείο, που φιλοξένησε και φέτος την εκδήλωση των βραβείων «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», τη Ροτόντα.
«Η εξαίσια Ροτόντα που υπήρξε ρωμαϊκή, βυζαντινή, οθωμανική και χριστιανική, σημείο αναφοράς της αλληλουχίας των ανθρώπων, των εθνών, των θρησκειών, αλλά και της κοινής μας ευρωπαϊκής ιστορίας. Κυρίαρχο στοιχείο του ψηφιδωτού διακόσμου της, που συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της τέχνης της Ύστερης Αρχαιότητας, είναι οι ανθρώπινες μορφές. Πολλές από αυτές βρίσκονται σε στάση δέησης. Στην κρίσιμη αυτή παγκόσμια συγκυρία, λοιπόν, η δέηση όλων μας -στο θρήσκευμα που εκφράζει τον καθένα- είναι κοινή και μία: Ειρήνη και Αλληλεγγύη για την Ανθρωπότητα».
Ο κ. Ανδρεάδης χρησιμοποίησε μια φράση του ίδιου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες , ότι «πρέπει να υπερβούμε τις διαφορές μας για να μεταμορφώσουμε το μέλλον μας». «Οπότε, ας βάλουμε την Ειρήνη στο κέντρο του λόγου και των πράξεών μας» υπογράμμισε ο κ. Ανδρεάδης.
Η Θεοφανώ (960 - 15 Ιουνίου 991) ήταν Ρωμαία πριγκίπισσα από τους καταγόμενη από Οίκους των Σκληρών και των Φωκάδων, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, και ήταν αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» (Empress Theophano) απονέμεται μία φορά το έτος, από το ομώνυμο «Ίδρυμα Θεοφανώ» (Theophano Foundation).
Βραβεύονται, με αυτό, πρόσωπα ή οργανισμοί για τη συμβολή τους «στην κατανόηση των αρχών που συνιστούν την ευρωπαϊκή ιδέα, όπως και των ιστορικών αλληλοεξαρτήσεων των εθνών».
"Η Ευρώπη συμμερίζεται το όραμα για ειρηνική επίλυση των διαφορών και στέκεται δίπλα στον ΟΗΕ. Για την Ευρώπη, η πολυμέρεια είναι ζήτημα υπαρξιακό: είναι η θεμέλια βάση της και η κορυφαία αποστολή της. Παραμένουμε σύμμαχοι και συνεργάτες με τον ΟΗΕ με πνεύμα συμπληρωματικότητας και αλληλοενίσχυσης, 85 χρόνια από τη νύχτα των κρυστάλλων, 34 χρόνια μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, η Ευρώπη στέκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Σταθήκαμε και στεκόμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας", υποστήριξε από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, κατά την ομιλία του στην τελετή.
Η πολυμέρεια είναι πιο σημαντική από ποτέ και η Ευρώπη την υπηρετεί με σταθερότητα και ευθύνη
"Δεν τρέφουμε αυταπάτες - γνωρίζουμε ότι η πολυμέρεια δοκιμάζεται. Ειδικά μπροστά στην πολυκρίση της εποχής μας - κλιματική, υγειονομική, οικονομική, ανθρωπιστική - βλέπουμε κάποια κράτη να χαράσσουν προστατευτική πολιτική για εσωτερική κατανάλωση και βραχυπρόθεσμα εκλογικά συμφέροντα. Να επαναπαύονται στη γλώσσα του ανταγωνισμού, της αντιπαράθεσης και του εθνικισμού", είπε ο κ. Σχοινάς και συνέχισε: "Ωστόσο, ειδικά μπροστά σε τέτοιες κρίσεις, η πολυμέρεια είναι πιο σημαντική από ποτέ. Στην Ευρώπη, έχουμε συνείδηση αυτής της ευθύνης και την υπηρετούμε με σταθερότητα και συνέπεια. Δεν τη θυμόμαστε όποτε μας βολεύει. Δεν αποχωρούμε από διεθνείς συμφωνίες εν μια νυκτί. Δεν μας ενδιαφέρει να παίζουμε γεωπολιτικά παιχνίδια ή να λειτουργούμε συναλλακτικά. Δεν θέλουμε το χάος στο παγκόσμιο στερέωμα ούτε και να εδραιώσουμε κάποια εναλλακτική κοσμοθεωρία με βάση τους δικούς μας όρους".
Το ότι η Ευρώπη στέκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας έγινε πασιφανές τα τελευταία χρόνια, τόνισε και ενδεικτικά ανέφερε τα εξής: "Η εποχή της Ευρώπης ως ρυθμιστικού, οικονομικού, εμπορικού γίγαντα και γεωπολιτικού νάνου στο διεθνές προσκήνιο ανήκει στο παρελθόν. Τα πρόσφατα γεγονότα έδρασαν καταλυτικά στη συγκεκριμένη μετατόπιση. Λειτούργησαν ως ευκαιρίες για αφύπνιση.
-Στην πανδημία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αρκέστηκε στο να διασφαλίσει επάρκεια εμβολίων στα κράτη μέλη της - διέθεσε και πάνω από 200 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδηματικού επιπέδου, σε συνεργασία με το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών.
-Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, παρείχαμε στήριξη στην Ουκρανία από την πρώτη στιγμή -ανθρωπιστική, χρηματική, υλική και στρατιωτική. Επιβάλαμε κυρώσεις στη Ρωσία. Και υποδεχτήκαμε στην Ευρώπη 4 εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες.
-Στα Δυτικά Βαλκάνια, κάποιοι χτίζουν τζαμιά, άλλοι αγοράζουν ποδοσφαιρικές ομάδες. Εμάς μας ενδιαφέρει να καλλιεργήσουμε βιώσιμες συνθήκες ευμάρειας και ευημερίας για τους ανθρώπους τους. Γι' αυτό και έχουμε επενδύσει σε έργα αξίας σχεδόν 30 δισ. ευρώ - τα οποία χθες προτείναμε ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενισχύσουμε περαιτέρω με ένα νέο Σχέδιο Ανάπτυξης 6 δισεκατομμυρίων.
-Πρωτοστατούμε στον αγώνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, ώστε η Ευρώπη να είναι πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος. Έτσι μετουσιώνουμε τη Συμφωνία του Παρισίου σε απτό έργο. Η σύμπλευση Ευρώπης και ΟΗΕ αποδεικνύεται διαρκώς στην πράξη. Οι αξίες που πρεσβεύει ο ΟΗΕ είναι οι αξίες της Ευρώπης".
Για τον ΟΗΕ υπογράμμισε πως "σήμερα, 80 χρόνια μετά την ίδρυση του, ο κόσμος είναι καλύτερος χάρη στον ΟΗΕ. Ζωές έχουν σωθεί. Ζωές έχουν προστατευτεί. Ζωές έχουν αποκτήσει προοπτικές. Και φυσικά, το έργο του ΟΗΕ δεν αφορά μόνο ακραίες και οριακές περιπτώσεις που διακυβεύεται η ανθρώπινη ζωή. Μέσω του διεθνούς δικαίου, ρυθμίζει δεκάδες πτυχές της καθημερινότητας, όπου η παρουσία του ΟΗΕ μπορεί να είναι αθόρυβη, αλλά η απουσία του θα ήταν εκκωφαντική".
Τόνισε ότι "ο ΟΗΕ γεννήθηκε ανάμεσα στα συντρίμμια και τα χαλάσματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ανάμεσα στις στάχτες του Ολοκαυτώματος, με στόχο το «ποτέ ξανά» να μην μείνει ένα ουτοπικό σύνθημα - αλλά κίνητρο για σκληρή δουλειά για ειρήνη, ασφάλεια και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα".
Ταυτόχρονα χαρακτήρισε βαθιά σημαντική την πρόοδο που έχει καταφέρει έκτοτε η παγκόσμια κοινότητα, ωστόσο παρατήρησε πως "τις τελευταίες εβδομάδες όμως, συνειδητοποιούμε όλοι ξανά δυστυχώς και πόσο εύθραυστη είναι".
"Δε θα επιτρέψουμε καμία υποχώρηση. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε τα κεκτημένα . Οφείλουμε να σταθούμε απέναντι σε καθετί και καθέναν που επιχειρεί να μας γυρίσει στις πιο σκοτεινές στιγμές της παγκόσμιας ιστορίας". Και εδώ από την Θεσσαλονίκη αυτό το μήνυμα 85 χρόνια μετά τη νύχτα των κρυστάλλων ακούγεται ακόμη πιο επίκαιρο», δήλωσε ο κ. Σχοινάς και πρόσθεσε: "Η αμαύρωση της τοιχογραφίας για το Ολοκαύτωμα στον ΟΣΕ, στη Θεσσαλονίκη πριν από λίγες μέρες, είναι ντροπή. Βανδάλισαν ακόμη και τα 'Αστρα του Δαυίδ που ήταν ζωγραφισμένα στο πέτο των τριών παιδιών. Μπορεί να τα έσβησαν, να τα πέρασαν με μαύρη μπογιά, αλλά εμείς δεν θα επιτρέψουμε να σβηστούν από τη συλλογική μας μνήμη. Καμία ανεκτικότητα στον αντισημιτισμό. Kαμία ανεκτικότητα στη μη ανεκτικότητα. Και ως γιος εκπαιδευτικών, αισθάνομαι θλίψη και οργή για την πρόσφατη,διχαστική ανακοίνωση της ΟΛΜΕ. Δυστυχώς κάποιοι φαίνεται πως αγνοούν την ουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας: την αντικειμενικότητα και την εμπέδωση του σεβασμού των αξιών του ανθρωπισμού και του διαλόγου, ενάντια στη μισαλλοδοξία και την τρομοκρατία. Τις αξίες αυτές πρέσβευε ανέκαθεν ο ΟΗΕ, και καλείται σήμερα να τις διαφυλάξει εν μέσω εξαιρετικά περίπλοκων εξελίξεων. Είναι χρέος μας - χρέος του ΟΗΕ, χρέος της Ευρωπαϊκής Ένωσης - χρέος όλων όσων παραμένουν υπέρμαχοι μίας διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες- να συνεργαστούμε στη βάση αυτών των κοινών αξιών για την εξεύρεση πραγματικών λύσεων στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας".
Στη σκιά των όσων συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή ο κ. Σχοινάς έκανε έναν συσχετισμό ανάμεσα στο περσινό και το φετινό βραβείο του Ιδρύματος Θεοφανώ λέγοντας τα εξής:
"Πριν από έναν χρόνο, το Ίδρυμα Θεοφανώ βράβευσε τον Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ. Η ορχήστρα του Μπάρενμποϊμ - σήμερα, πιο αναγκαία από ποτέ -συγκεντρώνει μουσικούς από το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και πολλές άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής. Οι μουσικοί μοιράζονται την ίδια παρτιτούρα. Αποκτούν έναν κοινό στόχο, και για να τον πετύχουν, ξεπερνούν βαθιά ριζωμένα στερεότυπα.
Διαπιστώνουν ότι όσα τους ενώνουν είναι περισσότερα και πιο ουσιαστικά από όσα τους χωρίζουν. Και αντιλαμβάνονται έμπρακτα ότι με τον διάλογο μπορούν να πετύχουν πολλά περισσότερα από ό,τι με παράλληλους μονόλογους.
Πέρσι, λοιπόν, βραβεύτηκε η προσπάθεια για διαπροσωπική πολυμέρεια και γέφυρες μεταξύ ανθρώπων. Φέτος, τιμούμε την προσπάθεια για διακρατική πολυμέρεια και γέφυρες μεταξύ κυβερνήσεων που ενσαρκώνεται από την αποστολή και το ακούραστο έργο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Επάξια λοιπόν απονέμουμε αυτό το βραβείο στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, και φίλο, Αντόνιο Γκουτέρες, ένα βραβείο που σήμερα είναι εδώ μαζί μας για να παραλάβει εκ μέρους του ο Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος, Ύπατος Εκπρόσωπος για τη Συμμαχία των Πολιτισμών των Ηνωμένων Εθνών".
Στο τέλος της ομιλίας του ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν αναφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη και ειδικότερα την Εγνατία Οδό, που διασχίζει το κέντρο της, για την οποία είπε πως "η ιστορία αυτού του δρόμου αντανακλά την ιστορία της Ευρώπης.
"Όταν βγούμε από τη Ροτόντα απόψε, θα διασχίσουμε την Εγνατία Οδό, ένα έργο που σχεδιάστηκε για πρώτη φορά τον 2ο αιώνα π.Χ. από τον Εγνάτιο για να ενώσει τη Ρώμη με τον Ελλήσποντο. Από αυτόν τον δρόμο, οι Βυζαντινοί ταξίδεψαν στη Δύση και οι Ρωμαίοι στην Ανατολή. Από αυτόν τον δρόμο, ίσως πέρασε και η Πριγκιποπούλα για να ξεκινήσει τη νέα της ζωή στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και να γίνει η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ που σήμερα τιμούμε", είπε και συνέχισε:
"Την Εγνατία διέσχισαν χιλιάδες Εβραίοι υπό διωγμό, αλλά και οι ξεριζωμένοι πρόσφυγες από τον Πόντο, τη Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία, την Πόλη, τη Μικρά Ασία. Η ιστορία αυτού του δρόμου αντανακλά την ιστορία της Ευρώπης. Όταν ο Τζώρτζ Στάϊνερ επιχείρησε να εντοπίσει τα συστατικά της Ευρώπης, στάθηκε στη χαρτογραφία της. Στους δρόμους της, που φέρουν τα ονόματα από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητές της, δίχως να έχουν ανάγκη αριθμούς για να οροθετηθούν.
Και στην αίσθηση που δίνει ο χώρος με κλίμακα ανθρώπινη, περπατήσιμη, προσιτή. Η Ευρώπη, λοιπόν, είναι ένας τόπος μνήμης, αλλά και ένας τόπος από ανθρώπινα χέρια που σμιλεύτηκε, συνεχίζει να σμιλεύεται και θα σμιλεύεται με μόχθο και ευρηματικότητα από τους ανθρώπους της. Ένας τόπος που αγκαλιάζει τον γηγενή και περιθάλπτει τον διαβάτη. Που γεφυρώνει τους πολιτισμούς και αμβλύνει τις διαφορές. Που δεν υπόσχεται ένα όνειρο προς κατάκτηση από τους λίγους, αλλά έναν κεκτημένο τρόπο ζωής για τους πολλούς.
Με όρους πρωτίστως όχι υλικούς, αλλά αξιακούς. Αυτοί οι αξιακοί όροι δεν επιβάλλονται αυθαίρετα. Δεν προέκυψαν το 1957 με την ίδρυση της ΕΟΚ, ούτε το 1993 με την ίδρυση της Ένωσης. Είναι συνυφασμένοι με την ευρωπαϊκή ήπειρο, χάρη στη διπλή κληρονομιά της κλασικής και της βυζαντινής,χριστιανικής παράδοσης που παραδίδει σήμερα σε εμάς μια παρακαταθήκη κοσμικού ανθρωπισμού. Ενός ανθρωπισμού που μας επιτρέπει να πορευόμαστε με ορθολογισμό και ενσυναίσθηση.
Από τη Θεσσαλονίκη, λοιπόν, έναν τόπο που ανά τους αιώνες έχει φροντίσει τους βασανισμένους αυτής της γης και ανθρώπους φαινομενικά διαμετρικά αντίθετους,τιμούμε τον αγώνα των Ηνωμένων Εθνών για να συνεχίσει αυτήν την ανθρωπιστική κληρονομιά και ευχόμαστε να συνεχίσει με το ίδιο σθένος να υπερασπίζεται την ειρήνη και την ασφάλεια. Με την Ευρώπη κοινωνό και εμψυχωτή αυτών των προσπαθειών".
Τον συντονισμό της τελετής έκανε ο διευθυντής της αγγλόφωνης έκδοσης της εφημερίδας "Η Καθημερινή" Αθανάσιος Έλλις.
Παρακολουθήστε την εκδήλωση:
ΣΧΟΛΙΑ