Πόσο πιθανό είναι να επισκεφθούν μέλη της Αφρικανικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης ένα μουσείο της πόλης; Έχει πρόσβαση ένα άτομο με αναπηρικό αμαξίδιο σε όλους τους χώρους όπου πραγματοποιούνται εκθέσεις; Το περιεχόμενο μιας εκδήλωσης αφορά ένα άτομο της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας; Έχει κατανοήσει ο καθένας ότι οι πολιτιστικές δράσεις (πρέπει να) απευθύνονται παντού;

Οι έννοιες της διαφορετικότητας, της ισότητας, της συμπερίληψης και της προσβασιμότητας στην πόλη, απασχόλησαν σήμερα υπευθύνους μουσείων και οργανισμών της Βόρειας Ελλάδας, που τις ανέλυσαν σε ενότητα του 13ου Διεθνούς Συνεδρίου CoMuseum, με τίτλο «Μουσεία και Δικαιοσύνη».

«Το ότι γίνεται ένα συνέδριο με αυτό το κεντρικό θέμα, απλώς αποδεικνύει ότι δεν το έχουμε λύσει και ότι υπάρχει πρόβλημα. Το βασικό ζητούμενο είναι πώς θα ξεφύγουμε από την επιφανειακή προσέγγιση, όπου συμφωνούμε ότι μας ενδιαφέρει το θέμα, μας ενδιαφέρει η προσβασιμότητα, τα δικαιώματα, οι μειονότητες και να δούμε τι δεν κάνουμε και με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε να το κάνουμε, για να εντάξουμε πραγματικά όλες τις ομάδες πληθυσμού», δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρόεδρος του MOMus και κάτοχος Έδρας UNESCO για την Έρευνα του Μέλλοντος, Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, που ήταν ο συντονιστής αυτής της ενότητας.

Για το κομμάτι των συνεδρίων και των πολιτιστικών project, μίλησε η εισηγήτρια Βίκη Παπαδημητρίου, Αντιπρόεδρος του Thessaloniki Convention Bureau και Γενική Διευθύντρια της SYMVOLI Conference & Cultural Management, λέγοντας πως στο συγκεκριμένο περιβάλλον υπάρχει προβληματισμός και πολλές σκέψεις για το πώς μπορούν να εφαρμοστούν πιο δίκαιες πολιτικές είτε σε επίπεδο εκπροσώπησης (φύλου, ηλικίας, φυλετικού κριτηρίου), ώστε να ακούγονται φωνές που δεν ακούγονται μέσα σε ένα συνέδριο εξ ορισμού. 

«Αυτό που για μένα προσωπικά έχει πολύ μεγάλη σημασία -πέρα από τις πολιτικές για το αν είναι προσβάσιμος ο χώρος ή αν ανοίγεται σε διαφορετικά κοινά, είναι να δώσουμε έμφαση στο περιεχόμενο, γιατί όταν το κάνεις πιο συμπεριληπτικό και εκφράζει διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, έχεις τη δυνατότητα να περάσεις μηνύματα και να εκπαιδεύσεις ανθρώπους με ενσυναίσθηση προς κάθε κατεύθυνση», επισήμανε η κ. Παπαδημητρίου.

Στην ενότητα αυτή του συνεδρίου -που πραγματοποιήθηκε τις δύο προηγούμενες μέρες στην Αθήνα και σήμερα ολοκληρώνεται στη Θεσσαλονίκη, δόθηκε η ευκαιρία στους εισηγητές, να αναφερθούν στις πρωτοβουλίες των φορέων που εκπροσωπούν στην κατεύθυνση της δικαιοσύνης, οι οποίες τους κάνουν να αισθάνονται περήφανοι.

Στο ρόλο του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης και στο καλλιτεχνικό του κομμάτι, που ούτως ή άλλως φιλοξενεί στις σκηνές του καλλιτέχνες με διαφορετική κουλτούρα, θρήσκευμα και γλώσσα, αναφέρθηκε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΜΜΘ Χρίστος Γαλιλαίας. 

«Μπορεί να μην είμαστε μουσείο, αλλά επειδή είμαστε ένας χώρος πολιτισμού, τα ζητήματα αυτά της διαφορετικότητας, της συμπερίληψης και της προσβασιμότητας, αφορούν φυσικά και το Μέγαρο Μουσικής. Για μένα ήταν κάτι που συνέβαινε ούτως ή άλλως σε όλη μου τη ζωή, αφού συνεργάζομαι με ανθρώπους από όλα τα μέρη του κόσμου, απλώς τώρα η διαφορά είναι ότι γίνεται πιο οργανωμένα ώστε και άλλα κομμάτια της κοινωνίας να ευαισθητοποιηθούν σε αυτά τα θέματα», είπε ο κ. Γαλιλαίας.

Ως αυτονόητο χαρακτήρισε από την πλευρά της η Διευθύντρια / CEO του Ολυμπιακού Μουσείου Θεσσαλονίκης και Μέλος / τ. Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Ακαδημίας Κυριακή Ουδατζή το πρακτικό κομμάτι των μουσείων, το να διαθέτουν δηλαδή ράμπες ή χώρους υγιεινής για ΑμεΑ. Τόνισε ότι η βαρύτητα πρέπει να δοθεί στο «προλαμβάνειν». 

«Εργαζόμαστε στα πρότυπα του εμπνευστή του Ολυμπιακού Κινήματος Πιερ ντε Κουμπερτέν, που είπε ότι δεν μπορείς να περιμένεις μία ιδανική κοινωνία του αύριο αν δεν διαμορφώσεις το παιδί του σήμερα. Έτσι λοιπόν, ο ρόλος μας είναι να γαλουχήσουμε τις νέες γενιές και το κάνουμε μέσα από το εκπαιδευτικό μας έργο», είπε η κ. Ουδατζή. 

Ανέφερε ότι το Ολυμπιακό Μουσείο, εκτός από τις πλούσιες συλλογές που φιλοξενεί, «τρέχει» δεκάδες εκπαιδευτικά προγράμματα στα οποία συμμετέχουν χιλιάδες μαθητές και σε πολλές περιπτώσεις είναι βιωματικά. «Για παράδειγμα έχουμε εκπαιδευτικά προγράμματα για παραολυμπιακούς αγώνες, όπου το παιδί φορά μια μάσκα, γίνεται ξαφνικά "τυφλό" και αντιλαμβάνεται τι σημαίνει να είσαι τυφλός. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να διαμορφώσεις το παιδί ώστε να σέβεται έναν τυφλό», συμπλήρωσε.

Αντίστοιχα, το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, σύμφωνα με την Ιδρύτρια και Πρόεδρό του Αγγελική Γιαννακίδου, από τη φύση και τη φιλοσοφία του, διαχειρίζεται μια μνήμη που ανήκει στο σύνολο της κοινωνίας, όπου συγκεκριμένα στη Θράκη, ένα από τα βασικότερα στοιχεία της πολιτιστικής ταυτότητας είναι η διαφορετικότητα. «Είναι το μόνο -δυστυχώς- μουσείο στη Θράκη, που εκπροσωπεί και τις άλλες εθνοτικές ομάδες. Όλες μας οι δραστηριότητες είναι πολυεπίπεδες, για παιδιά, εφήβους και ενήλικες αλλά έχουν και την πολλαπλότητα και την πολυμορφία που έχει η φυσιογνωμία της περιοχής», σημείωσε.

Μάλιστα, το Μουσείο έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο τεχνουργών με το όνομα ΡΙΖΑ, με σκοπό να ενισχύσει δεξιοτέχνες και πολύ προικισμένους ανθρώπους που ασχολούνται με την παράδοση, οι οποίοι βρίσκονται όμως σε απομακρυσμένους και απομονωμένους οικισμούς. 

«Το δίκτυο απευθύνεται σε ανθρώπους από την Ξάνθη μέχρι το Ορμένιο και μέσα εκεί είναι ενταγμένοι και Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι και Ρομά και Έλληνες και αστοί και φτωχοί. Στόχος μας είναι να κάνουμε πολιτική μέσω του πολιτισμού. Ο πολιτισμός μπορεί να ενισχύσει τέτοιες δραστηριότητες που θα μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να αισθανθούν περήφανοι γι' αυτό που κάνουν και να παράγουν, να ζουν και να επιβιώνουν μέσα από τον κύκλο "πολιτισμός, δημιουργία, οικονομία"», κατέληξε η κ. Γιαννακίδου.

Οι εργασίες του 13ου Διεθνούς Συνεδρίου CoMuseum «Μουσεία και Δικαιοσύνη» στη Θεσσαλονίκη, πραγματοποιήθηκαν στην αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης του Μεγάρου Μουσικής, ενώ ήταν διαθέσιμο και διαδικτυακά.