22/04/2019 06:30
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Οι διεθνείς αφίξεις στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» αυξήθηκαν κατά 12%. Και μπορεί τους θερινούς μήνες οι περισσότεροι τουρίστες να έχουν ως τελικό προορισμό τη Χαλκιδική, όμως μεταξύ των ετών 2014 - 2018καταγράφεται αύξηση στις αφίξεις εξωτερικού και τους μήνες Νοέμβριο - Δεκέμβριο (45%) και Ιανουάριο - Μάρτιο (52%), στοιχείο που καταδεικνύει ότι η τουριστική κίνηση της Θεσσαλονίκης δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την αυξημένη τουριστική κίνηση προς τη Χαλκιδική κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το 2012 οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης ήταν περίπου 1,6 εκατομμύρια. Έξι χρόνια μετά, το 2018 πραγματοποιήθηκαν 2,4 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης. Το ποσοστό πληρότητας κλινών στα ξενοδοχεία της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης βρισκόταν σε συνεχή αύξηση την επταετία 2010 - 2017. Το 2017 διαμορφώθηκε στο 56,3% από 39,6% το 2010, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, το.
Η ζήτηση έφερε αύξηση και στις διαθέσιμες κλίνες. Από 139 ξενοδοχειακές μονάδες που λειτουργούσαν το 2014 στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης με 7.683 κλίνες, φτάσαμε στα 143 ξενοδοχεία με δυναμικότητα 8.007 το 2018.
Επίσης, την τετραετία 2014 - 2018 ξεκίνησαν να λειτουργούν 114 νέα καταλύματα που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των ξενοδοχείων, που προσέθεσαν 878 δωμάτια (+28%), αθροίζοντας συνολικά 4.137 δωμάτια στην πόλη.
Η άνοδος του προορισμού στις προτιμήσεις των επισκεπτών φαίνεται και από την εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Μόνο στην πλατφόρμα AirBnB (υπάρχουν και άλλες αντίστοιχες όπως το Booking και το FlipKey) στην πόλη της Θεσσαλονίκης το 2018 ήταν εγγεγραμμένα περίπου 2.200 καταλύματα, από 1.250 που ήταν έναν χρόνο πριν και… μόλις δέκα το 2012. Οι συνολικές ετήσιες αφίξεις στα συγκεκριμένα καταλύματα άγγιξαν τις 127.000 και σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας η μέση διάρκεια διαμονής ήταν 3 - 4 ημέρες. Επομένως, αθροίζονται 380.000 διανυκτερεύσεις σε διαμερίσματα της AirBnB (χωρίς να υπολογίζονται οι άλλες πλατφόρμες) όπου συνήθως διαμένουν περισσότερα του ενός άτομα.
344 εκατ. ευρώ πέφτουν στην οικονομία της πόλης
Στα χρόνια της κρίσης ο τουρισμός έφερε πρόσθετο εισόδημα στην πόλη. Δημιουργήθηκαν νέες επιχειρήσεις -από ξενοδοχεία και καταλύματα bed n breakfast, μέχρι καταστήματα που πωλούν σουβενίρ. Τα εστιατόρια, τα καφέ και τα εμπορικά είδαν στα καταστήματά τους νέους πελάτες που άφησαν έξτρα τζίρο, κι έτσι τα οφέλη του τουρισμού διαχύθηκαν σε ένα μεγάλο φάσμα επαγγελματικών ομάδων (προμηθευτές και συνεργαζόμενες εταιρείες παροχής υπηρεσιών κτλ.).
Σύμφωνα με τις ετήσιες μελέτες της ΕΞΘ και της GBR Consulting, οι τουρίστες στη Θεσσαλονίκη ξοδεύουν εκτός ξενοδοχείου περί τα 70 ευρώ τη μέρα. Βέβαια, υπάρχουν επιμέρους διαφοροποιήσεις -για παράδειγμα το 2012 το ποσό αυτό ήταν στα 105 ευρώ. Επίσης υπάρχει διακύμανση όταν γίνεται διάκριση μεταξύ του τουρίστα που έρχεται για αναψυχή και αυτού που επισκέπτεται την πόλη για επαγγελματικούς λόγους (π.χ. το 2013 η αναλογία ήταν 70 ευρώ έναντι 62 ευρώ υπέρ της πρώτης κατηγορίας, το 2015 αντιστράφηκε, 64 ευρώ έναντι 75 ευρώ). Πάντως τα τελευταία τέσσερα χρόνια η μέση δαπάνη έχει σταθεροποιηθεί στα 70 ευρώ την ημέρα για κάθε τουρίστα που επισκέπτεται την πόλη.
Σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΞΘ, κατά μέσο όρο οι τουρίστες που επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη ξοδεύουν 71 ευρώ τη μέρα -τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν σε ψώνια, εστιατόρια και καφέ, ακολουθούν τα έξοδα για τη μετακίνηση και τελευταία τα αξιοθέατα. Τα περισσότερα χρήματα τα ξοδεύουν οι Ρώσοι (90 ευρώ/ημέρα), εκ των οποίων το 1/3 το διαθέτουν σε ψώνια, και ακολουθούν οι Αμερικανοί (89 ευρώ/ημέρα). Πάντως τα περισσότερα χρήματα για ψώνια τα ξοδεύουν οι Κύπριοι, ακολουθούμενοι κατά πόδας από τους Τούρκους, ενώ τα περισσότερα χρήματα σε εστιατόρια, καφέ και μπαρ αφήνουν οι Ρουμάνοι.
Το 2018 τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPar) στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης ήταν 52,93 ευρώ, αυξημένα κατά 6,1% σε σχέση με το 2017 (51,38 ευρώ), σύμφωνα με τη STR Global (Hotel Data Worldwide), τη μεγαλύτερη εταιρεία στατιστικών ερευνών για ξενοδοχεία. Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές στα ξενοδοχεία 3 και 5 αστέρων δεν ξεπέρασαν τα επίπεδα στα οποία βρισκόταν προ κρίσης.
Συνολικά, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, μόνο από τους τουρίστες που έμειναν σε ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης το 2018 έγινε ένας τζίρος 420 εκατ. ευρώ. Μάλιστα από αυτό το ποσό τα 161 εκατ. ήταν τα έσοδα των ξενοδοχείων και άλλα 183 εκατ. ευρώ έπεσαν σε επιχειρήσεις της πόλης, από εστιατόρια, εμπορικά καταστήματα, ξεναγούς, ταξί κτλ. Συνολικά, δηλαδή στην οικονομία της Θεσσαλονίκης ο τουρισμός άφησε 344 εκατ. ευρώ (άλλα 76 εκατ. ήταν οι φόροι που αποδόθηκαν στο κράτος).
Αν σε αυτά τα ποσά προστεθούν και τα χρήματα που ξοδεύουν οι τουρίστες που κάνουν μονοήμερη εκδρομή αλλά και αυτοί που διαμένουν σε άλλα καταλύματα (bed n breakfast, hostel) και τα διαμερίσματα τύπου AirBnB, το έσοδο της πόλης από τον τουρισμό είναι πολύ μεγαλύτερο.
Το επόμενο βήμα
Το ζητούμενο από εδώ και πέρα είναι η Θεσσαλονίκη να κάνει «το επόμενο βήμα». Όχι μόνο να αυξηθούν αριθμητικά οι επισκέπτες αλλά και τα χρήματα που αφήνουν στην πόλη. Για αυτόν το λόγο αξίζει να δούμε το προφίλ των επισκεπτών της Θεσσαλονίκης, το πόσο ξοδεύουν και πού αλλά και το τι τους αρέσει και τι όχι στην πόλη, άρα τι χρειάζεται να αλλάξει. Στο ερώτημα πώς αυτήν την «άνοιξη» του τουρισμού θα τη διαδεχτεί το «καλοκαίρι» απαντούν στις επόμενες σελίδες άνθρωποι που ζουν από τον τουρισμό, που τον μελετούν επιστημονικά αλλά και που με τις πολιτικές τους αποφάσεις μπορούν να χαράξουν μια συνολική στρατηγική.
Το προφίλ των επισκεπτών
Σταδιακά το προφίλ των επισκεπτών άλλαξε και από εκεί που τα ξενοδοχεία γέμιζαν από εμπορικούς αντιπροσώπους και εκθέτες της ΔΕΘ, μετά την κρίση η Θεσσαλονίκη άρχισε να βλέπει γκρουπ ξένων τουριστών να περιδιαβαίνουν την πόλη.
Πλέον πάνω από τους μισούς που επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη το κάνουν για λόγους αναψυχής (53%) και το 30% έρχεται στην πόλη για δουλειά, συνέδρια και εκθέσεις.
Όλα αυτά βέβαια δεν έγιναν διά μαγείας ούτε εν μία νυκτί. Η νέα τότε διοίκηση Μπουτάρη έκανε μια εκστρατεία εξωστρέφειας στην ευρύτερη γειτονιά μας, από τα Βαλκάνια και την Τουρκία μέχρι το Ισραήλ. Παράλληλα και οι ξενοδόχοι ξεκίνησαν συστηματικές προσπάθειες προβολής με τη συμμετοχή τους σε διεθνείς εκθέσεις. Την περίοδο 2014 - 1028 σημειώθηκε αύξηση 26% στις διανυκτερεύσεις από ξένους τουρίστες. Το 2014 η πλειονότητα των τουριστών ήταν Έλληνες (52%) και μέσα σε τέσσερα χρόνια η εικόνα αντιστράφηκε πλήρως. Η πιο μεγάλη αύξηση σε αυτήν την τετραετία προήλθε από τους ισραηλινούς τουρίστες (255%), που πέρσι έκαναν και τις περισσότερες διανυκτερεύσεις από κάθε άλλους ξένους τουρίστες (151.000) και μάλιστα επτά στους δέκα ήρθαν για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη και δηλώνουν ότι θα ξανάρθουν. Μετά την Κύπρο (+24% στην τετραετία, 133.000 διανυκτερεύσεις το 2018) ακολουθούν οι επισκέπτες από τις ΗΠΑ (+39% και 87.238 διανυκτερεύσεις) πολλοί εκ των οποίων είναι Αμερικανοεβραίοι.
Η… Eurovision του τουρισμού
«Γιατί διαλέξατε τη Θεσσαλονίκη για τις διακοπές σας;». Οι απαντήσεις των τουριστών έχουν ενδιαφέρον και αποτυπώνουν τη δουλειά που έγινε στο χτίσιμο του brandname «Θεσσαλονίκη»:
Ο συνολικός «βαθμός» που βάζουν οι επισκέπτες στην πόλη είναι 8,1 με άριστα το 10. Μάλιστα για πάνω από έξι στους δέκα η εμπειρία του ταξιδιού στη Θεσσαλονίκη ήταν καλύτερη (37%) ή και πολύ καλύτερη (25%) σε σχέση με τις προσδοκίες που είχαν πριν να έρθουν. Σχεδόν όλοι οι ξένοι επισκέπτες (95%) δηλώνουν ότι θέλουν να ξανάρθουν, αλλά και ότι θα προτείνουν τον προορισμό σε γνωστούς και φίλους τους. Τη «βαθμολογία» ανεβάζουν οι κατηγορίες διασκέδαση, αναψυχή, πολιτισμός (8,6) και η συμπεριφορά των κατοίκων (8,5), αλλά στις υπόλοιπες κατηγορίες η Θεσσαλονίκη είναι… μετρίως μέτρια. Στις περισσότερες δε κατηγορίες κάθε χρόνο η αξιολόγηση είναι χειρότερη χρονιά με τη χρονιά και σε καμία δεν καταγράφηκε σημαντική βελτίωση.
Περισσότερο ικανοποιημένοι από όλους δηλώνουν οι Κύπριοι (με βαθμό 8,3), το 95% των οποίων έχει επισκεφτεί περισσότερες από μια φορές τη Θεσσαλονίκη και ακολουθούν οι Γερμανοί και οι Ισραηλινοί (8,2), οι Ρώσοι, οι Αμερικανοί και οι Σέρβοι (8,1), ενώ την πιο χαμηλή βαθμολογία δίνουν οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι (7,8).
Οι πιο αυστηροί κριτές είναι οι Ρώσοι που αν και δίνουν την υψηλότερη βαθμολογία στην κατηγορία του πολιτισμού (9,5), έχουν βαθμολογήσει τη Θεσσαλονίκη μόλις ελάχιστα πάνω από η βάση σε θέματα όπως καθαριότητα, πράσινο, πλατείες και ασφάλεια, ενώ για τα ίδια θέματα η καλύτερη βαθμολογία προήλθε από τους Σέρβους.
**********************************************************************
Να συνεχιστεί η πολιτική της εξωστρέφειας και της δικτύωσης
Του Γιάννη Μπουτάρη
Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Η Θεσσαλονίκη επένδυσε στην εξωστρέφεια, ακολουθώντας συστηματικά πολιτικές δικτύωσης και συνεργασίας με άλλες πόλεις της περιοχής αλλά και του κόσμου. Με αφετηρία την πολυπολιτισμική ιστορία της Θεσσαλονίκης, η διπλωματία των πόλεων, βραβευμένη δράση του δήμου Θεσσαλονίκης, απέδωσε συνεργασίες σε διάφορους τομείς, που με τη σειρά τους έφεραν αναγνωρισιμότητα στην πόλη. Η Θεσσαλονίκη έχει πλέον ενταχθεί στον παγκόσμιο χάρτη των τουριστικών προορισμών. Δεν είναι τυχαίος ο υπερτριπλασιασμός των διανυκτερεύσεων σε σύγκριση με το 2010 ούτε οι επενδύσεις που έγιναν στον τουριστικό τομέα με τα 25 νέα μικρά ξενοδοχεία που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια ή οι επενδύσεις που αναμένονται.
Όλα αυτά, που έδωσαν μια ανάσα στην πόλη εν μέσω οικονομικής κρίσης, και τα οποία υπόσχονται ακόμη περισσότερες ανάσες στο μέλλον, πρέπει να συνεχιστούν. Η πολιτική της εξωστρέφειας και της δικτύωσης είναι το εισιτήριο για τη Θεσσαλονίκη, ώστε να πορευτεί προς την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα.
Για το σκοπό αυτόν χρειάζεται ο Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης να μετεξελιχθεί σε έναν τεχνοκρατικό οργανισμό, τον οποίο θα κινούν τεχνοκράτες στη βάση ενός στρατηγικού σχεδίου που θα καταρτίσουν με τους επαγγελματίες του τουρισμού, ενώ οι θεσμικοί φορείς θα υποστηρίζουν την όλη προσπάθεια.
Χρειάζεται βεβαίως να γίνει πολλή δουλειά στον τομέα της καθημερινότητας, ώστε η ποιότητα ζωής να βελτιωθεί και η εμπειρία του επισκέπτη, επίσης. Ωστόσο, ο δήμος Θεσσαλονίκης έχει ήδη ξεκινήσει προσπάθειες που με την ολοκλήρωσή τους θα αλλάξουν δραστικά τη σημερινή κατάσταση. Τόσο στον τομέα της καθαριότητας, με τους υπόγειους κάδους και την περαιτέρω ανάπτυξη της ανακύκλωσης, όσο και στον τομέα του πράσινου, καθώς πρόκειται να δημιουργηθεί το μητροπολιτικό πάρκο πέριξ του Μουσείου Ολοκαυτώματος.
Θα πρέπει, έξαλλου, να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ανάδειξη και προβολή της ιδιαίτερης ταυτότητας της πόλης, μέσα από τη γαστρονομία, την ιστορία και τον πολιτισμό, και άλλα είδη θεματικού τουρισμού, τα οποία η Θεσσαλονίκη μπορεί να υποστηρίξει.
Όλες αυτές οι κινήσεις υποστηρίζονται ακόμη περισσότερο από την προσέλκυση διεθνών διοργανώσεων, όπως το EuroPride 2020, που θα διοργανωθεί στη Θεσσαλονίκη αλλά και μέσα από ιδρύματα διεθνούς εμβέλειας που αποκτάει η πόλη, όπως το Μουσείο Ολοκαυτώματος, που εκτιμάται ότι σε πλήρη λειτουργία θα προσελκύσει περί τους 200.000 επισκέπτες.
Είμαι σίγουρος ότι όλη αυτή η δουλειά που έγινε τα τελευταία οκτώ χρόνια θα αξιοποιηθεί κατάλληλα από την επόμενη δημοτική αρχή και από το σύνολο της πόλης που, χάρη στην πολιτική των συνεργειών και των συνεργασιών που υιοθετήσαμε από την πρώτη στιγμή, κινείται πλέον με άλλους ρυθμούς στην προσπάθεια για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο.
**********************************************************************
Στον τουρισμό χρειάζονται συνεργίες
Της Βούλας Πατουλίδου, Αντιπεριφερειάρχη Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης και Προέδρου Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης
Κυρίαρχο συστατικό του τουριστικού προϊόντος της Θεσσαλονίκης είναι η πολυθεματικότητά του.
Τα τελευταία χρόνια όλοι γνωρίζουν στη Θεσσαλονίκη ότι ο τουρισμός ΔΕΝ είναι μονοδιάστατος, αλλά κάποιοι λειτουργούν… μονοπρόσωπα.
Η Θεσσαλονίκη ωστόσο στην τουριστική αγορά είναι ψηλά στον τουρισμό πόλεων. Είναι city break προορισμός. Είναι γαστρονομικός προορισμός. Ιδανική για οικογενειακό τουρισμό. Έχει αξιόλογες επιδόσεις στον εκθεσιακό και προσκυνηματικό τουρισμό. Καταβάλλει προσπάθειες να αυξήσει τον αριθμό των συνεδριακών ημερών. Έχει ατού της τον πολιτιστικό τουρισμό (με τα 15 μνημεία UNESCO και τα δεκάδες αξιοθέατά της). Ενισχύει διαρκώς τον περιηγητικό τουρισμό και βρίσκεται σε τέτοια θέση που λίγες πόλεις της χώρας κατέχουν για το σύνολο του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Τα τελευταία τρία χρόνια οι τουριστικοί φορείς της πόλης έδωσαν ώθηση και έβγαλαν τη Θεσσαλονίκη από τον χαρακτηρισμό του προορισμού των εκπαιδευτικών εκδρομών και την μετέτρεψαν για τους επισκέπτες του εσωτερικού σε πόλη που αρέσει στους Έλληνες να την επισκέπτονται και τους ξένους να την επιλέγουν.
Τι δεν έχει;
Τη νοοτροπία ότι στον τουρισμό χρειάζονται συνεργίες (ορισμένοι μάλιστα, μιλούν για συνεργασίες, αποκλείοντας τους άλλους).
Χρειάζεται μια καθολική υποστήριξη στον κεντρικό σχεδιασμό τουριστικής προβολής και όχι ευκαιριακές διαφοροποιήσεις μικροπολιτικής. Ο σχεδιασμός εκπονείται από τον Οργανισμό Τουρισμού, στον οποίο συμμετέχουν οι σημαντικότεροι φορείς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης.
Χρειάζεται τη διαφοροποίηση και ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, μια ισχυρή δύναμη εν τη ενώσει, όπως έκαναν ευρωπαϊκοί τουριστικοί προορισμοί του μεγέθους της Θεσσαλονίκης.
**********************************************************************
Από την τουριστική άνοιξη στο αναπτυξιακό καλοκαίρι…
Του Ευάγγελου Χρήστου, Καθηγητή Τουριστικού Μάρκετινγκ, Κοσμήτορα της Σχολής Διοίκησης & Οικονομίας του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης
Η «τουριστική άνοιξη» της Θεσσαλονίκης τα τελευταία 10 χρόνια αρχίζει να αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομικής προόδου και της κοινωνικής και πολιτιστικής εξέλιξης της πόλης μας. Και καλή μεν η «άνοιξη», προτιμότερο όμως το «καλοκαίρι»! Ουδείς αρνείται ότι έγιναν σημαντικά βήματα προόδου τα τελευταία έτη, πρέπει όμως να προετοιμαστούμε τώρα για την επόμενη μέρα και να αποφασίσουμε τι ακριβώς επιθυμούμε να πετύχει η Θεσσαλονίκη ως τουριστικός προορισμός κατά την επόμενη πενταετία. Αν επιθυμούμε να αξιοποιήσουμε τον τουρισμό ως ατμομηχανή για την οικονομική ανάπτυξη τόσο της Θεσσαλονίκης όσο και της ευρύτερης περιοχής, τότε ήρθε η στιγμή να αντιμετωπίσουμε μερικές σκληρές αλήθειες, να προβληματιστούμε σε βάθος και να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας.
Ο τουρισμός μπορεί να εξελιχθεί σε βαριά βιομηχανία της πόλης μας, με ιδιαίτερα θετικές επιπτώσεις σε όλο τον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό της. Για να το πετύχουμε όμως αυτό, θα πρέπει να σχεδιάσουμε και να επενδύσουμε σε τέσσερις κρίσιμους τομείς.
Πρώτον, η «μάρκα» Θεσσαλονίκη (ή brand όπως λέμε στο μάρκετινγκ) ως τουριστικός προορισμός είναι μεν ευρέως γνωστή, αλλά η εικόνα της είναι συγκεχυμένη στο μυαλό των δυνητικών επισκεπτών-τουριστών. Σύμφωνα με πρόσφατη διεθνή έρευνα του Ερευνητικού Εργαστηρίου Τουρισμού «TourLab» του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, η εικόνα του brand Θεσσαλονίκη είναι ιδιαίτερα ασαφής και ανομοιογενής, με κυρίαρχα στερεότυπα του παρελθόντος όπως «ερωτική πόλη». Brand έχουμε, αλλά επιστημονικό branding (διαχείριση μάρκας και εικόνας) και μάρκετινγκ δεν έχουμε -και πρέπει να αποκτήσουμε.
Δεύτερον, χρειαζόμαστε στρατηγικό σχεδιασμό πενταετίας με μετρήσιμους στόχους και αποτελέσματα σχετικά με την τουριστική ανάπτυξη της πόλης (αφίξεις, έσοδα, πληρότητες, κ.ά.). Ο σχεδιασμός πρέπει να αξιοποιεί τα ισχυρά ελκτικά στοιχεία της Θεσσαλονίκης (για παράδειγμα, γαστρονομία και ποτά, πολιτισμός και ιστορία, εκδηλώσεις και συνέδρια, σύντομες αποδράσεις για ψώνια ή/και διασκέδαση, κ.ά., όπως πρόσφατα τεκμηρίωσε σε βάθος έρευνα του Μεταπτυχιακού προγράμματος στη Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων & Οργανισμών του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης). Παράλληλα, όλοι οι φορείς της πόλης, δημόσιοι και ιδιωτικοί, τοπικοί, περιφερειακοί και εθνικοί, πρέπει να συνεργαστούν –επιτέλους– ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα στοιχεία που αποτελούν τροχοπέδη τουριστικής ανάπτυξης: το κυκλοφοριακό και οι μετακινήσεις, η ασφάλεια και η εγκληματικότητα, η καθαριότητα δημόσιων και ιδιωτικών χώρων, η ανομοιογένεια της ποιότητας των τουριστικών υπηρεσιών, κ.ά.
Τρίτον, διαχείριση του συνολικού τουριστικού προϊόντος της Θεσσαλονίκης ως «βιωματική εμπειρία» για τον επισκέπτη-τουρίστα και όχι σαν ένα ανομοιογενές σύνολο υπηρεσιών -στην πραγματικότητα, οι καταναλωτές τουριστικών προϊόντων αγοράζουν όνειρα! Στόχος μας πρέπει πλέον να είναι η παροχή μιας αξέχαστης και μοναδικής εμπειρίας στην πόλη μας για όλους τους επισκέπτες της, με παράλληλη προσέγγιση του τουριστικού μάρκετινγκ και της προβολής της Θεσσαλονίκης με βάση την εμπειρία που μπορούν να ζήσουν οι τουρίστες και όχι με βάση στερεότυπα και πρακτικές του παρελθόντος.
Τέταρτον, όλα τα παραπάνω πρέπει να υλοποιηθούν στην πράξη και να μη μείνουμε σε βαρύγδουπες εξαγγελίες. Ποιος όμως θα τα υλοποιήσει; Η απάντηση είναι εύκολη και δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου τον τροχό… Η πόλη έχει ανάγκη από ένα πραγματικό Οργανισμό Διαχείρισης & Μάρκετινγκ Τουριστικού Προορισμού, ένα Destination Management Organization που κατά τη βέλτιστη διεθνή πρακτική πρέπει να αποτελεί σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στελεχωμένο από επαγγελματίες και επιστήμονες του τουρισμού και του μάρκετινγκ.
**********************************************************************
Επένδυση στις υπηρεσίες που διαμορφώνουν έναν τουριστικό προορισμό
Του Αλέξανδρου Θάνου, Αντιπεριφερειάρχη Τουρισμού και Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Αυτή τη στιγμή, το τουριστικό προϊόν της Θεσσαλονίκης για να κάνει το άλμα προς τα εμπρός, χρειάζεται να επενδύσει στις υπηρεσίες που διαμορφώνουν συνολικά έναν τουριστικό προορισμό, πέρα από τις ξενοδοχειακές δομές.
Οι εμπειρίες που αναζητούν οι σύγχρονοι ταξιδιώτες έχουν σχέση με δραστηριότητες εναλλακτικού ενδιαφέροντος, όπως σύγχρονα καλλιτεχνικά δρώμενα μέσα σε ιστορικής σημασίας μνημεία, οι τοπικές γεύσεις και η γαστρονομία , η δυνατότητα να συμμετέχουν και να ζήσουν αυθεντικές έμπειρες μέσα σε ένα πλαίσιο παροχών υψηλής ποιότητας.
Αυτό είναι το στοίχημα της επόμενης μέρας να μεταβληθεί η Θεσσαλονίκη σε έναν σύγχρονο προορισμό, που θα δίνει πολλαπλές εμπειρίες στον επισκέπτη μέσα σε ένα πλέγμα υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας.
**********************************************************************
Η βραχυχρόνια μίσθωση λειτουργεί υποστηρικτικά στον τουρισμό
Του Χάρη Κωτίδη,
Εκπροσώπου του Συλλόγου Οικονομίας Διαμοιρασμού (ΣΟΔΙΑ) στη Θεσσαλονίκη
Τα τελευταία χρόνια έχει υπερδιπλασιαστεί ο αριθμός των διανυκτερεύσεων στη Θεσσαλονίκη, ξεπερνώντας τα 3 εκατομμύρια για το 2018, με τους ξένους τουρίστες να υπερβαίνουν τα 2/3 επί του συνόλου. Από οικονομικής άποψης, αυτά τα μεγέθη μεταφράζονται σε περισσότερα από 500 εκατομμύρια ευρώ για την πόλη. Αν όμως σκεφτούμε ότι η πλειονότητα των χρημάτων εισρέει από το εξωτερικό, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το brand Θεσσαλονίκη έχει ετήσιες εξαγωγές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Ο δεύτερος αεροδιάδρομος στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» καθώς και η ολοκλήρωση των έργων κατασκευής του νέου τερματικού σταθμού το 2021, προδιαγράφουν ένα εξαιρετικά ευοίωνο μέλλον για τον τουρισμό της πόλης. Όμως τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να προετοιμαστούμε, ώστε το 2021 να έχουμε έτοιμο ένα ελκυστικό και ποιοτικό τουριστικό προϊόν. Τα απαραίτητα συστατικά για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι τρία: ενότητα, συνεργασία και προσαρμογή στις εξελίξεις.
Πρώτα απ’ όλα, κρίνεται επιβεβλημένος ο συντονισμός των φορέων της πόλης υπό την αιγίδα του Οργανισμού Τουριστικής Προβολής. Είναι εντελώς ανώφελο και αναποτελεσματικό να ακολουθείται ξεχωριστή στρατηγική από το δήμο, την περιφέρεια, τους ξενοδόχους και τα τουριστικά γραφεία, τη στιγμή που ο στόχος είναι κοινός για όλους.
Επίσης, πρέπει επιτέλους να σταματήσει η κόντρα των ξενοδόχων με τους ιδιοκτήτες ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης. Πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε ότι δεν νοείται σύγχρονο τουριστικό προϊόν χωρίς διαφοροποιημένες επιλογές καταλυμάτων. Η πιο παραγωγική ηλικιακή ομάδα και αυτή που ταξιδεύει συχνότερα, μεταξύ 26 και 45 ετών, δείχνει ξεκάθαρη προτίμηση προς εναλλακτικά καταλύματα και δεν μπορούμε να της γυρίσουμε την πλάτη. Ουδείς μπορεί να αρνηθεί ότι η βραχυχρόνια μίσθωση λειτουργεί υποστηρικτικά στον τουρισμό της Θεσσαλονίκης, τη στιγμή που οι πληρότητες των κεντρικών ξενοδοχείων αγγίζουν το 90%. Ένας ενδεχόμενος περιορισμός στη βραχυχρόνια μίσθωση θα οδηγήσει σε μειωμένες πληρότητες πτήσεων και στη συνεπακόλουθη διακοπή αεροπορικών συνδέσεων. Όμως, λιγότερες αεροπορικές συνδέσεις θα προκαλέσουν μείωση των εσόδων για τα ξενοδοχεία αλλά και για την πόλη συνολικά.
Συνεπώς, η συνεργασία αποτελεί μονόδρομο, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα χάσουμε όλοι, ακόμη και οι δεκάδες κλάδοι που επωφελούνται έμμεσα από τον τουρισμό.
**********************************************************************
Εκλογές, η τελευταία ευκαιρία για restart της τουριστικής Θεσσαλονίκης
Του Ανδρέα Μανδρίνου
Προέδρου της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης
Η ανασφάλεια των επισκεπτών της Θεσσαλονίκης, όπως αποτυπώθηκε στην έρευνα ικανοποίησης τουριστών και απόδοσης ξενοδοχείων, που διεξήγαγε η GBR Consulting, η οποία δείχνει το συγκεκριμένο δείκτη να πέφτει συνεχώς από το 2015, προβληματίζει σοβαρά τους ξενοδόχους μέλη μας στην ΕΞΘ. Ο δείκτης αυτός έπεσε στο 6,9 φέτος, διαγράφοντας συνεχιζόμενη κάθοδο επί τέσσερα χρόνια, οπότε ήταν στο 7,4.
Θεωρούμε ότι ο τουρισμός της πόλης κινδυνεύει σοβαρά αν συνεχιστεί αυτή η πτώση εξαιτίας της μικροεγκληματικότητας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ταυτόχρονα ακόμη ένας παράγοντας που μας προβληματίζει είναι η ελλιπής καθαριότητα σε όλο το κέντρο και φυσικά οι τεράστιες ελλείψεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς, που εμποδίζουν τους επισκέπτες να περιηγηθούν στη Θεσσαλονίκη, γνωρίζοντας και άλλες περιοχές πέρα από το ιστορικό της κέντρο.
Γεγονός είναι πάντως πως όλο και περισσότεροι επισκέπτες έρχονται στη Θεσσαλονίκη. Οι ηγέτες της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν κατανοήσει ότι για την περαιτέρω προσέλκυση επισκεπτών απαιτείται τεχνοκρατική προσέγγιση στην προβολή της πόλης, καθώς και καθοδήγηση από επαγγελματίες του μάρκετινγκ.
Έχουμε την πεποίθηση ότι μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές πρόκειται να πάρει σάρκα και οστά η εφαρμογή ενός στρατηγικού σχεδιασμού για τον τουρισμό, που θα έχει ορίζοντα τετραετίας και θα έχει ως μόνο στόχο την προβολή της πόλης και την προσέλκυση επισκεπτών.
Η ολοκλήρωση των έργων υποδομής και η ανάπτυξη του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με το ιδιαίτερο βάρος που θα δώσει η διοίκηση του ΟΛΘ στην ανάπτυξη της κρουαζιέρας, θα επιφέρει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα κα ενίσχυση της επισκεψιμότητας.
Εξάλλου, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της χρησιμότατης και πολύ συνεργάσιμης Fraport με την αποπεράτωση του νέου κτιρίου και με το άνοιγμά της σε νέους προορισμούς αναμένεται να συμβάλει στην προσέλκυση νέων επισκεπτών στην πόλη μας.
Πιστεύουμε ότι οι εκλογές πρέπει να αναδείξουν εκείνα τα πρόσωπα που έχουν την εμπειρία, το σχέδιο και την πρόθεση να συνεργαστούν με τους φορείς του τουρισμού για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21 Απριλίου 2019
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Οι διεθνείς αφίξεις στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» αυξήθηκαν κατά 12%. Και μπορεί τους θερινούς μήνες οι περισσότεροι τουρίστες να έχουν ως τελικό προορισμό τη Χαλκιδική, όμως μεταξύ των ετών 2014 - 2018καταγράφεται αύξηση στις αφίξεις εξωτερικού και τους μήνες Νοέμβριο - Δεκέμβριο (45%) και Ιανουάριο - Μάρτιο (52%), στοιχείο που καταδεικνύει ότι η τουριστική κίνηση της Θεσσαλονίκης δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την αυξημένη τουριστική κίνηση προς τη Χαλκιδική κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το 2012 οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης ήταν περίπου 1,6 εκατομμύρια. Έξι χρόνια μετά, το 2018 πραγματοποιήθηκαν 2,4 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης. Το ποσοστό πληρότητας κλινών στα ξενοδοχεία της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης βρισκόταν σε συνεχή αύξηση την επταετία 2010 - 2017. Το 2017 διαμορφώθηκε στο 56,3% από 39,6% το 2010, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, το.
Η ζήτηση έφερε αύξηση και στις διαθέσιμες κλίνες. Από 139 ξενοδοχειακές μονάδες που λειτουργούσαν το 2014 στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης με 7.683 κλίνες, φτάσαμε στα 143 ξενοδοχεία με δυναμικότητα 8.007 το 2018.
Επίσης, την τετραετία 2014 - 2018 ξεκίνησαν να λειτουργούν 114 νέα καταλύματα που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των ξενοδοχείων, που προσέθεσαν 878 δωμάτια (+28%), αθροίζοντας συνολικά 4.137 δωμάτια στην πόλη.
Η άνοδος του προορισμού στις προτιμήσεις των επισκεπτών φαίνεται και από την εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Μόνο στην πλατφόρμα AirBnB (υπάρχουν και άλλες αντίστοιχες όπως το Booking και το FlipKey) στην πόλη της Θεσσαλονίκης το 2018 ήταν εγγεγραμμένα περίπου 2.200 καταλύματα, από 1.250 που ήταν έναν χρόνο πριν και… μόλις δέκα το 2012. Οι συνολικές ετήσιες αφίξεις στα συγκεκριμένα καταλύματα άγγιξαν τις 127.000 και σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας η μέση διάρκεια διαμονής ήταν 3 - 4 ημέρες. Επομένως, αθροίζονται 380.000 διανυκτερεύσεις σε διαμερίσματα της AirBnB (χωρίς να υπολογίζονται οι άλλες πλατφόρμες) όπου συνήθως διαμένουν περισσότερα του ενός άτομα.
344 εκατ. ευρώ πέφτουν στην οικονομία της πόλης
Στα χρόνια της κρίσης ο τουρισμός έφερε πρόσθετο εισόδημα στην πόλη. Δημιουργήθηκαν νέες επιχειρήσεις -από ξενοδοχεία και καταλύματα bed n breakfast, μέχρι καταστήματα που πωλούν σουβενίρ. Τα εστιατόρια, τα καφέ και τα εμπορικά είδαν στα καταστήματά τους νέους πελάτες που άφησαν έξτρα τζίρο, κι έτσι τα οφέλη του τουρισμού διαχύθηκαν σε ένα μεγάλο φάσμα επαγγελματικών ομάδων (προμηθευτές και συνεργαζόμενες εταιρείες παροχής υπηρεσιών κτλ.).
Σύμφωνα με τις ετήσιες μελέτες της ΕΞΘ και της GBR Consulting, οι τουρίστες στη Θεσσαλονίκη ξοδεύουν εκτός ξενοδοχείου περί τα 70 ευρώ τη μέρα. Βέβαια, υπάρχουν επιμέρους διαφοροποιήσεις -για παράδειγμα το 2012 το ποσό αυτό ήταν στα 105 ευρώ. Επίσης υπάρχει διακύμανση όταν γίνεται διάκριση μεταξύ του τουρίστα που έρχεται για αναψυχή και αυτού που επισκέπτεται την πόλη για επαγγελματικούς λόγους (π.χ. το 2013 η αναλογία ήταν 70 ευρώ έναντι 62 ευρώ υπέρ της πρώτης κατηγορίας, το 2015 αντιστράφηκε, 64 ευρώ έναντι 75 ευρώ). Πάντως τα τελευταία τέσσερα χρόνια η μέση δαπάνη έχει σταθεροποιηθεί στα 70 ευρώ την ημέρα για κάθε τουρίστα που επισκέπτεται την πόλη.
Σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΞΘ, κατά μέσο όρο οι τουρίστες που επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη ξοδεύουν 71 ευρώ τη μέρα -τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν σε ψώνια, εστιατόρια και καφέ, ακολουθούν τα έξοδα για τη μετακίνηση και τελευταία τα αξιοθέατα. Τα περισσότερα χρήματα τα ξοδεύουν οι Ρώσοι (90 ευρώ/ημέρα), εκ των οποίων το 1/3 το διαθέτουν σε ψώνια, και ακολουθούν οι Αμερικανοί (89 ευρώ/ημέρα). Πάντως τα περισσότερα χρήματα για ψώνια τα ξοδεύουν οι Κύπριοι, ακολουθούμενοι κατά πόδας από τους Τούρκους, ενώ τα περισσότερα χρήματα σε εστιατόρια, καφέ και μπαρ αφήνουν οι Ρουμάνοι.
Το 2018 τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPar) στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης ήταν 52,93 ευρώ, αυξημένα κατά 6,1% σε σχέση με το 2017 (51,38 ευρώ), σύμφωνα με τη STR Global (Hotel Data Worldwide), τη μεγαλύτερη εταιρεία στατιστικών ερευνών για ξενοδοχεία. Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές στα ξενοδοχεία 3 και 5 αστέρων δεν ξεπέρασαν τα επίπεδα στα οποία βρισκόταν προ κρίσης.
Συνολικά, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, μόνο από τους τουρίστες που έμειναν σε ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης το 2018 έγινε ένας τζίρος 420 εκατ. ευρώ. Μάλιστα από αυτό το ποσό τα 161 εκατ. ήταν τα έσοδα των ξενοδοχείων και άλλα 183 εκατ. ευρώ έπεσαν σε επιχειρήσεις της πόλης, από εστιατόρια, εμπορικά καταστήματα, ξεναγούς, ταξί κτλ. Συνολικά, δηλαδή στην οικονομία της Θεσσαλονίκης ο τουρισμός άφησε 344 εκατ. ευρώ (άλλα 76 εκατ. ήταν οι φόροι που αποδόθηκαν στο κράτος).
Αν σε αυτά τα ποσά προστεθούν και τα χρήματα που ξοδεύουν οι τουρίστες που κάνουν μονοήμερη εκδρομή αλλά και αυτοί που διαμένουν σε άλλα καταλύματα (bed n breakfast, hostel) και τα διαμερίσματα τύπου AirBnB, το έσοδο της πόλης από τον τουρισμό είναι πολύ μεγαλύτερο.
Το επόμενο βήμα
Το ζητούμενο από εδώ και πέρα είναι η Θεσσαλονίκη να κάνει «το επόμενο βήμα». Όχι μόνο να αυξηθούν αριθμητικά οι επισκέπτες αλλά και τα χρήματα που αφήνουν στην πόλη. Για αυτόν το λόγο αξίζει να δούμε το προφίλ των επισκεπτών της Θεσσαλονίκης, το πόσο ξοδεύουν και πού αλλά και το τι τους αρέσει και τι όχι στην πόλη, άρα τι χρειάζεται να αλλάξει. Στο ερώτημα πώς αυτήν την «άνοιξη» του τουρισμού θα τη διαδεχτεί το «καλοκαίρι» απαντούν στις επόμενες σελίδες άνθρωποι που ζουν από τον τουρισμό, που τον μελετούν επιστημονικά αλλά και που με τις πολιτικές τους αποφάσεις μπορούν να χαράξουν μια συνολική στρατηγική.
Το προφίλ των επισκεπτών
Σταδιακά το προφίλ των επισκεπτών άλλαξε και από εκεί που τα ξενοδοχεία γέμιζαν από εμπορικούς αντιπροσώπους και εκθέτες της ΔΕΘ, μετά την κρίση η Θεσσαλονίκη άρχισε να βλέπει γκρουπ ξένων τουριστών να περιδιαβαίνουν την πόλη.
Πλέον πάνω από τους μισούς που επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη το κάνουν για λόγους αναψυχής (53%) και το 30% έρχεται στην πόλη για δουλειά, συνέδρια και εκθέσεις.
Όλα αυτά βέβαια δεν έγιναν διά μαγείας ούτε εν μία νυκτί. Η νέα τότε διοίκηση Μπουτάρη έκανε μια εκστρατεία εξωστρέφειας στην ευρύτερη γειτονιά μας, από τα Βαλκάνια και την Τουρκία μέχρι το Ισραήλ. Παράλληλα και οι ξενοδόχοι ξεκίνησαν συστηματικές προσπάθειες προβολής με τη συμμετοχή τους σε διεθνείς εκθέσεις. Την περίοδο 2014 - 1028 σημειώθηκε αύξηση 26% στις διανυκτερεύσεις από ξένους τουρίστες. Το 2014 η πλειονότητα των τουριστών ήταν Έλληνες (52%) και μέσα σε τέσσερα χρόνια η εικόνα αντιστράφηκε πλήρως. Η πιο μεγάλη αύξηση σε αυτήν την τετραετία προήλθε από τους ισραηλινούς τουρίστες (255%), που πέρσι έκαναν και τις περισσότερες διανυκτερεύσεις από κάθε άλλους ξένους τουρίστες (151.000) και μάλιστα επτά στους δέκα ήρθαν για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη και δηλώνουν ότι θα ξανάρθουν. Μετά την Κύπρο (+24% στην τετραετία, 133.000 διανυκτερεύσεις το 2018) ακολουθούν οι επισκέπτες από τις ΗΠΑ (+39% και 87.238 διανυκτερεύσεις) πολλοί εκ των οποίων είναι Αμερικανοεβραίοι.
Η… Eurovision του τουρισμού
«Γιατί διαλέξατε τη Θεσσαλονίκη για τις διακοπές σας;». Οι απαντήσεις των τουριστών έχουν ενδιαφέρον και αποτυπώνουν τη δουλειά που έγινε στο χτίσιμο του brandname «Θεσσαλονίκη»:
Ο συνολικός «βαθμός» που βάζουν οι επισκέπτες στην πόλη είναι 8,1 με άριστα το 10. Μάλιστα για πάνω από έξι στους δέκα η εμπειρία του ταξιδιού στη Θεσσαλονίκη ήταν καλύτερη (37%) ή και πολύ καλύτερη (25%) σε σχέση με τις προσδοκίες που είχαν πριν να έρθουν. Σχεδόν όλοι οι ξένοι επισκέπτες (95%) δηλώνουν ότι θέλουν να ξανάρθουν, αλλά και ότι θα προτείνουν τον προορισμό σε γνωστούς και φίλους τους. Τη «βαθμολογία» ανεβάζουν οι κατηγορίες διασκέδαση, αναψυχή, πολιτισμός (8,6) και η συμπεριφορά των κατοίκων (8,5), αλλά στις υπόλοιπες κατηγορίες η Θεσσαλονίκη είναι… μετρίως μέτρια. Στις περισσότερες δε κατηγορίες κάθε χρόνο η αξιολόγηση είναι χειρότερη χρονιά με τη χρονιά και σε καμία δεν καταγράφηκε σημαντική βελτίωση.
Περισσότερο ικανοποιημένοι από όλους δηλώνουν οι Κύπριοι (με βαθμό 8,3), το 95% των οποίων έχει επισκεφτεί περισσότερες από μια φορές τη Θεσσαλονίκη και ακολουθούν οι Γερμανοί και οι Ισραηλινοί (8,2), οι Ρώσοι, οι Αμερικανοί και οι Σέρβοι (8,1), ενώ την πιο χαμηλή βαθμολογία δίνουν οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι (7,8).
Οι πιο αυστηροί κριτές είναι οι Ρώσοι που αν και δίνουν την υψηλότερη βαθμολογία στην κατηγορία του πολιτισμού (9,5), έχουν βαθμολογήσει τη Θεσσαλονίκη μόλις ελάχιστα πάνω από η βάση σε θέματα όπως καθαριότητα, πράσινο, πλατείες και ασφάλεια, ενώ για τα ίδια θέματα η καλύτερη βαθμολογία προήλθε από τους Σέρβους.
**********************************************************************
Να συνεχιστεί η πολιτική της εξωστρέφειας και της δικτύωσης
Του Γιάννη Μπουτάρη
Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Η Θεσσαλονίκη επένδυσε στην εξωστρέφεια, ακολουθώντας συστηματικά πολιτικές δικτύωσης και συνεργασίας με άλλες πόλεις της περιοχής αλλά και του κόσμου. Με αφετηρία την πολυπολιτισμική ιστορία της Θεσσαλονίκης, η διπλωματία των πόλεων, βραβευμένη δράση του δήμου Θεσσαλονίκης, απέδωσε συνεργασίες σε διάφορους τομείς, που με τη σειρά τους έφεραν αναγνωρισιμότητα στην πόλη. Η Θεσσαλονίκη έχει πλέον ενταχθεί στον παγκόσμιο χάρτη των τουριστικών προορισμών. Δεν είναι τυχαίος ο υπερτριπλασιασμός των διανυκτερεύσεων σε σύγκριση με το 2010 ούτε οι επενδύσεις που έγιναν στον τουριστικό τομέα με τα 25 νέα μικρά ξενοδοχεία που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια ή οι επενδύσεις που αναμένονται.
Όλα αυτά, που έδωσαν μια ανάσα στην πόλη εν μέσω οικονομικής κρίσης, και τα οποία υπόσχονται ακόμη περισσότερες ανάσες στο μέλλον, πρέπει να συνεχιστούν. Η πολιτική της εξωστρέφειας και της δικτύωσης είναι το εισιτήριο για τη Θεσσαλονίκη, ώστε να πορευτεί προς την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα.
Για το σκοπό αυτόν χρειάζεται ο Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης να μετεξελιχθεί σε έναν τεχνοκρατικό οργανισμό, τον οποίο θα κινούν τεχνοκράτες στη βάση ενός στρατηγικού σχεδίου που θα καταρτίσουν με τους επαγγελματίες του τουρισμού, ενώ οι θεσμικοί φορείς θα υποστηρίζουν την όλη προσπάθεια.
Χρειάζεται βεβαίως να γίνει πολλή δουλειά στον τομέα της καθημερινότητας, ώστε η ποιότητα ζωής να βελτιωθεί και η εμπειρία του επισκέπτη, επίσης. Ωστόσο, ο δήμος Θεσσαλονίκης έχει ήδη ξεκινήσει προσπάθειες που με την ολοκλήρωσή τους θα αλλάξουν δραστικά τη σημερινή κατάσταση. Τόσο στον τομέα της καθαριότητας, με τους υπόγειους κάδους και την περαιτέρω ανάπτυξη της ανακύκλωσης, όσο και στον τομέα του πράσινου, καθώς πρόκειται να δημιουργηθεί το μητροπολιτικό πάρκο πέριξ του Μουσείου Ολοκαυτώματος.
Θα πρέπει, έξαλλου, να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ανάδειξη και προβολή της ιδιαίτερης ταυτότητας της πόλης, μέσα από τη γαστρονομία, την ιστορία και τον πολιτισμό, και άλλα είδη θεματικού τουρισμού, τα οποία η Θεσσαλονίκη μπορεί να υποστηρίξει.
Όλες αυτές οι κινήσεις υποστηρίζονται ακόμη περισσότερο από την προσέλκυση διεθνών διοργανώσεων, όπως το EuroPride 2020, που θα διοργανωθεί στη Θεσσαλονίκη αλλά και μέσα από ιδρύματα διεθνούς εμβέλειας που αποκτάει η πόλη, όπως το Μουσείο Ολοκαυτώματος, που εκτιμάται ότι σε πλήρη λειτουργία θα προσελκύσει περί τους 200.000 επισκέπτες.
Είμαι σίγουρος ότι όλη αυτή η δουλειά που έγινε τα τελευταία οκτώ χρόνια θα αξιοποιηθεί κατάλληλα από την επόμενη δημοτική αρχή και από το σύνολο της πόλης που, χάρη στην πολιτική των συνεργειών και των συνεργασιών που υιοθετήσαμε από την πρώτη στιγμή, κινείται πλέον με άλλους ρυθμούς στην προσπάθεια για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο.
**********************************************************************
Στον τουρισμό χρειάζονται συνεργίες
Της Βούλας Πατουλίδου, Αντιπεριφερειάρχη Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης και Προέδρου Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης
Κυρίαρχο συστατικό του τουριστικού προϊόντος της Θεσσαλονίκης είναι η πολυθεματικότητά του.
Τα τελευταία χρόνια όλοι γνωρίζουν στη Θεσσαλονίκη ότι ο τουρισμός ΔΕΝ είναι μονοδιάστατος, αλλά κάποιοι λειτουργούν… μονοπρόσωπα.
Η Θεσσαλονίκη ωστόσο στην τουριστική αγορά είναι ψηλά στον τουρισμό πόλεων. Είναι city break προορισμός. Είναι γαστρονομικός προορισμός. Ιδανική για οικογενειακό τουρισμό. Έχει αξιόλογες επιδόσεις στον εκθεσιακό και προσκυνηματικό τουρισμό. Καταβάλλει προσπάθειες να αυξήσει τον αριθμό των συνεδριακών ημερών. Έχει ατού της τον πολιτιστικό τουρισμό (με τα 15 μνημεία UNESCO και τα δεκάδες αξιοθέατά της). Ενισχύει διαρκώς τον περιηγητικό τουρισμό και βρίσκεται σε τέτοια θέση που λίγες πόλεις της χώρας κατέχουν για το σύνολο του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Τα τελευταία τρία χρόνια οι τουριστικοί φορείς της πόλης έδωσαν ώθηση και έβγαλαν τη Θεσσαλονίκη από τον χαρακτηρισμό του προορισμού των εκπαιδευτικών εκδρομών και την μετέτρεψαν για τους επισκέπτες του εσωτερικού σε πόλη που αρέσει στους Έλληνες να την επισκέπτονται και τους ξένους να την επιλέγουν.
Τι δεν έχει;
Τη νοοτροπία ότι στον τουρισμό χρειάζονται συνεργίες (ορισμένοι μάλιστα, μιλούν για συνεργασίες, αποκλείοντας τους άλλους).
Χρειάζεται μια καθολική υποστήριξη στον κεντρικό σχεδιασμό τουριστικής προβολής και όχι ευκαιριακές διαφοροποιήσεις μικροπολιτικής. Ο σχεδιασμός εκπονείται από τον Οργανισμό Τουρισμού, στον οποίο συμμετέχουν οι σημαντικότεροι φορείς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης.
Χρειάζεται τη διαφοροποίηση και ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, μια ισχυρή δύναμη εν τη ενώσει, όπως έκαναν ευρωπαϊκοί τουριστικοί προορισμοί του μεγέθους της Θεσσαλονίκης.
**********************************************************************
Από την τουριστική άνοιξη στο αναπτυξιακό καλοκαίρι…
Του Ευάγγελου Χρήστου, Καθηγητή Τουριστικού Μάρκετινγκ, Κοσμήτορα της Σχολής Διοίκησης & Οικονομίας του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης
Η «τουριστική άνοιξη» της Θεσσαλονίκης τα τελευταία 10 χρόνια αρχίζει να αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομικής προόδου και της κοινωνικής και πολιτιστικής εξέλιξης της πόλης μας. Και καλή μεν η «άνοιξη», προτιμότερο όμως το «καλοκαίρι»! Ουδείς αρνείται ότι έγιναν σημαντικά βήματα προόδου τα τελευταία έτη, πρέπει όμως να προετοιμαστούμε τώρα για την επόμενη μέρα και να αποφασίσουμε τι ακριβώς επιθυμούμε να πετύχει η Θεσσαλονίκη ως τουριστικός προορισμός κατά την επόμενη πενταετία. Αν επιθυμούμε να αξιοποιήσουμε τον τουρισμό ως ατμομηχανή για την οικονομική ανάπτυξη τόσο της Θεσσαλονίκης όσο και της ευρύτερης περιοχής, τότε ήρθε η στιγμή να αντιμετωπίσουμε μερικές σκληρές αλήθειες, να προβληματιστούμε σε βάθος και να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας.
Ο τουρισμός μπορεί να εξελιχθεί σε βαριά βιομηχανία της πόλης μας, με ιδιαίτερα θετικές επιπτώσεις σε όλο τον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό της. Για να το πετύχουμε όμως αυτό, θα πρέπει να σχεδιάσουμε και να επενδύσουμε σε τέσσερις κρίσιμους τομείς.
Πρώτον, η «μάρκα» Θεσσαλονίκη (ή brand όπως λέμε στο μάρκετινγκ) ως τουριστικός προορισμός είναι μεν ευρέως γνωστή, αλλά η εικόνα της είναι συγκεχυμένη στο μυαλό των δυνητικών επισκεπτών-τουριστών. Σύμφωνα με πρόσφατη διεθνή έρευνα του Ερευνητικού Εργαστηρίου Τουρισμού «TourLab» του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, η εικόνα του brand Θεσσαλονίκη είναι ιδιαίτερα ασαφής και ανομοιογενής, με κυρίαρχα στερεότυπα του παρελθόντος όπως «ερωτική πόλη». Brand έχουμε, αλλά επιστημονικό branding (διαχείριση μάρκας και εικόνας) και μάρκετινγκ δεν έχουμε -και πρέπει να αποκτήσουμε.
Δεύτερον, χρειαζόμαστε στρατηγικό σχεδιασμό πενταετίας με μετρήσιμους στόχους και αποτελέσματα σχετικά με την τουριστική ανάπτυξη της πόλης (αφίξεις, έσοδα, πληρότητες, κ.ά.). Ο σχεδιασμός πρέπει να αξιοποιεί τα ισχυρά ελκτικά στοιχεία της Θεσσαλονίκης (για παράδειγμα, γαστρονομία και ποτά, πολιτισμός και ιστορία, εκδηλώσεις και συνέδρια, σύντομες αποδράσεις για ψώνια ή/και διασκέδαση, κ.ά., όπως πρόσφατα τεκμηρίωσε σε βάθος έρευνα του Μεταπτυχιακού προγράμματος στη Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων & Οργανισμών του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης). Παράλληλα, όλοι οι φορείς της πόλης, δημόσιοι και ιδιωτικοί, τοπικοί, περιφερειακοί και εθνικοί, πρέπει να συνεργαστούν –επιτέλους– ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα στοιχεία που αποτελούν τροχοπέδη τουριστικής ανάπτυξης: το κυκλοφοριακό και οι μετακινήσεις, η ασφάλεια και η εγκληματικότητα, η καθαριότητα δημόσιων και ιδιωτικών χώρων, η ανομοιογένεια της ποιότητας των τουριστικών υπηρεσιών, κ.ά.
Τρίτον, διαχείριση του συνολικού τουριστικού προϊόντος της Θεσσαλονίκης ως «βιωματική εμπειρία» για τον επισκέπτη-τουρίστα και όχι σαν ένα ανομοιογενές σύνολο υπηρεσιών -στην πραγματικότητα, οι καταναλωτές τουριστικών προϊόντων αγοράζουν όνειρα! Στόχος μας πρέπει πλέον να είναι η παροχή μιας αξέχαστης και μοναδικής εμπειρίας στην πόλη μας για όλους τους επισκέπτες της, με παράλληλη προσέγγιση του τουριστικού μάρκετινγκ και της προβολής της Θεσσαλονίκης με βάση την εμπειρία που μπορούν να ζήσουν οι τουρίστες και όχι με βάση στερεότυπα και πρακτικές του παρελθόντος.
Τέταρτον, όλα τα παραπάνω πρέπει να υλοποιηθούν στην πράξη και να μη μείνουμε σε βαρύγδουπες εξαγγελίες. Ποιος όμως θα τα υλοποιήσει; Η απάντηση είναι εύκολη και δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου τον τροχό… Η πόλη έχει ανάγκη από ένα πραγματικό Οργανισμό Διαχείρισης & Μάρκετινγκ Τουριστικού Προορισμού, ένα Destination Management Organization που κατά τη βέλτιστη διεθνή πρακτική πρέπει να αποτελεί σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στελεχωμένο από επαγγελματίες και επιστήμονες του τουρισμού και του μάρκετινγκ.
**********************************************************************
Επένδυση στις υπηρεσίες που διαμορφώνουν έναν τουριστικό προορισμό
Του Αλέξανδρου Θάνου, Αντιπεριφερειάρχη Τουρισμού και Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Αυτή τη στιγμή, το τουριστικό προϊόν της Θεσσαλονίκης για να κάνει το άλμα προς τα εμπρός, χρειάζεται να επενδύσει στις υπηρεσίες που διαμορφώνουν συνολικά έναν τουριστικό προορισμό, πέρα από τις ξενοδοχειακές δομές.
Οι εμπειρίες που αναζητούν οι σύγχρονοι ταξιδιώτες έχουν σχέση με δραστηριότητες εναλλακτικού ενδιαφέροντος, όπως σύγχρονα καλλιτεχνικά δρώμενα μέσα σε ιστορικής σημασίας μνημεία, οι τοπικές γεύσεις και η γαστρονομία , η δυνατότητα να συμμετέχουν και να ζήσουν αυθεντικές έμπειρες μέσα σε ένα πλαίσιο παροχών υψηλής ποιότητας.
Αυτό είναι το στοίχημα της επόμενης μέρας να μεταβληθεί η Θεσσαλονίκη σε έναν σύγχρονο προορισμό, που θα δίνει πολλαπλές εμπειρίες στον επισκέπτη μέσα σε ένα πλέγμα υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας.
**********************************************************************
Η βραχυχρόνια μίσθωση λειτουργεί υποστηρικτικά στον τουρισμό
Του Χάρη Κωτίδη,
Εκπροσώπου του Συλλόγου Οικονομίας Διαμοιρασμού (ΣΟΔΙΑ) στη Θεσσαλονίκη
Τα τελευταία χρόνια έχει υπερδιπλασιαστεί ο αριθμός των διανυκτερεύσεων στη Θεσσαλονίκη, ξεπερνώντας τα 3 εκατομμύρια για το 2018, με τους ξένους τουρίστες να υπερβαίνουν τα 2/3 επί του συνόλου. Από οικονομικής άποψης, αυτά τα μεγέθη μεταφράζονται σε περισσότερα από 500 εκατομμύρια ευρώ για την πόλη. Αν όμως σκεφτούμε ότι η πλειονότητα των χρημάτων εισρέει από το εξωτερικό, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το brand Θεσσαλονίκη έχει ετήσιες εξαγωγές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Ο δεύτερος αεροδιάδρομος στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» καθώς και η ολοκλήρωση των έργων κατασκευής του νέου τερματικού σταθμού το 2021, προδιαγράφουν ένα εξαιρετικά ευοίωνο μέλλον για τον τουρισμό της πόλης. Όμως τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να προετοιμαστούμε, ώστε το 2021 να έχουμε έτοιμο ένα ελκυστικό και ποιοτικό τουριστικό προϊόν. Τα απαραίτητα συστατικά για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι τρία: ενότητα, συνεργασία και προσαρμογή στις εξελίξεις.
Πρώτα απ’ όλα, κρίνεται επιβεβλημένος ο συντονισμός των φορέων της πόλης υπό την αιγίδα του Οργανισμού Τουριστικής Προβολής. Είναι εντελώς ανώφελο και αναποτελεσματικό να ακολουθείται ξεχωριστή στρατηγική από το δήμο, την περιφέρεια, τους ξενοδόχους και τα τουριστικά γραφεία, τη στιγμή που ο στόχος είναι κοινός για όλους.
Επίσης, πρέπει επιτέλους να σταματήσει η κόντρα των ξενοδόχων με τους ιδιοκτήτες ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης. Πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε ότι δεν νοείται σύγχρονο τουριστικό προϊόν χωρίς διαφοροποιημένες επιλογές καταλυμάτων. Η πιο παραγωγική ηλικιακή ομάδα και αυτή που ταξιδεύει συχνότερα, μεταξύ 26 και 45 ετών, δείχνει ξεκάθαρη προτίμηση προς εναλλακτικά καταλύματα και δεν μπορούμε να της γυρίσουμε την πλάτη. Ουδείς μπορεί να αρνηθεί ότι η βραχυχρόνια μίσθωση λειτουργεί υποστηρικτικά στον τουρισμό της Θεσσαλονίκης, τη στιγμή που οι πληρότητες των κεντρικών ξενοδοχείων αγγίζουν το 90%. Ένας ενδεχόμενος περιορισμός στη βραχυχρόνια μίσθωση θα οδηγήσει σε μειωμένες πληρότητες πτήσεων και στη συνεπακόλουθη διακοπή αεροπορικών συνδέσεων. Όμως, λιγότερες αεροπορικές συνδέσεις θα προκαλέσουν μείωση των εσόδων για τα ξενοδοχεία αλλά και για την πόλη συνολικά.
Συνεπώς, η συνεργασία αποτελεί μονόδρομο, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα χάσουμε όλοι, ακόμη και οι δεκάδες κλάδοι που επωφελούνται έμμεσα από τον τουρισμό.
**********************************************************************
Εκλογές, η τελευταία ευκαιρία για restart της τουριστικής Θεσσαλονίκης
Του Ανδρέα Μανδρίνου
Προέδρου της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης
Η ανασφάλεια των επισκεπτών της Θεσσαλονίκης, όπως αποτυπώθηκε στην έρευνα ικανοποίησης τουριστών και απόδοσης ξενοδοχείων, που διεξήγαγε η GBR Consulting, η οποία δείχνει το συγκεκριμένο δείκτη να πέφτει συνεχώς από το 2015, προβληματίζει σοβαρά τους ξενοδόχους μέλη μας στην ΕΞΘ. Ο δείκτης αυτός έπεσε στο 6,9 φέτος, διαγράφοντας συνεχιζόμενη κάθοδο επί τέσσερα χρόνια, οπότε ήταν στο 7,4.
Θεωρούμε ότι ο τουρισμός της πόλης κινδυνεύει σοβαρά αν συνεχιστεί αυτή η πτώση εξαιτίας της μικροεγκληματικότητας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ταυτόχρονα ακόμη ένας παράγοντας που μας προβληματίζει είναι η ελλιπής καθαριότητα σε όλο το κέντρο και φυσικά οι τεράστιες ελλείψεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς, που εμποδίζουν τους επισκέπτες να περιηγηθούν στη Θεσσαλονίκη, γνωρίζοντας και άλλες περιοχές πέρα από το ιστορικό της κέντρο.
Γεγονός είναι πάντως πως όλο και περισσότεροι επισκέπτες έρχονται στη Θεσσαλονίκη. Οι ηγέτες της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν κατανοήσει ότι για την περαιτέρω προσέλκυση επισκεπτών απαιτείται τεχνοκρατική προσέγγιση στην προβολή της πόλης, καθώς και καθοδήγηση από επαγγελματίες του μάρκετινγκ.
Έχουμε την πεποίθηση ότι μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές πρόκειται να πάρει σάρκα και οστά η εφαρμογή ενός στρατηγικού σχεδιασμού για τον τουρισμό, που θα έχει ορίζοντα τετραετίας και θα έχει ως μόνο στόχο την προβολή της πόλης και την προσέλκυση επισκεπτών.
Η ολοκλήρωση των έργων υποδομής και η ανάπτυξη του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με το ιδιαίτερο βάρος που θα δώσει η διοίκηση του ΟΛΘ στην ανάπτυξη της κρουαζιέρας, θα επιφέρει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα κα ενίσχυση της επισκεψιμότητας.
Εξάλλου, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της χρησιμότατης και πολύ συνεργάσιμης Fraport με την αποπεράτωση του νέου κτιρίου και με το άνοιγμά της σε νέους προορισμούς αναμένεται να συμβάλει στην προσέλκυση νέων επισκεπτών στην πόλη μας.
Πιστεύουμε ότι οι εκλογές πρέπει να αναδείξουν εκείνα τα πρόσωπα που έχουν την εμπειρία, το σχέδιο και την πρόθεση να συνεργαστούν με τους φορείς του τουρισμού για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21 Απριλίου 2019
ΣΧΟΛΙΑ