Τα τεχνικά έργα της ΕΥΑΘ Α.Ε. για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης της Θεσσαλονίκης έπεσαν πάνω σε… θησαυρούς παλαιών κοινωνιών!

Αναμενόμενα αλλά και αναπάντεχα ευρήματα ήρθαν στο φως κατά τη διενέργεια εκσκαφών μέσα στο 2023. Ανάμεσά τους εντυπωσιάζει μια μαρμάρινη κεφαλή των ρωμαϊκών χρόνων που εντοπίστηκε στη συμβολή των οδών Ίωνος Δραγούμη και Ερμού, αλλά και μαρμάρινος βωμός με εξάστιχη επιγραφή στα ελληνικά, που ανακαλύφθηκε σε τμήμα της ρωμαϊκής οχύρωσης του Ανατολικού τείχους στη συμβολή των οδών Κ. Αρμενοπούλου και Ακριτίδη.

Τα αναλυτικά αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν σήμερα στις 10.15-10.30 στο πλαίσιο της 36ης Επιστημονικής Συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη από τους αρχαιολόγους της ΕΦΑ Θεσσαλονίκης Κ. Θ. Ράπτη – Ζ. Καραβασιλειάδου – Δ. Μπάδραβο – Μ. Βιολατζή.

Μαρμάρινη κεφαλή των ρωμαϊκών χρόνων

Αναπάντεχος ήταν ο εντοπισμός στα στρώματα του δεύτερου μισού του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, μιας μαρμάρινης κεφαλής ρωμαϊκών χρόνων, που είτε είχε χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό, ή είχε αποκρυφθεί στο εσωτερικό κάποιου εκ των κτηρίων που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά του 1917, και η οποία κύλησε εντός του σκάμματος από την χαλαρή παρειά του στο ύψος της οδού Ερμού.

Πρόκειται για κεφαλή αγάλματος σε φυσικό μέγεθος, που έχει λαξευτεί σε λευκό χονδρόκοκκο μάρμαρο, πιθανώς από λατομείο της Θάσου. Η επιφάνεια είναι διαβρωμένη και φέρει αποκρούσεις και κατά σημεία βαθιές κυκλικές οπές.

Εικονίζεται αγένειος νεαρός άνδρας με κοντή κόμη. Η κεφαλή κλίνει και στρέφεται ελαφρώς προς τα δεξιά. Το πρόσωπο είναι ωοειδές με γεμάτες παρειές και χαμηλό μέτωπο. Ο σχηματισμός των φρυδιών δεν διακρίνεται. Τα αμυγδαλωτά μάτια είναι μεγάλα με πλατιά και σαρκώδη βλέφαρα. Τα μορφολογικά και τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά, όπως η χρήση τρυπανιού, οδηγούν σε μία χρονολόγηση μετά τα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ.

Ένας μεγάλος πύργος με Μακεδονικό βωμό

Στο πλαίσιο του αναμενόμενου εντοπισμού του Ανατολικού τείχους στη συμβολή των οδών Κ. Αρμενοπούλου και Ακριτίδη, μεταξύ των οδών Μελενίκου και Εθνικής Αμύνης εντοπίστηκε τμήμα της ρωμαϊκής οχύρωσης της πόλης.

Tο κεντρικό τμήμα του σκάμματος καταλαμβάνει το βόρειο ήμισυ τετράπλευρου πύργου της ρωμαϊκής οχύρωσης, και μικρό τμήμα του προς βορρά μεταπυργίου.

Η κεραμική που συλλέχθηκε τόσο από το εσωτερικό του πύργου, όσο και από αρμούς της βόρειας τοιχοποιίας του, χρονολογείται από τον 4ο έως και τον 6ο αιώνα.

Δάπεδο στο εσωτερικό του πύργου δεν εντοπίστηκε.

Η κύρια, και μόνη ορατή σήμερα, όψη του βωμού που εντοπίστηκε εντοιχισμένος στον πύργο, φέρει εξάστιχη επιγραφή στα ελληνικά. Οι στίχοι στοιχίζονται στα αριστερά εκτός από τον τελευταίο που βρίσκεται στο μέσον: Κερρηνίᾳ / Λαίτᾳ τῇ / θυγατρί / καὶ ἑαυτῷ/ Κερρήνιος / Λαίτος.

Βάσει του τύπου των γραμμάτων της επιγραφής οι επιστήμονες προτείνουν χρονολόγηση του βωμού στο δεύτερο μισό του 2ου αι. μ.Χ., χωρίς να αποκλείεται μια χρονολόγηση στις πρώτες δεκαετίες του 3ου αι. μ.Χ.

Το περιεχόμενο της επιγραφής και η απουσία άλλης ιδιότητας ή τίτλου των αναφερόμενων προσώπων σε συνδυασμό με την αετωματική επίστεψη, συνηγορούν πιθανώς στην κατάταξη του βωμού ως ταφικό μνημείο.

Ο Κερρήνιος Λαίτος και η θυγατέρα του Κερρηνία Λαίτα δεν είναι γνωστοί στην προσωπογραφία της πόλης από άλλες επιγραφικές μαρτυρίες.

Ταφές, πρωτοβυζαντινή οχύρωση και κτήρια νεότερων χρόνων

Στο πλαίσιο της έρευνας η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε ακόμη πολλά και ενδιαφέροντα άλλα στοιχεία όπως, μεταξύ άλλων, τρεις ταφές με καύσεις στο ανατολικό ρωμαϊκό νεκροταφείο, τμήματα της πρωτοβυζαντινής οχύρωσης, αλλά και κοσμικά κτήρια των νεότερων χρόνων.

H διοργάνωση ολοκληρώνεται αργά το απόγευμα της Παρασκευής και περιέλαβε φέτος συνολικά 73 ανακοινώσεις.