20/03/2022 11:30
Με μια σιωπηρή πορεία μνήμης η Θεσσαλονίκη τιμά και θυμάται το πρώτο τρένο, που αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη στις 15 Μαρτίου 1943 με προορισμό το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς - Μπίρκεναου και σήμανε την απαρχή μιας θηριωδίας άνευ προηγουμένου, η οποία και στοίχισε τη ζωή σε 50.000 Εβραίους πολίτες της Θεσσαλονίκης.
Με λευκά μπαλόνια στα χέρια που αναγράφουν το σύνθημα "Ποτέ ξανά" και αφετηρία την ιστορική πλατεία Ελευθερίας, πλήθος κόσμου κατευθύνεται προς την πλατεία του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού.
Τη διοργάνωση τιμά με την παρουσία της η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο αντιπρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, ο υπουργός Μακεδονίας - Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης, ο πρέσβης του Ισραήλ, Γιόσι Αμράνι, καθώς και πρόσωπα της τοπικής διοίκησης.
Φτάνοντας στην πλατεία του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού, εθελοντές της διοργάνωσης μοίρασαν στους παρευρισκόμενους κόκκινα γαρύφαλλα εις μνήμην των νεκρών.
Την εκδήλωση άνοιξε το σύνολο έγχορδων του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ερμηνεύοντας έργα των Ernest Bloch και Maurice Ravel.
Κ. Ζέρβας: «Ποτέ ξανά. Να φωνάζουμε αυτές τις δύο λέξεις»
Τον πρώτο χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, ο οποίος εκτός από την τιμητική ημέρα προς τους νεκρούς Εβραίους, αναφέρθηκε και στην σημαντικότητα του λαού αυτού στην δημιουργία της πλουραλιστικής Θεσσαλονίκης που υπάρχει εδώ και χρόνια.«Ποτέ ξανά. Να φωνάζουμε αυτές τις δύο λέξεις. Η Θεσσαλονίκη σήμερα τιμά την ιστορία της. Η συλλογική μνήμη είναι είναι η πιο ασφαλής κιβωτός. Ποτέ ξανά ολοκληρωτισμός. Ποτέ ξανά τέτοια θηριωδία».
Ο ίδιος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη δημιουργία του μουσείου Ολοκαυτώματος, αλλά και στην εξέλιξη του έργου της πλατείας Ελευθερίας, καθώς και στη δημιουργία μιας περιπατητικής διαδρομής που θα συνδέει τα δύο αυτά ιστορικά σημεία.
«Το χρέος μας να θυμόμαστε δε σβήνει με μια τιμητική ημέρα το χρόνο, όπως είναι η Διεθνής Ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος στις 27 Ιανουαρίου», ανέφερε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής κοινότητας, Δαυίδ Σαλτιέλ. Ο κ. Σαλτιέλ τόνισε ότι το ολοκαύτωμα αποτελεί μια ανοιχτή πληγή μέχρι και σήμερα, καθώς ο αντισημιτισμός, η παλαιότερη μορφή προκατάληψης, είναι ακόμα ζωντανή.
«Δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Η πλατεία Ελευθερίας, το μουσείο ολοκαυτώματος είναι δύο σημεία που θα συμβάλλουν στη διατήρηση αυτής της μνήμης», πρόσθεσε.
Κ. Σακελλαροπούλου: Στις 15 Μαρτίου του 1943 2.800 συμπολίτες μας στοιβάζονται με προορισμό δήθεν την Κρακοβία
«Στις 15 του μήνα, 2.800 συμπολίτες μας στοιβάζονται σε μια εμπορική αμαξοστοιχία με προορισμό, όπως τους είπαν, την Κρακοβία. Στην πραγματικότητα πηγαίνουν λίγο δυτικότερα, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς - Μπιρκενάου. Ήταν η πρώτη από πολλές αποστολές που σχεδίασαν οι Ναζί και εκτέλεσαν οι λοχαγοί των Ες Ες Ντίτερ Βισλιτσένι και Άλοϊς Μπρούνερ, εκπρόσωποι στη χώρα μας του αποτρόπαιου μηχανισμού μαζικής και απάνθρωπης εξόντωσης στα κολαστήρια της φρίκης», ανέφερε από την πλευρά της η ΠτΔ.
«“Στο μυαλό μου είναι άσβηστη η εικόνα εκείνης της μέρας”, γράφει στη μαρτυρία της η επιζήσασα του Ολοκαυτώματος Έρικα Κούνιο- Αμαρίλιο, ανάμεσα στις πρώτες γυναίκες που επιβιβάστηκαν στον συρμό. “Θυμάμαι προχωρούσαμε σαν ένα σώμα. Αναμαλλιασμένες γυναίκες, άλλες με μωρά στην αγκαλιά, άλλες να σέρνουν από το κάθε χέρι ένα παιδί που έκλαιγε, άντρες με βαλίτσες και μπόγους να προσπαθούν να διαπεράσουν το πλήθος. Φωνές, ουρλιαχτά, κλάματα, μπροστά στις ορθάνοιχτες πόρτες των βαγονιών, βαγόνια που είναι για ζώα όχι για ανθρώπους ...”», συνέχισε η κ. Σακελλαροπούλου.
«Έτσι ξεκίνησε, πριν από 79 χρόνια, το ξεκλήρισμα της ιστορικής και ανθηρής εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Είχε βέβαια προηγηθεί και εδώ η εφαρμογή των αντισημιτικών νόμων της Νυρεμβέργης, η διαταγή να καρφιτσωθεί το κίτρινο άστρο στα ρούχα, οι επιτάξεις των σπιτιών και των μαγαζιών, τα χαρτόνια στις βιτρίνες με τυπωμένη την επαίσχυντη φράση “οι Εβραίοι είναι ανεπιθύμητοι”, η ισοπέδωση του εβραϊκού νεκροταφείου, - ενός από τα αρχαιότερα και σημαντικότερα στον ευρωπαϊκό χώρο-, η συγκέντρωση και ο βασανιστικός εξευτελισμός των ανδρών της κοινότητας στην πλατεία Ελευθερίας στις 11 Ιουλίου 1942, η αποστολή πολλών από αυτούς σε καταναγκαστικά έργα στη νότια Ελλάδα», σημείωσε ακολούθως η κ. Σακελλαροπούλου.
«Τώρα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι από τους Εβραίους συμπολίτες μας, ταλαιπωρημένοι από το ταξίδι, αδυνατισμένοι, άρρωστοι, οδηγήθηκαν κατευθείαν στα κρεματόρια. Ελάχιστοι γύρισαν. Από τους περίπου 46.000 εκτοπισμένους επέστρεψαν λιγότεροι από 2.000, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά που καταγράφηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη», παρατήρησε η ίδια.
«Ο εκτοπισμός και ο αφανισμός της εβραϊκής κοινότητας υπήρξε μια μεγάλη κοινωνική και πολιτισμική απώλεια για την πόλη μας. Γι’ αυτό και έχει πολύ μεγάλη σημασία ότι, τα τελευταία χρόνια, η Θεσσαλονίκη έχει αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν για πράξεις και παραλείψεις του παρελθόντος, έχει αναγνωρίσει το ιστορικό τραύμα που προκάλεσε η αδιαφορία, ο εφησυχασμός, ο αντισημιτισμός του μεσοπολέμου και έχει καταδικάσει με τον πλέον εμφατικό τρόπο τη ναζιστική και φασιστική ιδεολογία που τρέφει τη βία και τον ρατσισμό. Γιατί η λήθη, η “αποθήκευση του ασύλληπτου στον καταψύκτη της ιστορίας”, όπως έγραψε ένας σπουδαίος Εβραίος, ο συγγραφέας Ζαν Αμερύ, ενέχει τον κίνδυνο να ξαναφέρει στην επιφάνεια “ψιθύρους από την κόλαση”. Μόνο αν μεταβιβάσουμε την ιστορική γνώση στις νέες γενιές, αν διαφυλάξουμε την ιστορική μνήμη, αν συναισθανθούμε ως δικό μας τον πόνο και την οδύνη των θυμάτων, αν κατανοήσουμε ότι το Ολοκαύτωμα είναι μια πανανθρώπινη ιστορική κληρονομιά, θα εξοπλιστούμε απέναντι σε μια νέα επέλαση του κακού, ενδεχομένως με άλλη μορφή, πάντοτε όμως απειλητική και αποτρόπαιη», υπογράμμισε μετά.
«Σήμερα, τιμάμε τη μνήμη των Ελλήνων Εβραίων που εκτοπίστηκαν, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν στα γερμανικά στρατόπεδα, και μαζί τη μνήμη όσων τους βοήθησαν να δραπετεύσουν από το γκέτο, να διαφύγουν από τον βέβαιο θάνατο. Άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτικούς και κοινωνικούς χώρους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής και θρησκεύματος, πορευτήκαμε όλοι μαζί στα βήματα των Εβραίων μαρτύρων, ακολουθήσαμε σιωπηλοί την τελευταία τους διαδρομή. Είμαι σίγουρη ότι η Θεσσαλονίκη, “αυτή η μάνα, η ανά, η μάικω και η μάντρε, δεν θα τους λησμονήσει ποτέ, δεν θα τους σκεπάσει με το χώμα της λησμονιάς και της ανωνυμίας”, όπως γράφει ο Γιώργος Ιωάννου, αλλά θα εξυψώσει τη μνήμη τους στους αιώνες ως πράξη ιστορικής δικαίωσης και συγγνώμης», κατέληξε η ΠτΔ.
Ισραηλινός πρέσβης: Δεν αρκεί να ακουστούν οι λέξεις «ποτέ ξανά»
«Η πορεία μας σήμερα είναι σημαντική. Συμμετέχουμε σε αυτή την πορεία για να υψώσουμε τη φωνή μας και να θυμηθούμε τι έγινε. Αυτό είναι το μάθημα που θα αντλήσουμε και θα μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές. Οι λέξεις "ποτέ ξανά" πρέπει να ακουστούν, αλλά αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να το κάνουμε πράξη στην καθημερινότητά μας», σημείωσε ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Γιόσι Αμράνι καλώντας μάλιστα να σκεφτούμε τι γίνεται σήμερα στην Ουκρανία.
Ο κ. Αμράνι, έκανε ξεχωριστή αναφορά στην ΠτΔ συγχαίροντάς την για την αναγνώριση του παρελθόντος, αλλά και τη συγκίνηση που έδειξε κατά τη διάρκεια του λόγου της.
Μ. Σχοινάς: Η διατήρηση της μνήμης ζωντανής και αναλλοίωτης είναι και επένδυση
Από τη δική του πλευρά, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς στο χαιρετισμό του ανέφερε: "Η διατήρηση της μνήμης ζωντανής και αναλλοίωτης δεν είναι μόνο ιστορικό μας καθήκον ως Θεσσαλονικέων, ως Ελλήνων, ως Ευρωπαίων. Είναι επένδυση. Ο μόνος τρόπος για να χτίσουμε συμπεριληπτικές κοινωνίες στις οποίες όλοι μπορούν να ζήσουν ελεύθεροι". Ο κ. Σχοινάς τόνισε ότι η ευρωπαϊκή ζωή στην Ευρώπη ήταν, είναι και θα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνιών μας. "Αισθάνομαι ιδιαίτερη περηφάνια ως αρμόδιος αντιπρόεδρος που παρουσίασα την πρώτη στρατηγική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού την οποία χαιρέτησε το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο". Μάλιστα, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην εξέλιξη που έχει σημειώσει η Ελλάδα στην αντιμετώπιση του αντισημιτισμού ιδιαίτερα με τη δημιουργία του εβραϊκού μουσείου ολοκαυτώματος. Τέλος, από το βήμα που του δόθηκε, καταδίκασε μάλιστα τις εχθροπραξίες που γίνονται αυτό το διάστημα στην Ουκρανία μεταξύ των λαών. "Αυτές τις μαύρες ώρες που η Ευρώπη ξανά δοκιμάζεται το μήνυμα για την ανάγκη της ειρηνικής συνύπαρξης και της ιστορικής μνήμης είναι πιο επιτακτικό από ποτέ. Θέλω να τονίσω ότι δε θα κάνουμε αποδεκτό κανένα επιχείρημα που συνδέει αυτούς που αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους με το ναζισμό. Δε θα δεχθούμε να ξανά γραφτεί η ευρωπαϊκή ιστορία από τους επιτιθέμενους και τους αδικούντες. Θα γραφτεί μέσα από τη βούληση όλων μας να ζήσουμε ειρηνικά μαζί σε συνεκτικές κοινωνίες".
Α. Τζιτζικώστας: Η αντιμετώπιση της βίας και του μίσους μάς αφορά ακόμα και όταν δεν στρέφονται απευθείας απέναντι μας
Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, σημείωσε ότι σήμερα όλοι μαζί δίνουμε ένα "παρών" μνήμης αλλά και ένα επίκαιρο "παρών". Κάναμε μια πορεία μνήμης που ξεκινάει από το παρελθόν αλλά συνεχίζεται έως το μακρύ μέλλον. Στέλνουμε ένα έντονο μήνυμα απέναντι σε όσους που τόσο αποκάλυπτα επιτίθενται σε άλλους λαούς. «Οι περιφέρειες και οι δήμοι ολόκληρης της Ευρώπης λέμε πως η αντιμετώπιση της βίας και του μίσους μάς αφορά ακόμα και όταν δεν στρέφονται απευθείας απέναντί μας. Το πάρκο μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας αλλά και το μουσείο Ολοκαυτώματος θα αποτελούν ζωντανό μάθημα της ιστορίας του τόπου μας, αλλά και του εβραϊκού ελληνισμού για να μην σιωπούμε».
Στ. Καλαφάτης: Δεσμευόμαστε να ολοκληρώσουμε το ταχύτερο δυνατόν τις εργασίες του Μουσείου Ολοκαυτώματος
Ο υφυπουργός Μακεδονίας - Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης, τόνισε πως η άσβεστη κραυγή της ιστορίας γίνεται ακόμα πιο επίκαιρη τώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σήμερα διατρανώνουμε την απόφαση μας να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη μας. «Δεσμευόμαστε να ολοκληρώσουμε το ταχύτερο δυνατόν τις εργασίες του Μουσείου Ολοκαυτώματος για να μην ξεχάσει κανείς ποτέ ξανά».
Ν. Παπαϊωάννου: Είναι τιμή μας που στεκόμαστε στο ίδιο σημείο όπως εκείνοι προτού οδηγηθούν στο βέβαιο θάνατο
«Είμαστε σήμερα εδώ για να διατηρούμε ζωντανή τη μνήμη του πιο ειδεχθούς εγκλήματος στη σύγχρονη ιστορία. Είναι τιμή μας που διανύσαμε τη διαδρομή που ακολούθησαν οι ίδιοι. Είναι τιμή μας που στεκόμαστε στο ίδιο σημείο όπως εκείνοι προτού οδηγηθούν στο βέβαιο θάνατο», δήλωσε ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νίκος Παπαϊωάννου.
Σ. Κατρανίδης: Το Ολοκαύτωμα δεν ήταν ένα ατύχημα
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Στυλιανός Κατρανίδης, ανέφερε πως το Ολοκαύτωμα δεν ήταν ένα ατύχημα. Ο καπνός στα κρεματόρια δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Ξεκίνησε με ρητορικές μίσους για ζωές που αξίζουν και άλλες που δεν αξίζουν. "Δεν αρκεί να βρισκόμαστε δύο ημέρες τον χρόνο σε πορείες μνήμης. Ως πανεπιστήμιο δώσαμε το "παρών". Εδώ και δεκαετίες συνεχίζουμε να διδάσκουμε την εβραϊκή γλώσσα και λογοτεχνία, ώστε η φράση ποτέ ξανά να γίνει το μήνυμα της ιστορίας". Ο πρόεδρος της διοικούσας Επιτροπής του Διεθνούς Πανεπιστημίου, Αθανάσιος Καΐσης, ανέφερε από την πλευρά του ότι σημειώθηκαν περίπου 10 αντισημιτικά περιστατικά ημερησίως μέσα στο 2021. "Ο αντισημιτισμός είναι έκφραση εχθρότητας, μίσους και εφαρμογή βίας. Είναι το σύνολο των πράξεων μιας διακριτικής διαχείρισης των Εβραίων. Οφείλουμε να εξαλείψουμε το ρατσισμό σε όλες τις εκφάνσεις", τόνισε.
Ένα λουλούδι στο πρώτο βαγόνι
Στο τέλος της εκδήλωσης η ΠτΔ, και οι λοιποί παρευρισκόμενοι κατέθεσαν λουλούδια στο ιστορικό βαγόνι που μετέφερε πριν από 79 χρόνια τους πρώτους Εβραίους Θεσσαλονικείς προς τα κρεματόρια της Γερμανίας.
Με μια σιωπηρή πορεία μνήμης η Θεσσαλονίκη τιμά και θυμάται το πρώτο τρένο, που αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη στις 15 Μαρτίου 1943 με προορισμό το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς - Μπίρκεναου και σήμανε την απαρχή μιας θηριωδίας άνευ προηγουμένου, η οποία και στοίχισε τη ζωή σε 50.000 Εβραίους πολίτες της Θεσσαλονίκης.
Με λευκά μπαλόνια στα χέρια που αναγράφουν το σύνθημα "Ποτέ ξανά" και αφετηρία την ιστορική πλατεία Ελευθερίας, πλήθος κόσμου κατευθύνεται προς την πλατεία του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού.
Τη διοργάνωση τιμά με την παρουσία της η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο αντιπρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, ο υπουργός Μακεδονίας - Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης, ο πρέσβης του Ισραήλ, Γιόσι Αμράνι, καθώς και πρόσωπα της τοπικής διοίκησης.
Φτάνοντας στην πλατεία του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού, εθελοντές της διοργάνωσης μοίρασαν στους παρευρισκόμενους κόκκινα γαρύφαλλα εις μνήμην των νεκρών.
Την εκδήλωση άνοιξε το σύνολο έγχορδων του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ερμηνεύοντας έργα των Ernest Bloch και Maurice Ravel.
Κ. Ζέρβας: «Ποτέ ξανά. Να φωνάζουμε αυτές τις δύο λέξεις»
Τον πρώτο χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, ο οποίος εκτός από την τιμητική ημέρα προς τους νεκρούς Εβραίους, αναφέρθηκε και στην σημαντικότητα του λαού αυτού στην δημιουργία της πλουραλιστικής Θεσσαλονίκης που υπάρχει εδώ και χρόνια.«Ποτέ ξανά. Να φωνάζουμε αυτές τις δύο λέξεις. Η Θεσσαλονίκη σήμερα τιμά την ιστορία της. Η συλλογική μνήμη είναι είναι η πιο ασφαλής κιβωτός. Ποτέ ξανά ολοκληρωτισμός. Ποτέ ξανά τέτοια θηριωδία».
Ο ίδιος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη δημιουργία του μουσείου Ολοκαυτώματος, αλλά και στην εξέλιξη του έργου της πλατείας Ελευθερίας, καθώς και στη δημιουργία μιας περιπατητικής διαδρομής που θα συνδέει τα δύο αυτά ιστορικά σημεία.
«Το χρέος μας να θυμόμαστε δε σβήνει με μια τιμητική ημέρα το χρόνο, όπως είναι η Διεθνής Ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος στις 27 Ιανουαρίου», ανέφερε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής κοινότητας, Δαυίδ Σαλτιέλ. Ο κ. Σαλτιέλ τόνισε ότι το ολοκαύτωμα αποτελεί μια ανοιχτή πληγή μέχρι και σήμερα, καθώς ο αντισημιτισμός, η παλαιότερη μορφή προκατάληψης, είναι ακόμα ζωντανή.
«Δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Η πλατεία Ελευθερίας, το μουσείο ολοκαυτώματος είναι δύο σημεία που θα συμβάλλουν στη διατήρηση αυτής της μνήμης», πρόσθεσε.
Κ. Σακελλαροπούλου: Στις 15 Μαρτίου του 1943 2.800 συμπολίτες μας στοιβάζονται με προορισμό δήθεν την Κρακοβία
«Στις 15 του μήνα, 2.800 συμπολίτες μας στοιβάζονται σε μια εμπορική αμαξοστοιχία με προορισμό, όπως τους είπαν, την Κρακοβία. Στην πραγματικότητα πηγαίνουν λίγο δυτικότερα, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς - Μπιρκενάου. Ήταν η πρώτη από πολλές αποστολές που σχεδίασαν οι Ναζί και εκτέλεσαν οι λοχαγοί των Ες Ες Ντίτερ Βισλιτσένι και Άλοϊς Μπρούνερ, εκπρόσωποι στη χώρα μας του αποτρόπαιου μηχανισμού μαζικής και απάνθρωπης εξόντωσης στα κολαστήρια της φρίκης», ανέφερε από την πλευρά της η ΠτΔ.
«“Στο μυαλό μου είναι άσβηστη η εικόνα εκείνης της μέρας”, γράφει στη μαρτυρία της η επιζήσασα του Ολοκαυτώματος Έρικα Κούνιο- Αμαρίλιο, ανάμεσα στις πρώτες γυναίκες που επιβιβάστηκαν στον συρμό. “Θυμάμαι προχωρούσαμε σαν ένα σώμα. Αναμαλλιασμένες γυναίκες, άλλες με μωρά στην αγκαλιά, άλλες να σέρνουν από το κάθε χέρι ένα παιδί που έκλαιγε, άντρες με βαλίτσες και μπόγους να προσπαθούν να διαπεράσουν το πλήθος. Φωνές, ουρλιαχτά, κλάματα, μπροστά στις ορθάνοιχτες πόρτες των βαγονιών, βαγόνια που είναι για ζώα όχι για ανθρώπους ...”», συνέχισε η κ. Σακελλαροπούλου.
«Έτσι ξεκίνησε, πριν από 79 χρόνια, το ξεκλήρισμα της ιστορικής και ανθηρής εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Είχε βέβαια προηγηθεί και εδώ η εφαρμογή των αντισημιτικών νόμων της Νυρεμβέργης, η διαταγή να καρφιτσωθεί το κίτρινο άστρο στα ρούχα, οι επιτάξεις των σπιτιών και των μαγαζιών, τα χαρτόνια στις βιτρίνες με τυπωμένη την επαίσχυντη φράση “οι Εβραίοι είναι ανεπιθύμητοι”, η ισοπέδωση του εβραϊκού νεκροταφείου, - ενός από τα αρχαιότερα και σημαντικότερα στον ευρωπαϊκό χώρο-, η συγκέντρωση και ο βασανιστικός εξευτελισμός των ανδρών της κοινότητας στην πλατεία Ελευθερίας στις 11 Ιουλίου 1942, η αποστολή πολλών από αυτούς σε καταναγκαστικά έργα στη νότια Ελλάδα», σημείωσε ακολούθως η κ. Σακελλαροπούλου.
«Τώρα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι από τους Εβραίους συμπολίτες μας, ταλαιπωρημένοι από το ταξίδι, αδυνατισμένοι, άρρωστοι, οδηγήθηκαν κατευθείαν στα κρεματόρια. Ελάχιστοι γύρισαν. Από τους περίπου 46.000 εκτοπισμένους επέστρεψαν λιγότεροι από 2.000, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά που καταγράφηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη», παρατήρησε η ίδια.
«Ο εκτοπισμός και ο αφανισμός της εβραϊκής κοινότητας υπήρξε μια μεγάλη κοινωνική και πολιτισμική απώλεια για την πόλη μας. Γι’ αυτό και έχει πολύ μεγάλη σημασία ότι, τα τελευταία χρόνια, η Θεσσαλονίκη έχει αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν για πράξεις και παραλείψεις του παρελθόντος, έχει αναγνωρίσει το ιστορικό τραύμα που προκάλεσε η αδιαφορία, ο εφησυχασμός, ο αντισημιτισμός του μεσοπολέμου και έχει καταδικάσει με τον πλέον εμφατικό τρόπο τη ναζιστική και φασιστική ιδεολογία που τρέφει τη βία και τον ρατσισμό. Γιατί η λήθη, η “αποθήκευση του ασύλληπτου στον καταψύκτη της ιστορίας”, όπως έγραψε ένας σπουδαίος Εβραίος, ο συγγραφέας Ζαν Αμερύ, ενέχει τον κίνδυνο να ξαναφέρει στην επιφάνεια “ψιθύρους από την κόλαση”. Μόνο αν μεταβιβάσουμε την ιστορική γνώση στις νέες γενιές, αν διαφυλάξουμε την ιστορική μνήμη, αν συναισθανθούμε ως δικό μας τον πόνο και την οδύνη των θυμάτων, αν κατανοήσουμε ότι το Ολοκαύτωμα είναι μια πανανθρώπινη ιστορική κληρονομιά, θα εξοπλιστούμε απέναντι σε μια νέα επέλαση του κακού, ενδεχομένως με άλλη μορφή, πάντοτε όμως απειλητική και αποτρόπαιη», υπογράμμισε μετά.
«Σήμερα, τιμάμε τη μνήμη των Ελλήνων Εβραίων που εκτοπίστηκαν, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν στα γερμανικά στρατόπεδα, και μαζί τη μνήμη όσων τους βοήθησαν να δραπετεύσουν από το γκέτο, να διαφύγουν από τον βέβαιο θάνατο. Άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτικούς και κοινωνικούς χώρους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής και θρησκεύματος, πορευτήκαμε όλοι μαζί στα βήματα των Εβραίων μαρτύρων, ακολουθήσαμε σιωπηλοί την τελευταία τους διαδρομή. Είμαι σίγουρη ότι η Θεσσαλονίκη, “αυτή η μάνα, η ανά, η μάικω και η μάντρε, δεν θα τους λησμονήσει ποτέ, δεν θα τους σκεπάσει με το χώμα της λησμονιάς και της ανωνυμίας”, όπως γράφει ο Γιώργος Ιωάννου, αλλά θα εξυψώσει τη μνήμη τους στους αιώνες ως πράξη ιστορικής δικαίωσης και συγγνώμης», κατέληξε η ΠτΔ.
Ισραηλινός πρέσβης: Δεν αρκεί να ακουστούν οι λέξεις «ποτέ ξανά»
«Η πορεία μας σήμερα είναι σημαντική. Συμμετέχουμε σε αυτή την πορεία για να υψώσουμε τη φωνή μας και να θυμηθούμε τι έγινε. Αυτό είναι το μάθημα που θα αντλήσουμε και θα μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές. Οι λέξεις "ποτέ ξανά" πρέπει να ακουστούν, αλλά αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να το κάνουμε πράξη στην καθημερινότητά μας», σημείωσε ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Γιόσι Αμράνι καλώντας μάλιστα να σκεφτούμε τι γίνεται σήμερα στην Ουκρανία.
Ο κ. Αμράνι, έκανε ξεχωριστή αναφορά στην ΠτΔ συγχαίροντάς την για την αναγνώριση του παρελθόντος, αλλά και τη συγκίνηση που έδειξε κατά τη διάρκεια του λόγου της.
Μ. Σχοινάς: Η διατήρηση της μνήμης ζωντανής και αναλλοίωτης είναι και επένδυση
Από τη δική του πλευρά, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς στο χαιρετισμό του ανέφερε: "Η διατήρηση της μνήμης ζωντανής και αναλλοίωτης δεν είναι μόνο ιστορικό μας καθήκον ως Θεσσαλονικέων, ως Ελλήνων, ως Ευρωπαίων. Είναι επένδυση. Ο μόνος τρόπος για να χτίσουμε συμπεριληπτικές κοινωνίες στις οποίες όλοι μπορούν να ζήσουν ελεύθεροι". Ο κ. Σχοινάς τόνισε ότι η ευρωπαϊκή ζωή στην Ευρώπη ήταν, είναι και θα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνιών μας. "Αισθάνομαι ιδιαίτερη περηφάνια ως αρμόδιος αντιπρόεδρος που παρουσίασα την πρώτη στρατηγική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού την οποία χαιρέτησε το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο". Μάλιστα, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην εξέλιξη που έχει σημειώσει η Ελλάδα στην αντιμετώπιση του αντισημιτισμού ιδιαίτερα με τη δημιουργία του εβραϊκού μουσείου ολοκαυτώματος. Τέλος, από το βήμα που του δόθηκε, καταδίκασε μάλιστα τις εχθροπραξίες που γίνονται αυτό το διάστημα στην Ουκρανία μεταξύ των λαών. "Αυτές τις μαύρες ώρες που η Ευρώπη ξανά δοκιμάζεται το μήνυμα για την ανάγκη της ειρηνικής συνύπαρξης και της ιστορικής μνήμης είναι πιο επιτακτικό από ποτέ. Θέλω να τονίσω ότι δε θα κάνουμε αποδεκτό κανένα επιχείρημα που συνδέει αυτούς που αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους με το ναζισμό. Δε θα δεχθούμε να ξανά γραφτεί η ευρωπαϊκή ιστορία από τους επιτιθέμενους και τους αδικούντες. Θα γραφτεί μέσα από τη βούληση όλων μας να ζήσουμε ειρηνικά μαζί σε συνεκτικές κοινωνίες".
Α. Τζιτζικώστας: Η αντιμετώπιση της βίας και του μίσους μάς αφορά ακόμα και όταν δεν στρέφονται απευθείας απέναντι μας
Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, σημείωσε ότι σήμερα όλοι μαζί δίνουμε ένα "παρών" μνήμης αλλά και ένα επίκαιρο "παρών". Κάναμε μια πορεία μνήμης που ξεκινάει από το παρελθόν αλλά συνεχίζεται έως το μακρύ μέλλον. Στέλνουμε ένα έντονο μήνυμα απέναντι σε όσους που τόσο αποκάλυπτα επιτίθενται σε άλλους λαούς. «Οι περιφέρειες και οι δήμοι ολόκληρης της Ευρώπης λέμε πως η αντιμετώπιση της βίας και του μίσους μάς αφορά ακόμα και όταν δεν στρέφονται απευθείας απέναντί μας. Το πάρκο μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας αλλά και το μουσείο Ολοκαυτώματος θα αποτελούν ζωντανό μάθημα της ιστορίας του τόπου μας, αλλά και του εβραϊκού ελληνισμού για να μην σιωπούμε».
Στ. Καλαφάτης: Δεσμευόμαστε να ολοκληρώσουμε το ταχύτερο δυνατόν τις εργασίες του Μουσείου Ολοκαυτώματος
Ο υφυπουργός Μακεδονίας - Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης, τόνισε πως η άσβεστη κραυγή της ιστορίας γίνεται ακόμα πιο επίκαιρη τώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σήμερα διατρανώνουμε την απόφαση μας να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη μας. «Δεσμευόμαστε να ολοκληρώσουμε το ταχύτερο δυνατόν τις εργασίες του Μουσείου Ολοκαυτώματος για να μην ξεχάσει κανείς ποτέ ξανά».
Ν. Παπαϊωάννου: Είναι τιμή μας που στεκόμαστε στο ίδιο σημείο όπως εκείνοι προτού οδηγηθούν στο βέβαιο θάνατο
«Είμαστε σήμερα εδώ για να διατηρούμε ζωντανή τη μνήμη του πιο ειδεχθούς εγκλήματος στη σύγχρονη ιστορία. Είναι τιμή μας που διανύσαμε τη διαδρομή που ακολούθησαν οι ίδιοι. Είναι τιμή μας που στεκόμαστε στο ίδιο σημείο όπως εκείνοι προτού οδηγηθούν στο βέβαιο θάνατο», δήλωσε ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νίκος Παπαϊωάννου.
Σ. Κατρανίδης: Το Ολοκαύτωμα δεν ήταν ένα ατύχημα
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Στυλιανός Κατρανίδης, ανέφερε πως το Ολοκαύτωμα δεν ήταν ένα ατύχημα. Ο καπνός στα κρεματόρια δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Ξεκίνησε με ρητορικές μίσους για ζωές που αξίζουν και άλλες που δεν αξίζουν. "Δεν αρκεί να βρισκόμαστε δύο ημέρες τον χρόνο σε πορείες μνήμης. Ως πανεπιστήμιο δώσαμε το "παρών". Εδώ και δεκαετίες συνεχίζουμε να διδάσκουμε την εβραϊκή γλώσσα και λογοτεχνία, ώστε η φράση ποτέ ξανά να γίνει το μήνυμα της ιστορίας". Ο πρόεδρος της διοικούσας Επιτροπής του Διεθνούς Πανεπιστημίου, Αθανάσιος Καΐσης, ανέφερε από την πλευρά του ότι σημειώθηκαν περίπου 10 αντισημιτικά περιστατικά ημερησίως μέσα στο 2021. "Ο αντισημιτισμός είναι έκφραση εχθρότητας, μίσους και εφαρμογή βίας. Είναι το σύνολο των πράξεων μιας διακριτικής διαχείρισης των Εβραίων. Οφείλουμε να εξαλείψουμε το ρατσισμό σε όλες τις εκφάνσεις", τόνισε.
Ένα λουλούδι στο πρώτο βαγόνι
Στο τέλος της εκδήλωσης η ΠτΔ, και οι λοιποί παρευρισκόμενοι κατέθεσαν λουλούδια στο ιστορικό βαγόνι που μετέφερε πριν από 79 χρόνια τους πρώτους Εβραίους Θεσσαλονικείς προς τα κρεματόρια της Γερμανίας.
ΣΧΟΛΙΑ