Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης και την υποστήριξη της Thessaloniki PhotoBiennale 2023 και του MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης διοργανώνει τη φωτογραφική έκθεση «Capturing the Future /Φωτογραφία στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης». Η έκθεση επικεντρώνεται στον κοινό τόπο φωτογραφίας και νέων τεχνολογιών.
Πληροφορίες Αίθουσα Allatini-Dassault του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης (Λεωφόρος Στρατού 2Α) Εγκαίνια: Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2023, 19:00 (Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 5-9μμ, Σάββατο 10πμ-4μμ. Κυριακή & Δευτέρα κλειστά) Διάρκεια: Μέχρι 19 Δεκεμβρίου 2023 Συμμετέχουν: Βαλιανάτος Θωμάς, Βενετόπουλος Μπάμπης, Γεωργιάδης Ηλίας-Κοτσιάνη Δάφνη, Dunnebier Ingo, Δρόσος Γιώργος, Καρκατσέλη Νίκη, Καρυωτάκη Φωτεινή, Κουζούνη Τερψιχόρη, Λυμπεράκης Τάσος, Μέρτζος Δημήτρης, Μπλιάτκας Ζήσης, Μπουντούρογλου Φανή, Marthas Krai, Ντεξής Στυλιανός-Βουνάτσου Μυρτώ, Παναγιωτάκης Σταύρος, Πάλλας Θανάσης, Παπαδοπούλου Γιούλα, Πατρικίου Στεφανία, Ράπτης Θανάσης, Τσάσης Διονύσης-Βούκαλης Ορέστης Synergy art. Επιμέλεια: Μαρία Βασιλική Κενανίδου, ιστορικός τέχνης, ανεξάρτητη επιμελήτρια μέλος της Hellenic Association of Art Critics (AICA-Hellas) Θανάσης Ράπτης, Φωτογράφος Το Σάββατο 16/12/2023, μεταξύ 11.00 και 18.00 θα διεξαχθεί στον ίδιο χώρο, στο πλαίσιο της έκθεσης, ημερίδα με τον ίδιο τίτλο.
Διοργάνωση: Photography Center of Thessaloniki, σε συνεργασία με το Institut Francais de Thessalonique, με την υποστήριξη της ThessalonikiPhotoBiennale 2023
@fkth_org
Σήμερα η απίστευτη παραγωγή και διανομή ψηφιακών εικόνων ενισχύει έναν σημαντικό μετασχηματισμό της σύγχρονης γραμματικής της όρασης, πλέον θεμελιώδους σημασίας για τη γνώση και ανάγνωση του κόσμου. Η ψηφιακή επανάσταση στο πεδίο της φωτογραφίας, συγκροτεί ένα νέο οπτικό κώδικα με άνευ προηγουμένου μεταμορφωτική δύναμη σε αυτή τη μεταβατική στιγμή της οπτικής κουλτούρας.
Τους καλλιτέχνες απασχολεί το νόημα των μετασχηματισμών που προκαλούν οι νέες συνεχώς και ραγδαία εξελισσόμενες τεχνολογίες με την νέα αυτή τροπικότητα στην παραγωγή της φωτογραφίας.
Η έκθεση περιλαμβάνει έργα που έχουν δημιουργηθεί με τη χρήση νέων τεχνολογιών, όπως ψηφιακή τέχνη, εικονική πραγματικότητα (VR), επαυξημένη πραγματικότητα (AR), τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), Non-fungible token (NFT) και άλλες νέες τεχνολογίες που σχετίζονται με την παραγωγή της φωτογραφικής εικόνας.
Κείμενα
Νίκη Καρκατσέλη
«ΛΟΥΛΟΥΔΕΝΙΕΣ – Αρχαιολογίες του αύριο»
(Τα προβλήματα της Τεχνητής Νοημοσύνης στην απόδοση των δακτύλων του χεριού.)
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ), στα πρώτα στάδια της εξέλιξής της στον τομέα της κατασκευής εικόνων, προσφέρει θαυμαστούς συνδυασμούς συνταίριαξης τοπίων, αντικειμένων και ότι άλλων καταστάσεων, αλλά στα ανθρώπινα δάκτυλα αδυνατεί να συνθέσει τους καρπούς και τις αρθρώσεις. Οι εικόνες της είναι άψογες και άξιες θαυμασμού, αλλά ο παρατηρητής που επιμένει ξαφνιάζεται από το είδος της συγκεκριμένης αδυναμίας.
Η συνολική εικόνα ξαφνιάζει ευχάριστα, ο θαυμασμός, όμως, για το αποτέλεσμα υποχωρεί ύστερα από προσεκτική παρατήρηση των επί μέρους, ιδιαίτερα αν κάποιος προσπαθήσει να κατανοήσει πως συντίθενται οι εικόνες από το πρόγραμμα.
Ερώτημα παραμένει αν αυτή η αδυναμία είναι καμωμένη επίτηδες από τους προγραμματιστές για μελλοντικές επ αμοιβή εξελίξεις ή αν, πράγματι, υφίσταται μία ουσιαστική ασυνταξία που δύσκολα γίνεται κατανοητή, μιας και έχουν λυθεί τόσα άλλα τεχνικά ζητήματα. Αν ισχύει το δεύτερο, τότε είναι σίγουρο πως εικόνες που συμπεριλαμβάνουν αυτή την αδυναμία, αποτελούν ένα ακόμη στοιχείο της εξέλιξης της Τεχνητής Νοημοσύνης και σύντομα θα ανήκουν στην «αρχαιολογία» του είδους.
Εκτός και αν όλα γίνονται μόνο και μόνο για να μην καταβληθούν πνευματικά δικαιώματα από τις επιμέρους ταυτίσεις. (Τα πνευματικά δικαιώματα ως δικαίωμα του δημιουργού ή εγγύηση θεσμού για τη λειτουργία και ελευθερία της τέχνης).
Η έκθεση, για τα θέσει το ζήτημα, επικεντρώνεται σε μία τυποποιημένη φόρμα πορτρέτου από σύγχρονες θεότητες, ιέρειες, αφιερωμένες, συμμετέχουσες σε εορτές κτλ.
Μπάμπης Βενετόπουλος
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, με την Αραβική Άνοιξη, το Occupy Wall Street και τους Αγανακτισμένους μέχρι τα κινήματα #BLM και #ΜεΤοο, υπήρξε η αίσθηση ότι το Twitter, το Facebook, το YouTube και τα Blogs, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εκδημοκρατισμό της πληροφορίας, στην κοινωνική αλλαγή, ακόμα και στην επανάσταση. Οι πολίτες που μοιράζονταν κοινές αξίες και αιτήματα, θα μπορούσαν να εκφέρουν τις απόψεις τους, να επικοινωνήσουν και να δημιουργήσουν έναν διάλογο στο διαδίκτυο, αποφεύγοντας τους μηχανισμούς επιτήρησης και καταστολής.
Παράλληλα, το σύνολο σχεδόν της ανθρωπότητας βιώνει συνεχείς καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Κρίση χρέους, τρομοκρατία, πανδημία, πόλεμος, ενεργειακή κρίση. Σε αυτές τις συνθήκες φόβου και αβεβαιότητας ένας ολοένα αυξανόμενος, ανορθολογικός, χαοτικός, αντιφατικός και ασυνάρτητος φασιστικός λόγος διαχέεται μέσα από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εισχωρεί σε κάθε pixel των οθονών των έξυπνων συσκευών, δημιουργώντας ένα σύννεφο ρατσισμού, εθνικισμού, πατριαρχίας, μισογυνισμού, ομοφοβίας και αντιμεταναστευτισμού αποπνικτικό, δυσώδες και ζοφερό.
Παρά τις δυνατότητες του διαδικτύου για μια δημοκρατικότερη και συμμετοχικότερη δημόσια σφαίρα, οι δεσμοί που συνάπτονται στα εξατομικευμένου χαρακτήρα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι «χαλαροί» και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις προσωπικές σχέσεις και την δράση στον φυσικό χώρο. Επιπλέον, γεγονότα όπως το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, προειδοποιούν για ένα μέλλον αόρατης και αδιαπέραστης μαζικής χειραγώγησης.
Η καθυπόταξη του ατόμου, κάποτε μέσω του εγκλεισμού σε ιδρύματα, μετασχηματίζεται με την χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου. Η ακατάπαυστα μεταλλασσόμενη εξουσία μεταβαίνει από τον φυσικό στον εικονικό χώρο. Κατασκευάζει ένα διάφανο προσωπικό κελί, μια εικονική περίφραξη για κάθε πολίτη. Οργανώνει την κίνηση του, την συμπεριφορά και τις συνήθειες του, προς έναν ολοκληρωτικό έλεγχο, καθώς αυτός είναι χαμένος σε μια ψευδαίσθηση ελευθερίας μέσα στην οδυνηρή μοναξιά του.
Αγκάμπεν, Τ. (2013). Κατάσταση Εξαίρεσης, Αθήνα: ΠΑΤΑΚΗΣ
Μπένγιαμιν, Β. (2004). Θέσεις για τη φιλοσοφία της Ιστορίας, Αθήνα: ΕΝΔΥΜΙΩΝ
Φουκό, Μ. (2007). Ιστορία της Τρέλας στην Κλασική Εποχή, Αθήνα: ΚΑΛΕΝΤΗΣ
Φουκό, Μ. (2008). Επιτήρηση και Τιμωρία - Η Γέννηση της Φυλακής, Αθήνα: ΚΕΔΡΟΣ
Στέλιος Ντεξής – Μυρτώ Βουνάτσου
Η Jenny-Wanda Barkmann το 1946 καταδικάστηκε σε θάνατο ως εγκληματίας πολέμου και απαγχονίστηκε δημόσια σε ηλικία μόλις 24 ετών. Όταν ακούστηκε η ετυμηγορία της θανατικής ποινής παρέμεινε ήρεμη και είπε απλώς «Η ζωή είναι ευχαρίστηση και συνήθως οι απολαύσεις είναι σύντομες» Τα λόγια αυτά της Jenny-Wanda Barkmann στάθηκαν η αφορμή και η προβληματική ώστε να πειραματιστώ με τα συστήματα μηχανικής μάθησης της τεχνητής νοημοσύνης A.I. Το κείμενο-λόγια της Jenny απομονώθηκε από την πραγματικότητα και στάθηκε η δεξαμενή έμπνευσης για την δημιουργία συνθετικών εικόνων μέσω προγραμμάτων AI text tο Image Generator. Χρησιμοποιήθηκε δηλαδή η τεχνητή νοημοσύνη με σκοπό να κατανοήσει τις λέξεις και το νόημα της πρότασης της Jenny Barkmann και να τις μετατρέψει σε μια εικαστική μοναδική εικόνα κάθε φορά. Στο φωτογραφικό έργο Jenny σχηματίστηκε από την αντιπαράθεση των εικόνων δημιουργημένων μέσω ΑΙ με πραγματικές μαρτυρίες κείμενα και ιστορικά φωτογραφικά ντοκουμέντα της εποχής, και μου εμφάνισε την απουσία της πιο κρίσιμης ικανότητας της τεχνικής νοημοσύνης - «να λένε όχι μόνο τι ισχύει, τι συνέβη και τι θα συμβεί - αυτό είναι περιγραφή και πρόβλεψη- αλλά και τι δεν ισχύει και τι θα μπορούσε και τι δεν θα μπορούσε να ισχύει. Αυτά είναι τα συστατικά της εξήγησης, το σημάδι της αληθινής νοημοσύνης.» Η ανθρώπινη νοημοσύνη έχει την ικανότητα κριτικής σκέψης και συναισθηματικής έκφρασης αλλά και την ικανότητα της για ηθική σκέψη μέσα από ένα σύνολο ηθικών αρχών που καθορίζουν τι πρέπει και τι δεν πρέπει. Αντίθετα η τεχνητή νοημοσύνη είναι προγραμματισμένη από τους δημιουργούς της να παράγει για τους χρήστες της, εικόνες και κείμενα που να αποφεύγουν κάθε ηθικά αμφιλεγόμενο περιεχόμενο. Φυσικά, οποιαδήποτε ανθρώπινη ερμηνεία εμπεριέχει και το ρίσκο να μην είναι απαραίτητα σωστή αλλά να μπορεί να εσωκλείει μέσα της την δημιουργική δυνατότητα του λάθους της.
Θανάσης Ράπτης
Καταπιάστηκα με τα NFT πριν ακόμη μάθω καν τι σημαίνουν τα αρχικά! Δεν γοητεύομαι εύκολα από την αιχμή της τεχνολογίας, ούτε θα με δείτε ποτέ να την κυνηγάω ασθμαίνων!
Από μικρός όμως αντιμετώπιζα το 'νέο' με θαυμασμό και αμέσως το έπιανα στα χέρια μου, το γύριζα από δω, το γύριζα από κει, το κοπανούσα κάτω, συνήθως δε το έσπαζα για να δω τι έχει μέσα!
Συσχέτισα μη εναλλάξιμα κρυπτοπαραστατικά με χειροποίητα έργα μου, φωτογραφικές εικόνες που έκανα τυπώνοντάς τες σε πρέσα με μελάνια, με δύο από τις μεθόδους της φωτοχαρακτικής.
'Έσπασα' λοιπόν τα NFT για να δω τι έχουν μέσα, προσπάθησα να κατανοήσω τη λειτουργία τους και μόλις άρχισα να καταλαβαίνω τι παίζει ένιωσα μια απέραντη απογοήτευση! Αυτή η μετεξέλιξη των έργων τέχνης σε μεταδεδομένα τύπου NFT γίνεται με μόνο σκοπό να δώσει τροφή στη ματαιοδοξία κάποιων ανθρώπων που δεν έχουν πού να ξοδέψουν τα λεφτά τους και εν τέλει την κερδοσκοπία.
Για την ώρα αφήνω την ψηφιακή εκδοχή των φωτοχαρακτικών μου εκτεθειμένα στο παζάρι της πλατφόρμας OPENSEA να διαπραγματεύονται σε κρυπτονόμισμα MATIC.
Επέλεξα αυτό το κρυπτονόμισμα κι όχι το πιο διαδεδομένο ETHEREUM (Ξ) γιατί το κόστος της διαδικασίας είναι μηδαμινό. Κατέθεσα στο πορτοφόλι METAMASK το μίνιμουμ, δλδ 15 €=21 MATIC. Μετά την πρώτη ενεργοποίηση και το ανέβασμα 4 εικόνων μου έμεινε υπόλοιπο 20,825 MATIC, δλδ ξόδεψα 0,175 MATIC = περίπου 0,10 €! Το κάθε έργο το έβαλα να πωλείται 1 MATIC= 0.59 €.
“Τα Μη Εναλλάξιμα Κρυπτοπαραστατικά (αγγλικά:non-fungible token, NFT) αποτελούν κρυπτογραφημένα στοιχεία βασισμένα σε δίκτυο Blockchain, με μοναδικούς κωδικούς αναγνώρισης και μεταδεδομένα που τα διακρίνουν μεταξύ τους και σε σχέση με άλλα, παρέχοντας τη δυνατότητα σύνδεσής τους με φυσικά ή ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία.Τα μη εναλλάξιμα κρυπτοπαραστατικά μπορούν να συσχετιστούν με οποιοδήποτε ψηφιακό αρχείο-έργο τέχνης, όπως φωτογραφίες, βίντεο, ήχος και άλλους τύπους πολυμέσων, είτε με ψηφιακή αποτύπωση φυσικού αντικειμένου: η σύνδεση αυτή επιτυγχάνεται συνήθως μέσω της προσθήκης ενός υπερσυνδέσμου (URL) στο έξυπνο συμβόλαιο (smart contract) που αντιστοιχεί στο κρυπτοπαραστατικό, ο οποίος (υπερσύνδεσμος) παραπέμπει στον ιστοχώρο όπου απεικονίζεται το ψηφιακό αρχείο που συνδέεται με το κρυπτοπαραστατικό. Συνεπώς, κατ' ουσίαν, αποτελούν μεταδεδομένα αποθηκευμένα σε ένα δίκτυο Blockchain.” (el.wikipedia.org/wiki)
Θωμάς Βαλιανάτος
Το έργο “Αθήνα. Το παρόν που δεν υπήρχε” στοχεύει στην καλλιτεχνική αναπαράσταση μέσω γενόμενης ψηφιακής εικονοποιίας με Τεχνητή Νοημοσύνη (AI art). Θέμα του είναι η καλλιτεχνική διεργασία που προκύπτει από την βιντεοσκόπηση και φωτογράφηση δημόσιων χώρων σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο με την πρόθεση να επιχειρήσει εικονογραφικά, σαν σύμβολο καταστροφής να δραπετεύσει από τον χρόνο του παρόντος. Διανοητική πρόθεση της φωτογράφησης είναι να δεί την καθημερινή ζωή στην πόλη ως μια μεγάλη βάση δεδομένων όπου θα μπορούσαν να βελτιωθούν μέσα από τον μετασχηματισμό τους, σύμφωνα με ψηφιακά εργαλεία και νέα μέσα, όπως η κινούμενη εικόνα μέσω της εμψύχωσης με Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Animation), τα live visuals και η μουσική οπτικοποίηση σε πραγματικό χρόνο. Eνα παράδειγμα μπορείτε να δείτε εδώ: https://vimeo.com/805497040 Πρόθεση-ματιά του δημιουργού είναι να ξανά δει την πόλη και τον κόσμο της, μέσα σε ένα μηχρόνο, δηλαδή ούτε στο παρόν, αλλά ούτε στο μέλλον. Κάθε προσπάθεια φωτογράφησης από τον δημιουργό βασίζεται στην αποτύπωση της πραγματικότητας ως να είναι έξω από το παρόν. Ένα εγκλωβισμένο στατιστικό παρόν μέσα σε ένα καρέ, σαν μια πιθανή εικονική αποτύπωση της Αποκάλυψης, μια εικαστική ανασύνθεση του τέλους του Πολιτισμού. Αισθητικά, στο έργο, οι γενόμενες εικόνες μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης όσο και η Τέχνη μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης (AI art) παράγουν αισθητικές σημασίες που συναντούνται με υπό-είδη των λαϊκών (pop) μυθολογιών του 20 αιώνα, όπως η ρητορική της Αποκάλυψης, η Μετά-Αποκάλυψη, ο ρέτρο-φουτουρισμός, το κυβερνο-πανκ κ.λπ. Στο αναπαραστατικό μέρος του έργου, αυτά τα στυλ λειτουργούν σαν προτροπές που μεταφράζονται σε αριθμούς (Tokens) και βάσει αυτών η τελική Τ.Ν. Εικόνα αναδημιουργείται, μέσα από τον τυχαίο θόρυβο. Περίπλκοκα μοτίβα σκουριασμένων μηχανικών απομειναριών και διάσπαρτα καλώδια, λερωμένες επιφάνειες, δυστοπικό περιβάλλον, κυβερνο μηχανές και cyborg συνθέτουν μια ζωή-φαντασίωση του κυβερνο τόπου και χρόνου. Μια στιγμή άχρονου τόπου, που εγκλωβίστηκε στην πιθανή φαντασίωση της μηχανής και τις παραλλαγές της, μέσα σε μια ακολουθία αφήγησης τόση, όση και η ιστορία της περιπλάνησης στη πόλη. Η μεθοδολογία του έργου καθορίζεται από τον έλεγχο και τον χειρισμό των προτροπών στην μηχανή σε σχέση με το βάρος της αποθορυβοποίησης της εικόνας. Αυτό είναι καθοριστικό όσον αφορά την ισορροπία ανάμεσα στο Φανταστικό (Τεχνητή Νοημοσύνη) και στο Πραγματικό (φωτογραφημένη, βιντεοσκοπημένη πραγματικότητα). Ως περιεχομενο και ύφος δεν ξεφεύγει από την πραγματικότητα αλλά ούτε και από το φανταστικό. Ισορροπεί στην επαφή του με τον σημερινό κόσμο αλλά φαντάζεται την στιγμή (μια φωτογραφία) ως άτοπη, μια στιγμή που αποτυπώνει το χρονικό του παρόντος και φαντάζεται το πιθανό του μέλλοντος
Ηλίας Γεωργιάδης - Δάφνη Κοτσιάνη
Ηλίας Γεωργιάδης - Δάφνη Κοτσιάνη: “Density” - Exploring the notions of Proximity, Presence and Memory (A Derridean approach) - σύντομο θεωρητικό. Ως καλλιτεχνικό δίδυμο δημιουργούμε εικόνες που εξερευνούν τη σχέση της εικαστικής φωτογραφίας και της ποιητικής της ανθρωπινότητας, επιδιώκοντας την εξισορρόπηση των αναλογικών και των ψηφιακών μέσων επεξεργασίας (non generative post-processing). Σκοπός της πρακτικής αυτής, είναι η αποφυγή κάποιων υπερβατικών ψευδαισθήσεων που προκαλούνται από τη χρήση generative AI εργαλείων που σχετίζονται με την εικαστική φωτογραφία (βλ. το πλήρες κείμενο μέσω qr code - Συνοπτικά: οι -μέσω του Ντεριντά- υπερβατικές ψευδαισθήσεις που αφορούν την φαινομενική εγγύτητα, την επίπλαστη παρουσία και τη λαθεμένη “μεγάλη” μνήμη). Στόχος μας είναι η όσο το δυνατόν κοντινότερη επαφή με τις πραγματικές οντολογικές αισθήσεις της εγγύτητας, της παρουσίας και της μνήμης, μέσω της ποιητικής φωτογραφίας του ανθρώπινου, επιχειρώντας πολυεπίπεδες αφηγήσεις που προκαλούν και υπερβαίνουν τη γραμμικότητα. Αν θεωρήσουμε πως η τέχνη είναι ένας τρόπος επικοινωνίας με τον Κόσμο (Cosmos) τότε ο φυσικός κόσμος μετασχηματίζεται σε ένα συμβολιστικό πορτρέτο της ανθρώπινης φύσης. Στη φυσική ο ορισμός της πυκνότητας (density) είναι η μάζα ανά μονάδα όγκου μιας ουσίας. Αποτελεί ιδιότητα, που δεν εξαρτάται από την ποσότητα της ουσίας, αλλά μόνο από το είδος και την κατάστασή της. Στη φωτογραφία αποτυπώνουμε την έννοια της πυκνότητας με αφαιρετικό και διαισθητικό τρόπο έτσι ώστε να δημιουργήσουμε πολυεπίπεδες συμβολιστικές αφήγησεις και συνειρμούς, δίνοντας έμφαση σε μια νέα πραγματικότητα που ξεπερνά τα όρια του χώρου και του χρόνου. -“Εάν το αίτημα των φυσικών και φιλοσοφικών αναζητήσεων του ανθρώπου είναι να εννοήσει ο άνθρωπος τον Κόσμο, η Τέχνη αντιστρέφει αυτό το αίτημα. Το τρομακτικό αίτημα που θέτει η Τέχνη είναι να εννοηθεί ο άνθρωπος από τον Κόσμο.” - Γιώργος Χειμωνάς (1938-2000)
Γιώργος Δρόσος
'Η εγκατάσταση Rules for successful L. B. P. που υπογράφει ο Γιώργος Δρόσος σχολιάζει τη σύγχρονη μεταβιομηχανική πραγματικότητα και κάποιες ολέθριες, εφιαλτικές διαστάσεις της (όπως τα πολύνεκρα δυστυχήματα). Με τη χρήση ζωγραφικής, ενός φυσικού αντικειμένου (μια σκάλα — παραπομπή στον Wittgenstein, αλλά και στον Joseph Beuys), λαμπτήρων νέον, συσκευών εικονικής πραγματικότητας (γυαλιά, ακουστικά), μεταφερόμαστε σε ένα σκοτεινό τοπίο που θυμίζει επιστημονική φαντασία και φέρνει στο νου εικόνες από το Stalker (1979) του Andrei Tarkovsky. Καλούμαστε να περιηγηθούμε στο τοπίο αυτό, στοχαζόμενοι τη διαλεκτική καθημερινότητας/τεχνολογίας, και, κατά τη γνώμη μου, να εξετάσουμε εκ νέου τις σχέσεις πολίτη/κράτους με μια νέα, και αυστηρή, κριτική διάθεση. Όταν το αναπάντεχο καραδοκεί, παρά την επίφαση της επιστημονικής ακρίβειας και βεβαιότητας, και οδηγεί μάλιστα σε καταστροφές, ο καλλιτέχνης γίνεται εκ νέου ο άοπλος νομοθέτης του κόσμου και μας ευαισθητοποιεί.' Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Συγγραφέας- Μεταφραστής
Σε δύο σκηνές, «Wow!» και «κοίτα μαμά πετάω», έχει γίνει χρήση τρισδιάστατων τεχνικών υπολογιστών και αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης που είναι προγραμματισμένοι να εκτελούν συγκεκριμένη εργασία ώστε να αναδημιουργηθούν με «ευρετικούς κανόνες» από τρισδιάστατα νέφη σημείων μοντέλα ολόκληρων περιοχών. Ειδικά στο τρισδιάστατο μοντέλο της σκηνής «κοίτα μαμά πετάω» χρησιμοποιήθηκε μεγάλο πλήθος από σκόρπιες εικόνες στο διαδίκτυο. Η σκηνές «Love» και το «Main Menu» έχουν γίνει με τρισδιάστατη μοντελοποίηση. Η εφαρμογή της Εικονικής Πραγματικότητας (VR) είναι συμβατή με Oculus Quest, αποτελείται από 3 διαφορετικές σκηνές και το Main Menu.
Φωτεινή Καριωτάκη
“A Dream of a Safe Place”, 2023
video 06':40''
Η πολυδιάστατη καταγραφή ενός ονείρου που έχω για τον ιδανικό χώρο κατοικίας χωρίς συγκεκριμένο τόπο. Ο τόπος ορίζεται ανάλογα με τις κλιματικές, εποχικές, οικονομικές, ψυχολογικές και σωματικές συνθήκες. Μπορεί να είναι οπουδήποτε επιθυμώ. Φεύγοντας, από όπου φεύγω, δεν αφήνω τίποτα πίσω μου. Στην ουσία, αναζητώ την απόλυτη αίσθηση ελευθερίας. Μεταφέρω μαζί μου όλα όσα θεωρώ απαραίτητα, σύμφωνα με τον καταναλωτικό κόσμο που ζώ, με στόχο να αποποιηθώ των περιττών πραγμάτων στο μέλλον. Δεν θα είναι εύκολο.
Ταξιδεύοντας στο όνειρο, όλα μπορούν να συμβούν. Ίσως και να γίνει το όνειρο πραγματικότητα.
Η μηχανή μου έδωσε την χαρά να πραγματοποιήσει με κάποιο τρόπο το όνειρο μου.
Προσπάθησε τουλάχιστον με τον δικό της τρόπο με μια μεγάλη δόση υπερβολής. Τώρα, αν κατάφερε να συναντηθεί κάπου με την δική μου εικόνα και αίσθηση, έστω κάπου ενδιάμεσα, είναι πιθανό και ταυτόχρονα δεν είναι. Είναι?
Τερψιχόρη Κουζούνη
In contact
Στις μέρες μας η επικοινωνία και η επαφή μας με οικεία μας πρόσωπα πραγματοποιείται κατά κύριο λόγο μέσω εφαρμογών του κινητού μας, λόγω των έντονων ρυθμών της ζωή μας και του ελάχιστου ελεύθερου χρόνου μας. Σχεδόν για καθετί που μας αφορά και μας ενδιαφέρει, υπάρχει και η αντίστοιχη «έξυπνη» εφαρμογή που υπόσχεται να μας διευκολύνει στη διεκπεραίωση του. Έχω την αίσθηση ότι ζούμε περισσότερο σήμερα ως ολογράμματα σε μια εικονική πραγματικότητα μέσω λογισμικών προγραμμάτων, τα οποία μας δίνουν ωστόσο τη δυνατότητα να έρθουμε σ’ επαφή σε ελάχιστο χρόνο με άτομα του περιβάλλοντος μας είτε βρίσκονται στην ίδια πόλη με εμάς είτε σε άλλη χώρα με την ενεργοποίηση απλά μιας εφαρμογής. Αναρωτιέμαι, εάν όλη μας η ζωή συνεχίσει να προγραμματίζεται και να κατευθύνεται μέσω AI (artificial intelligence), κατά πόσο θα αδρανοποιηθεί η προσωπική σκέψη και βούληση του καθενός μας, αλλά και αν θα τεθεί θέμα λογοκρισίας μέσω της παρακολούθησης των συνομιλιών μας.
Τάσος Λυμπεράκης
Το Μέλλον της Οχταποδότητας/ The Future of OctopusΚind
Video loop, color, AI generated images, 2m 45s.
Xταποδόμορφα εξωγήινα όντα ψωνίζουν σε σουπερμάρκετ ανθρώπους, μέλη ανθρώπων συντηρημένα σε βάζα ή κονσέρβες.
Η λεζάντα που περνά από τη μέση της οθόνης προκύπτει από τα prompt που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία των εικόνων.
Θανάσης Πάλας
”Capturing the Future”: DYS-TOPIA ... ο Θεατής, “∆ΡΑΣΤΗΣ” και “ΘΥΜΑ” σε ΕΝΑ πρόσωπο, μπορεί να ΑΝΑΡΩΤΗΘΕΙ κατά πόσον ο Ι∆ΙΟΣ είναι η γενεσιουργός ΑΙΤΙΑ των συμβάντων που εισπράτει ως “προσωπικά”, “αληθινά” ΒΙΩΜΑΤΑ , ή, άν αυτό το ΑΦΗΓΗΜΑ έχει “προκύψει” κάπου αλλού, βιώνοντας πλέον την “εμπειρία” του ως ένα ∆ΟΜΗΜΕΝΟ ReadyMade, ζώντας την αναπόφευκτη ΟΣΜΩΣΗ της ΕΙΚΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ και της “ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ” στην οποία ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΕΡΟΣ και την ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΗ πλέον ΑΝΤΙΜΕΤΑΘΕΣΗ μεταξύ “Πραγματικότητας” και ΕΙΚΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ.
Γιούλα Παπαδοπούλου
A.I. made me do it: Ophelia
Video, διάρκεια: 2 λεπτά, 2023
Το έργο “AI made me do it: Ophelia” είναι ένα πειραματικό video που έχει
δημιουργηθεί με τη χρήση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης. Πρόκειται
για ένα σουρεαλιστικό, μη-αφηγηματικό animation όπου ένας κλασικός
χαρακτήρας (η Οφηλία) συναντά περίεργες ονειρικές μεταλλάξεις και
απροσδόκητες φουτουριστικές σκηνές μέσα από διάφορες παραλλαγές
(variations) μιας αρχικής εικόνας που παρήχθη ως «Οφηλία» από ΑΙ
generator (συγκεκριμένα, από το Dalle-2, OpenAI). Αντίστοιχα, από την
αρχική εικόνα προέκυψε και το ηχητικό μέρος του έργου, με τη βοήθεια
μιας πλατφόρμας τεχνητής νοημοσύνης (Melobytes) που «μετέφρασε» την
εικόνα σε ήχο.
Σταύρος Παναγιωτάκης
«Ξένος» 2023
Το Ψηφιακό έργο δημιουργήθηκε με αφορμή
την απόκρυψη του αληθινού πολιτικού γεγονότος από τα μέσα ενημέρωσης.
Σχολιασμός στις ενέργειες που στοχεύουν στην παραποίηση του πραγματικού συμβάντος,
στον επηρεασμό της βούλησης, στη χειραγώγηση και στη δημιουργία ελαττωματικής βούλησης.
Επικεντρώνει στη παραποίηση, στη μετατροπή και στην απόσυρση του γεγονότος,
που μεθοδευμένα και μέσα από την όραση, η ανα- κατασκευασμένη πληροφορία
επιτελεί τον μετασχηματισμό της αντίληψης του ατόμου.
Στεφανία Πατρικίου
“Tik Tok Visual Dictionary”, 2022, video loop, 10min
Το TVD σχετίζεται με την οπτικό γραμματισμό που διαχειρίζονται οι χρήστες της γνωστής online πλατφόρμας Tik Tok. Κάθε story αντιπροσωπεύει μια λέξη που σηματοδοτείται με το αντίστοιχο hashtag. Σκοπός του έργου είναι να διερευνήσει τις δυνατότητες και τους περιορισμούς που προκύπτουν από την χρήση της συγκεκριμένης εφαρμογής. Η νέα οπτική γλώσσα που χρησιμοποιούμε σήμερα όλο και περισσότερο, δύναται να κρύβει κοινωνικά στερεότυπα, κατευθυνόμενες ιδεολογίες ή τρόπους μαζικής διαχείρισης ατομικών δεδομένων. Λέξεις όπως #war, #money, #ecology, #pills κ.α. απεικονίζονται με τη βοήθεια GIFs, memes, emoticons και άλλων ψηφιακών μέσων της σύγχρονης ποπ κουλτούρας.
Φανή Μπουντούρογλου
Τίλτος έργου : Fernweh, 2022
4Κ μονοκάναλο βίντεο loop, διάρκεια: 2'46''
"..Η γερμανική λέξη «fernweh», που αποδίδεται περιφραστικά στα ελληνικά ως «το άλγος για ανείδωτους τόπους», δημιουργεί μια πολυσημία καθώς μπορεί να αναφέρεται στην έντονη επιθυμία για ταξίδια που δημιούργησε ο περιορισμός των μετακινήσεων λόγω της πανδημίας ή στον εκτοπισμό εκατομμυρίων προσφύγων που δραπετεύουν από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη και τη λαχτάρα τους για μια καλύτερη ζωή σε έναν νέο τόπο που δεν γνωρίζουν (μια Graceland), αλλά και στις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών λόγω περιβαλλοντικών καταστροφών και την αναζήτηση ενός άλλου τόπου για μια νέα αρχή ..." *.
Το έργο Fernweh αποτελεί μέρος της ομώνυμης βιντεοεγκατάστασης η οποία παρουσιάστηκε στην έκθεση Graceland. O Θρίαμβος μιας αβέβαιης πορείας τον Δεκέμβριο του 2022 στο πλαίσιο της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, με γενικό τίτλο Γεωκουλτούρα.
Η έκθεση, η οποία οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε από μια καλλιτεχνική συλλογικότητα, τριών καλλιτέχνιδων (Ράνια Εμμανουηλίδου, Λία Ψωμά και Φανή Μπουντούρογλου), σε επιμέλεια Άννας Μυκονιάτη, αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό του εν εξελίξει ερευνητικού-καλλιτεχνικού project "Graceland" στο οποίο δίνεται έμφαση στην ερευνητική διάσταση του καλλιτεχνικού έργου, με σκοπό μια νέα αναδιαπραγμάτευση ως προς την παραγωγή και τη διακίνησή του, καθώς διερευνώνται ζητήματα βιωσιμότητας, ηθικής και δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης.
* 'Αννα Μυκονιάτη, από τον κατάλογο της έκθεσης Graceland. O Θρίαμβος μιας αβέβαιης πορείας
Τσάσης Διονύσης-Βουκαλής Ορέστης Synergy art
Οι "Εναλλακτικοί εαυτοί" είναι μια συλλογή NFT που ζωντανεύει διάσημους πίνακες ζωγραφικής με έναν νέο και διασκεδαστικό τρόπο. Κάθε κομμάτι της συλλογής σχολιάζει μια προσωπικότητα του χώρου των κρυπτονομισμάτων ή της βιομηχανίας του θεάματος, αντικαθιστώντας τον αρχικό χαρακτήρα του έργου.
Μέσα από το animation, οι χαρακτήρες ζωντανεύουν σε μια άλλη πραγματικότητα, που υπάρχει στο κάδρο. Στιγμές από το παρελθόν έρχονται στο παρόν, με τον νέο χαρακτήρα να αναλαμβάνει έναν διαφορετικό ρόλο μέσα στον πίνακα.
Η συλλογή είναι γεμάτη χιούμορ και αναφορές σε τρέχοντα γεγονότα του κόσμου των κρυπτονομισμάτων. Είναι μια δημιουργική επανερμηνεία έργων τέχνης, που συσχετίζει κλασικά έργα με σύγχρονες φιγούρες και θέματα.
Ακόμη και οι πλατφόρμες δημιουργίας εικόνων με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης αφήνουν μεγάλο περιθώριο για δημιουργικότητα στον καλλιτέχνη. Βρίσκεται συχνά αντιμέτωπος με απρόσμενες εκπλήξεις που του επιφυλάσσει η τυχαιότητα της ΑΙ, αλλά επιπλέον η δυνατότητα να επιλέξει ο ίδιος ανάμεσα σε διάφορες εκδοχές του ίδιου έργου ενέχει το στοιχείο της δημιουργίας!
Τροφοδότησα την πλατφόρμα ΑΙ imagine.art με μια δική μου φωτογραφία. Η τεχνητή νοημοσύνη δημιούργησε μια σειρά εμφάνταστων, πανομοιότυπων εικόνων, που όμως για κάποιο λόγο ήταν κομμένες και από τις τέσσερις πλευρές. Από αυτές τις εικόνες επέλεξα τη μια. Στη συνέχεια την ανέβασα στην πλατφόρμα ΑΙ Runway και έδωσα εντολή για επέκτασή της και από τις τέσσερις πλευρές. Η ΑΙ επέκτεινε τέλεια την εικόνα, αλλά τελείως απρόσμενα πρόσθεσε μισή ακόμη σπείρα! Τέλος τη μια εικόνα που επέλεξα την ανέβασα στην πλατφόρμα ΑΙ letsenhance και αύξησα το μέγεθος της ανάλυσής της, έτσι ώστε να μπορεί να εκτυπωθεί σε μεγαλύτερες διαστάσεις.
Ζήσης Μπλιάτκας
"Unbothered.moisturized.happy.in my lane.focused.flourishing"
Ψηφιακή εκτύπωση σε πανί ραμμένο σε στρώμα, 200 x 110cm, 2022
Οι εικόνες των εξωτικών προορισμών και των wallpaper στα windows των 90s ανασυστήνονται στο πρωτόλειο πρόγραμμα του MsPaint.
Δημήτρης Μέρτζος
Landscape through Xeno – Vision.
Με την έννοια Xeno αναφέρομαι στην εικόνα του τοπίου μέσα από την ‘’ματιά’’ του AI. Βλέπω την τεχνητή νοημοσύνη σαν έναν μεταμορφωτικό, συνδυαστικό φακό ο οποίος έχει την ικανότητα να φέρνει στην επιφάνεια κρυμμένες μορφές οι οποίες βρίσκονταν στα οικεία περιβάλλοντα μας.
Το βίντεο που θα προβάλλεται στην οθόνη είναι μια αλληλουχία εικόνων από την διαδικασία εκμάθησης ενός GAN (Generative Adversarial Network) το οποίο εκπαιδεύτηκε με μια βάση δεδομένων από το χωριό μου. Μια αργή προσπάθεια της τεχνητής νοημοσύνης να ξανά πλάσει το οικείο περιβάλλον μου.
Dunnebier Ingo
Φωτογραφία/ Performance
Τίτλος: Nature restart: Planning and organizing the green revolution
Πρόκειται για την φωτογραφική καταγραφή της διαδικασίας αναβίωσης της καταστραμμένης φύσης μετά το μεγάλο meteoslam το 2059. Οι μόνοι επιζώντες από το κακό είναι μερικές χιλιάδες άνθρωποι ανά τον κόσμο και πληθώρα υπολογιστών, ηλιακών και άλλων συσκευών καθώς και πολλές χιλιάδες τόνοι καλωδίων. Εκατοντάδες χιλιάδες είδη πλαστικών έχουν επίσης επιβιώσει της καταστροφής που τελικά θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στη συνέχεια.
Ο φωτογράφος παρακολουθεί τις επίπονες έρευνες και εφαρμογές που πραγματοποιούνται από κυψέλες ομάδων επιζώντων επιστημόνων και ερευνητών σε κομβικά σημεία του πλανήτη για 27 χρόνια, μια τεράστια για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους πρόκληση.
Μέσω της φωτογραφικής καταγραφής γινόμαστε μάρτυρες της διαμόρφωσης- αναμόρφωσης της ανθρώπινης ψυχής. Ο άνθρωπος επιτέλους αναγνωρίζει την αδιαμφισβήτητη σημασία μιας υγειούς φύσης ως την απόλυτη προϋπόθεση για την επιβίωση του, αλλά και της μητέρας γης που τον φιλοξενεί. Δεν έχει άλλη επιλογή.
Κωστής Αργυριάδης
Οι εικόνες αυτές απεικονίζουν δυστοπικές πόλεις όπου οι άνθρωποι διαδηλώνουν ενάντια σε κάθε δυνητική απειλή προς την ελευθερία τους, προς την αξιοπρέπειά τους, προς τα δικαιώματά τους. Ίσως διαδηλώνουν για ένα καλύτερο μέλλον, ίσως διαδηλώνουν ενάντια στο σύστημα, ίσως διαδηλώνουν ενάντια στην τεχνητή νοημοσύνη. Δεν έχει σημασία αν έχουν δίκιο, σημασία έχει ότι (ακόμη) μπορούμε να χρησιμοποιούμε εργαλεία του ίδιου του συστήματος για να εκφραστούμε.
ΕύηΧατζημητάκου / ΘανάσηςΜπιλιλής
PERFORMANCE Follow me to με τους ImPact-Du. Concept-Performer: Εύη Χατζημητάκου Piano-Improvisations: Θανάσης Μπιλιλής
Μια ρευστή ακολουθία μιάς ψευδεπίγραφης ανάτασης και μιας προδιαγεγραμμένης αλλοίωσης και καθίζησης, όπου το σώμα είτε φεύγει από, είτε επιστρέφει στον ποιητικό αγωνιώδη θάνατό του.
Η εικονική πραγματικότητα μια φυγή στον πολύ εσωτερικό μας πυρήνα, μας εκλιπαρεί να ανασύρουμε επιθυμίες αφημένες, εκεί στην αρχή των ονειρικών μας τόπων.
Τι βρίσκουμε εκεί;
H ψηφιακή παρέμβαση στην φωτογραφία και η εικονική πραγματικότητα ειδωμένα μέσα από μία εμβύθιση στον εαυτό που ψάχνουμε εκεί που τον αφήνουμε να “πέφτει” και επινοούμε τον Άλλον Τόπο.
CAPTURING THE FUTURE /PHOTOGRAPHY IN THE ARTIFICIAL INTELLIGENCE ERA
Η έκθεση αυτή αποτελεί μία απόπειρα να καταστήσουμε ορατές τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς που προκαλούν οι συνεχώς νέες και ραγδαία εξελισσόμενες τεχνολογίες στην παραγωγή της φωτογραφίας, να εστιάσουμε ακριβώς στην αλλαγή του τρόπου παραγωγής και διανομής ψηφιακών εικόνων στη μεταβατική αυτή περίοδο που βιώνουμε εντοπίζοντας τα χαρακτηριστικά του. Διαμορφώνει ένα εγχείρημα ανίχνευσης των μετατοπίσεων και των μετεωρισμών που επιφέρει αυτός ο μετασχηματισμός της σύγχρονης γραμματικής της όρασης για τη γνώση και ανάγνωση του κόσμου.
Στην έκθεση θα περιηγηθούμε σε αυτό το νέο σύνορο φωτογραφίας και τεχνητής νοημοσύνης. Είναι η τεχνητή νοημοσύνη ένας ισχυρός σύμμαχος της φωτογραφίας που ξετυλίγει τα μυστήρια του ανθρώπινου μυαλού; Πρόκειται όντως για ένα συναρπαστικό ταξίδι ή μιλάμε για το θάνατο της;
Σήμερα στη βιομηχανία απεικόνισης, ο όρος «φωτο γραφία» μετασχηματίζεται, καθώς η μέθοδος παραγωγής της υπερβαίνει την καθαρή γραφή με φως. Πλέον ο συμπεριλαμβανόμενος αλγοριθμικός υπολογισμός και οι πρακτικές που εισάγονται, έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν κάτι που μοιάζει με φωτογραφία στον ανθρώπινο παρατηρητή, αλλά που όμως αποτελεί εννοιολογικό συμπύκνωμα απεικόνισης πολλών επικαλυπτόμενων παραμετροποιημένων χαρακτηριστικών.
Οι αντιθέσεις που προκύπτουν μεταξύ του υλικού οικείου και του ψηφιακού ανοίκειου εντοπίζονται από μία «ready-to-hand» σε μία κατάσταση «present-at-hand» (Heidegger 1962, Dourish 2001). Με αυτόν τον τρόπο, διαπραγματεύονται το όριο μεταξύ οικειότητας και ανοικειότητας, μεταξύ συνειδητής σκέψης, κριτικής προσέγγισης και ασυνείδητης μηχανικής πρόσληψης, κατά την οποία τα εργαλεία ή τα αντικείμενα υποχωρούν από τη συνειδητή ανθρώπινη αντίληψη και λειτουργούν ως αόρατες προεκτάσεις του εαυτού.
Οι μηχανικά παραγόμενες εικόνες, προκαλούν μία μετατόπιση που ερμηνεύεται ως σύγχυση του πραγματικού με το εικονικό, με όρους αποπροσανατολισμού και απώλειας, μεταβάλλοντας, με την πάροδο του χρόνου, τη συστατική διαμόρφωση του ανθρώπινου αισθητηρίου. Ο μετασχηματισμός αυτός της όρασης και της ορατότητας βασισμένος στη μηχανή, συνοδεύεται από την αυτοματοποίηση της αντίληψης.
Η φωτογραφία που είχε επιτύχει με το «πάγωμα του χρόνου», να κάνει τον χρόνο ορατό, να τον στερεώσει, αποτυπώνοντάς τον σε διαφορετικές επιφάνειες και με το καδράρισμα επηρέαζε την τροπικότητά μας για τη γνώση της κοινωνίας, τώρα από «μολύβι της φύσης» και «καθρέφτης του κόσμου», στη «μεταφωτογραφία», ακολουθώντας αλλοιωμένες πρακτικές θέασης και καταγραφής και δημιουργίας εικόνων, αποποιείται το ρόλο της ως σύλληψη του πραγματικού. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τον θάνατο της φωτογραφίας, καθώς κατέχει θεμελιώδη ρόλο στην ανάδυση της σύγχρονης δυτικής υποκειμενικότητας και των σχετιζόμενων τρόπων αντίληψης και γνώσης, αλλά ο ρόλος της «μεταφωτογραφίας» έχει σοβαρές συνέπειες στην εικόνα του Εαυτού, την άποψή μας για το ανθρώπινο και το όραμά μας για το αύριο.
Αν, όπως αναφέρει ο συγγραφέας και φιλόσοφος Vilém Flusser, οι φωτογραφίες προσφέρουν μια εικόνα της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης ανθρώπινης κοινότητας και μέσω του τεχνικού μηχανισμού γινόμαστε λειτουργοί της, η τρέχουσα τεχνοεπιστημονική συγκυρία, αλλάζει ριζικά τα συστατικά της στοιχεία ή ακόμη και επανασχεδιάζει και επαναπρογραμματίζει τις τεχνικές και αισθητηριακές παραμέτρους της.
Ο μη-ενσώματος χαρακτήρας της εξ αποστάσεως διαδικτυακής επικοινωνίας και πλαστής εικονικής ταυτότητας μέσω φωτογραφιών και η συχνή εφαρμογή πρακτικών αυτoενίσχυσης της αυτάρεσκης εικόνας ενός χρήστη, σε συνδυασμό με την υπέρμετρη προβολή μιας επιμελημένης εκδοχής του εαυτού, τον εκπαιδεύουν να κινείται στα όρια μιας «προστατευτικής επιφανειακότητας», ενώ ταυτόχρονα τροφοδοτεί τις πλατφόρμες με στοιχεία της σφαίρας του ιδιωτικού.
Η ανάγκη προάσπισης του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα γίνεται επιτακτική. Η Shoshana Zuboff (2015) εισάγει τον όρο «Καπιταλισμός της Επιτήρησης» (Surveillance Capitalism), για να αναφερθεί στη συσσώρευση κέρδους μέσω της χρήσης δεδομένων και ο David Lyon (1994), τον όρο «Ηλεκτρονικό Πανοπτικό» (Electronic Panopticon) με τον οποίο περιγράφει το πανοπτικό μοντέλο εξουσίας με χαρακτηριστικά όπως η επιβολή μιας κανονιστικής πειθαρχίας. Η υπερβάλλουσα ορατότητα του υποκειμένου και η συσσώρευση πληροφοριών από τα προφίλ των χρηστών τροφοδοτεί την παράνομη αγορά προσωπικών δεδομένων, προωθώντας την εμπορευματοποίησή τους από τις ιδιοκτήτριες εταιρίες των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης.
Η σημερινή άνοδος της «μεταφωτογραφίας», εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης φαντασίωσης της ενοποίησης του κόσμου, σε συνδυασμό με τη διευκόλυνση της ιμπεριαλιστικής πολιτικής, την αυξημένη ροή αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων, την αποϋλοποίηση του «κόσμου», τον αυτοματισμό της εργασίας αλλά και της αναψυχής και τέλος την επικείμενη πλανητική απειλή.
Ενώ παλαιότερα η φωτογραφία τεμάχιζε το πραγματικό και το απέδιδε σε εικόνα, αποπειρώμενη ταυτόχρονα να συλλάβει, το συμβολικό πλαίσιο του λόγου, την ανθρώπινη επιθυμία, να δει πέραν της πραγματικότητας, πέραν της εικόνας, τώρα η νέα αυτή τεχνολογία μέσω της «μεταφωτογραφίας» θέτει την αντίληψή μας, εκ νέου, σε μία σχοινοβασία ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, το ψευδές και το αληθές, καθιστώντας μας ευάλωτους στη παραποίηση ή κατασκευή της οπτικής πληροφορίας. Αναδιαμορφώνει ριζικά τους τρόπους να γνωρίζουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας. Έχει συνέπειες στην κοινωνικοπολιτική μας ύπαρξη καθώς η απεικόνιση και η φαντασία αποτελούν πλέον μέρος μιας πλανητικής υπολογιστικής αρχιτεκτονικής ενός κόσμου που περιγράφεται από τον Benjamin Bratton ως «η στοίβα», αποτελούμενη από ανθρώπους από διαφορετικές γεωπολιτικές τοποθεσίες, ως πολίτες του ενιαίου αυτού μορφώματος.
Το «μεταφωτογραφικό» μέσο σήμερα, διαμορφώνει όλο και περισσότερο την εικόνα για τον εαυτό μας, την κοινωνία και την πολιτική μας, λειτουργεί ως ενεργός παράγοντας στη διαμόρφωση τόσο του «εμείς» όσο και του «κόσμου». Μπορεί η τρέχουσα στιγμή τόσο της «υπαρξιακής φωτογραφικής αστάθειας» να χρησιμεύσει ως άνοιγμα προς κάτι νέο; Μπορεί το φωτογραφικό μέσο όπως το ξέρουμε και όπως ίσως δεν το ξέρουμε ακόμα, να μας προσφέρει έναν νέο τρόπο να απεικονίσουμε και να κατανοήσουμε αυτό το άνοιγμα; Προς ποια κατεύθυνση του φωτογραφικού αύριο οδηγεί; Μπορούμε να κινητοποιήσουμε τη φωτογραφία ώστε να καταστεί συναρμογή των αγωνιών μας, επιτρέποντας έναν διαφορετικό τρόπο αποτύπωσης της αντίληψης, της γνώσης και της αυτογνωσίας, για να έρθουμε πιο κοντά στην αλήθεια μας, σ΄ αυτό που ο Δημήτρης Λεοντζάκος, στο έργο του «Ιωνάς, Ωδή σιωπηρή προς το αφόρητο»,(2023) αναφέρει ως «φλέβα καθαρού μέλλοντος»;
Κενανίδου Μαρία Βασιλική, ιστορικός τέχνης, ανεξάρτητη επιμελήτρια μέλος της Hellenic Association of Art Critics (AICA-Hellas)
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης και την υποστήριξη της Thessaloniki PhotoBiennale 2023 και του MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης διοργανώνει τη φωτογραφική έκθεση «Capturing the Future /Φωτογραφία στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης». Η έκθεση επικεντρώνεται στον κοινό τόπο φωτογραφίας και νέων τεχνολογιών.
Πληροφορίες Αίθουσα Allatini-Dassault του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης (Λεωφόρος Στρατού 2Α) Εγκαίνια: Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2023, 19:00 (Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 5-9μμ, Σάββατο 10πμ-4μμ. Κυριακή & Δευτέρα κλειστά) Διάρκεια: Μέχρι 19 Δεκεμβρίου 2023 Συμμετέχουν: Βαλιανάτος Θωμάς, Βενετόπουλος Μπάμπης, Γεωργιάδης Ηλίας-Κοτσιάνη Δάφνη, Dunnebier Ingo, Δρόσος Γιώργος, Καρκατσέλη Νίκη, Καρυωτάκη Φωτεινή, Κουζούνη Τερψιχόρη, Λυμπεράκης Τάσος, Μέρτζος Δημήτρης, Μπλιάτκας Ζήσης, Μπουντούρογλου Φανή, Marthas Krai, Ντεξής Στυλιανός-Βουνάτσου Μυρτώ, Παναγιωτάκης Σταύρος, Πάλλας Θανάσης, Παπαδοπούλου Γιούλα, Πατρικίου Στεφανία, Ράπτης Θανάσης, Τσάσης Διονύσης-Βούκαλης Ορέστης Synergy art. Επιμέλεια: Μαρία Βασιλική Κενανίδου, ιστορικός τέχνης, ανεξάρτητη επιμελήτρια μέλος της Hellenic Association of Art Critics (AICA-Hellas) Θανάσης Ράπτης, Φωτογράφος Το Σάββατο 16/12/2023, μεταξύ 11.00 και 18.00 θα διεξαχθεί στον ίδιο χώρο, στο πλαίσιο της έκθεσης, ημερίδα με τον ίδιο τίτλο.
Διοργάνωση: Photography Center of Thessaloniki, σε συνεργασία με το Institut Francais de Thessalonique, με την υποστήριξη της ThessalonikiPhotoBiennale 2023
@fkth_org
Σήμερα η απίστευτη παραγωγή και διανομή ψηφιακών εικόνων ενισχύει έναν σημαντικό μετασχηματισμό της σύγχρονης γραμματικής της όρασης, πλέον θεμελιώδους σημασίας για τη γνώση και ανάγνωση του κόσμου. Η ψηφιακή επανάσταση στο πεδίο της φωτογραφίας, συγκροτεί ένα νέο οπτικό κώδικα με άνευ προηγουμένου μεταμορφωτική δύναμη σε αυτή τη μεταβατική στιγμή της οπτικής κουλτούρας.
Τους καλλιτέχνες απασχολεί το νόημα των μετασχηματισμών που προκαλούν οι νέες συνεχώς και ραγδαία εξελισσόμενες τεχνολογίες με την νέα αυτή τροπικότητα στην παραγωγή της φωτογραφίας.
Η έκθεση περιλαμβάνει έργα που έχουν δημιουργηθεί με τη χρήση νέων τεχνολογιών, όπως ψηφιακή τέχνη, εικονική πραγματικότητα (VR), επαυξημένη πραγματικότητα (AR), τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), Non-fungible token (NFT) και άλλες νέες τεχνολογίες που σχετίζονται με την παραγωγή της φωτογραφικής εικόνας.
Κείμενα
Νίκη Καρκατσέλη
«ΛΟΥΛΟΥΔΕΝΙΕΣ – Αρχαιολογίες του αύριο»
(Τα προβλήματα της Τεχνητής Νοημοσύνης στην απόδοση των δακτύλων του χεριού.)
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ), στα πρώτα στάδια της εξέλιξής της στον τομέα της κατασκευής εικόνων, προσφέρει θαυμαστούς συνδυασμούς συνταίριαξης τοπίων, αντικειμένων και ότι άλλων καταστάσεων, αλλά στα ανθρώπινα δάκτυλα αδυνατεί να συνθέσει τους καρπούς και τις αρθρώσεις. Οι εικόνες της είναι άψογες και άξιες θαυμασμού, αλλά ο παρατηρητής που επιμένει ξαφνιάζεται από το είδος της συγκεκριμένης αδυναμίας.
Η συνολική εικόνα ξαφνιάζει ευχάριστα, ο θαυμασμός, όμως, για το αποτέλεσμα υποχωρεί ύστερα από προσεκτική παρατήρηση των επί μέρους, ιδιαίτερα αν κάποιος προσπαθήσει να κατανοήσει πως συντίθενται οι εικόνες από το πρόγραμμα.
Ερώτημα παραμένει αν αυτή η αδυναμία είναι καμωμένη επίτηδες από τους προγραμματιστές για μελλοντικές επ αμοιβή εξελίξεις ή αν, πράγματι, υφίσταται μία ουσιαστική ασυνταξία που δύσκολα γίνεται κατανοητή, μιας και έχουν λυθεί τόσα άλλα τεχνικά ζητήματα. Αν ισχύει το δεύτερο, τότε είναι σίγουρο πως εικόνες που συμπεριλαμβάνουν αυτή την αδυναμία, αποτελούν ένα ακόμη στοιχείο της εξέλιξης της Τεχνητής Νοημοσύνης και σύντομα θα ανήκουν στην «αρχαιολογία» του είδους.
Εκτός και αν όλα γίνονται μόνο και μόνο για να μην καταβληθούν πνευματικά δικαιώματα από τις επιμέρους ταυτίσεις. (Τα πνευματικά δικαιώματα ως δικαίωμα του δημιουργού ή εγγύηση θεσμού για τη λειτουργία και ελευθερία της τέχνης).
Η έκθεση, για τα θέσει το ζήτημα, επικεντρώνεται σε μία τυποποιημένη φόρμα πορτρέτου από σύγχρονες θεότητες, ιέρειες, αφιερωμένες, συμμετέχουσες σε εορτές κτλ.
Μπάμπης Βενετόπουλος
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, με την Αραβική Άνοιξη, το Occupy Wall Street και τους Αγανακτισμένους μέχρι τα κινήματα #BLM και #ΜεΤοο, υπήρξε η αίσθηση ότι το Twitter, το Facebook, το YouTube και τα Blogs, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εκδημοκρατισμό της πληροφορίας, στην κοινωνική αλλαγή, ακόμα και στην επανάσταση. Οι πολίτες που μοιράζονταν κοινές αξίες και αιτήματα, θα μπορούσαν να εκφέρουν τις απόψεις τους, να επικοινωνήσουν και να δημιουργήσουν έναν διάλογο στο διαδίκτυο, αποφεύγοντας τους μηχανισμούς επιτήρησης και καταστολής.
Παράλληλα, το σύνολο σχεδόν της ανθρωπότητας βιώνει συνεχείς καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Κρίση χρέους, τρομοκρατία, πανδημία, πόλεμος, ενεργειακή κρίση. Σε αυτές τις συνθήκες φόβου και αβεβαιότητας ένας ολοένα αυξανόμενος, ανορθολογικός, χαοτικός, αντιφατικός και ασυνάρτητος φασιστικός λόγος διαχέεται μέσα από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εισχωρεί σε κάθε pixel των οθονών των έξυπνων συσκευών, δημιουργώντας ένα σύννεφο ρατσισμού, εθνικισμού, πατριαρχίας, μισογυνισμού, ομοφοβίας και αντιμεταναστευτισμού αποπνικτικό, δυσώδες και ζοφερό.
Παρά τις δυνατότητες του διαδικτύου για μια δημοκρατικότερη και συμμετοχικότερη δημόσια σφαίρα, οι δεσμοί που συνάπτονται στα εξατομικευμένου χαρακτήρα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι «χαλαροί» και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις προσωπικές σχέσεις και την δράση στον φυσικό χώρο. Επιπλέον, γεγονότα όπως το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, προειδοποιούν για ένα μέλλον αόρατης και αδιαπέραστης μαζικής χειραγώγησης.
Η καθυπόταξη του ατόμου, κάποτε μέσω του εγκλεισμού σε ιδρύματα, μετασχηματίζεται με την χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου. Η ακατάπαυστα μεταλλασσόμενη εξουσία μεταβαίνει από τον φυσικό στον εικονικό χώρο. Κατασκευάζει ένα διάφανο προσωπικό κελί, μια εικονική περίφραξη για κάθε πολίτη. Οργανώνει την κίνηση του, την συμπεριφορά και τις συνήθειες του, προς έναν ολοκληρωτικό έλεγχο, καθώς αυτός είναι χαμένος σε μια ψευδαίσθηση ελευθερίας μέσα στην οδυνηρή μοναξιά του.
Αγκάμπεν, Τ. (2013). Κατάσταση Εξαίρεσης, Αθήνα: ΠΑΤΑΚΗΣ
Μπένγιαμιν, Β. (2004). Θέσεις για τη φιλοσοφία της Ιστορίας, Αθήνα: ΕΝΔΥΜΙΩΝ
Φουκό, Μ. (2007). Ιστορία της Τρέλας στην Κλασική Εποχή, Αθήνα: ΚΑΛΕΝΤΗΣ
Φουκό, Μ. (2008). Επιτήρηση και Τιμωρία - Η Γέννηση της Φυλακής, Αθήνα: ΚΕΔΡΟΣ
Στέλιος Ντεξής – Μυρτώ Βουνάτσου
Η Jenny-Wanda Barkmann το 1946 καταδικάστηκε σε θάνατο ως εγκληματίας πολέμου και απαγχονίστηκε δημόσια σε ηλικία μόλις 24 ετών. Όταν ακούστηκε η ετυμηγορία της θανατικής ποινής παρέμεινε ήρεμη και είπε απλώς «Η ζωή είναι ευχαρίστηση και συνήθως οι απολαύσεις είναι σύντομες» Τα λόγια αυτά της Jenny-Wanda Barkmann στάθηκαν η αφορμή και η προβληματική ώστε να πειραματιστώ με τα συστήματα μηχανικής μάθησης της τεχνητής νοημοσύνης A.I. Το κείμενο-λόγια της Jenny απομονώθηκε από την πραγματικότητα και στάθηκε η δεξαμενή έμπνευσης για την δημιουργία συνθετικών εικόνων μέσω προγραμμάτων AI text tο Image Generator. Χρησιμοποιήθηκε δηλαδή η τεχνητή νοημοσύνη με σκοπό να κατανοήσει τις λέξεις και το νόημα της πρότασης της Jenny Barkmann και να τις μετατρέψει σε μια εικαστική μοναδική εικόνα κάθε φορά. Στο φωτογραφικό έργο Jenny σχηματίστηκε από την αντιπαράθεση των εικόνων δημιουργημένων μέσω ΑΙ με πραγματικές μαρτυρίες κείμενα και ιστορικά φωτογραφικά ντοκουμέντα της εποχής, και μου εμφάνισε την απουσία της πιο κρίσιμης ικανότητας της τεχνικής νοημοσύνης - «να λένε όχι μόνο τι ισχύει, τι συνέβη και τι θα συμβεί - αυτό είναι περιγραφή και πρόβλεψη- αλλά και τι δεν ισχύει και τι θα μπορούσε και τι δεν θα μπορούσε να ισχύει. Αυτά είναι τα συστατικά της εξήγησης, το σημάδι της αληθινής νοημοσύνης.» Η ανθρώπινη νοημοσύνη έχει την ικανότητα κριτικής σκέψης και συναισθηματικής έκφρασης αλλά και την ικανότητα της για ηθική σκέψη μέσα από ένα σύνολο ηθικών αρχών που καθορίζουν τι πρέπει και τι δεν πρέπει. Αντίθετα η τεχνητή νοημοσύνη είναι προγραμματισμένη από τους δημιουργούς της να παράγει για τους χρήστες της, εικόνες και κείμενα που να αποφεύγουν κάθε ηθικά αμφιλεγόμενο περιεχόμενο. Φυσικά, οποιαδήποτε ανθρώπινη ερμηνεία εμπεριέχει και το ρίσκο να μην είναι απαραίτητα σωστή αλλά να μπορεί να εσωκλείει μέσα της την δημιουργική δυνατότητα του λάθους της.
Θανάσης Ράπτης
Καταπιάστηκα με τα NFT πριν ακόμη μάθω καν τι σημαίνουν τα αρχικά! Δεν γοητεύομαι εύκολα από την αιχμή της τεχνολογίας, ούτε θα με δείτε ποτέ να την κυνηγάω ασθμαίνων!
Από μικρός όμως αντιμετώπιζα το 'νέο' με θαυμασμό και αμέσως το έπιανα στα χέρια μου, το γύριζα από δω, το γύριζα από κει, το κοπανούσα κάτω, συνήθως δε το έσπαζα για να δω τι έχει μέσα!
Συσχέτισα μη εναλλάξιμα κρυπτοπαραστατικά με χειροποίητα έργα μου, φωτογραφικές εικόνες που έκανα τυπώνοντάς τες σε πρέσα με μελάνια, με δύο από τις μεθόδους της φωτοχαρακτικής.
'Έσπασα' λοιπόν τα NFT για να δω τι έχουν μέσα, προσπάθησα να κατανοήσω τη λειτουργία τους και μόλις άρχισα να καταλαβαίνω τι παίζει ένιωσα μια απέραντη απογοήτευση! Αυτή η μετεξέλιξη των έργων τέχνης σε μεταδεδομένα τύπου NFT γίνεται με μόνο σκοπό να δώσει τροφή στη ματαιοδοξία κάποιων ανθρώπων που δεν έχουν πού να ξοδέψουν τα λεφτά τους και εν τέλει την κερδοσκοπία.
Για την ώρα αφήνω την ψηφιακή εκδοχή των φωτοχαρακτικών μου εκτεθειμένα στο παζάρι της πλατφόρμας OPENSEA να διαπραγματεύονται σε κρυπτονόμισμα MATIC.
Επέλεξα αυτό το κρυπτονόμισμα κι όχι το πιο διαδεδομένο ETHEREUM (Ξ) γιατί το κόστος της διαδικασίας είναι μηδαμινό. Κατέθεσα στο πορτοφόλι METAMASK το μίνιμουμ, δλδ 15 €=21 MATIC. Μετά την πρώτη ενεργοποίηση και το ανέβασμα 4 εικόνων μου έμεινε υπόλοιπο 20,825 MATIC, δλδ ξόδεψα 0,175 MATIC = περίπου 0,10 €! Το κάθε έργο το έβαλα να πωλείται 1 MATIC= 0.59 €.
“Τα Μη Εναλλάξιμα Κρυπτοπαραστατικά (αγγλικά:non-fungible token, NFT) αποτελούν κρυπτογραφημένα στοιχεία βασισμένα σε δίκτυο Blockchain, με μοναδικούς κωδικούς αναγνώρισης και μεταδεδομένα που τα διακρίνουν μεταξύ τους και σε σχέση με άλλα, παρέχοντας τη δυνατότητα σύνδεσής τους με φυσικά ή ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία.Τα μη εναλλάξιμα κρυπτοπαραστατικά μπορούν να συσχετιστούν με οποιοδήποτε ψηφιακό αρχείο-έργο τέχνης, όπως φωτογραφίες, βίντεο, ήχος και άλλους τύπους πολυμέσων, είτε με ψηφιακή αποτύπωση φυσικού αντικειμένου: η σύνδεση αυτή επιτυγχάνεται συνήθως μέσω της προσθήκης ενός υπερσυνδέσμου (URL) στο έξυπνο συμβόλαιο (smart contract) που αντιστοιχεί στο κρυπτοπαραστατικό, ο οποίος (υπερσύνδεσμος) παραπέμπει στον ιστοχώρο όπου απεικονίζεται το ψηφιακό αρχείο που συνδέεται με το κρυπτοπαραστατικό. Συνεπώς, κατ' ουσίαν, αποτελούν μεταδεδομένα αποθηκευμένα σε ένα δίκτυο Blockchain.” (el.wikipedia.org/wiki)
Θωμάς Βαλιανάτος
Το έργο “Αθήνα. Το παρόν που δεν υπήρχε” στοχεύει στην καλλιτεχνική αναπαράσταση μέσω γενόμενης ψηφιακής εικονοποιίας με Τεχνητή Νοημοσύνη (AI art). Θέμα του είναι η καλλιτεχνική διεργασία που προκύπτει από την βιντεοσκόπηση και φωτογράφηση δημόσιων χώρων σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο με την πρόθεση να επιχειρήσει εικονογραφικά, σαν σύμβολο καταστροφής να δραπετεύσει από τον χρόνο του παρόντος. Διανοητική πρόθεση της φωτογράφησης είναι να δεί την καθημερινή ζωή στην πόλη ως μια μεγάλη βάση δεδομένων όπου θα μπορούσαν να βελτιωθούν μέσα από τον μετασχηματισμό τους, σύμφωνα με ψηφιακά εργαλεία και νέα μέσα, όπως η κινούμενη εικόνα μέσω της εμψύχωσης με Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Animation), τα live visuals και η μουσική οπτικοποίηση σε πραγματικό χρόνο. Eνα παράδειγμα μπορείτε να δείτε εδώ: https://vimeo.com/805497040 Πρόθεση-ματιά του δημιουργού είναι να ξανά δει την πόλη και τον κόσμο της, μέσα σε ένα μηχρόνο, δηλαδή ούτε στο παρόν, αλλά ούτε στο μέλλον. Κάθε προσπάθεια φωτογράφησης από τον δημιουργό βασίζεται στην αποτύπωση της πραγματικότητας ως να είναι έξω από το παρόν. Ένα εγκλωβισμένο στατιστικό παρόν μέσα σε ένα καρέ, σαν μια πιθανή εικονική αποτύπωση της Αποκάλυψης, μια εικαστική ανασύνθεση του τέλους του Πολιτισμού. Αισθητικά, στο έργο, οι γενόμενες εικόνες μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης όσο και η Τέχνη μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης (AI art) παράγουν αισθητικές σημασίες που συναντούνται με υπό-είδη των λαϊκών (pop) μυθολογιών του 20 αιώνα, όπως η ρητορική της Αποκάλυψης, η Μετά-Αποκάλυψη, ο ρέτρο-φουτουρισμός, το κυβερνο-πανκ κ.λπ. Στο αναπαραστατικό μέρος του έργου, αυτά τα στυλ λειτουργούν σαν προτροπές που μεταφράζονται σε αριθμούς (Tokens) και βάσει αυτών η τελική Τ.Ν. Εικόνα αναδημιουργείται, μέσα από τον τυχαίο θόρυβο. Περίπλκοκα μοτίβα σκουριασμένων μηχανικών απομειναριών και διάσπαρτα καλώδια, λερωμένες επιφάνειες, δυστοπικό περιβάλλον, κυβερνο μηχανές και cyborg συνθέτουν μια ζωή-φαντασίωση του κυβερνο τόπου και χρόνου. Μια στιγμή άχρονου τόπου, που εγκλωβίστηκε στην πιθανή φαντασίωση της μηχανής και τις παραλλαγές της, μέσα σε μια ακολουθία αφήγησης τόση, όση και η ιστορία της περιπλάνησης στη πόλη. Η μεθοδολογία του έργου καθορίζεται από τον έλεγχο και τον χειρισμό των προτροπών στην μηχανή σε σχέση με το βάρος της αποθορυβοποίησης της εικόνας. Αυτό είναι καθοριστικό όσον αφορά την ισορροπία ανάμεσα στο Φανταστικό (Τεχνητή Νοημοσύνη) και στο Πραγματικό (φωτογραφημένη, βιντεοσκοπημένη πραγματικότητα). Ως περιεχομενο και ύφος δεν ξεφεύγει από την πραγματικότητα αλλά ούτε και από το φανταστικό. Ισορροπεί στην επαφή του με τον σημερινό κόσμο αλλά φαντάζεται την στιγμή (μια φωτογραφία) ως άτοπη, μια στιγμή που αποτυπώνει το χρονικό του παρόντος και φαντάζεται το πιθανό του μέλλοντος
Ηλίας Γεωργιάδης - Δάφνη Κοτσιάνη
Ηλίας Γεωργιάδης - Δάφνη Κοτσιάνη: “Density” - Exploring the notions of Proximity, Presence and Memory (A Derridean approach) - σύντομο θεωρητικό. Ως καλλιτεχνικό δίδυμο δημιουργούμε εικόνες που εξερευνούν τη σχέση της εικαστικής φωτογραφίας και της ποιητικής της ανθρωπινότητας, επιδιώκοντας την εξισορρόπηση των αναλογικών και των ψηφιακών μέσων επεξεργασίας (non generative post-processing). Σκοπός της πρακτικής αυτής, είναι η αποφυγή κάποιων υπερβατικών ψευδαισθήσεων που προκαλούνται από τη χρήση generative AI εργαλείων που σχετίζονται με την εικαστική φωτογραφία (βλ. το πλήρες κείμενο μέσω qr code - Συνοπτικά: οι -μέσω του Ντεριντά- υπερβατικές ψευδαισθήσεις που αφορούν την φαινομενική εγγύτητα, την επίπλαστη παρουσία και τη λαθεμένη “μεγάλη” μνήμη). Στόχος μας είναι η όσο το δυνατόν κοντινότερη επαφή με τις πραγματικές οντολογικές αισθήσεις της εγγύτητας, της παρουσίας και της μνήμης, μέσω της ποιητικής φωτογραφίας του ανθρώπινου, επιχειρώντας πολυεπίπεδες αφηγήσεις που προκαλούν και υπερβαίνουν τη γραμμικότητα. Αν θεωρήσουμε πως η τέχνη είναι ένας τρόπος επικοινωνίας με τον Κόσμο (Cosmos) τότε ο φυσικός κόσμος μετασχηματίζεται σε ένα συμβολιστικό πορτρέτο της ανθρώπινης φύσης. Στη φυσική ο ορισμός της πυκνότητας (density) είναι η μάζα ανά μονάδα όγκου μιας ουσίας. Αποτελεί ιδιότητα, που δεν εξαρτάται από την ποσότητα της ουσίας, αλλά μόνο από το είδος και την κατάστασή της. Στη φωτογραφία αποτυπώνουμε την έννοια της πυκνότητας με αφαιρετικό και διαισθητικό τρόπο έτσι ώστε να δημιουργήσουμε πολυεπίπεδες συμβολιστικές αφήγησεις και συνειρμούς, δίνοντας έμφαση σε μια νέα πραγματικότητα που ξεπερνά τα όρια του χώρου και του χρόνου. -“Εάν το αίτημα των φυσικών και φιλοσοφικών αναζητήσεων του ανθρώπου είναι να εννοήσει ο άνθρωπος τον Κόσμο, η Τέχνη αντιστρέφει αυτό το αίτημα. Το τρομακτικό αίτημα που θέτει η Τέχνη είναι να εννοηθεί ο άνθρωπος από τον Κόσμο.” - Γιώργος Χειμωνάς (1938-2000)
Γιώργος Δρόσος
'Η εγκατάσταση Rules for successful L. B. P. που υπογράφει ο Γιώργος Δρόσος σχολιάζει τη σύγχρονη μεταβιομηχανική πραγματικότητα και κάποιες ολέθριες, εφιαλτικές διαστάσεις της (όπως τα πολύνεκρα δυστυχήματα). Με τη χρήση ζωγραφικής, ενός φυσικού αντικειμένου (μια σκάλα — παραπομπή στον Wittgenstein, αλλά και στον Joseph Beuys), λαμπτήρων νέον, συσκευών εικονικής πραγματικότητας (γυαλιά, ακουστικά), μεταφερόμαστε σε ένα σκοτεινό τοπίο που θυμίζει επιστημονική φαντασία και φέρνει στο νου εικόνες από το Stalker (1979) του Andrei Tarkovsky. Καλούμαστε να περιηγηθούμε στο τοπίο αυτό, στοχαζόμενοι τη διαλεκτική καθημερινότητας/τεχνολογίας, και, κατά τη γνώμη μου, να εξετάσουμε εκ νέου τις σχέσεις πολίτη/κράτους με μια νέα, και αυστηρή, κριτική διάθεση. Όταν το αναπάντεχο καραδοκεί, παρά την επίφαση της επιστημονικής ακρίβειας και βεβαιότητας, και οδηγεί μάλιστα σε καταστροφές, ο καλλιτέχνης γίνεται εκ νέου ο άοπλος νομοθέτης του κόσμου και μας ευαισθητοποιεί.' Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Συγγραφέας- Μεταφραστής
Σε δύο σκηνές, «Wow!» και «κοίτα μαμά πετάω», έχει γίνει χρήση τρισδιάστατων τεχνικών υπολογιστών και αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης που είναι προγραμματισμένοι να εκτελούν συγκεκριμένη εργασία ώστε να αναδημιουργηθούν με «ευρετικούς κανόνες» από τρισδιάστατα νέφη σημείων μοντέλα ολόκληρων περιοχών. Ειδικά στο τρισδιάστατο μοντέλο της σκηνής «κοίτα μαμά πετάω» χρησιμοποιήθηκε μεγάλο πλήθος από σκόρπιες εικόνες στο διαδίκτυο. Η σκηνές «Love» και το «Main Menu» έχουν γίνει με τρισδιάστατη μοντελοποίηση. Η εφαρμογή της Εικονικής Πραγματικότητας (VR) είναι συμβατή με Oculus Quest, αποτελείται από 3 διαφορετικές σκηνές και το Main Menu.
Φωτεινή Καριωτάκη
“A Dream of a Safe Place”, 2023
video 06':40''
Η πολυδιάστατη καταγραφή ενός ονείρου που έχω για τον ιδανικό χώρο κατοικίας χωρίς συγκεκριμένο τόπο. Ο τόπος ορίζεται ανάλογα με τις κλιματικές, εποχικές, οικονομικές, ψυχολογικές και σωματικές συνθήκες. Μπορεί να είναι οπουδήποτε επιθυμώ. Φεύγοντας, από όπου φεύγω, δεν αφήνω τίποτα πίσω μου. Στην ουσία, αναζητώ την απόλυτη αίσθηση ελευθερίας. Μεταφέρω μαζί μου όλα όσα θεωρώ απαραίτητα, σύμφωνα με τον καταναλωτικό κόσμο που ζώ, με στόχο να αποποιηθώ των περιττών πραγμάτων στο μέλλον. Δεν θα είναι εύκολο.
Ταξιδεύοντας στο όνειρο, όλα μπορούν να συμβούν. Ίσως και να γίνει το όνειρο πραγματικότητα.
Η μηχανή μου έδωσε την χαρά να πραγματοποιήσει με κάποιο τρόπο το όνειρο μου.
Προσπάθησε τουλάχιστον με τον δικό της τρόπο με μια μεγάλη δόση υπερβολής. Τώρα, αν κατάφερε να συναντηθεί κάπου με την δική μου εικόνα και αίσθηση, έστω κάπου ενδιάμεσα, είναι πιθανό και ταυτόχρονα δεν είναι. Είναι?
Τερψιχόρη Κουζούνη
In contact
Στις μέρες μας η επικοινωνία και η επαφή μας με οικεία μας πρόσωπα πραγματοποιείται κατά κύριο λόγο μέσω εφαρμογών του κινητού μας, λόγω των έντονων ρυθμών της ζωή μας και του ελάχιστου ελεύθερου χρόνου μας. Σχεδόν για καθετί που μας αφορά και μας ενδιαφέρει, υπάρχει και η αντίστοιχη «έξυπνη» εφαρμογή που υπόσχεται να μας διευκολύνει στη διεκπεραίωση του. Έχω την αίσθηση ότι ζούμε περισσότερο σήμερα ως ολογράμματα σε μια εικονική πραγματικότητα μέσω λογισμικών προγραμμάτων, τα οποία μας δίνουν ωστόσο τη δυνατότητα να έρθουμε σ’ επαφή σε ελάχιστο χρόνο με άτομα του περιβάλλοντος μας είτε βρίσκονται στην ίδια πόλη με εμάς είτε σε άλλη χώρα με την ενεργοποίηση απλά μιας εφαρμογής. Αναρωτιέμαι, εάν όλη μας η ζωή συνεχίσει να προγραμματίζεται και να κατευθύνεται μέσω AI (artificial intelligence), κατά πόσο θα αδρανοποιηθεί η προσωπική σκέψη και βούληση του καθενός μας, αλλά και αν θα τεθεί θέμα λογοκρισίας μέσω της παρακολούθησης των συνομιλιών μας.
Τάσος Λυμπεράκης
Το Μέλλον της Οχταποδότητας/ The Future of OctopusΚind
Video loop, color, AI generated images, 2m 45s.
Xταποδόμορφα εξωγήινα όντα ψωνίζουν σε σουπερμάρκετ ανθρώπους, μέλη ανθρώπων συντηρημένα σε βάζα ή κονσέρβες.
Η λεζάντα που περνά από τη μέση της οθόνης προκύπτει από τα prompt που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία των εικόνων.
Θανάσης Πάλας
”Capturing the Future”: DYS-TOPIA ... ο Θεατής, “∆ΡΑΣΤΗΣ” και “ΘΥΜΑ” σε ΕΝΑ πρόσωπο, μπορεί να ΑΝΑΡΩΤΗΘΕΙ κατά πόσον ο Ι∆ΙΟΣ είναι η γενεσιουργός ΑΙΤΙΑ των συμβάντων που εισπράτει ως “προσωπικά”, “αληθινά” ΒΙΩΜΑΤΑ , ή, άν αυτό το ΑΦΗΓΗΜΑ έχει “προκύψει” κάπου αλλού, βιώνοντας πλέον την “εμπειρία” του ως ένα ∆ΟΜΗΜΕΝΟ ReadyMade, ζώντας την αναπόφευκτη ΟΣΜΩΣΗ της ΕΙΚΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ και της “ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ” στην οποία ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΕΡΟΣ και την ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΗ πλέον ΑΝΤΙΜΕΤΑΘΕΣΗ μεταξύ “Πραγματικότητας” και ΕΙΚΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ.
Γιούλα Παπαδοπούλου
A.I. made me do it: Ophelia
Video, διάρκεια: 2 λεπτά, 2023
Το έργο “AI made me do it: Ophelia” είναι ένα πειραματικό video που έχει
δημιουργηθεί με τη χρήση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης. Πρόκειται
για ένα σουρεαλιστικό, μη-αφηγηματικό animation όπου ένας κλασικός
χαρακτήρας (η Οφηλία) συναντά περίεργες ονειρικές μεταλλάξεις και
απροσδόκητες φουτουριστικές σκηνές μέσα από διάφορες παραλλαγές
(variations) μιας αρχικής εικόνας που παρήχθη ως «Οφηλία» από ΑΙ
generator (συγκεκριμένα, από το Dalle-2, OpenAI). Αντίστοιχα, από την
αρχική εικόνα προέκυψε και το ηχητικό μέρος του έργου, με τη βοήθεια
μιας πλατφόρμας τεχνητής νοημοσύνης (Melobytes) που «μετέφρασε» την
εικόνα σε ήχο.
Σταύρος Παναγιωτάκης
«Ξένος» 2023
Το Ψηφιακό έργο δημιουργήθηκε με αφορμή
την απόκρυψη του αληθινού πολιτικού γεγονότος από τα μέσα ενημέρωσης.
Σχολιασμός στις ενέργειες που στοχεύουν στην παραποίηση του πραγματικού συμβάντος,
στον επηρεασμό της βούλησης, στη χειραγώγηση και στη δημιουργία ελαττωματικής βούλησης.
Επικεντρώνει στη παραποίηση, στη μετατροπή και στην απόσυρση του γεγονότος,
που μεθοδευμένα και μέσα από την όραση, η ανα- κατασκευασμένη πληροφορία
επιτελεί τον μετασχηματισμό της αντίληψης του ατόμου.
Στεφανία Πατρικίου
“Tik Tok Visual Dictionary”, 2022, video loop, 10min
Το TVD σχετίζεται με την οπτικό γραμματισμό που διαχειρίζονται οι χρήστες της γνωστής online πλατφόρμας Tik Tok. Κάθε story αντιπροσωπεύει μια λέξη που σηματοδοτείται με το αντίστοιχο hashtag. Σκοπός του έργου είναι να διερευνήσει τις δυνατότητες και τους περιορισμούς που προκύπτουν από την χρήση της συγκεκριμένης εφαρμογής. Η νέα οπτική γλώσσα που χρησιμοποιούμε σήμερα όλο και περισσότερο, δύναται να κρύβει κοινωνικά στερεότυπα, κατευθυνόμενες ιδεολογίες ή τρόπους μαζικής διαχείρισης ατομικών δεδομένων. Λέξεις όπως #war, #money, #ecology, #pills κ.α. απεικονίζονται με τη βοήθεια GIFs, memes, emoticons και άλλων ψηφιακών μέσων της σύγχρονης ποπ κουλτούρας.
Φανή Μπουντούρογλου
Τίλτος έργου : Fernweh, 2022
4Κ μονοκάναλο βίντεο loop, διάρκεια: 2'46''
"..Η γερμανική λέξη «fernweh», που αποδίδεται περιφραστικά στα ελληνικά ως «το άλγος για ανείδωτους τόπους», δημιουργεί μια πολυσημία καθώς μπορεί να αναφέρεται στην έντονη επιθυμία για ταξίδια που δημιούργησε ο περιορισμός των μετακινήσεων λόγω της πανδημίας ή στον εκτοπισμό εκατομμυρίων προσφύγων που δραπετεύουν από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη και τη λαχτάρα τους για μια καλύτερη ζωή σε έναν νέο τόπο που δεν γνωρίζουν (μια Graceland), αλλά και στις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών λόγω περιβαλλοντικών καταστροφών και την αναζήτηση ενός άλλου τόπου για μια νέα αρχή ..." *.
Το έργο Fernweh αποτελεί μέρος της ομώνυμης βιντεοεγκατάστασης η οποία παρουσιάστηκε στην έκθεση Graceland. O Θρίαμβος μιας αβέβαιης πορείας τον Δεκέμβριο του 2022 στο πλαίσιο της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, με γενικό τίτλο Γεωκουλτούρα.
Η έκθεση, η οποία οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε από μια καλλιτεχνική συλλογικότητα, τριών καλλιτέχνιδων (Ράνια Εμμανουηλίδου, Λία Ψωμά και Φανή Μπουντούρογλου), σε επιμέλεια Άννας Μυκονιάτη, αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό του εν εξελίξει ερευνητικού-καλλιτεχνικού project "Graceland" στο οποίο δίνεται έμφαση στην ερευνητική διάσταση του καλλιτεχνικού έργου, με σκοπό μια νέα αναδιαπραγμάτευση ως προς την παραγωγή και τη διακίνησή του, καθώς διερευνώνται ζητήματα βιωσιμότητας, ηθικής και δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης.
* 'Αννα Μυκονιάτη, από τον κατάλογο της έκθεσης Graceland. O Θρίαμβος μιας αβέβαιης πορείας
Τσάσης Διονύσης-Βουκαλής Ορέστης Synergy art
Οι "Εναλλακτικοί εαυτοί" είναι μια συλλογή NFT που ζωντανεύει διάσημους πίνακες ζωγραφικής με έναν νέο και διασκεδαστικό τρόπο. Κάθε κομμάτι της συλλογής σχολιάζει μια προσωπικότητα του χώρου των κρυπτονομισμάτων ή της βιομηχανίας του θεάματος, αντικαθιστώντας τον αρχικό χαρακτήρα του έργου.
Μέσα από το animation, οι χαρακτήρες ζωντανεύουν σε μια άλλη πραγματικότητα, που υπάρχει στο κάδρο. Στιγμές από το παρελθόν έρχονται στο παρόν, με τον νέο χαρακτήρα να αναλαμβάνει έναν διαφορετικό ρόλο μέσα στον πίνακα.
Η συλλογή είναι γεμάτη χιούμορ και αναφορές σε τρέχοντα γεγονότα του κόσμου των κρυπτονομισμάτων. Είναι μια δημιουργική επανερμηνεία έργων τέχνης, που συσχετίζει κλασικά έργα με σύγχρονες φιγούρες και θέματα.
Ακόμη και οι πλατφόρμες δημιουργίας εικόνων με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης αφήνουν μεγάλο περιθώριο για δημιουργικότητα στον καλλιτέχνη. Βρίσκεται συχνά αντιμέτωπος με απρόσμενες εκπλήξεις που του επιφυλάσσει η τυχαιότητα της ΑΙ, αλλά επιπλέον η δυνατότητα να επιλέξει ο ίδιος ανάμεσα σε διάφορες εκδοχές του ίδιου έργου ενέχει το στοιχείο της δημιουργίας!
Τροφοδότησα την πλατφόρμα ΑΙ imagine.art με μια δική μου φωτογραφία. Η τεχνητή νοημοσύνη δημιούργησε μια σειρά εμφάνταστων, πανομοιότυπων εικόνων, που όμως για κάποιο λόγο ήταν κομμένες και από τις τέσσερις πλευρές. Από αυτές τις εικόνες επέλεξα τη μια. Στη συνέχεια την ανέβασα στην πλατφόρμα ΑΙ Runway και έδωσα εντολή για επέκτασή της και από τις τέσσερις πλευρές. Η ΑΙ επέκτεινε τέλεια την εικόνα, αλλά τελείως απρόσμενα πρόσθεσε μισή ακόμη σπείρα! Τέλος τη μια εικόνα που επέλεξα την ανέβασα στην πλατφόρμα ΑΙ letsenhance και αύξησα το μέγεθος της ανάλυσής της, έτσι ώστε να μπορεί να εκτυπωθεί σε μεγαλύτερες διαστάσεις.
Ζήσης Μπλιάτκας
"Unbothered.moisturized.happy.in my lane.focused.flourishing"
Ψηφιακή εκτύπωση σε πανί ραμμένο σε στρώμα, 200 x 110cm, 2022
Οι εικόνες των εξωτικών προορισμών και των wallpaper στα windows των 90s ανασυστήνονται στο πρωτόλειο πρόγραμμα του MsPaint.
Δημήτρης Μέρτζος
Landscape through Xeno – Vision.
Με την έννοια Xeno αναφέρομαι στην εικόνα του τοπίου μέσα από την ‘’ματιά’’ του AI. Βλέπω την τεχνητή νοημοσύνη σαν έναν μεταμορφωτικό, συνδυαστικό φακό ο οποίος έχει την ικανότητα να φέρνει στην επιφάνεια κρυμμένες μορφές οι οποίες βρίσκονταν στα οικεία περιβάλλοντα μας.
Το βίντεο που θα προβάλλεται στην οθόνη είναι μια αλληλουχία εικόνων από την διαδικασία εκμάθησης ενός GAN (Generative Adversarial Network) το οποίο εκπαιδεύτηκε με μια βάση δεδομένων από το χωριό μου. Μια αργή προσπάθεια της τεχνητής νοημοσύνης να ξανά πλάσει το οικείο περιβάλλον μου.
Dunnebier Ingo
Φωτογραφία/ Performance
Τίτλος: Nature restart: Planning and organizing the green revolution
Πρόκειται για την φωτογραφική καταγραφή της διαδικασίας αναβίωσης της καταστραμμένης φύσης μετά το μεγάλο meteoslam το 2059. Οι μόνοι επιζώντες από το κακό είναι μερικές χιλιάδες άνθρωποι ανά τον κόσμο και πληθώρα υπολογιστών, ηλιακών και άλλων συσκευών καθώς και πολλές χιλιάδες τόνοι καλωδίων. Εκατοντάδες χιλιάδες είδη πλαστικών έχουν επίσης επιβιώσει της καταστροφής που τελικά θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στη συνέχεια.
Ο φωτογράφος παρακολουθεί τις επίπονες έρευνες και εφαρμογές που πραγματοποιούνται από κυψέλες ομάδων επιζώντων επιστημόνων και ερευνητών σε κομβικά σημεία του πλανήτη για 27 χρόνια, μια τεράστια για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους πρόκληση.
Μέσω της φωτογραφικής καταγραφής γινόμαστε μάρτυρες της διαμόρφωσης- αναμόρφωσης της ανθρώπινης ψυχής. Ο άνθρωπος επιτέλους αναγνωρίζει την αδιαμφισβήτητη σημασία μιας υγειούς φύσης ως την απόλυτη προϋπόθεση για την επιβίωση του, αλλά και της μητέρας γης που τον φιλοξενεί. Δεν έχει άλλη επιλογή.
Κωστής Αργυριάδης
Οι εικόνες αυτές απεικονίζουν δυστοπικές πόλεις όπου οι άνθρωποι διαδηλώνουν ενάντια σε κάθε δυνητική απειλή προς την ελευθερία τους, προς την αξιοπρέπειά τους, προς τα δικαιώματά τους. Ίσως διαδηλώνουν για ένα καλύτερο μέλλον, ίσως διαδηλώνουν ενάντια στο σύστημα, ίσως διαδηλώνουν ενάντια στην τεχνητή νοημοσύνη. Δεν έχει σημασία αν έχουν δίκιο, σημασία έχει ότι (ακόμη) μπορούμε να χρησιμοποιούμε εργαλεία του ίδιου του συστήματος για να εκφραστούμε.
ΕύηΧατζημητάκου / ΘανάσηςΜπιλιλής
PERFORMANCE Follow me to με τους ImPact-Du. Concept-Performer: Εύη Χατζημητάκου Piano-Improvisations: Θανάσης Μπιλιλής
Μια ρευστή ακολουθία μιάς ψευδεπίγραφης ανάτασης και μιας προδιαγεγραμμένης αλλοίωσης και καθίζησης, όπου το σώμα είτε φεύγει από, είτε επιστρέφει στον ποιητικό αγωνιώδη θάνατό του.
Η εικονική πραγματικότητα μια φυγή στον πολύ εσωτερικό μας πυρήνα, μας εκλιπαρεί να ανασύρουμε επιθυμίες αφημένες, εκεί στην αρχή των ονειρικών μας τόπων.
Τι βρίσκουμε εκεί;
H ψηφιακή παρέμβαση στην φωτογραφία και η εικονική πραγματικότητα ειδωμένα μέσα από μία εμβύθιση στον εαυτό που ψάχνουμε εκεί που τον αφήνουμε να “πέφτει” και επινοούμε τον Άλλον Τόπο.
CAPTURING THE FUTURE /PHOTOGRAPHY IN THE ARTIFICIAL INTELLIGENCE ERA
Η έκθεση αυτή αποτελεί μία απόπειρα να καταστήσουμε ορατές τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς που προκαλούν οι συνεχώς νέες και ραγδαία εξελισσόμενες τεχνολογίες στην παραγωγή της φωτογραφίας, να εστιάσουμε ακριβώς στην αλλαγή του τρόπου παραγωγής και διανομής ψηφιακών εικόνων στη μεταβατική αυτή περίοδο που βιώνουμε εντοπίζοντας τα χαρακτηριστικά του. Διαμορφώνει ένα εγχείρημα ανίχνευσης των μετατοπίσεων και των μετεωρισμών που επιφέρει αυτός ο μετασχηματισμός της σύγχρονης γραμματικής της όρασης για τη γνώση και ανάγνωση του κόσμου.
Στην έκθεση θα περιηγηθούμε σε αυτό το νέο σύνορο φωτογραφίας και τεχνητής νοημοσύνης. Είναι η τεχνητή νοημοσύνη ένας ισχυρός σύμμαχος της φωτογραφίας που ξετυλίγει τα μυστήρια του ανθρώπινου μυαλού; Πρόκειται όντως για ένα συναρπαστικό ταξίδι ή μιλάμε για το θάνατο της;
Σήμερα στη βιομηχανία απεικόνισης, ο όρος «φωτο γραφία» μετασχηματίζεται, καθώς η μέθοδος παραγωγής της υπερβαίνει την καθαρή γραφή με φως. Πλέον ο συμπεριλαμβανόμενος αλγοριθμικός υπολογισμός και οι πρακτικές που εισάγονται, έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν κάτι που μοιάζει με φωτογραφία στον ανθρώπινο παρατηρητή, αλλά που όμως αποτελεί εννοιολογικό συμπύκνωμα απεικόνισης πολλών επικαλυπτόμενων παραμετροποιημένων χαρακτηριστικών.
Οι αντιθέσεις που προκύπτουν μεταξύ του υλικού οικείου και του ψηφιακού ανοίκειου εντοπίζονται από μία «ready-to-hand» σε μία κατάσταση «present-at-hand» (Heidegger 1962, Dourish 2001). Με αυτόν τον τρόπο, διαπραγματεύονται το όριο μεταξύ οικειότητας και ανοικειότητας, μεταξύ συνειδητής σκέψης, κριτικής προσέγγισης και ασυνείδητης μηχανικής πρόσληψης, κατά την οποία τα εργαλεία ή τα αντικείμενα υποχωρούν από τη συνειδητή ανθρώπινη αντίληψη και λειτουργούν ως αόρατες προεκτάσεις του εαυτού.
Οι μηχανικά παραγόμενες εικόνες, προκαλούν μία μετατόπιση που ερμηνεύεται ως σύγχυση του πραγματικού με το εικονικό, με όρους αποπροσανατολισμού και απώλειας, μεταβάλλοντας, με την πάροδο του χρόνου, τη συστατική διαμόρφωση του ανθρώπινου αισθητηρίου. Ο μετασχηματισμός αυτός της όρασης και της ορατότητας βασισμένος στη μηχανή, συνοδεύεται από την αυτοματοποίηση της αντίληψης.
Η φωτογραφία που είχε επιτύχει με το «πάγωμα του χρόνου», να κάνει τον χρόνο ορατό, να τον στερεώσει, αποτυπώνοντάς τον σε διαφορετικές επιφάνειες και με το καδράρισμα επηρέαζε την τροπικότητά μας για τη γνώση της κοινωνίας, τώρα από «μολύβι της φύσης» και «καθρέφτης του κόσμου», στη «μεταφωτογραφία», ακολουθώντας αλλοιωμένες πρακτικές θέασης και καταγραφής και δημιουργίας εικόνων, αποποιείται το ρόλο της ως σύλληψη του πραγματικού. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τον θάνατο της φωτογραφίας, καθώς κατέχει θεμελιώδη ρόλο στην ανάδυση της σύγχρονης δυτικής υποκειμενικότητας και των σχετιζόμενων τρόπων αντίληψης και γνώσης, αλλά ο ρόλος της «μεταφωτογραφίας» έχει σοβαρές συνέπειες στην εικόνα του Εαυτού, την άποψή μας για το ανθρώπινο και το όραμά μας για το αύριο.
Αν, όπως αναφέρει ο συγγραφέας και φιλόσοφος Vilém Flusser, οι φωτογραφίες προσφέρουν μια εικόνα της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης ανθρώπινης κοινότητας και μέσω του τεχνικού μηχανισμού γινόμαστε λειτουργοί της, η τρέχουσα τεχνοεπιστημονική συγκυρία, αλλάζει ριζικά τα συστατικά της στοιχεία ή ακόμη και επανασχεδιάζει και επαναπρογραμματίζει τις τεχνικές και αισθητηριακές παραμέτρους της.
Ο μη-ενσώματος χαρακτήρας της εξ αποστάσεως διαδικτυακής επικοινωνίας και πλαστής εικονικής ταυτότητας μέσω φωτογραφιών και η συχνή εφαρμογή πρακτικών αυτoενίσχυσης της αυτάρεσκης εικόνας ενός χρήστη, σε συνδυασμό με την υπέρμετρη προβολή μιας επιμελημένης εκδοχής του εαυτού, τον εκπαιδεύουν να κινείται στα όρια μιας «προστατευτικής επιφανειακότητας», ενώ ταυτόχρονα τροφοδοτεί τις πλατφόρμες με στοιχεία της σφαίρας του ιδιωτικού.
Η ανάγκη προάσπισης του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα γίνεται επιτακτική. Η Shoshana Zuboff (2015) εισάγει τον όρο «Καπιταλισμός της Επιτήρησης» (Surveillance Capitalism), για να αναφερθεί στη συσσώρευση κέρδους μέσω της χρήσης δεδομένων και ο David Lyon (1994), τον όρο «Ηλεκτρονικό Πανοπτικό» (Electronic Panopticon) με τον οποίο περιγράφει το πανοπτικό μοντέλο εξουσίας με χαρακτηριστικά όπως η επιβολή μιας κανονιστικής πειθαρχίας. Η υπερβάλλουσα ορατότητα του υποκειμένου και η συσσώρευση πληροφοριών από τα προφίλ των χρηστών τροφοδοτεί την παράνομη αγορά προσωπικών δεδομένων, προωθώντας την εμπορευματοποίησή τους από τις ιδιοκτήτριες εταιρίες των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης.
Η σημερινή άνοδος της «μεταφωτογραφίας», εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης φαντασίωσης της ενοποίησης του κόσμου, σε συνδυασμό με τη διευκόλυνση της ιμπεριαλιστικής πολιτικής, την αυξημένη ροή αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων, την αποϋλοποίηση του «κόσμου», τον αυτοματισμό της εργασίας αλλά και της αναψυχής και τέλος την επικείμενη πλανητική απειλή.
Ενώ παλαιότερα η φωτογραφία τεμάχιζε το πραγματικό και το απέδιδε σε εικόνα, αποπειρώμενη ταυτόχρονα να συλλάβει, το συμβολικό πλαίσιο του λόγου, την ανθρώπινη επιθυμία, να δει πέραν της πραγματικότητας, πέραν της εικόνας, τώρα η νέα αυτή τεχνολογία μέσω της «μεταφωτογραφίας» θέτει την αντίληψή μας, εκ νέου, σε μία σχοινοβασία ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, το ψευδές και το αληθές, καθιστώντας μας ευάλωτους στη παραποίηση ή κατασκευή της οπτικής πληροφορίας. Αναδιαμορφώνει ριζικά τους τρόπους να γνωρίζουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας. Έχει συνέπειες στην κοινωνικοπολιτική μας ύπαρξη καθώς η απεικόνιση και η φαντασία αποτελούν πλέον μέρος μιας πλανητικής υπολογιστικής αρχιτεκτονικής ενός κόσμου που περιγράφεται από τον Benjamin Bratton ως «η στοίβα», αποτελούμενη από ανθρώπους από διαφορετικές γεωπολιτικές τοποθεσίες, ως πολίτες του ενιαίου αυτού μορφώματος.
Το «μεταφωτογραφικό» μέσο σήμερα, διαμορφώνει όλο και περισσότερο την εικόνα για τον εαυτό μας, την κοινωνία και την πολιτική μας, λειτουργεί ως ενεργός παράγοντας στη διαμόρφωση τόσο του «εμείς» όσο και του «κόσμου». Μπορεί η τρέχουσα στιγμή τόσο της «υπαρξιακής φωτογραφικής αστάθειας» να χρησιμεύσει ως άνοιγμα προς κάτι νέο; Μπορεί το φωτογραφικό μέσο όπως το ξέρουμε και όπως ίσως δεν το ξέρουμε ακόμα, να μας προσφέρει έναν νέο τρόπο να απεικονίσουμε και να κατανοήσουμε αυτό το άνοιγμα; Προς ποια κατεύθυνση του φωτογραφικού αύριο οδηγεί; Μπορούμε να κινητοποιήσουμε τη φωτογραφία ώστε να καταστεί συναρμογή των αγωνιών μας, επιτρέποντας έναν διαφορετικό τρόπο αποτύπωσης της αντίληψης, της γνώσης και της αυτογνωσίας, για να έρθουμε πιο κοντά στην αλήθεια μας, σ΄ αυτό που ο Δημήτρης Λεοντζάκος, στο έργο του «Ιωνάς, Ωδή σιωπηρή προς το αφόρητο»,(2023) αναφέρει ως «φλέβα καθαρού μέλλοντος»;
Κενανίδου Μαρία Βασιλική, ιστορικός τέχνης, ανεξάρτητη επιμελήτρια μέλος της Hellenic Association of Art Critics (AICA-Hellas)
ΣΧΟΛΙΑ