Ήταν το 2015 όταν 12 φοιτητές και φοιτήτριες του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών, ήθελαν προτού αποφοιτήσουν να ασχοληθούν ενεργά με την αεροδιαστημική και πυραυλική. 

Απευθύνθηκαν στον διευθυντή του εργαστηρίου, καθηγητή και νυν Κοσμήτορα της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ Κύρο Υάκινθο, προκειμένου να δημιουργηθεί μία ομάδα που στόχευε στην κατασκευή μη επανδρωμένου αεροπλάνου, ώστε να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους συμμετέχοντας σε διεθνείς διαγωνισμούς. Άλλωστε, ήδη από το 2005 είχε ανοίξει ο δρόμος για την ίδρυση φοιτητικών ομάδων στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ, με την κατασκευή αγωνιστικών μονοθέσιων.

Σήμερα η ομάδα Aristotle Space & Aeronautics Team (ASAT) αποτελείται από 50 μέλη, φοιτήτριες και φοιτητές του ΑΠΘ. Επιστημονικός υπεύθυνος της ομάδας έχει αναλάβει ο Περικλής Παναγιώτου, επίκουρος καθηγητής του Εργαστήριο Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ. 

Περιγράφει στη «ΜτΚ» πως όλα τα επιστημονικά επιτεύγματα της ομάδας στηρίζονται στο 100% από χορηγίες και συνεργασίες με ελληνικές βιομηχανίες που αγκαλιάζουν το όραμα και το έργο των φοιτητών, «διαδικασία που απαιτεί μεγάλη γραφειοκρατία» ενώ όπως λέει «δεν λαμβάνεται καμία χρηματοδότηση από το πανεπιστήμιο».

Σταθερά στην πρώτη δεκάδα το ΑΠΘ

Τα μέλη της ASAT εκπονούν ερευνητικό έργο στους τομείς της αεροναυπηγικής και της πυραυλικής αντίστοιχα, με τους βασικούς τομείς πάνω στους οποίους δουλεύουν να είναι τρεις: το Aeronautics, το Rocketry και το Marketing. Το Aeronautics, ασχολείται με τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τις πτητικές δοκιμές μη-επανδρωμένων αεροχημάτων. «Βασικός στόχος του Aeronautics είναι η συμμετοχή σε διεθνείς διαγωνισμούς αεροναυπηγικής που πραγματοποιούνται κάθε δύο χρόνια και στους οποίους η ομάδα έχει πλέον μία μόνιμη παρουσία στην 1η δεκάδα, ανάμεσα σε κορυφαία πανεπιστήμια και ακαδημαϊκά ιδρύματα», εξηγεί ο κ. Παναγιώτου. 

Επίσης, ένα μόνιμο project που τρέχει στο αεροπλανικό κομμάτι είναι το ηλιακό, μη-επανδρωμένο αερόχημα Phoenix, που διαθέτει το χαρακτηριστικό της υψηλής τεχνολογικής στάθμης και έχει ένα χαρακτήρα που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και της χώρας, ώστε, όπως σημειώνει ο κ. Παναγιώτου «να αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι οι φοιτητές και φοιτήτριες ότι αυτά που κατασκευάζουν μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην πράξη».

«Είμαστε πίσω σε επίπεδο προϊόντος»

Ο δεύτερος τομέας με τον οποίο ασχολείται η ομάδα ASAT είναι το Rocketry που ιδρύθηκε το 2016 και αφορά στην πυραυλική, όπου στην Ελλάδα, όπως εξηγεί ο κ. Παναγιώτου, είμαστε σε φοβερά πρώιμο στάδιο. 

«Πριν από δύο χρόνια κάναμε την πρώτη εκτόξευση στις ΗΠΑ, που για τα ελληνικά δεδομένα και για την ομάδα μας ήταν ένα τεράστιο επίτευγμα», επισημαίνει. Πέρα από την συμμετοχή σε διεθνείς και ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς πυραυλικής, το Rocketry έχει θέσει ως στόχο την ανάπτυξη ενός παράλληλου project υψηλής τεχνογνωσίας, με μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία και την αεροδιαστημική στην Ελλάδα. Ο τελευταίος τομέας είναι το marketing που περιλαμβάνει την προβολή της ομάδας και την εξεύρεση χορηγιών, «που κρατάει την ομάδα ζωντανή», εξηγεί και συμπληρώνει πως η προβολή αφορά και στην ένταξη και προσέλκυση νέων μελών.

Ο κ. Παναγιώτου περιγράφει ότι υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τα επιστημονικά επιτεύγματα της ομάδας ASAT του ΑΠΘ και από κρατικούς φορείς αλλά και από τη βιομηχανία, οπότε «αυτή η ομάδα αποτελεί και ενός είδους φυτώριο, όπου οι πιο δυνατές και δυνατοί συνεχίζουν να εργάζονται είτε ως μηχανικοί στις συνεργαζόμενες βιομηχανίες ή ως ερευνητές μηχανικοί στο Εργαστήριο Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών». 

Σε ό,τι αφορά την ενδεχόμενη μελλοντική αξιοποίηση αυτής της τεχνογνωσίας, ο κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι «η τεχνογνωσία και τα πρωτότυπα υπάρχουν, αλλά ως Ελλάδα είμαστε πίσω σε επίπεδο προϊόντος».

Κατασκευή πυραύλων υψηλής ισχύος

Το 2022 το Rocketry συμμετείχε και διακρίθηκε με την «Andromeda» σε δύο διαγωνισμούς, όπως περιγράφει ο Θοδωρής Μητρούσιας, φοιτητής του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών. 

Ο πρώτος είναι το Spaceport America Cup που διεξήχθη στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ τον Ιούνιο του 2022, και ο δεύτερος το European Rocketry Challenge που διεξήχθη στην Πορτογαλία τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς. Το Rocketry ασχολείται με τον σχεδιασμό και την κατασκευή πυραύλων υψηλής ισχύος, οι οποίοι έχουν ως στόχο την ανύψωση ενός φορτίου σε συγκεκριμένο υψόμετρο (η ομάδα δραστηριοποιείται γύρω από τα 3000 μέτρα). 

«Το ωφέλιμο φορτίο που μεταφέρεται συνήθως αποτελεί κάποιο επιστημονικό πείραμα που λαμβάνει χώρα κατά την πτήση. Τα τελευταία μας δύο πειράματα αφορούσαν αφενός την μέτρηση ραδιενέργειας στην ατμόσφαιρα κατά την άνοδο και την κάθοδο αντίστοιχα και αφετέρου τη μέτρηση του ποσοστού δρεπάνωσης των κυττάρων, ενός ασθενούς με δρεπανοκυτταρική αναιμία, μέσω ενός δείγματος αίματος, ώστε να δούμε τις επιπτώσεις της υψηλής επιτάχυνσης και της μείωσης οξυγόνου που επικρατούν κατά την εκτόξευση και την κάθοδο. Ο πύραυλος κινείται κατακόρυφα έως και το επιθυμητό υψόμετρο (στην προκειμένη περίπτωση 3.000 μέτρα), ενώ η κάθοδος γίνεται μέσω ενός συστήματος με αλεξίπτωτα», εξηγεί ο κ. Μητρούσιας. 

Περιγράφει ότι ο κυριότερος στόχος της ASAT είναι να «προωθήσουμε τις επιστήμες της πυραυλική και της αεροναυπηγικής, τόσο στους συμφοιτητές μας όσο και στην ελληνική κοινωνία καθώς πρόκειται για δύο τομείς όπου δεν έχουμε ως χώρας μεγάλη ανάπτυξη, συγκριτικά με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και να εκπροσωπήσουμε και να αναδείξουμε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μεταξύ των καλύτερων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων τόσο στην Ευρώπη όσο και τον κόσμο μέσω των διεθνών διαγωνισμών στους οποίους συμμετέχουμε».

Ανθρωπιστική βοήθεια σε απομακρυσμένη περιοχή

Ο Παναγιώτης Καντούρης βρίσκεται στο πέμπτο έτος της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ. 

Ασχολείται με τον σχεδιασμό και την κατασκευή πυραύλων και αεροπλάνων και συμμετείχε στην υλοποίηση του «Αeolus», ένα μη επανδρωμένο αερόχημα με το οποίο τα μέλη της ASAT κατέκτησαν την 9η θέση στον διαγωνισμό «Air Cargo Challenge» που διεξήχθη πέρυσι στο Μόναχο της Γερμανίας. «Στόχος του Αeolus ήταν η μέγιστη ανύψωση δυνατού ωφέλιμου φορτίου. Συγκεκριμένα είχαμε σακουλάκια με αίμα για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε απομακρυσμένη περιοχή. Κατακτήσαμε την 9η θέση, ανάμεσα σε 27 πανεπιστημιακές ομάδες που συμμετείχαν διεθνώς», περιγράφει.

Ο Phoenix θα προλαμβάνει πυρκαγιές

Ο Διονύσης Πλέσας είναι φοιτητής του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ. Ασχολείται με τη σχεδίαση του μη επανδρωμένου οχήματος «Phoenix», ένα διαφορετικό αερόχημα από αυτά που έχει σχεδιάσει έως τώρα η ομάδα ΑSAT. Κατασκευάζεται για να περιπολεί δασικές εκτάσεις και να ανιχνεύει δασικές πυρκαγιές, μέσω ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης. 

«Ο Phoenix θα μπορεί να εντοπίζει πυρκαγιές σε αρχικό στάδιο, προτού πάρουν διαστάσεις», λέει ο κ. Πλέσας. Εξηγεί ότι το συγκεκριμένο όχημα θα διαθέτει ηλιακά πάνελ στο πάνω μέρος της πτέρυγας ώστε να μπορεί να έχει μεγάλη αυτονομία. «Σε ένα πρώτο στάδιο θα έχει αυτονομία έξι ωρών. Θα μπορεί με τη χρήση αυτόματου πιλότου να σκανάρει τις δασικές εκτάσεις έτσι ώστε να εντοπίζει τις πυρκαγιές και να μας ειδοποιεί άμεσα». 

Ο ίδιος λέει πως πρόκειται για ένα καινοτόμο σύστημα για τα ελληνικά δεδομένα, ιδιαίτερα χρηστικό καθώς «έχει πάρα πολύ μεγάλη ανθρωπιστική σημασία και θέλουμε κι εμείς ως φοιτητές να συνεισφέρουμε από την πλευρά της επιστήμης και να δώσουμε λύσεις». Για την κατασκευή του «Phoenix» εργάζονται ήδη 17 φοιτητές ενώ στόχος τους είναι να απογειωθεί μέσα στο καλοκαίρι του 2023.